Dingsdag- 19
October 1869.
J\sL 17 IS.
ÜU blad verschijnt des Haatrlaji e,1 Donderdags avonds. De AbonnernenUprij. i» ƒ1.13 io3 .n nu len. Ik prij* der Adverienliën ran I tol 6 regel. V' CenU, elke
y(>.nlV' '^ale Ailvertenliên per rrgel 15 Cent.. 4ft. nummert 5 cent». Brieven franeo. Heitellingen bij den Ditg. .4. tl. ran CUtff, Ie A mw.focet,
l»angCTtr.i.it. Wijk I1. N°. 4:iover de Oude Vischimrktme mede bij alle Boekhandelaren en Po.t-Directeuren in het Rijk.
Hnrmn 1 wrifonrltcke Courant,
VERGADERING tan den HAAI) der gemeente
Ammfoorl tan Din«sdag li October 186'J.
Afwezig mei kennisgeving de llll. It. E. Hertellet
en L A. van Deel;.
De notulen der torige tergadering worden geleien
eu goedgekeurd. Aan de orde is
1°. De aangehouden beslissing omtrent hel toorstel
lot verzending naar de Aldeelmgen tan het Happort
tan Ibirg. en Welh. ten aaniien tan bet aangetraagd
Rijkssubsidie toor de huogere burgerschool.
Discussitfn over de Hoojjere Burgerschool
NaJal de discussiën bieroter geopend waren, tegt
de heer van Rel, dat hij in de torige vergadering,
toen de stemmen oter het toorstel tao deo heer
L. E. Lagerweij hebben gestaakter toor beeft
gestemd en er nu tegen zal stemmeo. Hij heeft
dit toen alleen gedaanomdat een der raadsleden
letde dat bjj sléchts teer weinig tijd had gehad
oin dat rapport Ie oterwegen, en bjj hem gaarne
in de gelegenheid wilde stellen om dit nader te
doen. Eene tweede teden bestond daarin, dat er
toen drie raadsleden alweiig waren die onbekend
waren roet hel rapport. Op dit oogenbl.k gelden
die redenen toor hem niet meer en daarom is hij
uu tegen het voorstel. Hij meent dit te moeten
meldeden opdat men hein niet vaa locousequentie
be schuldige.
De heer Fister merkt op, dat bij io hetzelfde
getal tcrkeerl als de torige spreker. Ook hij heeft
in de torige zitting gestemd toor de terzending
naar de Afdeelingen omdat Iii.i toert tan oordeel
was. dat du er misschien toe zou kunnen leiden
oin aan den 3jarigen cursus de tootkeur te doen
geren. Sedert is bem echter tan terscbillende
zijdeu terzekerd, dat dit zeer ondoelmatig zou
zjjn en daarom zal by nu tegen het voorstel
stemmen.
Üe Voorsilter zegt. dal zoo de raadsleden zich
nu ook nog oter dc hoofdtaak, nameljjk hel rapport
van Rurg. en Welh. zelf willen uiten zij daartoe
thans inede gelegenheid hebben.
De Heer L E. Lagerweij verklaart dal bjj de
afwezigheid in de vorige tergadering tau twee
raadsleden, die ir. nauwe betrekking tot hel M. O.
staaan eene dadelijke beslissing omtrent het rapport
van Burg. en Welh. hem met raadzaam toescheen.
Ook nu nou meent bjj op de terzending naar de
Afdeelingen te mogen aandringen, te meer daar
deze toch in den loop der week ter oterweging en
behandeling der begrooting hijeeukomeuzoodat
wel geen geschikter tijdstip kon gekozen worden
om met grondig oordeel de liuaucieële krachten
der gemeente, ook met hel oog op dc lloogere
Burgerschool te onderzoeken en te bespreken. Na
de inlichtingen van den Inspecteur aan Burg. en
Welh. omtrent hel hel tereischle getal localeo
(gezamenlijk z. i. ten getale van 16) de bezoldiging
der leerareo, de leertakken enz. was teel OD/ekerheid
verdwenenen kon alsnu tot hel maken van een
bestek tan bel schoolgebouw eu eeue raming der
kosten worden otergaan. diez. i. niet zou meêtallen.
Rij de lezing tan hetgeen op het jongste Interna
tionaal Congres voor statistiek door beoefenaars
en voorstanders omtrent de zekerheid barer resul
taten wa9 aangevoerd, kon het Spr. niet verwonderen,
dat de Heer Parté zicb niet altijd voor de juistheid
zijner berekeningen aansprakelijk stelt, en zelf voor
ootoorwaardeljjke gevolgtrek kiugen waarschuwt.
Uit de opgave tan den lospecteur van M. O. aan
B. en W. zou volgendat inet een Rijkssubsidie
van ƒ7000 nog ƒ11000 van de Gemeente zou
worden gevorderd. De schoolgelden kunnen alhier
niet in vermindering gtbragt wordendaar men
slechts de helft van het bedrag te Zu'phen kan
verwachten zoodat de kosten der Burger-Avond
school naauwelijks daarmede kunoeu gedekt worden.
De opgaven aan Spr. van verschillende plaatsen
«,ok waai meerdere vakken aan deuzelfden Leeraar
tiin opgedragenverstrekt, wijten echter allen een
aanzienlijk cijfer aan. Kan men zich omtrent de
kosten van het schoolgebouw geen illusion torenen,
ook de jaarwedden der leeraren kunnen wel niet
laser dao in groolere steden gesteld worden, waar
docenten door goed betaalde privaatlessen hunne
inkomsten belangrijk kunnen vermeerderen. Bij de
oprigting der II. B. volgens het plan van den
Inspecteur voor M. O. zal dus tot eene aaoz.eolj|ke
verhoo-ing van belastingen iroeten besloten worden,
terwijl''de toestand der Rjjks-financiën bovendien
weinig bemoedigend toor de gemeente mag genoemd
-worden. Een en ande. kon wel ten gevolge hebben
<J.t in tegenstelling van sommigen die door de
sclioune ligging onzer stad uitgelokt f by bel be
staan cener II. B. alhier hunne woonplaatsen zouden
kiezen, niet weinigen wier belangen bij bel laatste
niet betrokken zijn zullen worden teruggehouden.
Naar aanleiding der inededeeliugeu uit Zutpben
die na de inzending tao hel rapport der Commissie,
waartan bjj lid was. zijn insekomen. werd door
Spr. ui dc tergadering tan 7 Julij jl. het voorstel
g'-daari om ceri booger subsidie dan 7000 eo eene
tegemoetkoming in de uitgaven toor bet school
gebouw bjj de regering aan te trageo. Dit voorstel
werd door een der leden afgekeurd in bewoordingen
welke hij allermiost in deze raadzaal had verwacht.
Hij vertrouwt dat na de oprichting der II. B. der
gelijke uitdrukkingen niet meer zullen te treezen
«ga.
Spreker wil toegevendat eene eeozijdige be
trachting der geldeljjke belangeu tan hun district
bij leden der kamer afkeuring terdieulaan
besturen tan gemeente eu raadsleden echter werd
eene ijverige behartiging der stads-financii-n steeds
als verdienste aangerekend. In andere plaatsen
waar een hooger subsidie dan 7000 is gevraagd
eo verkregen, vooral in de met Hjjks-iuriglingen
begunstigde stedenzal men wel dezelfde opioie
aankleven, zoodat bedoeld lid in zjjne ineeuing
zeker alleen zal ataan. Spr. komt terug op de
verzending naar de afdeelingen. waar onder meer ook
kon wordeo onderzocht of het cnisscbieo raadzaam
ware gedeeltelik bet voorbeeld tan Schiedam te
volgeo en of hierdoor vermindering van kosten
kon worden verkregen. Uit ht-i rapport van Burg.
en Weth. meent hij te moeten afleiden dat de
Inspecteur alleen naar aauleiding hunner io bet
midden gebragle bezwaren omtrent de hooge kosten
eener school met vijfjarigen cursus, opeeoeu drie
jarigen beeft gewezen. Het zou hein aangenaam
zijn ook te vernemen, of er nog uitzicht bestond
op een booger subsidie dao 7000 en eene tegemoetko
ming io de uitgaven toor het schoolgebouw. Welligt
konden hieromtrent in deAfdeelingen beter opeoiogen
gedaan worden. Spr. eindigt met de verklaring dat
zijne cneeoiüg omtrent het out eo voordeel eeoer
H. B. alhier, meermalen door hein besproken, niet
is t.-randerd de boogere raming der kosten echter
doen hem eenigzios aarzelen zoodat na een oader
onderzoek in de Afdeclingeu omtrent de mogelijkheid
eener termindering der uitgaven hij inel rneer
gerustheid zjjne stem zou uithrengeo.
Üe Voorzitter meent den torigen spreker te moeten
antwoorden, dat Burg. co Weth.. zoowel bij hun
request aao den Minister als later in bun gesprek
met deo Inspecteurmet de meeste kracht hebben
aangedrongen op een zoo boog mogelijk subsidie.
De laatste gaf echter weinig bemoediging. Hij zeide
tochdat er nergens voor het bouwen der schooi-
localen subsidie was gegeten en dat 7000 het
hoogste was, wat gegeven werd als jaarijjkscbe
bijdrage. Zoo er op enkele piaatsen vroeger meer
was toegekenddan was du een uitzondering
geweest.
De lieer L E. Lagerweij bedankt den Voorzitter
voor de gegeven inlichtingen en spreekt zijne
overtuiging uil dat de financieële belangen der
gemeente in deze aangelegenheid door B. en \V.
naar hun beste vermogeu zijn behartigd. Met het
oog op die plaatsen voor welke ceu hooger sub
sidie dan 7000 door de Regering was toegestaan
terwjjl zoovele stedenwaarouder van minderen
rang bjj meerdere begunstiging in het genot tan
Rijks-hoogere Burgerscholen gesteld warenkon
bel deukbeeld eener tegemoetkoming in de kosten
van liet schoolgebouw hem echier zoo vreemd
niet voorkomen.
Daar niemand meer het woord verlangt te voeren,
wordt daarna de discussie gesloten, en het voorstel
tan den heer Lagerweij in stemming gehragt. Met
9 legen 4 stemmen wordt het verworpen. Vóór
stemdeu de fill. J. F. Lagerweij, L. E. Lagerweij,
Scliellus en M. van Beek.
Vervolgens wordt hel voorstel van Burg. en Weth.»
om alsnu eene nadere aanvraag te doen om subsidie
toor eece huogere burgerschool met vjjfjarigea cur
sus, aangenomen met 12 stemmen legen ééue
die tan den heer Sckcllus.
2°. Benoeming van een lid voor het Burgerlijk
Armbestuur.
Bij de stemming vereenigen zich elf stemmen
op den heer P. E. van Ittersum. De heer Mr. van
Pcrsijn verkreeg twee stemmen. Eerstgenoemde is
alzoo benoemd.
Niets meer te behandelen zijnde, wordt daarna
I de zitting gesloten.
Het intellect en de klesbevoegdheid.
De ex-Minister van Binnenl. Zaken Mr. J.
Heemskerk At. deed als lid der Tweede Kamer
een voorstel lot verlaging van den censusvoor
het kiesregl (dua uitbreiding van het getal
kiesbev oegden)welk voorstel echter door de
liberalen werd bestreden en onderdrakt, omdat
het van een tegenstander kwam. Blinde partij-
pligt gebood immers dergelijke bestrijding. Doch
nu wordt van regeringswege eene wijziging in
het kiesstelsel noodzakelijk geachten dairvoor
is het oog der liberalen wijd open en scherp
ziende.
Wij dweepen evenmin met de uitbreiding
als met den aard van het kiesregl, volgens den
legenwoordigen grondslag, omdat die grondslag
onzes inziens verkeerd, of liever slecht is,
namelijk: het geld. Wij zijn het volkomen met
onze grooleNieuwe I'.otterd. zuster eens, welke
ïceds sedert langen tijd zeide, dat de grondslag
van hel kiesregt behoort te zijn het intellect
d. i. zooals wij dit woord vertalen: het versland,
het begrio. het kenvermogen. Maar ofschoon de
Rotterd. oocrates der liberalen in dat orgaan
hel intellect tot grondslag voorstaat, geeft hij
geen middelen aan de hand om tot dat doel
te geraken.
Naar onze bescheidene meening bestaat er
maar één middel om tot dat doel te komen:
de census tv orde geheel weggecijferd. Aan alle
Nederlanders, de meerderjarigheid bereikt heb
bende, en door geen onteerend vonnis gedrukt,
zij het regt toegekend naar de kiesbevoegdheid
te dingen, zich daarvoor aanmeldende bij bet
bestuur hunner woonplaats, dat te beslissen
zal hebben wie al of niet als kiezer zal worden
toegelaten, tot grondslag der beslissing nemende
hel verstand of het begrip van den sollicitant,
die, afgewezen wordende, daaromtrent bij
Gedep. Staten in hooger beroep kan komen
wier beslissing afdoende moet zijn.
Wij gaan uit van de stelling dat het geld
een totaal verkeerde maatstaf is voor het in-
tellectterwijl het intellect de éénige zuivere
grondslag is voor de kiesbevoegdheid.
Hoe men ook met den census, of de qeldkracht
moge spartelen, om daarnaar het kiesregt te
bepalen, men zal altijd knoeiwerk verkrijgen.
Politieke Revue.
De Keizer van Oostenrijk wil ook Constantioopel
bezoekeu en tegenwoordig zjjn bij de inwjjding
van het kauaal van Suez.
.ehier wat een Weener Dagblad daarover zegt:
liet is volstrekt geene onverschillige zaak
dat de Keizer zulk eeae reis onderneemt. Welk
Souvereio ook een dergelijk plan vormde. altjjd
zou men bet als eene belangrijke ^gebeurtenis
beschouwen. Die belangrijkheid is te grooter. daar
in dit geval de Keizer van Oostenrijk bet Oosten
bezoekt, van dat Oostenrjjkhetwelk door zjjne
rnagt en geograpbische ligging meer dan eenige
andere Staal geroepen is, om op de lotgevallen
van hel Oosten invloed uit te oefenen. De reis des
Keizers naar Constantioopel en Egypte is de uiting
van hei volle bewustzijn van die roeping. De Keizer
zalomgeven door zijne eerste Ministers en een
schitterenden hofstoetden Donau tot aan de
Zwarte Zee afvaren en daarmede constateren, dat
het Uosteorijks taak isin zijn eigen belang en
in dat van Duitscbland en van het Oostente
waken dat deze rivier vrjj bljjve lot in de zee.
En wanneer de Keizer van Oostenrjjk en Koning
van Uongarjjedoor zjjne eigen vloot begeleid,
van Varna door den Bosporus naar Constantioopel
steventbrengt hjj niet enkel aan den Sultan een
tegenbezoek maar bjj wijst daardoor tevens de
rigtiog aau waarin Oostenrijks politiek zich bewegen
moetindien eenmaal bet Oosten door gevaren,
bedreigd mogt worden.
Door zicb naar Alezandrie te begevenotn de
plegligheid der opening van bet Suez kanaal met
zijne tegenwoordigheid te verhoogen, volgt de
Souvereiu der Ooslenrjjkscb-llongaarsche Monarchie
eene goede staatkunde. Het is niet alleen vao bet
grootste beleng. dat Oostenrjjk zich io bet Oosten
in zjjn boogsten glans vertoone. bel is ook betameljjk.,
dal Oostenrijk op de schitterendste wjjze vertegen-
woordigd zjj bjj eeue gebeurtenis, die, wanneer