minister van Napoleon IIIres maanden atslag
van deu straitijd.
De Nationale vergadering in Frankrijk ral
weldra in de gelegenheid worden gesteld om
eens hartelijk te twisten en wel over een wets
ontwerp op de drukpers, dal de Dagbladen
onder curatele stelt.
'l bewind behuudt rich 'l regt voor een Dag
blad te schorsen en hel Dagblad mag, terwijl
het schijndood is en rijne lezers elders gaan,
in ap| M komen.
Als 't pioces voor de pers gunstig afloopt, is
de patient meer dan half dood.
In de Fransche Nationale vergadering werd
gevraagd of hel niet raadzaam was Garibaldi
voor een Franschen krijgsraad te dagen ter
rake van strafbare handelingen toen bij in 1871
•Is militair in Frankrijk dienst deed.
Dat inen den oude maar te Home late blijven I
Als bij geroepen weid rou bij hoogstwaar
schijnlijk komen en of rijne verschijning in bet
radicale Parijs ihaus wel wen schel ijk was, is
ook eene vraag die wel overweging verdient.
Sommige namen hebben een prestige, dat
reer gevaat lijk kan rijn.
Een telegram uit Indtë ontvangen berigt als
tekcrdal de gevangén genomen persoon te
Gwalior de Nana Sabib niet is.
Volgens een telegram uit Berlijn aan de Timet
gcrigizal de postconferenlie te St. Petersburg
niet door Jc buiienbindsehe gezanten aldaar maar
door buitengewone algevaardigden worden bij
gewoond.
Ingezonden stukken.
Mijnheel de Redacteur!
Daar hel hij vorige gelegenheden bleek dal
Uw streven is om door l'w blad elke parlij
dus ooi' de Christelijk Historischetol haar
recht te doen komenvertrouw ik dat U het
volgende zult plaatsen.
Toen mij L'w nummer van II December in
handen kwam en ik daarin het verslag las van
de openbare vergadering van de afdeeling der
Verooniging tol bevordering van het Volkson
derwijs dacht ik onwillekeurig aan onvol
ledigheid.
Daar ik hij ervaring weetdat veelal voor
de ééne party datgene als hoofdpunt geldt
wat dour opponenten wordt voorbij gezien
ineen ik dal een toelichting van den lieer Esser
geen ondienst zal doen bij het publiek.
Ik acht het zelfs noodzakelijknu ik bemerk
dat U een afzonderlijk correspondentie-artikel
wijdt aan zeker voorstelwaarin de Christelijke
school alhiergeheel ten onrechte Wurdt be
trokken. Doch er is meer.
In zeker Weekblad dat Zaterdag 11. verscheen
wordt de Heer Es»er m. i. zoo ingeleiddat
hel ZEd. als man van eer wellicht zou walgen
om zelfs op Uw verslag repliek te leveren,
indien ik die niet reeds had ontvangente meer
daar ZEd. hier eerlang weder een spreekbeurt
hoopt te vervullen voor de afdeeling van het
cAniischcolwct verbond."
De wijze waarop ZEd. in genoemd blad wordt
voorgesteldverwondert mij niets. Zelfs de al
gemeen geachte professor Brummelkamphoe
wel niet tegenwoordig bij de meetingmoest
het dien avond misgelden, omdat ZËerw. eens
had durven reppen van «Christelijk" rekenen.
De lieer Mr. I. IV'. Sluiter geelt in bedoeld
«Weekblad" een verslag dat zoo volledig is.
dat hel mij doel vragen waartoe zoo sarcastisch
den geest weerstaan waaruil de Heer Esser sprak?
Maarmen kan van een raensch niet meer
beoordeclcn dart hij openbaart.
Ik verlang bier niet verder te omschrijven;
doch indien ik mij niet vergiszal degene die
hel stuk van den Heer Sluiter gelezen heelt
«r den indruk van hebben ontvangendien het
op mij en op anderen maakte.
Vergelijk ik dat verslag bij een spiegel waarin
alles getrouw wordt teruggekaatst, dan heelt
de schrijver blijkbaar op de plekwaar het
liecld van de rede van den Heer Esser moest
worden weergegeven, zijn a de m te kort hoven
den spiegel gehouden, zoodat deze daar beslagen
is geworden. Zoo ontstaat er een allerzonder
lingste caricatuur, totdat het spiegelvlak wécr
in normalen toestand verkeert. De poging
om waarheid met kleingeestige getrouwheid
terug te geven zonder evenwel de waarheid
tot haar recht te doen koiuen. noopt mij te
vragen of dit steeds de gewoonte is van een
Meester in de heide rechten, indien ik mij niet
vergis.
De waarde er van op het gebied van taal
kunde, laat ik daar; aangezien hel, evenmin
als mijn stuk in het Wageningsche Weekblad,
schijnt geschreven te zijn om een proeve af
te loggen, hoever ZEd. het in de Nederlandsche
(Hollands* hc?) taal heeft gebracht. Wij hebben
een doel Weinig logischen gedar.htengang ver
raadt het echter, dal er in een noot oen inensch
I wordt bijgesleeptdie er althans in de beschre
ven qualificatie niet bij behoort.
Ik dank ZEd. dat hy dit niet heeft nagelaten.
Nu hebben de argeloozen den sleutel totZEds.
verslag. Nooit heeft hij duidelijker kunnen open
baren, waar hij heen wil. ZEd. is ook lid
van de plaatselijke schoolcommissie, en de
tijd zal net loeren.
Ziedaar danniet een staalt jemaar een staal
van de hooggeroemde humaniteitwaarop men
boogt.
Doch gelijk ik meer aanvoerde mijn
persoon doet mets ter zakewant degenen die
er nu nog op uit zijn, om de Christelijk His
torische lichting bij het publiek terug te dringen
tot de categorie der domperstoonen wel zeer
achterlijk te zijn bij onzen tijd van vooruitgang.
Wij zullen afwachten wat het einde is.
Alleen waagde ik mij weder aan een betoog
om evenals in dat aangevochten Juni-artikel
geestverwanten iets onder de aandacht te bren
gen «Het Christelijk onderwijs is hier gelijk
op meer plaatsensedert eenigen tijdde
tweede phaze ingetreden."
De eerste was poging tot doodzwijgendeze
is poging tot verdaeSd- of veracA/makenhet
geen ik natuurlijk niet wensch toe te passen
op het artikel van den Heer Mr. J. W. Sluiter.
P. C. MONDRIAAN
Secretaris van de Afdeeling Amersfoort,
Antischoolwetverbond.
(Op de introductie van den Heer Mondriaan
zij aangestipt datbest mogelijkter vermijding
van eenzijdigheidaan alle rigtingen gelijke pu-
bliciteitsregten in de Amersf. Cl. worden toe
gekend doch hopen wij dat het debat over de
gehouden vergadering weldra kan zijn ge
sloten verklaardomdat stukken omtrent het
geen zelfs in geringe mate religieonderwerpcn
raakt ongaarne door ons worden opgenomen.
Het verslag is door ons vóór het houden der
vergadering aan bevoegde en geachte zijde ver
zocht en Donderdag jl. woordelijk door ons
geplaatst, zoodat wij aan mogelijke onjuistheden
gefiecl onschuldig zijn. Diverse bladen hadden
verslagen, onderling sterk afwijkende, zooals
veelal plaats heeft met alle zelfs stenografische
parlementaire en andere verslagen.
Red. Amersf. Ct.)
De verbetering van het Volksonderwijs.
In het nommer van 11 dezer wordt een
geheel onjuist verslag gegeven van het gespro
kene op de Openbare vergadering van 7 dezer.
De voorstanders van het «zoogenaamd onzij
dig" openbaar onderwijs moeten zich wel zeer
zwak gevoelenals zij geen andere uitkomst
zien dan een poging om den tegenstander be
lachelijk te maken. Ik verwacht dat er onder
zijnwier consciëntie daar tegenop zal komen
en die den moed zullen hebbendaarvan in de
courant te doen blijken.
Wil men het volk eerlijk inlichten, dat dan
op gezamenlijke kosteneen volledig verslag
van het gesprokenedoor beide partijen nage
zien gratis worde uitgegeven.
Ik ben begonnen met de punten van over
eenstemming aan te gevenals daar zijn beter
onderwijs, beter toezicht, betere samenstelling
der schooicoinmissiën(ook door opneming van
het Christelijk clement), betere bezoldiging der
onderwijzers.
Als middel tot verkrijging van goede onder
wijzers het kweekehngenslelsel daarlatende
oindut er groot verschil van gevoelen over is,
beval ik aanhet meer gebruik maken van
..vrouwelijke hulp, zooals in Amerika.
Wij zijn niet tegen paedagoqiewij hebben
er zelfs een tijdschrift voormaar w ij ontkennen,
dat ambtenaren enz. geen goede inspecteurs
kunnen zijn. De Heercn Mr. Gioen van Prinsterer
en Ds. J. de Liefde b.v.b. hebben meer voor
het onderwijs gedaan dan menige paedagoog.
Voorts heb ik de vraag beantwoord of de
onzijdige school is of kan zijn «nationaal" zoo
lang het volkRoomseh en Onroomschvast
houdt aan hetOnze Vader en den Chrislelijken
doop. Zoolang het volk bidt dat «de wit des
ilemclschcn Vaders geschieden moge op aarde
gelijk als in den hemel" blijft de hoofdvraag
wat wil de hemelsche Vader Wil Hij dat de
naam van Jezus en Zijn Woord gebannen zijn
van de school
Dit hoofdpunt van het debatwaarop geen
antwoord is gevolgdmocht zelfs in hel onvolle
digst verslag niet zijn weggelaten.
Daaraan knoopt zich als van zelf vast de
vraagbehoort de school aan de Kerkaan
den Maat of aan de Ouders liet feit dat
iedere zoon een vader heeft en niet geboren
wordt als staatsburger, maar als zoon zijns
vaders die beloofd heeft hem te onderwijzen
of te laten onderwijzenheslist dit.
Die vader laat het kind onderwijzen voor
het Koninkrijk Gods, dat'ook den Staat omvat.
Dit is zijn Christenplicht en recht.
Dat kind moet leeren te ademen in de vreeze
des lleeren en gelijk Paulus zegtaltijd biddende
te zijn.
Daarom eisehen wij in dien zin Christelijk
rekenen. Christelijke aardrijkskunde;leerenwij
het kind dat zijn som niet maken kanniet te
bouwen op eigen inspanningmaar te bidden
om de hulp van den lieer. Ook voor stoomwezen
en telegrafievoor kunst en wetenschap kunnen
wij den Geest Gods niet missen. Een dame die
borduurt, leert dat door den Geest Gods; gelijk
Bczaleël en Aholiab wijsheid van God ontvingen
voor hun handwerk.
Zeker heb ik Christen-telegrafisten noodig
geen schurken die mijn telegram verraden
Christen-kapiteins van stoombooten geen
onchristelijke dronkaards.
Is daarmede gezegd dat alle niet-chrislenen
schurken zijn en dat men den stoom en de
telegrafie uit den Bijbel kan leeren kennen
Op zulke kinderachtigheden is geen antwoord
noodig.
Maar toch kan men uit den Bijbel ook veel
leeren voor de dingen van het dagelijksch leven.
Ik heb er al mijn kennis aan te danken. Op
Java wist een Roomsch ambtenaar geen beter
middel tot verstandsontkwikkeling der Javaan-
sche kinderen op de gouverneraentsschooldan
ze den Bijbel in handen te geven; omdat het
boek hemel en aarde omvat. En ik wist geen
beter middel om een referendaris goed te leeren
schrijvendan hem aan te bevelen de lezing
van Jesaya in de vertaling van van der Palm.
Ik heb voorts aangetoond dat het godsdienst
loos onderwijs in Bntsch-lndië (olficieel erkend
slechte resultaten geeft voor godsdienst en Staat.
De godsdienstlooze d. i. de moderne school
bederft de Nederlandsche taal maakt haar
armbetoogde ik verder.
Ik toonde dit aan uil het leerboekje der
moderne theologen Knaiipert en Nijhoff c. s.
waar aan de woorden uit onzen godsdienst een
andere dan de waro betcekenis gegeven wordt
hetgeen daarmede moet eindigen dat even
als in Zwitserlandalle godsdienstige woorden
uit de schoolboeken worden geschrapt.
Wij zijn niet tegen de wetenschapwél tegen
onverstandige halve.
Zoo hebben wij met letterkunde voor een
keukenmeid niet veel op.
Daarentegen zijn wij niet legen landbouwkun
dige scheikunde maar onlhoude mendat deze
alléén geen tweehonderdvoudige vrucht geeft
gelijk Isaak verkreeg zonder iets te welen van
scheikunde.
Als middel tegen de revolutie helpt u de
wetenschapzooals gij meentnietwant de
revolutiemannen der vorige eeuw Voltaire enz.
waren wetenschappelijk ontwikkeld.
De kinderen der Christelijke scholen in Nürn-
berg bleken bij openbaar examen evenveel te
weten als die d.r godsdienstlooze scholenmaar
zij kenden bovendien den Bijbel.
Doch 't is hier evenals in Beierenvolgens
en stuk va i een Oud-Katholiek in de liberale
Augsburgsche Zeilungte doen om de uitroeiing
van het Christendom.
Dat willen wij niet.
Den strijd over het al of niet ongelukkig zijn
der modernende werking van het buskruit
op de beschaving enz. ga ik thair- voorhij
omdat ik niet zoek de lachers aan mijne zijde
te hebben.
Ik eindigde met een voorstel dat de tegen
standers, onnoozel genoeg, hebben aangenomen
namelijk: om 10 leerlingen van de slechtste
Christelijke school in hel landte laten exami-
neeren tegenover 10 leerlingen van de beste
openbare school in het land en dan zou het
blijken, dat de leerlingen der Christelijke school
de andere in kennis en ontwikkeling overtreffen.
Dat voorstel werd triomfantelijk geaccepteerd
waarbij de lleeren de kleinigheid vergaten
dat geen school zal erkennen de slechtste en
geen de beste in het land te zijn.
Ze behoeven ze echte;" niet meer te zoeken
vermits hun warmste pleitbezorger Kappeijne,
in zijn jongste rede in de Tweede Kamer,
reeds heeft erkenddat ue bijzondere en gezind-
heidsschool de vergelijking met de Staatsschool
zegevierend kan doorstaan.
den Haag 11 Nov. '74 J. ESSER.
De Tweede Kamer heeft de begrooting van
binnenl. teken met aigemeene stemmen aange
nomen na tien dagen discussie. Verleden jaar
duurde de discussiën Ï1 dagen zoodat dit jaur
door velen het veelspreken sterk werd
nagelaten terwijl toch thans ministerieel en
parlementair welsprekcn schitterend uit
blonk.
De begrooting van marine is Zaturdagjl. met
51 tegen 6 stemmen aangenomen.
De Eerste Kamer vergadeil aansl. Donderdag.
