4HERSF00RTSCHE
M 557.
ran Y RIJ DA G,
Dit Blad verschijnt tweemaal in de weck dct Dingulag, en Vrijdag,. - I)e Prijs van l.ct Abonnement is ƒ1.50 in de 3 maanden. Van Ad verten tiënvan I lot 6 regels 60
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het /.egelrogt. Afzonderlijke nummer,, CO, 10. - Brieven franco. - Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. ff. oom Oct ff,
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Dircctenrcn in het Rijk
Dagbladenstrijd.
Was het voor der» beschaafden lezer ccnc zeer
onaangename gewaarwording, om te ontwaren, dat
tril Leiden in de Utr. Cl. verscheidene malen be-
rigten voorkwamen, waarin de naam des Prinsen
van Oranje en het Protestantisme op cenc min kicschc
wijze dooreen gemengd werden; des te meerder
vreemd moest men het vinden, dat de Kerk. Courant
(hoewel wij begrijpen dat de bron van haar han
delen in deze zuiver was) zich liet verleiden acht
op dat schrijven te slaan. Het stond in onze magt
èu den schrijver uit Leiden èn de Redactie der
Ulr. Cl. met een paar artikelen, waartoe wij de
stof hadden, te bestrijden. Wij wilden niet Waar
om niet? Omdat ons begrip van welvocgelijkheid
van Vaderlands- en Oranjeliefde ons zegt, dat de
naam van onzen loekomstigcu Koning niet gemengd
mag worden in zulke dagbladartikelen; zulks ge
schiedende kan het niet anders, of men loopt gevaar
daardoor onwillekeurig hetzij in mindere of meer
dere mate den vcrschtildigdcn eerbied te schenden.
Met klimmende aandacht, doch zwijgendhebben
wij, al onaangenamer en pijnlijker gestemd, dat
schrijven en wederschrijven in de Kerk. Cl. en
Utr. Cl. nagegaan. Eindelijk dachten wij, dat het
zijn einde zou bereikt hebben daar een respectabel
Protestant te Leiden in de Kerk. Cl. .omtrent den
anoniemen sohrijvci in de Utr. Cl, het nóodigc
schreef. Maar neen; met vernieuwde woede barsten,
èn de Leidschc schrijver èn de Red. der Ulr. Cl.,
los; nu niet enkel legen de Kerk. Ct., maar ook
tegen den mandie reglscbapen genoeg was, niet
zijnen naam vooruit te treden.
liet lust ons nieten ontbreekt ons thans aan tijd
en plaats om het onedel schrijven van de Ulr. Ct.
van Dingsdag volkomen te ontleden. Slechts een drie
tal passages daaruit geven wij in curcijf terug; o. a.
A'aar ons oordeel is 't ten geluk dat kier le lande
het stelsel van onderteekende stukken nog niet is
ingevoerdwij zullen daarmede zeker niet beginnen.
Wat waren dan de artikelen van Professor Vroede
Onder meer, de laatste zeer beruchte en hoogst
onfatsoenlijke artikelen over den Maarschalk Pólis-
sier cn de reis van II. M. tie Koningin Deze waren
niet alleen omlertcekendmaar als er den naam
Vroede niet onder had gestaan, dan had men die
waarlijk beschouwd als uitbrocdsels van een der
gevaarlijkste jiaticnlen van Prof. Scliroedcr van der
Kolk.
Dat dus de Red. der Ulr. Ct, niet verder met
het plaatsen van namen onder stukken is doorge
gaan, dat is waar. Maar ook. dat weet een ieder,
zij is er mede aangevangen. Indien evenwel het hoofd
van de Redactie van de Ulr. Ct. met zijnen eigen
naam zijn schrijven tcekende; o, zou men hem dan
een berg van verkeerdheden cn zonden mogen
verwijten Daarom vindt hij liet een geluk dat liet
stelsel van onderteekende stukken nog niet is in
gevoerd. Zou ook dat stelsel hem in zijn al'zigtelykc
naaktheid ten toon stellen?
De redacteur der Kerkelijke Com.tnt verdient
geen antwoorddaarmede sluit de correspondent
uit Leiden zijne jongste inzending aan de Ulr. Ct.
Nu vragen wij: of het niet bedroevend is, dat de
firma L. E. Ilosch Zoon te Utrecht ccne Courant
uitgeeft, waarin zij van iemand, die te lafhartig
is oin zijnen naam onder zijne uithrakimicn te
plaatsen deze slotwoorden opnemen durft; cn
terwijl aan het hoofd der Kerkelijke Courant steeds
verscheidene geachte namen zich verantwoordelijk
voor don inhoud stellen.
De lledactie der Kerk. Cour,, heeft een Iccur van
woorden gebezigd, die men niet gewoon is dan in
de achterbuurten van min beschaafden te hooren;
aldus raaskalt de Red. der Utr. Ct. Men lette wel
achterbuurtlaal; naar het hoofd van de geachte Red.
der Kerk. Cour. geslingerd! Zou Iiosch de Zoon
zoo goed bekend in zekere achterbuurten te Utrecht
bij de conversatie aldaar nog zoo weinig geleerd
hebben, hy die déar zooveel ondervonden heeft?
HU zij dan toch voorzigtig om zich toch niet op dit
terrein aan scherpere wonden bloottestellen. De
Redactie der Amersfoortsche Courant raadt hem
zoowel ddar, als in de Ulr. Ct., abstinentie aan.
AMERSFOORT. 16 September 1858.
De Arr.-Regtbank alhier heeft bij vonnis van
beden den Heer J. 11. Z. schuldig verklaard aan
hot aangrijpen en bedreigen met eenen stok van
den Commissaris van Policie te Amersfoort, cn
hem veroordeeld tot gevangenisstraf van ëéne maand
te ondergaan in eenzame opsluiting cn in de kosten.
Het heeft II. K. II. Prinses Frcderik behaagd
aan de vriendinnenvereeniging te Rarneveld, voor
de le houdene loterü ten behoeve der armen ecu
paar prachtige vazen ten geschenke te geven.
Het heeft Z. M. behaagd gratie van de dood
straf te verlecnen aan A. P. Dijlsma, die in het
begin dezes jaars een policic-bcambte zoodanig heeft
verwond, dat er de dood op gevolgd is; in eene
twaalfjarige gevangenschap zal de jeugdige mis
dadiger de vrceselijke gevolgen van dronkenschap
cn ongebondenheid moeten boeten.
Het prov. bof in Zuid-IIolland heeft thans
bevestigd liet vonnis der regtbank te Rotterdam,
waarbij zekere R. is veroordeeld lot ccnc maand
gevangenis, wegens het vasthechten van lasterijkc
brieven aan eenigc wissel
De schroefstoomboot van Maastricht op 's Iler-
togcnbosch, die Zaturdag j.l. was vertrokken en
Zondag .cporgen ten half zeven ure aan de stad
moest zijn, is ia. den nacht van 13 Sept. ten twee
ure, door" paarden getrokken, aldaar aangekomen.
Het vaartuig was bijnfr^>p*(le hoogte van Weert
in de lucht geSpronglfr.jjp dat wel door eene
verregaande onvoorzigtigljfid van den kapitein en
den machinist, die beiden zich te slapen hadden
gelegd; de stuurman aan het roer zittende, voelde
op eenmaal een schok, die hem aan zinken deed
denken. Op zijn geroep vloog een knecht naar be
neden en, daar komende, ontdekte hij, dat de
ketel vol stoom was. Dadelijk opende hij de veilig
heidsklep, waardoor schip cn passagiers gered wer
den. De schrik en angst waren echter algemeen.
Later ontdekte men, dat de schok veroorzaakt was
door het springen van 26 der stoombuizen. De
stoomboot onderneming beeft den machinist on-
middclijk ontslagen.
Volgens een officiële opgave blijkt, dat in
de laatste 5 jaren door de gemeentebesturen van
Noord-Brabant voor ongeveer f 800,000 woeste gron
den zijn verkocht, welke gelegenheid tot ontginning
geven, waardoor arbeid verschaft en welvaart be
vorderd wordt. Op eene uitgestrektheid van 512,000
bunders zijn in Noord-Brabant nog ruim 150,000
bunders heidevelden en woeste gronden. Bij de
opneming van het kadaster bedroeg dat getal ruim
190,000 bunders, zoodat sedert dien tijd meer dan
1/5 daarvan, namelijk nagenoeg 40,000 bunders,
tot kuituur gebragt is. Voorzeker pleit dit voor
den vooruitgang van den landbouw. Tot meer be
wijs strekke, dat slechts in een jaar, en wel in
1850, bet domaniaal tiendrecht op 2986 bunders
in de provincie voor eene som van ƒ152,229 is
afgekocht.
Uit Almelo heeft zich de officier van justitie
met den rcgtcr-commissaris en den griffier begeven
naar het dorp Wierden, om aldaar een onderzoek
te bewerkstelligen naar de oorzaak van den dood
eens mans. die. zoo als men vermoedt, vergiftigd is.
Te Utrecht is tot lid van den gemeenteraad
gekozen de Heer Mr. C. G. de Balbian van Doorn
in de plaats van den Heer Mr. 0. van Rees.
Uit IJssclstein meldt men aan de Ulr. Cl. van
dingsdag jl., dat Ncèrlands driekleur uit vele woningen
wappert. 'sKonings commissaris vereert de stad
inct een bezook en verleent ten 12 ure op het
Raadhuis andientie aan alle ambtenaren cn particu
lieren. Dien middag zal er diner zijn bij den Burge
meester, waarop alle gemeentelijke antoriteiten en
rijks ambtenaren genoodigd zijn.
De Zecuwsclie Ct., bet officiële orgaan der
provincie en van de hoofdstad Middelburg, zegt
dat diepe ncerslagtigheid zich heeft meester ge
maakt van de bevolking, sedert zij, op grond van
hetgeen reeds van het voornemen der Hooge Re
gering is gebleken, het daarvoor moet houden,
dat men aan elke provincie van het Rijk de voor
deden van een spoorweg wil schenken, met uit
zondering van Zeeland.
o Indien ons gewest zoo roept dat blad in
zijne verontwaardiging uit zulk een ballast voor
Nederland is, indien het ten minste van zoo wei
nig waarde wordt gerekend, dat het lot zijner van
het vaste land afgesneden bevolking minder sym
pathie verwekt dan dat der slaven in onze koloniën,
waarom wordt er dan door de Regering, oader
medewerking van de heide Kamers der Statos Gene
raal, geen tractaat met Groot-Frittanjc of met Bel
gië gesloten waarhij Zeeland wordt afgestaan
Met uitzondering van de Nederlanders benoorden
den Moerdijk, zou elke Mogendheid eene ligging,
als die van Vlissingen, zich ten nutte te
maken. Maar men wil wel ligt ^BBfcpoqrweg van
Vlissingen naar Rozendaal, omdaj^lntwerpen al
spoedig een deel van zyn handel wp nieuw naar
ons Vaderland zou zien verplaatst! Welnu, als
met» Antwerpen zoo liefheeft, kooplieden van Amster
dam en Rotterdamgy kunt het nog beter helpen.
Levert Zeeland aan België! Gij zuil bet zien, dan
is Antwerpen gebaat cn Zeeland gered
Altijd zijn wij Nederlanders geweest, het zou
ons hard vallen dit niet te kunnen blyven. Haar
zoo bet stelsel van uithongering door Nederlanders
tegen ons, alsof wij bastaarden en geen wettige
kinderen van hetzelfde Vaderland zijn, wordt ge
volgd, zou dan dc menschelijkheid niet vorderen,
dat men ons liever aan eenige andere Mogendheid
leverde, dan ons te behouden, ten einde ons den
teringdood te doen sterven?»
Wij geloovcn gaarne, dat Zeeland zich gekrenkt
gevoelt over den tegenwoordigen stand der spoor
weg-kwestie, maar dat het provinciaal jbestuur en
dat van de hoofdstad, het bovenstaand artikel,
als van hen uitgaande, zou willen doen beschouwen
geloovcn wij niet
Genoemde courant is slechts officieel, in zoo
verre haar dc regcrings- of administratieve stukken
ter plaatsing worden gegeven.
Gister avond werd te Rotterdam door de
officieren en onderofficieren der d.d. Schutterij met
het muzick-corps der afdeeling eene serenade met
fakkellicht gebragt aan den nieuw benoemden ma
joor den Heer John E. Knight. Hccrcn officieren
binnen genoodigd zijnde, werd de Heer Knight
namens het geheele corps in hartelijke cn toepas
selijke bewoordingen met zijne benoemfng geluk
gewenscht door den Heer kapitein H. Polak Kerdijk.
(De N. Rolt. Ct. zegt in haar verslag ff. P. Kerdijk
deze naam wordt steeds onjuist door haar geschre
ven.) Later is ook aan den afgetreden majoor, den
lieer van Overzee, eene welverdiende hulde gebragt
cn hebben dc II.II. officieren en oud-officieren hem
fraaije geschenken aangeboden.
Fragmenten over de Regtspleging.
{Naar denkbeelden van eenen Dnitschen vorst.)
Vervolg van No. 553.
De zaakverzorgers moesten overal eene corporatie
vormenen in zaken van hun ambt een toezigt op
elkander, eene wederkeerige policie, uitoefenen.
De Duitschc grondigheid is vooral in dc regls-
plcging een wezenlijke vloek voor het volk, en
voor dat de misdadiger onthoofd wordt, is de
afschuw voor zijn bedrijf lang in medelijden met
zijne langdurige gevangenis en zijn dobberen tus-
schen hoop en vrees overgegaan.
Waar dc zaak duidelijk en ontwijfelbaar is, zou
standregt ten opzigtc van den misdadiger mensche
lijker wezen en meer indruk op het volk maken.
Men heeft nooit bevondendat het volk zich over
eene snelle, krachtdadige, regtvaardig-Turksche-Ju-
stitic beklaagde, maar zeer dikwijls het tegendeel.
Als men maar spoedig weet, waaraan men zich
te houden heeft, is het reeds goed. Zelfs dc Göl-
tingsclic Studenten vinden het volkomen in orde,
dat hij, die straatlantaarns in stukken slaat, alle
schade sedert de laatste veroordeeling te betalen
heeft, ook wanneer hij niet eens in Göllingenwas
toen dc laatste straatschenderij gepleegd werd.
De statistiek der regtsgedingen wordt zelfs door
de vlytige Duilschcrs nog niet aangewend, om op
te sporen, waar de vuile plekken der burgcrlykc
en lijfstraffeiyke wetgeving zijn. en aan verbeterin
gen te denkendie toch wel even noodwendig
zouden wezen, als maatregelen tegen andere gebre
ken. Er is zoo veel geest iu het papier gevaren,
maar waar het om vereenvoudiging, bespoediging
en verhoeding van misbruiken, te doen is. is men
misschien bevreesd, het papier te misbruiken lot
een oogmerk dat deszelfs gebruik zou kunnen
verminderen.
Wij willen rondweg bekennendat wy gewetcn-
looze Advocaten en Procureurs, opzcttclyke verleiders
tot processen, die naderhand door alle instanüën
heen verloren wordet»met eene niemand verscboo-
nende gestrengheidmisschien zelfs met eeuc
voorbecldelooze hardheid, zouden behandelen. Zij
vergiftigen de betrekkingen lot deu staat en de
burgerlyke maatschappijen hoe gewetcnloozcr
zij zijndes te sneller verryken zij zich.
Altijd toch wanneer zij hunne medeburgers steeds
door hunne geslepenheid kunnen bly ven blinddoeken.
Anders verarmen zij snel.
liet regt van gratie moest door den Vorst zclvcn
uitgeoefend worden; nainelyk voorgelicht door een
hof van gratie, bestaande uit niet- gestudeerde, on
afhankelijke personendie de door de regters veroor
deelden, voor zich laten komen, hun een kort, een
voudig verhoor doen ondergaauhunne antwoorden
vergelijken met dc stukken der regtbanken en dan
den Vorst hunne zienswijze mede dcelen omtrcint
het al dan niet van dc hand wijzen der verzoeken
oin gratie. Dan kau een vijand van eenen. veroor
deelde, een ambtelijke Jago, geen misbruik van dc
magt zyncr betrekking by een of ander collegie
maken om de afwyzing van zoodanig verzoek te
doen plaats vinden.