Y r ij d a g 14
Jim ij 1872.
M 1994.
UHRSFOOKHI
Zomerdienst aangevat.gen I Junij 1872.
Nederlanpsche Centraal-Spoorweg.
Vertrek van Amersfoort naar Utrecht
8.05, 11.54 snelt. 1 en 2 kL, 2.37, 8.06.
Vertrek van Amersfoort naar Zwolle
8.41,1.51, 5.54 snelt. 1 en 2 kl., 8.30.
comii.
Diligence-Diensten
Van Amersfoort naar Maarsbergcn
's morgens 6J, op de eerste treinen
naar Arnhem, Utrecht, Amsterdam en
Rotterdamen namiddag 6 uur.
Van Amersfoort naar Barneveld
'savonds 8, na aank. der laatste trein*
Dit blad verschijnt Maandag en Donderdagavond. Abonnementsprijs per kwartaal f I.franCo per post f 1.15. l'rijs der Advertentien van I tot 6 regels 60 Cis; elke regel
meerder 10 Cts; legale, officieels en onteigen. Advertentien per regel 15 Cts. Reclames per regel 20 cents Afz. nummert 10 cents Bestellingen bij den Uitg. .4. II. tan Cleeffte
Amersfoort Bureau Amersfoortsche Courant. Langcstraat, Wijk F, N°. 43, over de Oude Viscbmarkt, en bij alle Boekhandelaren en l jstdirecleuren in het Rijk. Blieven franco.
Advertentien voor dit blad uit Rotterdam worden aangenomen door het Algemeen Advertenlieburaeu van Nugr en v** Ditvir Wijnstraat, Rotterdam.
Wie zich thans abonneert, ontvangt de Juuij-
nummers gratis.
SOLON." ÜTARISTIDES.
THORBECKE.
jiuch dia Todlen aollen laben I
Thorbecke is een grootschekarakteristieke
figuur des nieuweren tijdsin veel opzigten over
eenkomende en vergeleken kunnende worden
met vele beroemde mannen der oudheid.
Ons bestek gedoogt niet deze overeenkomst
en vergelijking tot velen uitlebreiden en bepalen
wij ons derhalve, mede'uit tijdgebrek, in haast
Plutarchus doorbladerendeom thans in vlugge
beknoptheid twee dier groote mannen met Thor
becke in schets te omvattenmannen geteeld
op den alouden en klassieken bodem van Vrijheid
en Glorieuit het heldenvolkdat helaas in
lateren tijd, door tweedragt ontzenuwd, tot ser
viliteit verviel en het vernederend juk van de
Islamieten moest torschen.
Vernietigde Solon in Athene de wetten van
Draco en is hij, naar den geest zijns tijds, aldaar
als wetgever opgetreden Thorbecke heeft de
terzijdestelling der vorigeverouderde Grondwet
van 181415 bewerkt door zijne voorbereiding
vanen hoofdaandeel in de daarslclling van dc
tegenwoordige Grondwetnaar den geest dezes
tijdsbij welke hij evenals Solon destijdsaan
zijne medeburgerszooveel mogelijkaandeel
gaf in de beheering van het algemeen belang
en zou hij als Solonvan zich zeiven spre
kende, mede ietwat hebben kunnen zeggen:
'k Hrb xoovtel m.Rl aan 'l Volk gege.en
AU naar mijn onrilrel juist genoeg waa en loldeed.
't Volks aanzien ia gelijk gehlc.en
Ik wilde 't oiel vergroot; noch dal het hinder leed.
Ook zij wier rijkdom en vermogen
Uitblonken hebben geen verned'ring ondergaan.
Aan heiden heb ik aangetogen
Een Schild om elk uin regt kloekhartig voorlejtaan
Niet om elkander te o.erheeren I
Daar droeg ik, zoo 't betaamt regtschapen zorg* voor.
Als Solon die wilde dat elk zich voegen
moest bij degenen die, naar zijne meening, de
beste en regtvaaruigste zaak voorstonden was
Thorbecke, in den edelen zin des woords, parljman.
Verliet Solonom de bedilzucht overen de
afmattende toelichting en uitlegging van zijne
wetten te ontgaan zijn vaderland en bleef hij,
om deze reden, 10 jaren buitenslandsThor
becke daarentegen was de schepperde ziel onzer
organieke wetten, blijvende onvermoeid werkzaam
ter voltooijing der wettenin het Staatsbeheer
en in de Volksvertegenwoordiging.
Solon teruggekeerd in Athene vond alles in
rep en roer en alles scheen in den Staat zich
tot eene revolutie voortebereiden hakende allen
naai eenen nieuwen regeringsvorm, vleijende
zjj zich allen bij eene omwenteling te zullen
winnen en toen had hij, wegens zijnen ouder
dom noch krachtno h lust om in het open
baar te spreken of te handelen.
Thorbecke daarentegen werkte tot schier zijn
laatsten ademtogtop zijn post blijvendeon
danks zijnen hoogen ouderdom, voor zijn Va
derland.
Moediger en energieker dan Solon die terug
week handhaafde hijvooral tegenover hen
die zijne wetten wilden vervormenzijne wets-
scheppingen, totdat zijn Schepper hem opriep
paar betere gewesten I
Evenals Arislides heelt Thorbecke zijne verheffing
tot de hoogste staatsambten en zijnen roem niet
aan geboorte en vermogenmaar aan zijne
deugdenzijne bekwaamheden en talenten te
danken gehad. Als Arislides streng eerlijk en
regtvaardig, mogt zijn gemis van hooge geboorte
en rijkdom, evenals bij dezen hem eerder tot
verdienste worden aangeschrevenstrekte dit
tot bewijs dat hij, een wijs, arbeidzaam, eerlijk
en regtvaardig man eene groote ziel en ver
hevene denkwijze bezaten een voornaam
middelom wel te slagen in het Staatsbestuur,
is niet rijkdom, maar tevredenheid, waardoor
men, geen overtolligheden voor zich zeiven be
hoevende, eerlijk man blijft en niet wordt afge
trokken van de zorg voor het algemeen welzijn.
De reglvaardigheid van Arislides wien de
bijnaam van reglvaardige was toegevoegd deed
de wangunst wakker worden, hem misduidende
dat hij zich door zijne deugden, bekwaamheden
en talenten naam en roem verworven en alzoo
een boven allen verheven standpunt ingenomen
had, wordende de nijd, veroorzaakt door zijn
aanzienbedekt door den schoonschijnendeu
naam van vrees voor zijne heerschzucht en
dwingelandij. Van alle oorden uit Altica naar
de hoofdstad opgekomen, werd door zijne be-
nijders het vonnis van uitbanning tegen hem
geveld. Reeds eenige jaren later werd hij terug
geroepen.
Evenals Arislides trokken in April 1853 de
tegenstanders van Thorbecke naar de hoofdstad
op. Evenals in den tijd der oudheid bedekte de
nijd zich met het voorwendsel -van vrees voor
zijn despotisme en hij trad uit het staatsbestuur
om, evenals Arislides, later weder teruggeroepen
te worden.
Evenmin als Arislides wilde Thorbecke in staats
dienst rijkdommen vergarendoch terw ijl de
Atheensche Staat de smet op zich laadde dat
het de afstammelingen van Arislidesdie mede
twee dochters had armoede zag lijden en de
hand naar aalmoezen uitstrekken liet, zal de
Nederlandsche Staat, ingevolge den wensch zijns
geliefden Kouings eerlang hel bew ijs geven dat
het de nagedachtenis van den grooten thans
ontslapen staatsman en staatsburger ook weet
te vereeren door blijken van hulde en genegen
heid jegens zijne kinderen.
Een superieur genie is thans ten grave gedaald.
Al werd zijne energieke figuur meer van verre
dan van nabij bewonderd al stond bgde
grondleggerde chef der liberale partij in Neder
land allengskens meer geïsoleerdkeerende
zich al meer en meer van hem af vele zijner
voormalige leerlingen en vrienden, enorm vlug
ger dan hij op staatsterrein en vooral opziglens
de zoogenaamde sociale kwestie willende avan
ceren al werd hem eene te veel dominerende
neigingzeker met de jaren niet verminderd
verweten al was hij soms ietwat exigeanl en
stroef, wat juist veelal menschen eigen is,
strenge reglvaardigheid aan vastheid van karak
ter parende al had hij, als vele groote mannen,
sommige gebreken, spruitende uil onderschei
dene zijne eminente eigenschappen niemand
zal durven betwistendal hij ooit door een
zijner tijdgenooten in ons Vaderland overtroflen
is in de talrijke uitstekende hoedanigheden in
hem gecombineerd als geleerde, volksvertegen
woordiger, wetgever en staatsman.
Thorbecke was eerlijk en regtvaardig, zoonis
in onze schoonc Vadci landsche geschiedenis on
derscheidene beroemde staatslieden voorkomen,
maar eerlijker en reglvaardiger dan hij was, zijn
daarin niet nantewijzen.
Populariteit bejoeg hij niet; zelfs bezat hij
volstrekt niet de innemendheid, de flatterende
vormen die ministers veelal welen aanlencnicn
om zooveel mogelijk te boeijen en te behagen
en toch was hij de man, naar wien degansche
Natie opzag bij gewigtige staatkundige omstan
digheden. Werd hij niet door allen bemind,
door Vorst en Volk werd hij als onzen grootsten
Staatsman en Staatsburger dezes tijds geëerd.
Door zijn ruim aandeel in de voorbereiding
en daarstelling der Grondwetsherziening erkende
de Natie in hem den eminenten en voornaam-
slen vertegenwoordiger van het liberaal beginsel
en werd en was hij dan ook het hoofd en dè
ziel van het eerste werkelijk liberale kabinet
werkelijk in de tweevoudige beteekenis van het
woord) hetwelk meerkrachtiger en beter dan
alle andere kabinetten schiep en arbeidde en
welks val in April 1853 zoo juist en bondig
door hem werd geschetst als te zijn veroorzaakt
door een volkswaan van den dag.
De systematische wijze, waarop hij na 1853
steeds van den minisleriëelen zetel werd uit
gesloten verhoogde zijn prestige in de oogen
der Natie. Maar zijn tweede ministerie en vooral
zijn uittreding in 1866 deden hem veel kwaad
in de oogen zijner vrienden.
Van dat tijdstip werd hij door alle gematig
den op politiek terrein hooger geschat dan door
de meeste ultra-liberalen en daarvan bewust
wilde hij in 1868 niet zelf optreden. Maar toen
de door hem aanbevolen Minister Fock later
eigen weg volgen wilde en zich aan zijne leiding
onttrok, onttrok Thorbecke zijn steun aan dat
door hem in het leven gebragte kabinet en
de weigering van den Heer van Reenen om een
ministerie zamen te stellen dwong hem zelf
weder optetreden.
Dat zijn laatste ministerie in menig opzigt eene
failure was zal eenieder erkennen echter moet
dit meerendeels worden toegeschreven aan die
liberalen die meer te avanceeren beoogende
dan hij goed achtte, hem dwarsboomden.
Het is evenwel onbetwistbaar dat Thorbecke
groote en ook zeldzame verdiensten hadmaar
hij leverde alweder het bewijs: «dat de men
schen slechts sporten zijn op de ladder van
den vooruitgang en dat ook de bekwaamste
zich in sommige opzigten overleeft."
Wordt het verlies, dat Nederland door het
overlijden van Thorbecke leedgroot geacht
vooral met 't oog op de toekomst beschouwen wij
zijn afsterven als een zeer zwaar verlies dat het
Vaderland leed, le zwaarder omdat het in een
staatkundig tijdperk voorvaltwaarin juist hij
alléén de man zou zijn geweest om den nade
renden bedenkelijhen staatkundigen toestand te
beheerschen indien hem nog eenige jaren
levens waren.gegund geworden.
Immersstonden duizendtallen met smart
om zijne lijkbaar geschaardtoch waren daar
ook die menige onopregte traan stortten r
want noode bogen zich onder zijnen invloed en
onder zijne energie en sommigen hadden
zich reeds sedert lang daaraan ontsleurd zij, die
tot de partij der ullra-geavanceerden behooren,
want hij was de man die hen lot nu to<* «n
bedwang en binnen de perken hield. 2ien wij
rond, dan is er niemand te vinden, die daarvoor
in zijne plaats kan treden di» Rel gevaar«fat
het Vaderland van deze vermetele zijde dreigt,
kan te keer gaan.
Die pariij is ja kleinmaar haar woordvoer
ders zijn allerwelsprekendst en stouten vooral
proletariërs en revolulionnairen zien tot hen
op en juichen hen toe als de haanbrekers voor
hunne staatsverderlelijke bedoelingen. Die partij