COlt UT,
'S«ry*
ra» VRIJDAG,
24 October Ó856.
I)it Blad verschijnt tweemaal in de week. des Dingidags en Vrijdag*. I>e Prijs van het Abonnement is 1,50 in de 3 maanden. Van Advertienvan 1 tot 6 regels 60
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het Zegelregt. Afzonderlijke nummert, ƒ0,10. Brieven franco. Bestellingen bij den Uitgever-RedacUor A. van CUeff,
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Directeuren in het Rijk.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTF.R m WETHOUDERS oen GEMEENTE
AMERSFOORT
Gelet op art. 264 der gemeentenet
Doen te weten, d»t de aanmllingikohieren der plaatselijke belasting
op de Honden en der plaatselijke directe betasting, over bet jaar
1856, voorloopig vastgesteld zijn en gedurende t4 dagen, te rekenen
van heden, (de in te vallen Zondagen uitgezonderd), dagelijks van
10 tol i ure, op de Secretarie der gemeente voor een ieder ter
lezing sullen liggen, binnen welken tcruiijn elk op de kohieren
aangeslagene hij den Raad hezwarcu tegen zijn aanslag kan inbrengen.
Amersfoortden '20 October 1856.
Burgemeester en IfHhouders toorn.,
A. G. WIJERS.
De Secretaris.
W. L. SCI1ELTUS.
De Credietbank.
Zoogenaamd Crcdiet-Mobilier.)
Zeer bezwarend zyn óok de bepalingen, die het
slot stemregt by de algemeene Vergaderingen van
een bepaalde hoeveelheid actiën bezit afhankelijk
maakt, waarbjj nog op te merken valt, dat men
zich een zekeren tijd (4 weken en somtijds meer)
in het bezit daarvan moet bevinden. Wij kunnen
deze beperkingen noch noodwendig, noch voordce*
lig vindenen zyn wij voorstanders van de meest
mogelijke vrijzinnigheid bij inwilliging van stemregt:
Het Parijssche Credit-mobilier verleent allée'n toe
gang tot de alg. verg. aan de 200 grootste actiën-
bezitters, zoodat het Bestuur gemakkelijk deze ver
gadering uit zijne creaturen kan zamenslcllen. Eenc
eigenlijke contröle over het Bestuur eener credict-
hankkan slechts plaats hebbenwanneer ieder
aandeelhouder zjjne stem kan laten gelden.
HL
Het verbod orn eigene aandeelen te koopen of
te bclecticn komt iu de statuten van verschillende
maatschappijen voorbij andere mist men dat
zonder een dusdanig verbod moesten dusdanige
operation niet plaats vinden. Het maakt daarbij
geen ondu ehcid of het Bestuur zulks zelve onder
neemt, ol' door voorschotten en Prolongation aan
goede vrienden, deze soort van agiotage ondersteunt.
Hel inoest ook niet geoorloofd zijn een gedeelte van
de gelden der maatschappij aan verslagen voor
vreemde beurzen te verspillen. Dewijl tegen de
verschillende misbruiken dezer maatschappij-bestu
ren ingevolge de statuten iedere degelijke contróle
onmogelijk, gemaakt wordt, zoude het dienstig zijn
dat de staatsmagten daaraan hunne waakzaamheid
zouden wijden.
IV.
Eene levensvraag in betrekking der credictbanken
is de omstandigheid, dat veelal leden van haar
Bestuur, tevens bestuurders zyn van industrieële
ondernemingen of zelve eene tak van industrio
uitoefenen. Men zoude eene bovennatuurlijke zelf
verloochening van een handelsman moeten vorderen
orn van hem te vergen, geen gebruik te maken
voor zijne petsoonlyke belangenvan de voordeelen
welke hem zijne stelling als medelid van het Bestuur
der Credietbank aanbiedt. Aan den anderen kant
is het een reglvaardige en natuurlijke wensch der
aandeelhoudersdat hunne eigene belangen niet
aan eene dusdanige persoonlijke dubbelhartigheid
opgeofferd worden. Hoe is zulks nu te verhelpen?
liet eenige middel dat de aandeelhouders overblijft
om zich voor zulke mogelijkheden te vrijwaren,
legt in de keuze der Bestuurleden. Chefs of geïn
teresseerden van groote handelhuizen hohooron
uithoofde hunner stelling, tusschen persoonlijk voor
deel en de belangen der maatschappijals Bestuur
ders uitgesloten te worden. Het is daarom raadzaam
de leiding der zaken van eenc Credietbank aan
personen toe te vertrouwen, die minder aan eene
dergelijke verzoeking blootgesteld zijn. Men vrceze
niet, dat daardoor aan het begrip or de praelischc
uitvoering van de zaken der Credietbank zal tc
kort gedaan worden. Beide eigenschappen zyn hij
de vooruitgaande vorming van onzen tijd in alle
vertakkingen der zamcnleving vertegenwoordigd,
en hooge stand geeft niet allyd de zekerheid' van
bekwaamheid en juist inzigt van de behoeften des
tijds. Het is evenwel voor iedere onderneming die
op het openbaar vertrouwen aanspraak maakt1 nood
zakelijk dat zich aan haar hoofd mannen bevinden
welke redelyker wijze en onverdroten er naar streven
dien hun aangewezen werkkring te vereerenof
welke, tevreden met het honorarium, welke de
meeste maatschappijen hunne bestuurders zoo ruim
schoots toemeten, er niet naar streven dat honora
rium te vergrooten door neven voordeelendie slechts
ten nadcelc hunner committenten bekomen kunnen
worden. Zoo materieel en -zelfzuchtig is onze tijd
immers nog niet geworden, dat zulke mauticu
uitgestorven zynde hoofdzaak iszulke mannen
op de juiste plaats tc zoeken en die dan de ge
schikte en beschikbare posten op te dragen.
BUITENLAND,
23 October 1856.
Te Lublin heeft een verschrikkelijk voorval plaats
gegrepen. Do Israëlitische gemeente was op aen 8
October zeer talrijk ter synagoge, een oud gebouw,
opgekomen; gedurende de godsdienstoefening viel
een licht van den wand. Een der met de verlichting
belaste Christen-bedienden riep pali sie (het valt);
men verstond dathyzeide valide (hetbrandt). Al
len drongen naar de deur en den trap; daar de
vergadering uit verscheiden duizenden bestondkan
men beseffen wat er plaats greep. Het gelukkigst
waren zij, die van de eerste verdieping uit het
venster sprongen. In het gedrang zijn niet minder
dan 50 personen doodgedrukt, terwijl een groote
menigte gevaarlijke kwetsingen bekwamen.
Zondag II. hield een rijtuig voor het spoorweg
station te Lyon stil; een zeeman slapte daaruit
die in zyne armen een klomp menscheljjk vicesch
droeg, welke hy in de wachtkamer bragt. Eerst
dacht men dat het een slagtoffer van den oorlog
iu het Oosten was; maar weldra zag men iu dat
men zich vergist had, wegens de bijzonderheden
welke de zeeman omtrent dit schrikkelijk verminkt
menschclijk ligchaam mededeelde, üe verminkte
heette Baruelgeboren te Saint-Elienne en was in
1849 naar Californië vertrokken. De uitbarsting
eener mjjn had hem eene verbazende hoogte in de
lucht geworpen en toen inen hem opnam, was hy
in dusdanige staat, dat de afzetting zjjner vier
ledematen moest geschieden. Sedert dien lyd heeft
zich de bovenvermelde zeeman aan de zorg van
dien ongelukkige gewijd, die, zoo als men zegt,
van Californië eene fortuin groot 200,000 francs
mede brengt en die zich Ie Saint-Etienne, met zijn
makker wiens toekomst hy verzekerd heeft, vestigt.
BINNENLAND,
AMERSFOORT. 23 October.
Men meldt uit Harderwijk, van den 16 Oct.:
Ilet verblijf der bier aangekomen soldaten van
het Engelscli vreemden-legioen is vooi de rustige
burgers alles behalve aangenaam. Aan orde en
lucht ongewoon, geven zij zich aan allerlei onge
regeldheden over, zoodat patrouilles de stad door
kruisen als ware deze iu staat van hclcg. Reik
halzend ziet men dan ook het oogenblik vau hun
vertrek te gemoet.
Den 16 Oct. is voor het prov. geregtshof van
Drenthe de zaak behandeld van Jan Berend Schol
len, wonende onder Roswinkel, gemeente Ernincn
beschuldigd van in den avond van 1 Aug. jl. den
persoon van Johan Bernard Schollen, med<? onder
Roswinkel woonachtig, zoodanig te hebben ver
wond dat deze korten tjjd daarna is overleden.
Het bleek uit de instructie der zaakdat de laatst
genoemde door de belanghebbenden belast was,
oin op te passen, dat de plaggen, welke in het
veld onder Roswinkel gestoken warenniet werden
ontvreemd, hetgeen in den laatsten tijd herhaal
delijk plaats had; dat in deu bewuslen avond
de beschuldigde ter plaatse, waar omstreeks de
plaggen zich bevonden, met paarden en wagen
was gekomendat toen de verslagene uit zyu
schuilhoek was te voorschyn gesprongen en eene
worsteling was ontstaanwaarbij Johan Bernard
Scholten doodelijk was verwond. Daar er by het
feit zelf gcene getuigen zjjn tegenwoordig geweest,
moest men zich vergenoegen met aanwjjzingen en
de verklaring van den Iteschuldigde. Er zyn zes
getuigen tot bezwaar cn een, een kind vau tien
jarentot ontlasting gehoord. De procureur-gene
raal heeft bij zijn rekwisitoir aangenomendat er
provocatie kan hebben plaats gehad en mitsdien
gevorderd de veroordeel lug van den beschuldigde
tot eene gevangenzetting voor den tjjd van een tot
vjjf jaren. De uitspraak is bepaald op 22 Oct.
Het diakoniebcstuur der gemeente de Bilt
heeft eene gift ontvangen van f 400 van wijlen
mevrouw de baronnesse Taets van Amerongcn,
geboren Strick van Linschotenten vorige jaro op
den huize Arenbcrg overleden. Bij haar leven had
zjj deze som, zonder testamentaire diposilic, mon
deling deu armen toegezegd.
Den 20 October mogt den grjjzcn W. Broes,
te Ainslcrdutn, hot zeldzame voorregt ten deele
vallen zyuen UOslen verjaardag te vieren. De ver
dienstelijke man, de oudste lecraar der IS'cdcrl.
Herv. kerk. wicn het gegeven isbjj een helder hoofd
een gelukkigen ouderdom tc bezitten.' bljjvc nog
lang gespaard voor de kerk cn de wetenschap, die
een tal v..n geschriften hein te danken hebben,
waardoor hij zich een duurzaam gedenkUeken heeft
gesticht.
In de gemeente Nieuw-Hellevoet is, den 18
October, eene vrouw gearresteerd, die, naar men
verneemt, haar stiefkind zoodanig met een drie
tand op het hoofd zou hebben geslagenomdat h jj
zoo men zegt, te weinig aardappelen had gerooid,
dat men voor het behoud van zjjn leven vreest.
In het nabjj Enschede gelegen Pruissisch
stadje Gronao is, in den avond vau den 13 OcL,
een gruwelijke moord gepleegd. Eene ongehuwde,
eenigzins bejaarde en in baren stand nog al be
middelde vrouw is gewurgd geworden. l)e ver
moorde was voornemens, een buweljjk aan te gaan
tegen den zin van hare vermoedelijke erfgenamen,
en om dit te belettenheeft een hunner iemand
omgekocht, om haar van kant te maken, tegen
eene belooning van 50 thalers. waarvan dadelijk
is betaald 1 thaler en de resterende 49 thalers
betaald zouden worden na het ontvangen der er
fenis. Nadat beide personen den geheclen dag van
den 13den dezer, het was juist marktdag, met
elkander al drinkende hadden rondgeloopenheb-
beu zjj zich des avonds ten elf ure naar het huis
van de vermoorde begeven en de staldeur open
gebroken. De dader is hierop alleen naar binnen
gegaan en heeft de vrouw, die gerust lag te slapen
in koelen bloede gewurgd. Beide personen bevin
den zich reeds iu handen der justitie. De dader
heeft bekend.
Den 16 October vierde te Groningen, even
als op verschillende plaatsen in ons landhel
bijbelgenootschap zijn jaarljjksch feest. Er werd
verslag uitgebragt, omtrent den staat van het ge
nootschap in het algemeen en van de afdecling in
het bijzonder; van het getal verkochte en versprei
de Bijbels en N. Testamenten, van den staat der
geldmiddelen enz. Des namiddags werd in de
Martini-kerk, onder leiding van Ds. J. W. Straat
man, eene godsdienstoefening gehouden, waaraan
eene talrijke schare deel nam. Naar aanleiding van
I Cor. 15: 58 sprak de leeraar met groote opge
wektheid over het werk der bijbelverspreiding, als
een werk des Het ren, Hem tot heerlijkheid, met
allyd vermeerderden jj ver te verrigten en dat in
Hem niet ijdel wordt bevonden. Na de godsdienst
oefening waren de bestuurders van het genoot
schap, de leden der aldaar gevestigde bjjbeiveree-
nigingen en bijbellezingen nog eenige uren byecn,
onder nuttige gesprekken en mededeelingenom
trent bjjbel- en zendelinggenootschappen cn berigten
omtrent de uitbreiding van het koningrijk Gods.
In vrjje en bezielde rede sprak een der aanwe-
zenden over de inwendinge zendingzoo als die
vooral in Duitschland door Dr. NVicnern, director
van het Raulte Jlaus, bij Hamburg, in het leven
was geroepenen nu tot eene algemeene zaak was
gemaakten hoe de edele Amalia Sievelinkmet
zich zelve opollerende liefde, voor honderden ten
zegen arbeidde. Een ander bragt aan de vergade
ring den groet van de Waldenzen over, die hy in
den verloopen zomer bezocht, cn van wier lusten
liefde voor het Woord Gods hij niet genoeg kon
verhalen; hy beval hen voortdurend aan iu onze
voorbidding, en wenschte gelden tc mogen ontvan
gen voor eene Protestantsdie inrigting in de val-
leijen. Nog een ander leidde daarna de gedachten
der vergadering terug, naar Groningen, en sprak
er over, wat dringende behoefte er, vooral ook io
ons midden, aan inwendige zending bestaat. Zoo
omtrent liet hy zich hoorenKerk en school
worden door velen verzuimd. Vier duizend school-
pligtige kinderen telt men in Groningen: vier hon
derd vijftig van deze mist men op de scholen. Byna
uilen onder de geringere volksklasse, die lid
maten der gemeente konden wezen, zyn bet nog
niet. Ook vele ouden kunnen niet lezen. Bezoekt
men in de achterbuurten b. v. een twaalftal ge
zinnen men vindt ligt by tweedrie daarvau
geen Bijbel, of een versleten bosk, onbruikbaar of
niet gebruikt, bij meer geen gezangboek; huis
godsdienst slechts in een enkel gezin; trage, on
geregelde opkomst ter kerke; werken op Zondag,
nu wel niet buiten, maar in huis, of den roes
van Zaturdagavond uitslapen cn dan weder plei-
zier maken. Voorts treft men inenschen aan, die
in wilden echt zaïnenlcven, vrouwen, door hare
mannen verlaten, cn hoort men van velerlei leu
gen, bedrog, ontrouw en schandelijke ontucht. En
dit alles in twaalf huizen of kamertjes, niet bij
zonder voor zulk eene ervaring uitgezocht, maar die
aan meer dan eene plaats in onze stad aldus zyn
tc vinden. Treurige gesteldheid! Hoe dien toestand
tc doen ophouden Hier is inwendige tending
noodzakelijken deze niet slechts te verrigten door
predikanten, die hel onmogelijk alleen kunnen,
maar inede door de leden- der bybelvereenigiag
en zoo velw men daartoe, als Evangelisten, moest
opleiden en doen uitgaan.*