A1ERSF00BTSGHB
COOBAIT
®PCr"U'N'
JK 56».
van V R IJ D A G,
J5 October 4858.
De spoorwegverbinding met de Noordelijke
Provinciën.
In No. 562 werd door ons de spoorweg over
Amersfoort beknopt besproken en hebben wij ge
tracht te bctoogendat deze spoorweg vooral voor
de Noordelijke Provinciën noodzakelijk is en een
onbetwistbaar nut voor de communicatie ten op-
zigtc van bjjna alle deelen des Rjjks zal opleveren.
Hoe beperkt onze zaakkennis van de Nederlandsche
spoorwegkwestie ons voorkwam, meenden wij niet
te mogen achterblijven, onze krachten te beproeven
om in het by/,onder voor Amersfoort in deze kwes
tie op te treden. Ofschoon waarschijnlijk in menigerlei
opzigt zwakte van opvatting verradende, hopen wij
evenwel, dat ons opstel niet geheel verwerpelijk
was.
Sedert dien werden wij welwillend in de gelegen
heid gesteld, inzage te nemen van een en ander,
dat hoewel vroeger geschrevenveel bijdragen kon
tot het gronden van vele punten van ons opstel.
Ofschoon in eene tusschenruimte van eenige maan
den de Nederlandsche spoorwegkwestie andere
phascn is ingetreden, vonden wy in hetgeen ons
voorgelegd werdonderscheidene deelenwelke ons
toeschenen geëigend te zjju, oin tot zakelijke toe
lichting van liet nut, gewigten de noodzakelijkheid
van eenen spoorweg in onze streken te kunnen strek
ken en zal het ongetwijfeld niet misplaatst geacht
worden die thans te laten volgen.
Eene lyn van Zwolle over Deventer en Zutphen
naar Arnhem, zal voor de gemeenschap der Noor
delijke Provinciën met de spoorlijnen van den regter
Rijnoever, wel eenige voordeelen aanbrengen, doch
voor hare verbinding met onze groote koopsteden,
Amsterdam, Rotterdam enz: en de zuidwestelijke
zeegaten eenen belangrijken omweg veroorzaken
ja, zelfs de bavens van Ilarlingen en Kampen,
hebben voor het binnenlandsch verkeerniet minder
behoefte aan eene verbinding langs de kortste rigting
met het zuidwesten van het Rjjk, dan met den
Rijnspoorweg te Arnhem voor het internationaal
verkeer. Eene vertakking van den Rijnspoorweg van
Arnhem naar Deventer en Zwolle zal hoofdzakelijk
den buitenlander moeten liaten, om zich zonder
groot voordeel voor ons land, met onze Noordoos
telijke naburen in verbinding te kunnen stellen.
Men zegge niet, dat de verbitüding tusschen Amster
dam en Botterdam, met Deventer en Zwolle over
Utrecht en Arnhem, slechts eenen weinig beduidenden
omweg sal opleverende rigting van Utrecht regtstrecks
op Deventer, of regtslreeks op Zwolle en Kampen is
veel korter dan die over Arnhem, en elke omweg
is op zich self veel beduidend. Het laatst afgetreden
ministerie was zelve zoo zeer van het gewigt eener
verbinding langs lynen in de kortste rigting aan
gelegd zoo zeer van de nadeelcn van eenen om
weg, overtuigd, dat zjj den aanleg van eene lijn
van Lejjdcn naar Woerdenter regtstreeksche ver
binding van 's Gravenhage en de tusschen de beide
eindpunten van den Hollandsche spoorweg gelegen
plaatsen met den Nederlandschen Rijnspoorweg en
iiet Duitsche spoorwegnet, als noodzakelijk voorstond;
en dat nog wel in verband met eene spoorversmalling
van den Hollandschen ijzeren spoorweg; door
eene lijn van Dreukelen naar Woerden verlangt zelfs
de onderneming van den Rijnspoorweg den afstand
tusschen Rotterdam en Amsterdam te bekorten
In het algemeen mag men Utrecht als het cen
traalpunt van een spoorwegnet in Nederland be
schouwen, de ligging der stad wjjst dat aan; bij
den aanleg van den Rijnspoorweg heeft men dit
van den aanvang af begrependaarom gaan van
uit Utrecht zjjn beide vertakkingen naar Amster
dam en Rotterdam; daarom heeft de Directie van
den Rijnspoorweg later te Utrecht hare voornaamste
werkplaatsen vereenigd. Eene lyn van Utrecht naar
het Noorden en Noordoostelijke van Nederland zal
niet alleen de gemeenschap in de kortste rigting
van Amsterdam en Rotterdam met Noord-Duitsch-
land openenmaar tevens dat voorregt opleveren
dat men voor het binnenlandsch verkeer tusschen
het noorden en het Zuiden van het Rjjk, niet te
veel a/hankclijk zal zjjn van eenen enkele onderne
ming, n.l. de Rijnspoorweg-maatschappij, die by
den omweg over Arnhemvan uit de groote koop
steden af, als het ware eene monopolie voor dat
verkeer zal verkrijgen; door de aansluiting van de
Noordelijke lijnen met haren spoorweg te Arnbein,
wordt dan ook haar belang voornumelyk bevoordeeld,
en daarom zal zy voorzeker gaarne die aansluiting
te Arnhem zien; wordt dezelve te Utrecht als het
centraalpunt doorsnetlenzoowel in znidelyke rig
ting naar Rreda en Antwerpen, als in Noordelijke
naar Zwolle en Deventerdan zal eene concurrentie
levendig worden gehouden, die voor het algemeen
belang niet anders dan voordeelig kan zyn. Delyu
l)it Blad verschijnt tweemaal in de weckdes Dingtdagt en Vrijdags. - De Prijs van het Abonnement is ƒ1,50 in de 3 maanden. Van Advertentiesvan 1 tot 6 regels 60
tents, elke regel meerder 10 Cents, hchalvc hét Zegelrcgt. Afzonderlijke nummert, ƒ0,10. Brieven franoo. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A.' H, wam Qmf,
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Dircctcuren in het ttijk.
Het journal des Dédats vestigt de aandacht op
het verslag omtrent liet gebeurde met het kind
van den Heer Mortara te Bologna, 't welk voorkomt ia
het journal de Bruzelles, door de Débat* genoemd
eene soort van Belgische Umvers.f Het deelt dit
verslag in zijn geheel mede, na te hebben aange
merkt, dat bet vreemd mag worden
van Utrecht naar hel Noortien zal niet alleen de
kortste zijnmaar zij zal ook weinig moeijelykhe*
den van constructie opleveren.
Men neme tevens in aanmerking, dat de meer
genoemde lijn, oin de Noordelijke provinciën met
den Rijnspoorweg te verbinden, van Zwolle op
Deventer naar Arnhem, met eene groote concur
rentie langs de waterwegen zal te worstelen hebben,
dat de exploitatie daarvan dien ten gevolge minder
voordeelen zal afwerpen en dat de aanleg dier lyn
door meer kostbare gronden enz. een zeer zwaar
kapitaal voorden aanleg verslinden zal. Tevens be
weren deskundigen, met bet oog op 's Rjjks defensie
stelsel: dat te Utrecht achter zync verdedigings
werken de aansluiting met den Rijnspoorweg inoet
plaats hebben der lijnen, welke de Noordelijke en
Noord-Oosteiykc Provinciën met de overige deelen
vat! het Rjjk zullen verbinden; dat daarentegen by
crue aansluiting te Arnhem, buiten de liniën van
defensiehet gansche spoorwegverkeer dadelyk aan
eenen invallenden vyand wordt prijs gegeven.
Met het bovenstaande is, dunkt ons, bewezen
dat de spoorwegverbinding te Utrecht, en verder
over Amersfoort met de Noordelykc Provinciën,
Itoven die over Arnhem de voorkeur verdient.
AMERSFOORT. H October 1858.
Z. M. heeft benoemd tot Burgemeester der
gem. Baarn en Eetnnes Mr. J. C. G. C. Laan; tot
ridders der orde van den Nederlandschen Leeuw,
Jhr. Mr. C. Bakker. HU. commissaris in de pro
vincie Overijssel, en Mr. G. A. de Meester, Bur
gemeester der gemeente Harderwijk.
De Wjjk Westheykant, parochie het Goirle,
tc Tilburg, is door een verschrikkelijken brand
geteisterd. Zondag jl. ruim 8 ure in den avond sloeg
de vlam uit de vellen- of huidendroogery en
looijerij van E. Lombarts en Zonen en deelde zich
spoedig aan de daaraan grenzende schuur, stalen
fabriek van wollen stoffen en woningen van de
gebroeders L. en P. Janssen mede. Niettegenstaande
de hulp vau de Schutterij, de policic en de vier
stads brandspuitengeraakte bet dak van de sedert
eenige maanden nieuw gebouwde stoom-wolstof-
fen-fabriek van E. Loinbarts en Zonen in brand.
Doordien niet genoeg water aldaar voorhanden was,
zijn al de panden, waaraan de vlammen zich
hadden medegedeeld, geheel in de asch gelegd.
De schade van een en ander kan nog niet juist
worden opgegeven, doch wordt op plus minus
ƒ70,000 begroot De gebouwen, fabriekgoederen
machinerien, meubelen, enz. zyn by vijf verschil
lende maatschappijen togen brandschade verzekerd.
Dezer dagen werd te Huilelte iemand een
been geamputeerd; voor de operatie vroeg by den
geneesheer: of hij gedurende de amputatie eene
pijp mogt rooken. Toen dit toestemmend beant
woord werd, stak hij dezelve op, en rookte gedu
rende de kunstbewerking, zonder eenig bljjk van
pijn te geven. Toen men het been voor zijn oog
wilde verbergen, zeide hy schertsende, dat dit
niet behoefde, dat hij daarentegen gaarne het lid,
dat hy zoo vele jaren had gebruikt, nog eens
wenschte te zien.
Het wets-ontwerp omtrent het begraven van
lyken, de begraafplaatsen en de begrafeniskosten,
in de zitting der Stat. Gen. 18551856 ingediend,
is destijds buiten behandeling gebleven. Dien ten
gevolge is- alsnu een nader ontwerp van wet. die
aangelegenheid regelende, aan de Slaten-Gen. ter
overweging aangeboden. By dit ontwerp wordt als
beginsel aangenomen, dat het begraven en het
aanleggen van begraafplaatsen niet is eene zaak van
provinciaal, inaar van algemeen belang. De rjjks-
wetgevcr behoort hierin te voorzien eu algcmcene
regelen te stellen; terwijl debyzondcrebepalingen
afhankelijk van plaatselijke omstandigheden, aan
den plaatselijken wetgever kunnen worden overge
laten. Uit den aard der zaak is het ontwerp in
drie onderdeden gesplitst, waarvan het eerste het
begraven van lykenhet tweede de begraafplaatsen
cn het derde de begrafeniskosten ten onderwerp
heeft.
Naar men verneemt hebben zich de veroor
deelden in de zaak van Sehultzmet uitzondering
van T. M. Verdoner, in cassatie voorzien tegen
het arrest van het provinciaal geregtshof in Gel
derland.
In den avond van 6 dezer is te Parjjs, door
behulp van Jeleskopende tweede komeet, welke
zich in het sterrenbeeld van Andromeda bevindt,
zeer duidelijk waargeuomen, ofschoon zij ook op
onberekenbaren afstand verwijderd is.
dat het officiële orgaan der Paoseljjke Regering
eu de Parjjsche Vnivers dienaangaande bet stil
zwijgen hebben bewaard, niettegenstaande de ge-
hcele onafhankelijke dagbladpers in Europa ab
bet ware die organen heeft aangespoord, om de
overheden te Bome te verdedigen tegen de zware
ten haren laste aangevoerde beschuldigingen.
Ten aanzien van bet verslag zelf wordt in het
journal des Débat* bet navolgende in bet midden
gebragt:
Is het noodig., te oordeelen over den loon en
de uitdrukkingen, voorkomende in deze afschuwe
lijke pleitrede? Wie walgt niet in stilte, als by
hoort gewagen van den pligt. welken de roovers
van dat kind te vervullen badden, van die
vrome vrees voor schandaal, welke hen had ge
noopt tot dezen strengen maatregel, van die
verwonderlijke innerlijke aandrift, welke de jeug
dige gevangene had bepeurd door de werking der
genade, en om dit alles de kroon te zetten,
van die beredeneerde roeping van een kind van 6
jaren? Waant men niet, te hooren spreken den
persoon van het bljjspel, die er niet aan dacht
om de schapen te dooden, maar dezen «zachtjes
de keel afsneed,* Diet om die dieren kwaad te
doen, maar «om te voorkomen, dat zjj stierven
aan de pokken of de schurft?» Wy zouden ons
echter schamen, als wjj een oogenblik er aan
konden denken, om te schertsen, ter zake van
zoodanig onderwerp, veeleer moeten wjj erkennen,
dat het scbandeljjke feit, 'twelk men op die wijze
zoekt te. regtvaardigen, in een nog veel schande
lijker daglicht voorkomt, nu het in eene zoo laag
hartige taal verhaald wordt
«En het zijn die lieden, die ons durven toe
voegen, dat de eerste indruk, welken men ont
vangt na de lezing der dagbladen, is eene aanspo
ring om de daarin voorkomende aantijgingen naar
waarheid te wederleggen. Hoezeer bedriegen zjj
zich; de eerste indruk, welken zij, die deze zaken
lezen, ontvangen, is eenï smartelijke verbazing,
bij bet bespeuren, dat men met den mantel der
liefde een misdrijf bedekt, 'twelk elk eerlijk man
niet schroomt met den waren naam te stempelen;
En die verbazing neemt toe, als men nagaat, dat
het feit is voldongen, niet alleen op eenige weinige
myien van onze grenzenmaar op eenige schreden
afstands van onze soldaten. Het is toch eene onbe
twistbare waarheid, dat onze vlag te Bome waait
en dat, als men op die wijze het gezond verstand
en de menschel jjkheid in het aangezigt slaatmen
misbruik maakt van de bescherming onzer wape
nen. Nog zullen wijevenwel wachten, alvorens een
beslissend oordeel uit te spreken. Het stuit ons al
te zeer te gelooven, dat het journal de Bruxelles
naar waarheid -is onderrigt geworden, en dat er
niets anders is aan te voeren tot regtvaardiging
der roovers van het kind van Mortara. Wij willen
dat verslag niet aannemen als het laatste door het
Roomsche Hof gesproken woord; wy zouden het
gebeurde niet kunnen overeen brengen met de
bekende beginselen van regtvaardigheid en men
schelykheid, waarmede bet Hoofd aer Katholieke
Kerk bezield is.
Mogt de medegedeelde lofrede echter waarheid
behelzen, dan zouden wjj echter moeten doen
opmerken, dat men onzen gezant uit Napels heeft
teruggeroepen, opdat hy geen getuige zou zjjn
van daden van verdrukking van vrjj vrat minder
schandelijken aard dan die, welke geschieden rn
de Romeinsche Staten in den toestand van vrede,
welke wordt gehandhaafd door onze krygsmagt.
Wy zjjn verzekerd, dat het Fransche gouverne
ment, de verantwoordelijke verdediger van de
Nationale eer, niet zal dulden, dat men destraftc-
looze volvoering van dergeljjke misdaden toeschrijft
aan de bescherming, welke verleend wordt door
eene edelaardige natie.»
Volgens de jewish Chronicle hebben de Ëogelscbe
rn Fransche regeringen zich de zaak van den
koopman Mortara aangetrokken. Naar luid vau
herigten uit Parijs heeft de Fransche regering aan
die van Rome bereids eene nota over deze aange
legenheid doen geworden, waariuaan laaisgemelde
in gematigde bewoordingen, bet ernstige van deze
zaak onder het oog wordt gebragt.