B IJ Y O E G S E L.
AMERSFOORTSCHE
COURANT,
M 1590.
van Y R IJ D A G 7 Augustus J868.
VEBG A BEHING van den Itaad der gemeente
Amersfoort van Vrijdag 31 Ju lij 1808.
Afwezig de 11.11. L. A. van BeekScheltus en
Methorst.
De notulen der vorige vergadering worden voor
gelezen en goedgekeurd.
Aan de orde is een voorstel van Burg. en Weth.
aangaande de gesubsidieerde bijzondere school voor
meer uitgebreid lager onderwijs.
De Voorzitter zegt, dat Burg. en Weth., naar
aanleiding van hel onlangs genomen raadsbesluit
het advies hebben iogewouuen van de plaatselyke
schoolcommissie over de voorwaarden waarop hel
te geven subsidie zou worden verleend. Mei dat
advies konden Burg. eu Weth. zich iu de hoofdzaak
vereenigen, zoodal hun voorstel daarmede overeen
komt, met uitzondering van enkele wijzigingen van
meer ondergeschikten aard.
Beide stukken worden alsnu door den Secretaris
voorgelezen.
Uit het advies der schoolcommissie blijktdat
het bedrag der schoolgelden naar haar oordeel niet
hooger behoort gesteld te worden dan op 20 voor
de dagschool, en 10 voor de avoudschoolniet
alleen omdat tneu dan meent te mogen rekenen
op een grooter aantal leerlingen, die bij een hooger
schoolgeld inisschicu m ilder talrijk zouden zijn
maar vooral ook, omdat het gevaar dan minder
groot is oin hen Ie vroeg de school te zien vei laten,
ten einde over te gaan naar de middelbare school,
eer zy daartoe geschikt zijn; voorts dal de
instructiedie vroeger voor deu lieer de liaan
heeft gediend, thans nog grootendeels zou kunnen
gevolgd worden, terwyl de commissie enkele wijzi
gingen daarvan aanbeveelt; eindelijk, dat de school
behoort besieind te zijn «oor jongen» eu meisjes
die, in afzonderlijke localen, zoowel in gewoon als
in meer uitgebreid lager ouderwys ouder ngt zouden
belmoren te onliaugeti. De onderwijzer zou (volgens
het advies) veiphgi worden zyu Hulppersoneel iu
te rigtente wyzigen of te vermeerderen over- i
eenkoinslig hel oordeel der schoolcommissie, maar
bel toekennen van een subsidie zou niet al liatikenjk 1
gesteld worden van een voorafgaand vergelijken I
examen, omdat daaraau uog al bezwaren »ciboudeii
zyn. Vooreerst toch zou het niet gemakkelijk zijn
geschikte onderwijzers te vinden, uie zich daar.i...;
willen onderwerpeuomdat zij daarvan, ook by
den besten uitslag weinig heil voor zich kunnen 1
vervachten, daar hel geen genoegzaam tiilzical
geeft op eene benoeming. Ten anderen zyn de
«oorschriften der Wet op tiet lager ouderwys daarop 1
uiet van toepassing. De Schoolopziener behoeft alleen
»oor openlmrc scholen examens af te nemen. Van
iiet opmaken «ener voordrag! kan ook geen sprake
tj)n, daar deze eveneens alleen voor openbare scholen
is voorgeschreven, en meii den Kaad irioeyelyk zou
kunnen beperken in zijne «rylieid van benoeming.
Het voorstel van Burg. en Weill.hoofdzakelijk
met het advies overeenkomende, geeft iu o«eiwe
ging hel subsidie te stellen op /1200, aanvankelijk
toelekennen voor deu tijd vun zes jaren.
De Voorzitter merkt daaromtrent nog op, dal
Burg. en Weth. eerst hadden gemeendmet het
oog op de reeds gedane aaubiedingen dat liet sub
sidie kon gesteld worden op /lOOO. Zij dachten
daarby echter aan het bedrag vau het schoolgeld
zoo ais het door den heer de liaan was genoten.
Als dit evenwel wordt verminderd ingevolge hel
verlangen der schoolcommissie, dan dieul het sub
sidie eenigzins verhoogd te worden. Daarom stellen
xjj hiertoe voor een bedrag van 1200.
De heer van Walchren verklaart zich in de hoofd
zaak met het voorstel van Burg. en Wethouders te
kunnen vereenigen. Zoo men echter thans de in
structie wil vaststellen of wyzigen dau moet hij
wyzen op eene bepaliag daarin voorkomende
waarbij aan den onderwijzer wordt verboden leer
lingen in den vollen kost Ie netneu. Hij kent de
reden niet, waarom dit vroeger is verbodeti. Mis
schien was bet, omdat rnea vreesde, dat hel
onderwys voor de andere scholieren daardoor zou
lyden. By een groot aantal koslleerliugen zou dit
welligt mogelijk kunnen zyn, maar als men dit
getal beperkt, en daaraan grenzen stelt, dan zou
bjj er geen bezwaar in zieu. Hij zegt du vooral
met het oog op de opterigten school voor middel
baar onderwys. Het zou kunneu zyudat elders
gevestigde personen hunne kinderen op die school
wilden doen ooderwyzen maar geeoe geltgeuln-id
hadden om hen ergens anders te doen inwonen.
In dat geval zou misschien de hoofdonderwijzer
dezer lagere school hiertoe genegen zijncn zou
hy dezen daartoe gaarne vergunning geven, omdat
dit nog zou kunnen aanleiding geven tol het ver
kregen van onderwijs in vreemde talen en andere
vakken van meer uitgebreid lager onderwys.
De heer L. E. Lagerweij moet herinnerendat
de opterigten school bestemd is voor jongeus en
meisjes. Reeds dn maakt het uioeijelyk om onbe
paald vergunning le geven tot het houden van kost
leerlingen. On die reden heeft dan ook de school
commissie geineend in de verbodsbepaling te kunnen
berusten.
I)e heer van Walchren antwoordt, dat eene onbe
perkte vergunning welligt mueyelijkhetd zou kunnen
haren, maar dat niets belet de verbodsbepaling
uit de instructie te ligten, en in plaats daarvan te
bepalen, dat bet nemen van kostleerlingen geoorloold
is met vergunning van Burg. en Welti. Deze zouden
naar omstandigheden kunnen handelen.
De Voorzitter meerit zich te herinneren dat bij
de oprigling der school van den heer de liaan de
verbodsbepaling is opgenomen, omdat men vreesde
dat de dagschool aan de kostschool ondergeschikt
zou gemaakt worden, cn ook, omdat incn geene
concurrentie wilde met de reeds bestaande kost
school. Hij erkent, dat tnen dit zou kunnen wijzigen
maar bij vraagt, of daaraan wel behoefte bestaat.
Aan een tweede kostschool bestaat naar zijn oordeel
voor deze gemeente vo strekt geene behoefte.
De heer ran Bel is bet ecus met den vorjgen
spreker over de aanleiding tot het opnemen der
verbodsbepaling. Hij eikent dat er eenig voorscbtifl
noodig is, doch gelooft ook. dal hel voldo-rude is,
als hel nemen tan kostleerlingen met geschieden
mag zonder verguuniiig van Borg. en Wet». Deze
kunnen dan telkens naar omstandigheden handelen.
Een oubepaald verbod kau nadeciig zijn, aN men
deukt uan het cijfer der toelage «an 1200 in I
verband met hel lage bedrag van bet schoolgeld.
Als men toch er op let dat de onderwijzer moet I
zorgen voor zijne woning en school localen zijn
hulppersoneel voor jongens en meisjes, geschikt
voor hel meer uitgebreid lager ouderwys m drie
vreemde talen, winkutide enz., dan zal men eik-n-
rum dal by nog al wat zal te bclale i hebben.
Kan it ij nu kostleerlingen, namelijk kos'jorigens
houden, dau kunnen hierdoor zijne verdiensten
beter worden, cn bij in slaat gesteld worden om
zich van beter hulppersoneel te voorzien. Spreker
geelt dus in overweging zich hieromtrent niet te
veel te binden. Men kan de instructie ook later
wyxigr n. als tneu eerst nog eens rijpelijk wil denken
over de noodige wyzigtngen .Niels belet een ouder
wijzer aanlcstellen of te subsidiëren om onderwys
te geven overeenkomstig eene nader vasttestellen
instructie. Dit beeft meer plaats gehad.
De beer ran de Poll is liet in veel opzichten eens
niet den vorigen Spreker. Hij wil het houden van
kostleerlingeu met verbieden. IIy zou echter ook
niet weascbeo, dat dit tot jongens beperkt werd.
daar bet wel tnogelyk isdal cr meer behoefte
zal ziju aan het opnemen vau kostineisjes, bijv. d>e
opgele.d worden voor onderwijzeressen. Hij gelooft
niet. dal dit aaulciding tol moeyelykbeid zou geven,
of dat het onderwijs voor de dagscholleren daardoor
zou benadeeld worden.
De lieer Schluiter zegtdat ook by de School
commissie breedvoerig over dit onderwerp is ge
handeld waarbij meu natuurlijk alleen lette op
het belang der school. De slotsom daarvan was
dat hel niet weuschelyk voorkwam gelegenheid le
openen tot het houden van koslleerliugen.
De Voorzitter erkent, dat wel een» benoem ingen
hebben plaats gehad op nader vast te stillen in
struction. maar hij acht het toch beter de instructie
vooraf le maken. Hij gelooft niet dat er bezwaar
legen kan bestaan om reeds in deze zitting de
verlangde wyzigingeu daarlcslellcn omdat dil door
verandering of bijvoeging van enkele woordeu kan
geschiedeu.
De beer Herschel weosebt de verbodsbepaling te
behouden. Zij is vroeger hoofdzakelijk op zijn
foorstel in de instructie opgenomen omdat hij hij
oodervinding wist, dat zij hoog nundig was wilde
men niet de siadslcerlingcu «oor de vreemden
opofferen.
De heer van Bel is bereid nu reeds dadelijk
inedetewerken tol wytigiug der instructie, omd.it
de meerderheid van deu Baad hel eens schijnt te
zijn over de te volgen beginselen en het hier niet
een politie-reglemeul betreftwaarvan ieder woord
behoorlijk moet gewikt en gewogen wordett maar
alleen eene instructie. Ilij moet echter opmerken
dat daar de schoolcommissie slechts eene adviserende
commissie is alles wat de uitroeriug betreft aan
Burg. eu Weth. behoort te worden overgelaten, eu
dat daarvan geen hooger beroep aan den Baad
kan gegeven worden, zoo als in een der artikelen
is geschied, daar du iu strijd is met de tegen
woordige opvalting der gemeentewet.
Ten aanzien van het al of niet houden van een
vergelijkend examen wil hy daar niet op aandringen
als de schoolcommissie daartegen zoo vele beden
kingen heeft, omdat hij toegeeft, dal zoodanig
examen niet altyd voldoende resultaten oplevert.
De gronden ia het advies dier commissie vervat
komen hein echter niet oowederlegbaar voor. Al
is de schoolopziener niet verpligt te examineren
zoo is het toch wel mogelijk, dat hjj welwillend
daartoe xou medewerken. Al is men niet aan eene
voordrag! gebonden, eo al is zij niet verpligtend
voorgeschreven, toch zoo de Baad zulks misschien
wel kunoen bepalen voor dit bijzonder geval. Ook
aan eene voordragt door Burg. eo Weth. opgemaakt
by vacature der betrekking van gemeente-secretaris
is de Baad niet gebondenmaar toch scbrjjfl de
wel baar voor.
Do heer van Walchren meent na al het gesprokene
een amendement le moeten voorstellen op art. 4
der instructiehandelende over de kostleerlingen.
De Voorzitter antwoordt, dit dit ter sprake kan
koineo als men lot art. 4 genaderd zal zyn. iljj
geeft nu iu overweging de instructie op nieuw
vasttestellen.
De lieer L E. Lagerwcij verlangt eerst nog even
hel advies der schoolcommissie te verdedigeo ten
aanzien van het niet houden van een vergelijkend
exaineu. Ilij zelf heelt daarover met verscheidene
onderwijzers gesproken cn deze waren van oordeel
dat als dit vereischl wordt, men met ligt geschikte
candidalen zal vindeldie zich daaraan willen
ond rwerpeo. Welk zal daarvan toch bel resultaat
zijii T Ook na het beste examen heeft men volstrekt
geen waarborg, dat men zal benoemd worden,
omdat er van hel opmaken eener voordragt der
kutidigsien in dezen moeijelijk sprake kan xijo.
Zoodanige voordragt is bij de wet onbekend en
z iu ook niets beteekeoen want geen raadslid zou
zich daardoor gebonden aebten. Hij kan dan ook
tl.el aannemen, dal de Kaad zou willen bepalen,
als deze dit al kon doen, dat bjj zich zou houden
aau de optemaken voordragt om daaruit eeoe
keuze te doen.
De Voorzitter stelt alsnu de instructie artikels-
gewijze in behandeling. De drie eerste artikelen
wordeo zonder discussie aangenomen zoo als zy
door Burg. eo Welti, waren voorgesteld.
Bij art. 4 verklaart de beer Herschel te volharden
by zyoe geopperde bezwaren, lly verzet er zich
ten stelligste legen dal de onderwyzer ook kostleer
lingen zou mogen houden. Hel is uiet te ontkennen
dat de dogscholteren by ben achterstaan, lly is
dus tegeu bet amendement van den beer ran
Walchren.
De heer L. E. Lagerweij heeft hooren aanvoeren
dal de toelage van 1200 niet zeer boog is. en
dat daarom welligt het bedoelde verbod moest
worden opgeheveu. lly acht haar ook te laag,
vooral wanneer de ecblgenoote vau den onderwyzer
met zoo als die vau zijn voorganger kan belast
wordeu inet het onderwys aau de meisjeshetgeen
wel lot de zeldzaambedeu zal beliooreo. Zeker is
liet in ieder gevaldat er zware lasten aan zyne
betrekking verbonden zijn.
De heer van Walchren kan niet instemmen met
den heer Herschel, iicmzelvcn beeft de ondervinding
niet geleetd, dal de externes der alhier gevestigde
kostschool achterstaan bij de ko^'leerlingen. Doch
hoe du zij, bij vei langt geen tweede kostschool.
Ilij wil alleen dat de onderwijzer jongelieden in
huis moge neineubijv. beo, die de middelbare
school willen bezoeken.
De heer van de Poll gelooft niet, dat er derge
lijke jongeliedett le verwachten zijn omdat de
middelbare school alhier slechts met tweejarigen
cursus ziju zal. Zy zullen liever elders been gaan.
waar scholen zijn met drie- of vijfjarigen cursus.
(Jok hij verlangt volstrekt geen tweede kostschool.
De school zou daardoor haar karakter verliezen
vao burgerschool hetgeen hij zeer zou betreuren.
Als men de coticuirentte geheel vrij liet, dan
zoudeo zich misschien oo'< kostleerlingen aanmel
den, bestemd voor de militaire Akadeuue, vooral
indien hel kostgeld laag werd gesteld, en (litacht
hij met weuschelyk. Ilij wil zich echter gaaine ver
eenigen met het voorgestelde amendeinml van den
heer van Walchren omdat de beslissing daardoor
wordt overgelaten aan Borg. eu Weth., en hy ver
trouwt dal deze zich steeds bet eigenlijke doel
der school zullen voor oogen stellen.
liet amendement van den beer van Walchren
wordt slsmi in stemming gcbragl, en aangenomen
met 9 legen 3 stemmen. Tegeu stemden de II.H.
J. F Lagerwcij Herschel en L. E. Lagerweij.
Art. G bepalende dal de leerhogeu niet op de
school worden toegelaten, zoo zij niet. de jongens
den leeftijd van IU jaren en de meisjes dien van
9 jaren bereikt hebben, dan by enkele uitzonde
ringen na een afgelegd examengeelt aanleiding
tul eeoige discussie.
De beer van de Poll vraagt waarom zoodanige
beperking uoodtg is. liet is toch teer wel mogelyk
dat iemand de school van het Nut te duur vindt
daar doze bijna de helft tneer kost. Waar elders
