CODBAH
*12 696.v
rau VRIJDAG,
January dS60.
Dit Blad vevtchijnt tioeemaul in de weekdes Dingsdagi en Vrij dags. - De Prijt fan het Abonnement ia f 1,59 in d- 3 maandenVan Adrertentiën1 tot 6 regel* 60 Cento,
elke regel meerder 10'Onto, behalve het Zcgelregt. Afzonderlijke hm•nmirifi). 10. Brieven franco. Beatellingeo geacbieden bij den Uitgever A. U. mm CUsff, te
Amerafoort, Uurtan ArAersfoorUche Courant, Singel Wijk E N°. 61, xoomede bij alle Boekhandelaren en Poat-Directearen in het Hijk.
Het WederMndtch Oost-Indisch leger.
|>c Telegraaf bragt een paar dagen geleden het ver
blijdend berigt, dat de ftrée<fe exgeditie naar Boni, onder
kommando van den Luit.-Gcneraal tan Swieten, kom-
inandant van het O. I. leger, met eentn gelukkigen uitslag
is bekroond.
Een over Aden den 8 Januarij van den Gonv.-Generaal
van Ned.1 Indiëontvangen telegram, gedagteekend Batavia
23 December 1.1. - luidt al* volgt: «Boni it genomen; de
expeditie it .volkomen geslaagd en wordt alt geëindigd
beschouwd. Er it hevig gettreden» de verlieten «ijn
onbeduidend.
Weldra tullen uitvoerige berigten en mededeelingen
omtrent de krijgslied rijven dier tweede expeditie de alge-
mcenc weetgierigheid voldoen. Ieder regtgeaard Nederlander
verheugt xich nopens de nieuwe xege door het O. I. leger
behaald,- ter bevestiging Van Nederlands gezag en regten
in die verwijderde streken, waar onze voorvaderen reedt
voor eeuwen roemrijk hunne vaan hebben geplant; en
juist nu de tu-eede expeditie heeft volbragt, datgcen Waarvan
de eerste expeditie eervol de grondslagen lag, is de tijd
aangebroken om een krachtig woord te spreken nopens
hetgeen in de Tweede J^aroer der Stalen-Ueneraal tegen
de eerste Bonische expeditie ten onregte it ingebragt.
In plaats van liet zoo volhardend en dapper O. I.
leger bij de eerste expeditie regt te doen wedervaren,
op prijt te stelten, werd in de Tweede Kamer uitge
roepen de expeditie is mislukt, —r Men herlexe de koloniale
redevoeringen van den volksvertegenwoordiger ran Hot-
tell. Wat is er al niet gexegd? Onz$ soldalen zijn
tuin goed behandeld, en wat al meer! En op welken
grond wordt een en ander gezegd?
1°. op grond van een brief van een zee-officierdie
niets gezien, die geen kennis van xaken heeft cn maar
in het wild xijn sclioonlicd zingt;
2°. op grond van oen schrijven van een infanterie-
officier, die een 70tal mijlen van het tooneel des „rlog.
verwijderd was cn misschien van een jeugdig onbezonnen
kameraad lijdingen bctreffi-ndc de eerste Bonische expeditie
ontving; xijne geringe kennis van militaire xaken cn
xijnc onbekwaamheid springen van xelve in het oog; bij
meet een gevecht af naar het getal dooden en gekwetsten
der expeditie. O hoe slim! Dan heelt hij de gevechten
in den jongsten oorlog tusschcn de Frauschen en Sar-
diniers tegen de Oostenrijkers gcene aandacht gegund.
Zouden dc eersten minder goed gestreden hebben dan
dc laalstcn omdat xij minder dooden cu gekwetsten
hadden? En worden in Nederland naar hot getal ofTers
in het O. I. leger xijne overwinningen gemetendan
voorwaar xiet het er ongelukkig uit, en ware het beter
het leger naar Nederland te doen inschepen dan langer
deze gewesten aantehouden. liet 0. I. leger heeft meest
tijds een twintig- dertigmaal sterkeren vijaud te be
strijden, belialve den getrouwen bondgenoot dier vijanden:
het klimaat! Moeten zijne offers gehragt worden, in
evenredigheid van den vijand, gevoegd hij die aan liet
klimaat, dan is het xeker, dat van elke expeditie zoo
goed als niets zou tcrugkeeren. Is het niet reeds een
schoon resultaat dat een leger van slechts eenige duizenden
niet aarzelt een dertig duizendtal vijanden te geinoet te
treden, het tot vluglen en onderwerping dwingt? Wat
wil men dan in Nederland meer? En wat zouden dan de
betere bewapening, dc meerdere geoefendheid van het
O. I. leger meer kunnen uitriglcn?
De Minister Rockuuen heeft rondborstig en openlijk
gezegd: de eerste expeditie naar Boni is niet mislukt, en
dat is in den voleten zin des woords waar. Alleen de
politieke strekking is mislukt, maar daarvoor kunnen
dc bevelhebber cn de troepen niet verantwoordelijk gesteld
worden. Alleen de strategie en het tactische gedeelte xijn
voor den bevelhebber Cn dc troepen weggelegd. Dc poli
tieke onderhandelingen behooren lot de competentie der
commissarissen. Kan de volksvertegenwoordiger van lloftell
aanwijzendat in de beide punten de officieren en de
troepen aangaande, fouten zijn gemaakt? Hij xij verzekerd
van neencn mag het hem ten overvloede verzekerd wor
den. dat hij geene expeditie in Indië de bewegingen schoo
ner xijn uitgevoerd dan juist bij dexe expeditie, cn dat
wel onder kommando van den gcn.-majoor Sfteijnmelz
door den volksvertegenwoordiger xoo onjuist beoordeeld.
Onlangs werd hier tc lande het beruchte résumé van
het Bataviaaseh Handelsblad druk behandeld cn besproken.
Alen riep ann alle zijden over den Redacteur Lion. Men
beweerde, dat het résumé xoo veel kwaad kon slichten,
welligt reeds had geslichtja men xeide of ontving be
rigten, dat in Java het vuur van den opstand kon aan
het smeulen raken. En wal hield dat résumé dan toch in?
Een deel der waarheid werd daarin met gezwollen kleuren
bloot gelegd, maar dat neemt niet weg. dat bet misschien
deels de waarheid was. Kan daardoor onheil gesticht wor-
denhoeveel te meer dan niet hetgeen sommig volksver
tegenwoordiger soms in 's lands hooge vergaderzaal nopens
Indië tën aanhoorc van scheel Nederlandten nnnhoorc der
Nederlanders en inboorlingen van Java, spreekt? Zooda
nig volksvertegenwoordiger kan door xijne taal onrust cn
tweespalt op Java uajjcn, cn dat zien hier in Nederland
zooveel kortaiglijjen met in. Kan zoodanig volksvertegen
woordiger door xijne taal den Indischen krijgsman mis
schien niet den moed en_ het vertrouwen op xijne chcfa
ontnemen? Kortxiglig hiï die dat niet beseft, liet eenc
wil men op Java beteugelen, m««r bet andere blijft in
Nederland onbeteugeld. Zou bet zijn omdat het laatste
in het vrije Nederlandhet etrstc tlechlx in een wingtuest
geschiedt?
Maar cr is beter te doen. De volksvertegenwoordiger
van Hof cell moest welligt tot Kommandant eener Indische
rxpcditic worden aangesteld, dan souden de overwinningen
van hel onder xijne bevelen te stellen 0. I. 'cger op dc
vleugelen des winds plaats vinden. Dc volksvertegenwoor
diger van Holvtil moest welligt tot Gouverneur -Generaal
van Ncd. Indië worden bc ormd, dan zal men eerst ccn
bestuur ontwaren waarin de aegepraal zijner westersche
begrippen op oostersche toestanden zoodanig zou schitteren
dat Aava met eene volksvertegenwoordiging van Kleurlin
gen, Chinezen en Europeanen bedeeld wordende, in alles
met Nederland geheel gelijken tred kon houden. De volks
vertegenwoordiger vai. Hof cell moestals mogelijker wijze
beide voornoemde betrekkingen hem niet aansUan, wel
ligt als Commissaris-Generaal naar Java gezonden worden
opdat daardoor xijne bekwaamheden als regenerator des te
meerder konden blinken.
Dan zou men eene regering zien!
Doch wat ook sommig volksvertegenwoordiger gexegd
hebbe, als zou de eerste Bonische expeditie mislukt xijn,
genoeg Nederlanders zien helder in. dat de Boaieren toen
de kracht rn den wil de. iVderlandsche wapenen geducht
hebben gevoeld, zoodat da: rdoor de taak der tweede
expeditie veel vergemakkelijkt is. en de officieren en
troepen die aan eerstgenoemde deel nainen en op da ca
xijn teruggekomen, doch niet bij de tweede expeditie
tegenwoordig waren, alleiins aanspraak hebben op de
erkenning en dankbaarheid van Nederland.
Te betreuren blijft het evenweldat het Ned. Oost-
Indisch leger, getuige de bestaande balaillons, al langer
zoo meerder door met-Nederlanders, door vreemdelingen
moet worden aangevuld. Daarenboven alle berigten stemmen
daarin overeen, dat zijne sterkte in grenen deele toereikt
voor de uitgebreidheid onzer Oost-Indische koloniënen
de zedelijke kracht der Nederlandsche heerschappij niet
voldoende kan geschraagd worden door beschikbare
physieke krachtenbijaldien tegenstand tegen bet Neder-
landscb gezag xich alom zou doen gelden. Er ia zooveel
onder dat leger geraakt van de soldaten der jongste
Europeesche oorlogen. En met dat overschot, voorna
melijk uit de Kriiu- en Italiaansche oorlogen, zal men
in Indië allengskens Nederlands roem moeten handhaven.
Is dat verstandig, is dat goed? Moet men op berigten
afgaan dan beslaat bet Ned. Oost-Indisch leger uit
20000' man, waarvan 8000 Javanen en Boeginexen
(dus inlanders) en 12000. Europeanen. De laatste zijo
voor meer dan de helft vreemdelingenals Franschen
Italianen, Belgen en Duitschers, voor gewone diensttijd,
zes jaren, aangeworven. Al zoo vormen dc Nederlanders
slechts ruïm een vierde deel van het O. I. leger. Wie
xiet niet indat op den duur met xoodnnige ontoereikende
Nederlandsche physieke elementen, de koloniën groot
gevaar zouden kunnen loopen aan Nederland te ontglippen
Ware het niet mogelijkdat in Nederlandeen land
Eroolcndccls voor zijnen handel en welvaart van sync
oloniën afhangendeeven als in Frankrijk en Engeland,
meer krijgslieden van het moederland xij het dan deelsge-
wijic en zoodanig dat cr gcene onbillijkheid geschiede,
tot de dienst in de koloniën konden worden gebruikt?
Zouden er dan in Nederland niet velen te vinden zijn,
bereid om in de geaengde streken, bijaldien het Vader
land ruimer beloonen zoude, xoo noodig. hun leven veil
te geven tot heil van dat dierliare Vaderland? Wat
zouden toch wel de oorzaken wezendat de schoonste
parel der Nederlandsche kroon, ja van het Ncderlandsch
volksbestaan, al meer en meer moet worden toevertrouwd
aan de hoede van vreemdelingen die meest door
onloereikbare bestaanmiddelen lot den kolonialen sol
datenstand gedreven, geeoerlci edele drijfveer kunnen
gevoelen om voor Nederland bun bloed te plengen? En
hoe grievend is een en ander niet voor Ncérlands zonen,
die daar de épaulet dragen!
Zouden die oorzaken niet eenigxins oprijzendoordien
voor den krijgsman vao het IriJisch leger de bclooning
niet staat in evenredigheid van de opoffering oin den
dierbaren vaderlandschen grond welligt voor altijd
te moeten verlaten voor een brandend klimaat, voor
nieuwe gewoonten behoeften, ontberingen? Dé Nederland
sche regering deed en doet veel om het Indisch leger vol
tallig te houdente versterken en vooral om Nederlanders
tot de dienst daarbij te bekomenmaar Zij doet niet ge
noeg. omdat Zij in de Volksvertegenwoordiging en in net
Ncderlandsch volkskarakter beletselen vindt om meer Ie
kunnen doen. In de volksvertegenwoordiging, omdat al
daar mannen worden gevonden, die eerder onze Koloniën
zouden willen verliezen door gierigheid dan om meer van
't geen Indië afwerpt voor Indië en het Indisch leger te doen
besteden. In liet volkskarakter, vermits alleen de Neder
lander is wakker te schudden als gewoon soldaat voor
0. Indië dienst te nemenbijaldien men ruimja zeer
ruim zijn eigenhclang prikkelt. Ue anti-militaire geest,
vooral op het platte land, moet worden bestredenen
ann hoe menig boeren jongeling, die nu half van honger
sterft cn met lompen bedekt is, zou men niet kunnen
inpompen, dat het heter voor hem is xijne ellende en
xoogenaaindc onafhankelijkheid prijs te geven, om door
dienstneming in het Indisch leger doch dan tegen zeer
ruime belooning en goede vooruitxigtén een eervol be
slaan te erlangen. Maar xoo is het ook hoogst noodig,
dut de krijgsroem en de diensten van het Indisch leger
door sommig volksvertegenwoordiger niet worden miskend!
Wanneer xal men dan in Nederland inzien worde
het niet te laat dat het zijne Koloniënxijnc onschat
bare juweclenmeer moet laten beschermen door zijne
eigene landskinderen, en minder door duizendtallen van
Uit Harderwijk zijn naar do koloniën vertrokken:
lo bair jaar 1858 1035 man. la kalf jaar 1859 810 man.
2c a 1190 3e a 1750
2336 256Ó
De grootste verzending had plaats in October cn November I860,
welke bijiia bot dobbel opleverden van het hoogste o,(<r ia 1868,
zijnde een de» gevolgen van den laalaten luliwnsehra Oorlog, waar
door in hot eerste kalf jaar van 1859 minder manie happen konden
vrordon aangeworven, daarentegen in den loop van bet tweedo half
jaar, toon die oorlog geëindigd was, <le xrerving dier aoldcniera
veelbeduidend was. Men kan daaruit het ontzettend aantal nirt-
Nedorlanden opmaken, ilat bi) de NeJ.-InJiacbe balaillons wordt
ingedeeld-
aangeworven soldeniers Eene vermeerdering van bet Indisch
leger tot minstens dertig veldbataiüonsbetere vooruitxigtew
voor officieren en soldatende groote kern van het leger
te bestaan uil Nederlanders, dan eerst kan Nederland op
het rustig beait zijner rijke Koloniën boawen.
Mogen deze regelen strekken om belangstel lenden meer
den waren stand van xaken voor oog en te hondenen
bijdragen om den schrijverdie sedert jaren voortdurend
zooveel verkeerds en onzin nopens Indië, in ons Vaderland
sprak en het licht deed tieneenigzins meer in zijne
ware gedaante aanschouwelijk te maken. Mogen tij, "hij
Ken die geroepen xijn voor hel behoud en den bloei ooxer
Koloniën te wakeo, een gereed oor en begrip vinden!
SPAARBANK.
Het Bestuur zal zijne eerstvolgende sitting houden op
Manndng tl JnatznriJ e. k. ten Raadhaize te
Amersfoort, des namiddags van 12 lot 1 ure,
VAN DE POLL, Secretness.
AMERSFOORT, 19 Januarij 1860.
De houtverkooping, op gister door bet Gemeen
tebestuur van Amersfoort gehouden, beeft eene
soin van f1071,50 opgebragt
De eigenaar van een galanteriewinkel teZnt-
phen had opgemerkt dal sedert eenigen lyd onder
scheidene artikelen des nachts uit laden eo kasten
verdwenen, ronder dat by, noch een der buisge-
nootende oorzaak van deze geheimzinnige verbui-
zing kon opsporen. Eindelijk viel zijn vermoeden
op eea commensaal, die boven hem woonde en
sleeds yverig onledig was bem naar den dief te
helpen zoeken. Voor eenige dagen verbergt xich de
koopman achter eene groote baliemand op den don
keren frap, en ontwaart omstreeks middernacht,
toen het gebeele huisgezin in slaap scbeeu gedom
peld, eene witfe gedaante, die den trap afkwam,
den winkel op- en afliep, en bare wyde zakken
met allerlei voorwerpen vulde. Hij gaf de zaak den
volgenden morgen aan. en de justitie doet onderzoek.
Donderdag avond der vorige week beeft een
hul ponder wy ter te Hardinxveld, na alvorens nog
eene bijdrage in de vergadering van bel Nut van
't Algemeen gedaan te hebben, de wyk genomen,
omdat bij vreesde, door de politie, op last van
den burgemeester dier gemeente, gearresteerd te
worden, naar men zegt, omdat by in de school
van den ondcrwyzer Verheul zich op eene zeer
onvoegzame wijze met de kinderen bad gemeenzaam
gemaakt. Ofschoon gevlugt en alzoo inceuende vry
te komen, verneemt men nader, dat hg, eindelijk
in handen der justitie geraakt, en Zondag gevan
kelijk van Gouda, alwaar bjj gevonden werd. naar
Gorincbem in het buis van arrest is overgebragL
Maandag avond j.l. keerde de koperslagers-
knecht J., te Arnhem, een braaf en oppassend,
reeds bedaagd ambachtsman, van zijuen arbeid
huiswaarts, en vond daar zijne vrouw voorover op
tafel liggende. Op zijn roepen geen gehoor krijgende,
ontstak hij licht, en zag toeu zjjne vrouw, insgelijks
reeds op gevorderden leeftijd, verbrand op haren
stoel zitten. Al hare kleederen waren baar van het
lijf verbrand en zij zelve deerlyk verschroeid. Het
schijnt dat de ongelukkige heeft liggen slapen, hare
kleederen door bet vuur vatten aan dc stoof in
brand zijn geraakt, en zij in den daaruit opstij
genden rook is geslikt. Ook hier wederom moet
de sterke drank, helaas, eene voorname oorzaak
zyn geweest.
Een 40lal ingezetenen van llardenbergh hebben
aan den Gemeenteraad bet navolgend adres ver
zonden Geven met gepasten eerbied te kennen
de ondergeteekendenallen ingezetenen der gemeente
Stad-Hardenbergh; dat zij hebben kennis genomen
van bet plan tot schikking aangaande inarkte-zaken;
dat dusdanige schikking, naar het oordeel van
adressanten, wanneer dc markt gemeente eigendom
is, een onwettige handeling vau de»» Raad zoude
zijn: immers de Raad vermag de eigendommen
der gemeente niet wegschenken; en ook aan de
zijde der burgers, wanneer *y eigenaren waren,
zou die schikking eene onregtmatrgo handeling
daar stellen; immers zij onluetnen aan hunne op
volgende burgers een regt datvolgens een bisschop-
pclyken giftbrier, ook aan de nakomelingschap is
geschonken, cn alzoo niet vervreemdbaar is; dat
zij, voor het geval dat die onwettige eu onregt-
inatige schikking ntogt tot stand kotnefi. van oor
dcel zyn, dat, aangezien alle ingezetenen geljjkcljjk
bijdragen in do gemeentelasten, en alzoo ook moe
ten bydregen in de proceskosten, zelfs in die der
verliezende party, 'iet niet moer dan biliyk is. om
by die gelijkheid van lasten aan alle ingeseieueu.
zonder ouderschciddezelfde voordoden uit deze
schikking voortvlocjjendo, toe te staan. Waarom zij
U Edel Aclitb. verzoeken, dat, waonccr die schik-
