NIEUWSBLAD der CENTRAALfm
AMERSFOORTSCHE
C 0 D B A NT.
NOORD OOSTELIJKE SPOORWEGGE WESTENV* v
M 1205.
''aii DIJVGSDAG, 6 December d864.
Dil Blad »er»cl.ijnt de» Dings,lagson Vrijdag,. f)e AbonnemenUpriji i» f 50 in d- 3
legale Advcftentiën per regel 15 Cent*, behalve het Zegelregt. - 4f;owlerli/ke winner
AmersfoortBureau hmrtfourltche Con
jlerli/ke
wit. Langstraat. Wijk F. 43. over dc Ou 1.
AMERSFOORT5 December I8G4.
Ten kantore tan den lieer Mr. J. «an der Leeuw,
Secretaris der Kamer tan Koophandel en Fabrieken
te Amersfoort, liegen ter inzage, dagelijks van des
morgens 9 rot 12 ure. de stalen van de in-, uit
en doorgevoerde 'voornaamste handelsartikelen in
Noderlaod, gedurende dc maand September 18G4.
Zaturdag j.l. is te Utrecbt aan de hoogescbool
lot doctor in de obstetrie bevorderd de heer II.
B. J. Kok Cl.rned. doet. te Amersfoort, inet
theses.
Omtrent bet overlijden van den onvergetelijken
opperrabbjjo Lewenstein te Paramaribo wordt nog
bet volgende medegedeeld. Na eene ongesteldheid
van slechts drie dagen werd bij op Sijjarigen
leeftijd door Gods ondoorgrondelijk raadsbesluit
den 22 Oct. j.l. van zijne kudde, die hij inet zooveel
liefde en trouwe bad gehoedweggerukt. De gods
dienstige man ontsliep kalm en rustig, zóó zelfs,
dat hij eenige oogenblik ken vóór zijn verscheiden
aan de hem omringende vrienden verklaarde, dat
hij de uu uog voor hem verborgen toekomst met
hel volste vertrouwen te gemoel zagterwijl bij
ben op zijne kalmte in deze ure des doods wij
zende als bel gevolg van zijn onwrikbaar geloof,
allen in hartroerende bewoordingen tot een vromen
levenswandel vermaande. Zijn lijk werd door de
geineenleuaren de geestelijken van alle gezindten,
den zoon van Z. Exc. den Gouverneur (Z. Exc. was
door ongesteldheid verhinderd)diens adjudant, alle
burgerlijke en militaire autoriteiten, alle officieren
van bet garnizoen enz. naar den doodenakker be
geleid hoewel de begraafplaats een uur van de
stad verwijderd is.
Allen wilden eene laatste eer bewijzen aan bet
stolfelijk overschot van den edelen zielenherder, die
om zjjne deugden en godsvrucht algemeen bemind
en getierd was.
De Tweede-Kamer der Staten-Generaal beeft
hef hoofdstuk justitie der Staatsbegrooting voor
1805 aangenomen met 51 tegen 18 stemmen. Er
is een amendemei met 39 tegen 29 stemmen aan
genomen om 4000 uit te trekken tol tegemoet
koming aan de ambtenaren, met bet openbaar
ministerie bij de kantongeregten belast.
Op de vraag in hoever papier, waarop noclt
gedrukt noch geschreven isingevolge art. 13 der
poslwetop den voel van drukwerk ter frankering
kan worden toegelatenheeft de minister van
financiën bij resol. van 25 Nov. j.l. bepaald dat
zoodanig papier, mits bij enkele vellen en niet bij
grootere hoeveelhedenverzonden worden ie, niet
auders dan onder de monsters kan worden gerang
schiktwaarop art. 11 der poslwet van toepassing
is.
Uit 'sHage schrijft men:
«Met genoegen vernemen wij, dal weldra in
den steeds verlangden (jk op de gasmeters door
ons gouvernement zal voorzien wordenwaardoor
wjj niet alleen goede gasmeters zullen krijgen
maar tegelijkertijd zal ophouden het verkoopen van
gas naar de Engelsche maat. gelijk dit in verschil
lende steden van ons land plaats beeft."
De jjk tal stellig voor de gasverbruikers maar
welligt niet voor de gasfabrieken, een legen zijn.
Het provinciaal geregtshof van Gelderland
heeft uitspraak gedaan iu de zaak van A. Lehman,
Duivelshof en II. J. Hulsbeek. liet hof heeft
zich geheel vereonigd met de beschouwingen van
den procureur-geucraalde beschuldigden schuldig
verklaard aandiefstal gepleegd bij nacht in een
bewoond huisdoor meer daa een persoonvoor
zien van wapenen, door raiddel van buitenbraak
en tevens door moedwilligen manslag, strekkende
om de ontdekking van de vorige misdaad te voor
komen; zulks wat ieder betreft, ua reeds tevoren
tot gevangenisstraf van langer dan een jaar te zjjo
veroordeeld, tot de straffe des doods, uit te voereu
op een der openbare pleineu tc Arnhem.
Alleen de derde beschuldigde toonde tijdens bet
uitspreken van liet arrest en de daarop gevolgde
toespraak van den president sporen van gemoeds
aandoeningde be'de andere bewaarden dezelfde
uiterste onverschilligheidgedurende de behandeling
der zaak betoond.
Zie bier eenige belangwekkende bijzonderheden
omtrent bet toenemend gasverbruik te Parijs. Men
telt daar thans 10 fabrieken, die 2691 werklieden
bezig houdenwelke gezamenlijk 2,392.000 .frs.
per jaar ontvangenzonder de personen te reke
nen, die builen de fabrieken voor bet onderhoud
'len. Van Advurtculién, I tot 6 regels GO Cents, elke regel meerder 10 Cents;
ƒ0.10. Brieven franco. Bestellingen bij den Uilgever .4. li. van Cleeff, te
BoeklianJelarcn en Post-Directcuren in bet Rijk.
Vise
imirkl, z
lede
der lantaarns worden gebezigd en op 1 millinen
per jaar te slaan komen. Iu 1800 hadden de bui
zen eene gezamenlijke lengte van 200 uren gaaiis.
In 1854 verbruikte men 40 millioen cuhiekc meters
gas; in I8GI was dat cijfer tot ruiin 8i millioen
geklommen, en bijgevolg meer dan verdobbeld.
Rij gebrek aan binnenlandscb nieuws, houdt
men zich in Frankrijk druk bezig met de verwik
kelingen in Üuit.scbland. Algemeen erkent men
dat de lieer von Bismarck veel diplomatiek beleid
aan den dag legt en dat hij toont zjjne Duilschers
wel le kennen. In elk ander land ter wereld zou
een s'and van zaken, gelijk die scJerl lang tus-
schen de verschillende Duitsclie mogendheden be
staat, reeds honderd malen tol ernstige conflicten
hebben geleid. De brave Duitsolièrs echter luien
met zich levenals de poes met de muis. Pruissen
werpt zijnen tegenstanders den handschoen toe
maar er is niemand, die dien durft oprapen; ja
op betzelfde oogenblik dat meu verwachtdat de
staten, die met de boudsexecutie zijn belast ge
weest zich eindelijk eens duchtig hoos zouden
maken, verneemt men, dat zij zich eenvoudig
I terugtrekken.
j Het ontbreekt niet aan lieden die bij liet zien
j van Proisseos overmoed en van de lafheid van
Oostenrijk en de kleinere Dnitsche staten, lo.t het
vermoeden komen dat eerstgenoemde mogendheid
steun vindt iu hel buitenland en aangezien de
heer von Bismarck ecnigen tijd in Frankrijk beeft
doorgebragt en daar in het oogloopend vriendelijk
is ontvangenis niets natuurlijker dan dat de
verdenking op Frankrijk valt. Wat hiervan zij
dit is zekerdat men zich te Weenen gaarne door
Pruissen bet bezit van Venetië bad doeu waarborgen
zelfs op voorwaarde, dal Oostenrijk van zijne zijde
de aanhechting der herlogdummeu bij Pruissen
zou toestaan. Maar de beer von Bismarckdie een
geslepen diplomaat is, heeft begrepen, dat de
waarborging van bel bezit van Veaetië een te dure
prijs was om daarvoor de werkeloosheid van Oos*
tenrijk te koopen eene werkeloosheid die in den
grond der zaak niets anders is dan magteloosheid.
En de uitkomst heeft bewezendat de Pruissische
minister goed gezieu heeft.
Men meldt uit N.-Amerika
Duizenden en duizenden dollars wordeo bier
dagelijks omgezet in goud-, kwikzilver-, koper-,
ijzer-, lood- en steenkolenmijnen. Eene andere om
wenteling maakt de petroleum of steenolie. Maat
schappijen verrijzen bij den dag inet kapitalen van
lol 5 millioen dollars, liet is nu niet meer El
Dorado, maar Olie Dorado. Fabelachtig schijnt
het, en toch is het waar. Van sommigen iets: Een
eigenaar vau eeu stuk lauddal heui 30 dollars
had gekost en die niet zooveel bezat dat hij een
paar laarzen kon koopen is nu bezitlter van 75,000
dollars (een dollar is ƒ2.50).
Eeu smidsdochter bedankte haar beminde, want
dad struck oil (dat is: vader beeft olie gevonden).
Een jongman plotseling van eeu arinen stan 1
millioimair gewordenkan zich in zijnen stand
uog zoo weinig ge we nu mdat hij, toen hij eeu
aanzienlijk heer zijne bronneu aantoon Je, gekleed
was in een nieuw rood hemd en een draagband
om zijne broek op te hou ten.
Eeu ander eigenaareen jong heer. had ziju
laud verhuurd vo »r' uitboringen eu had nu een
dagelijkse!! inkomen van 2000 dollars aaa renleu;
hereken nu dat kapitaalAfzonderlijke beursno
teringen geschieden voor petroleum-elfecten. De
speculatie in spoorweg-aanJeclen houdt opalles
grijpt naar petroleuin-aaudeelen.
Professor Vreede stormt weder hevig tegen
hel Thorbeckianisme? Neen tegen den Professor
Thorbeckethans Minister. Ook straalt iu zijae
fulminante stukken weder duidelijk door hoe zijne
Hooggeleerdheid Vreede bet maar niet kan ver
kroppen. dat een professor, en nog wel een Jonckbloel,
als lid van de Tweede Kamer fungeert. Meu hebbe
toch medelijden met den hooggeleerden Ulrechlschen
Hoogleeraar Vreede en verkieze ook hern bij de
eerst intredende vacature tot lid der Kamer! Daar
door wordt veel nut geslicht! Immers, wat hij
sedert zoo vele jaren schrijft, zal hy alsdan in
het Parlement dürren scggen. Daar (zie art. 92 der
Grondwet) is hij niet gereglelijk vervolgbaar voor
zjjoe adviezenterwijl meu daareulegen anders
uog langer de bedroevende opmerking zal moeten
blijven inaken, dat: als een burgerman slechts half
zoo kras eu impertinent zou schrijven als de Pro
fessor, de burgerman ontegenzeggelijk zou worden
uitgenoodigd zich tegen wil en dank eenige maandjes
in oei) der hdlels van Themis te amuseren.
Uit een schrijven van den N.-Amerikaanschen generaal
Neal Dow d.d. IU October 1.1. ran Portland werd het
volgende medegedeeld
Gij schrijft dat mijne verwachtingen van een spoedig
einde van den oorlog zich helaas nog niet verwezenlijkt
hebben en gij spreekt uw leedwezen daarover uit. Maar
gij zult u berinneren dat ik daaraan toevoegdeals
deze veldtogt een gelukkige wezen hiogt voor ons daa
meen ik dat bet de laatste zijn zalen dit geloof ik.
nog. De opstandelingen teren tbansop hunne laatste hulp
middelen en houden alleen vol in dc hoop op eene neder
laag van Lincoln's verkiezingin November aanstaande
De zomerveldtogt was niet geheel beslissend De verove
ring evenwel van de forten PowellGaines en Morgan
in de baai van Mabila, de inneming van Atlunle en eene
reeks van belangrijke overwinningen in de vallei van
Sbanendoaligeven weder moed en vertronwen aan de
wankelmoedige» onder onsdoch slaan de opstandelingen
zeer ter neder. Ik zelf twijfel ninuncr een oogenblik aan
den zegepraal onzer wapenen en den triomf onzer zaak.
Met 21 millioen mcnschen tegenover 3 millioen blanke
rebellen, een talrijke zccinagt en een onbepaald credict
terwijl de Zuidelijken geen crcdiet en geen marine heb
ben zou hflt wel eeu ongehoorde schande zijn indien
wij niet slaagden waar de uitkomstgelijk bier ons
nationaal In staan geldt. Dc ecnig mogelijke hoop voor
de rebellen was op eene Europesche lusschenkomst ge
vestigd die hoop is vervlogen en zij klemmen zich thans
alleen aan Mc. Clellans verkiezing vastdie eene onaf-
hankelijks-verklaring voorslaat. Maar Mc. Clellan zal uiet
gekozen worden en de opstand zal door geweld worden
onderdrukt.
De nieuwe ligling van 500 duizend man is bijna vol
tallig meerendeels door vrijwilligers. In deze stad
Portland, is het contingent ineer dan voltallig aange
vuld; men wensebt de rebellie te onderdrukken, wat
bet ook kosten moge.
Ik verwonder mij niet, dat uwe kapitalisten de waarde
onzer schuldbrieven betwijfelen uit hoofde van de vrec-
sclijke oorlogskosten in geld en bloed. Maar er is geen
natie op de wereld in staat omeven tls wijte verteren
en te betalen. Onze hulpbronnen voor het tegenwoordige
en vooral voor de toekomstzijn bijna grcnzenloos. Onze
waarburgen zijn zoo zeker, mecnen wij als eenige inen-
sckelijke zaak wezen kan. In dertig jaren tijds verdub
belde onze bevolking en verviervoudigde het nationaal
vermogen. Met elk jaar worden uitgestrekte vruchtbare
landen bevolktnieuwe dorpen en steden gebouwddie
dc algcmeene productie in elk handelsartikel sullen doen
toenemen. Niettegenstaande den oorlog was het Noordeu
nimmer zoo welvarend als thansen is die eenmaal ten
eindedan zal dc natie krachtiger en voorspoediger zijn
dan ooit te voren want dc rampzalige slavernij zal
dan binnen onze grenzen niet meer gevonden worden.
Ik voeg hier nog aan toedat wij geene leeningen
hebben in andere landen en dat alle onze uit-
gesloti
gaven in
i eigen land zijn bestreden."
Dc President Lincoln is inlusscbcn herkozen.
Politieke lieruc.
Hannover geeft toe en Saksen geeft toe aan von
Bismureks sommatie hunne boudsirospen uit de
hertogdommen terug te trekken. Oostenrijk onder
steunde Pruisseu's eisch bij den Boni en alweder
verkrijgt de alvermogende réactioanaire Pruissische
Staatsminister wat hij wil.
Nu is nog de vraag: wie zal in de hertogdommen
definitief regeren? Een zetbaas van von Bismarck
beeft daar het meeste kans.
Doch welk Vorst zal die rol willen speleu
Dat is uog niet bekeudmaar gevonden zal h(j
wordenwant men vindt altijd nog genoog vor
stelijk geborenendie voor eene kroonen zelfs
maar voor een kroontje, hun eergevoel achter zich
heen werpen.
Dit is zeker, dat de tweedragtstormdie over
Duitschlaud dreigde los le barstenvoorbij gesto
ven is. en broeder Michel dus aileeu hard blazende
zijnen Duitschen broeder weet in bedwang te houden.
Men zegt dat Rusland weder eene leening, en
wel eene loterij-leeniug, op til heeft van eventjes
honderd millioen roebels.
Ponds-ponds-getoijse of d la Hope Co.? vragen
de speculanten weldra.
We raeenen, dat die vraag niet beantwoord be
hoeft le wordeo, waut 'l spreekwoord zegt: ezels
stooten zich aau denzelfden steen geen tweemaal!
Er is ééne kwestie die de wereld interesseert,
eu duizeudea, ja lieuduizeudeu in augst brengt
en voor velen teu val wordt.
Wij bedoelen de geldkwestie.
Er is geen geldzegt mendoch te onregte. Er
is wel geld, maar die het beeft, vertrouwt bel
