COUHAIT, van V R IJ I) A G óO Maart Ó857 Dit Iliad verschijnt tweemaal in de weekdes Dingtdagt en Vrijdag». De Prijs van het Abonnement is ƒ1,50 in de 3 maanden. Van Advertentiënvan 1 tot 6 regels 60 Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het Zcgelregt. Afzonderlijke nummert, ƒ0,10. brieven franco. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. li. van CUeff, te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Directeuren in het Rijk. BINNENLAND, AMERSFOORT, 9 Maart. Te Vlissingen i.s tot predikant beroepen de Eerw. Heer J. G. van Rijn, thans te Amersfoort. Met geuoegen melden wij het volgende, ons uil TJsselstein toegezonden: Door het vertrek van Mej. II. C. Swaan met haar hloeyend instituut naar de Rhedersleeg de betrekking van Iustitutrice alhier sedert langen tijd reeds vacant lijnde, zoo strekt het ons lot hijzon der genoegen te kunnen mededeelendat dezer dagen, in tegenwoordigheid van burgemeester en Wethouders benevens den Schoolopziener van het district, een vergelijkend onderzoek heeft plaats gehad tusschen eenige sollicitantenwelke zich voor deze betrekking hadden aangemeld, en dat als zoodanig de toezegging gekregen heeft Mej. Siddrc, uit Amersfoort, zullende zij in de eerst te houdetie raadsvergadering daartoe worden voorge dragen. Wij twijfelen dan ook geenzins, of Mej. Sid- drc zal zich deze benoeming in allen deele laten welgevallebopdat wij door hare spoedige over komst ons eerlang met vernieuwing in deze nut tige iurigting zullen kunnen verheugen. In de zitting van den Iluogen Raad van li Maart heeft het O. M.bij monde van den Heer udv.-gen. Gregory, zijne conclusion voorgedragen in de zaak van den R. C. priester te Vaarwerk strekkende tol afwijzing van het beroep iu cassatie •van hel arrest van het hof van Gelderland, by hetwelk deze aangeklaagde is verklaard te hebben gehandeld in strijd met de wet. De adv.-gen. heeft daarbij volhard hij hel gevoelen, dat de grondwet gever, met de uitdrukking beslotene plaatsen» geone andere kan hebben bedoeld, dan de niet overdekte plaatsen, welke door muren of schuttin gen zijn omgeven, derwijze, dat het niet mogelijk is, onder gewone omstandigheden, van buiten te zien. wat op dezelve van binnen voorvalt. De adv.-geu. heeft den raad opmerkzaam gemaakt, dat reeds drie regtbanken op de conclusion van drie otliciercu van justitie en drie hoven op de conclusion van procureurs-generaals in dien zin hebben beslist. De uitspraak is bepaald op 3 April. Naar men verneemt, zou Z. M. de Koning, op voordragt van den Minister van Koloniën, de verwezenlijking hebben bevorderd van liet voorne men. om hier te lande een doelmatig koloniaal invaliden-geslicht op Ie riglen, met de drieledige bedoeling, om oude en gebrekkige krijgslieden uit de Koloniën van den slaat behoorlijk te verplegen den lust voor de koloniale dienst bij onze lund- genooten op te wekken, en de actief-dicneude te bemoedigen, door het uitzigt op eeue goede ver zorging, na eene eervolle en moeijelijkc loopbaan. Uit Wildcrvank wordt berigt, dat aldaar zijn overleden de Wed. II. Sanders, nalatende 9 kin deren, 10 aangehuwde kiudcren, (10 klein- en 8 achter-kleinkinderen. Ook tc Dalfsen is eene weduwe gestorven, die nog ruimer met nakomelingen was gezegend. Deze liet hij haar overlijden 9 kinderen, 10 aangehuw de, 8(1 klein- en 28 achter-kleinkinderen na. I,. Wanning, ingezeten der gemeente Vledder, lieert zeven zonen, waarvan dc laatste, even als alle zijne broeders, bij de loting voor de Nationale Militie heeft vrijgeloot. Op hel Israchetiseh kerkhof te Vecndain zijn dezer dagen ergerlijke baldadigheden gepleegd men heeft er namelijk zerken, grafsleenen en houten ge- denkteekens doorgehouwen en omvergehaald. liet is (e weiischendal de misdadigers de welverdiende straf er voor ondergaan. Uit Onslwcdde schrijft men, dat de dieve rijen in dien omtrek in den laatsten tijd wederom toenemen. Zoo is iu den nacht van Zulurdag op Zondag ingebroken in de woning van de arbeiders- weduwe A. W. Velthuis te Vceahuizen, en zijn eene pai lij sjiek en nog eenige Kleinigheden ontvreemd. Iu datzelfde gehucht heeft men eene week vroeger II. liaan ook bestolen, na op twee plaatsen iu zijn huis te zijn ingebroken, liet is ill 't belang der veiligheid te wensohen dat de politie de daders van dergelijke diefstallen op het spoor koine. Een landman, van Dresaap naar Wijk aan Zee rijdende, ging zich onder weg aan den drank te huilen. Op den weg werd hij door zijn paard, dat schichtig was, van den wagen getrokken cn bekwam zulke belangrijke wonden, dat hij den- delfden avond is overleden. t in de gemeente Rakel en Milhecze is eene bouwhoeve door brand geheel vernielden heelt men niets van den voorraad graan en fouraage kunnen redden. Alles was tegen brandschade ver zekerd. Zal Amersfoort van alle steden in Nederland de laatste stad zijn, die met gaz verlicht wordt? Deze vraag hebben wij ons herhaald voorgelegd en naderen er al meer en meer toe, haar met ja! te beantwoorden. Dclfshavcn verkrijgt eene gaz-fabriek en Amers foort hoopt die te verkrijgen. Hoe lang nog zullen de vlammen der larnpenkousjes de Uangestraat c. a. cn de gloed der nachtpitjes meer nederige wijken iu hun middcleeuwsch nachtgewaad hullen? Te Delfshaven dit en te Amersfoort ilat licht! In de Raadsvergadering van den lOFcbr. is het onschuldige rekwest van den lieer G. II. Willemsz, omtrent gaz-licht, voorwaardelijk van de hand ge wezen, en werd liet plan van de Ileeren Dros- saerts, te 's Bosch,'om de stad Amersfoort met gaz te verlichtenna mededeeling van het voorstel door den Voorzitter, aan de eouimissie ad hoe verzonden. Deze commissie bestaat uit de Ileeren van WerkhovenDieniont cn Scheerenlierg. Wij zijn door eene minzame en wellevende in- diiiduëele liereidwilligheid in staat gesteld, den hoofdzakclijken inhoud mede te deelen. Het plan der voorwaarden tot oprigting eener gazfahrick te Amersfoort door de Ileeren Drossaerts te 's Bosch komt op het volgende neder. Een contract inet de gemeente aangaan voor den tyd van 30 achtereenvolgende jaren. Gedurende dien tijd zal het gemeente-bestuur niemand anders vergunning mogen verlecneu tot het (laarstellen eener gazfahrick, toestellen, het liggen van pijpen, als anderziuts. Na dit tijdvak heeft het gemeente-liestuur het regtde fabriek met toestel en püpen over te nemen tegen den prijs door drie daartoe benoemde des kundigen bepaald. In alle deele goed gaz zonder reuk zal geleverd worden. Tegen den prys van ƒ3000 jaarlijks zal de stad verlicht worden met 180 groote |lichtcn of zoogenaamde vleermuisvleugels en 21» kleine lich ten of zoogenaamde vvaaijers overeenkomstig het model door het gemeente bestuur te kiezen. Het gemeente-bestuur zal ter te geinoetkoming der kosten van aanleg en onderhoud der stadsver- lichting aan den ondernemer afstaan hel terrein benoodigd tot bet daarstellen der gazfahrick. Voor iedere 2a uren verlichting meerder als 1200 uren iu 't jaar zal 30 cent per groot licht en 38 cent per klein licht betaald worden. Voor alle sladsgehouwen welke liet gemeente bestuur zoo in als uitwendig wenscht verlicht te hebben zal den minsten prijs die particulieren be talen, berekend worden. De aannemers zullen van de steenkolen ten be hoeve hunner gazfabriek '%o vrijdom genieten van de belasting op de steenkolen. Rij geschillen tusschen liet gemeente bestuur en de aannemers zien beiden af om hunne geschillen aanhangig te maken bij de regterlijke magtdoch zullen deze onderworpen worden aan de beslissing van 3 scheidslieden, waarvan een door de stedelijke regering, een door de aannemers en een door de arrondissemcnls regtbank zal benoemd worden. Op bovenstaand plan laten wij volgen: In de laatste lilting van den geiucenleraad te Gronin gen is ingekomen de rekening en bet verslag betreffende de stedelijke gazfabriek over bet afgelnopen jaor. Wij worden er thans mede in kcunis gesteld cn ontleenen daar aan liet volgende: De gebouwen zijn iu goeden staat onderbondenterwiji nion over de werking der fabriek zelve in al hare onder deden, over de buizenleiding en de verdceling van bet gaz door de verschillende wijken der gemeente, bij voortdu ring een gunstig oordeel mag vellen. liet aantal gazvlammen tot straatverlichting is met 7 vermeerderd en bedroeg op 1 Januarij j.l. 631waaron der 2 tijdelijk geplaatst. liet particulier verbruik is ook in dit jaar aanzienlijk toegenomenzoo door vergrooting van reeds bestaande gasleidingenals door nieuwe verbruikers, wier aantal in den loop des jaars met 2.>7 is vermeerderd; op I Januarij j.l. bedroeg bet getal parlikulierc verbruikeis 879. Dc consumtie van gaz is dan ook iu evenredigheid toe genomenzóó zelfs, dal er vrees bestond, of wel de fa briek in bel kortste der dagen in staat zou zijn in de bchocitc te voorzien. Iloez-er nu ook gebleken is. dut die vrees ongegrond was. zoo is niettemin de overtuiging ver kregen, dat, bij verdere toeneming van parlikuliere ver bruikers, (waartoe alle kans bestaat) de fabriek niet in slaat is, in een volgend wiutersauocn daaraan te voldoen. De verslaggevende Commissie ziet zich dan ook iu de aangename positie gebragl om eene belangrijke vergroeiing van bet produeticve vermogen der fabriek voor te stellen waartoe zij later de plannen cn bestekken zal aanbieden. Van de verbruikte 25.301 mudden steenkolen xijn ver kregen 469.653 cubieke ellen gaz. waarvan voorde slraat- verliebliiig 150.021 ellen, hel stadshuis 6651. bet terrein cn de woningen der fabriek 10.007 cn aau partikulieren 252,111 ellen zijn afgeleverd; bet overige, ten bedrage van 50524 ellen, is verloren gegaan. Dit verlies moet evenwel hooger gerekend worden en op plm. 56,000 ellen sehragt, omdat dc opneming der meters nu eenige dagen later is geschied dan in bet vorige jaare.» dus de consumtie van 5 of 6 dagen van boven genoemd cijfer. 252,144 ellen, moet worden afgetrokken. |ri het vorige jaar was de aflevering aan partikolieren 139.568 ellen. Er heeft du» eene vermeerdering plaats gehad van bijna 113,000 ellen. Geheel in overeenstemming met deze verhoudingis ook de rekening gunstig t« noemen. Deze sluit in ontvangst en uitgave met een totaal van 72,807.73. De staat der fabriek is in het afgeloopen jaar aanzienlijk vooruitgegaan. Terwijl toch de voordeelige staat op den Isten januarij 1856 bedroeg 65,972.23'/»; die op den isten Jan. 1857 gestegen tot ƒ71.516,36'/»; zoodat er een vooruitgang is geweest van ƒ9.544.13. Dal de fabriek in 1856. zonder bijdrage uit de gemeente kas een niet onaanzienlijk overschot heeft behaald, is zoowel een bewijs van de bestaanbaarheid der inrigting, alsook dat de gemeente Je meerdere cn betere verlichting, ■liet te duur betaalt. W at toch kost de gasverlichting aan de gemeente? De gciueente-kas betaalt: 1) dc interest van ƒ350,000 opeenomen kapitaal a 4 pCt14,000 2) de traktementen der beambten - 2,40C 3) allowing van genegotiëerdc gelden - 5.000 totaal ƒ21,400 Voor deze jaarliikscbc som wordt de stad en hare bui tenwijken met 631 gasvlammen verlicht, ia plaats van pl. m. 4UU olielicbten van vroeger. En dan nog is de ge meentc in bet bezit eener fabriekdie nu reeds meer beeft overgewonnen, lan de aflossing bedraagt, en binnen zeer korte jaren in staat zal zijndoor bare overwinsten in de aflossing te voorzien. De commissie vermeent nu reeds te mogen aannemen, dat de kosten van verlichting niet hoog mogen genoemd worden, in vergelijking van betgeen de olieverlichting kostte, of liet gaslicht bij uitbesteding zou gekost hebben, zoodat men zich niet behoeft te beklagen, dat de gemeente voor eigen rekening die fabriek heelt opgerigt. Voor thans venneenen wij met het bovenstaande het onze gedaan te hebben. Moge weldra op de eene of andere wijze voor Amersfoort eene gaz-fabriek verrijzen Voortgang1 van het Roomsch—Katbolicismus in onze Ooit. Gelijk door de gansche wereld de werkzaamheid der Ruoinsche Propaganda in de laatste jaren ver- bazeud is locget.jmeu, zoo is dit ook het geval in de Nederlandscbe Oost- en West-Indische be- zitlingen. Wij zullen dit thans aantoonen met betrekking tot onze Oost. In de ltide eeuw hadden de Portugezen missiën te Panaroekau en te Japara op Java. welke, na de verjaging van deze Natie door de Nederlanders, ophielden cn geeue sporen achterlieten. Na de vestiging der Nederlanders was vooral onder hun gebied de Roomsche leer verboden tot 1808. In dat jaar werd de openbare uitoefening hunner eerediensl toegestaanen er verschenen Kerken in 1808 te Batavia, 1809 te Samarang, iu 1834 te Soerabaya. Op Java was destijds eene missie, onder eenea Praefectus Apostolicus, tevens Pastoor te Batavia. Be geestelijken waren ambte naren van het Gouvernement. Sedert 1844 is dit veranderd. Java is toen ge- wordeu een gedeelte van eene geestelijke diocese, met een titulairen Bisschop in partibus, die tevens l'astoor te Batavia genoemd wordt. liet geheele eiland is als diocese verdeeld in drie parochiale jurisdictiën, en wel Batavia, Saina- raug en Soerabaya. De eerste Bisschop was de Heer Grooflf. Het is bekend dat deze, met al dc geestelijken, die hein aanhingen, bij politicked maatregel van Java werd verwijderd, omdat liet bleek, dat hij een instru ment was der Jczuïlcu ondersteund door de Pro paganda te Rome en die te Lyon. Althans meen den velen dit bemerkt te hebben. Zijne verwijdering had echter voor de Roomsche geestelijken geeue nadeelige gevolgen. Integendeel werd hun in 1846 grootere vrijheid toegekend, dan zij ooit bezeten hadden. Zy hielden op, Gou- vernements-ambtenaren te zijn, hoezeer nog steeds uil 's lands kas bezoldigd, en werden nu beschouwd als bloot kerkelijke dienaren, onder gezag van den Praefectus Apostolicus, zonder eenige der regle menten, voor de Protestaulsche Eerediensl vast gesteld. Sedert namen de «.aken van den Priestcrvorst tc Rome iu ludië eeue verbazende vlugL ln plaats van den, als mcusch achtingswaardigenHeer Gruoff werd tot Bisschop verheven Mr. 1'. M. Vrancken, een niet zeer lieschaafd geestelyke uit Limburg, ouder den titel van Bisschop van Colophon in parlibus iufidelium, Apostolisch Vicaris en Pastoor te Batavia, waaraan het vorig jaar werden toege-

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1857 | | pagina 1