Ding-sdag 14
September 1875.
2340.
(Skdrhl. Centr.-Spoorw. (Zomerdienst)!
V*rtrek van Amenfoort naar Utrntht
7.20 alleen Zat., 8.18. 11.08, 2.28, 8.24.
Vertrek vau Amerifoort naar Zwolle
8.44, 8.40, 1.40, 6.10, 8.52
Oostehspookweg. (Zomerdienst.)
ertrek van Ainenfoort naar Amsterdam
7 30 8.35; 11.10; 3 4.45; 8.30, 8.10.
Vertrek van Amsterdam naar Amersfoort
8.30; 10.15; 12.20; 2.55; 5.-; 6.52; 8 30.
count
DlLIGENCI-DfBNSTItir
van den Heer A. SCHIMMEL.
Van Amersfoort naar Maanbergen 'smorgen*
6V4op den eersten trein naar Arnhem en
Van Maanbergen naar Amenfoort morgens
8 24 en 's avonds 8.34 uar.
Van Amenfoort naar Rarneveld 6.15 avond*.
Van Uarneveld naar Amenfoort 7'/» °i morg.
Dit bin venchijnt Maandag en Dnnderdaganond. Abonnementsprijs per kwartaal f lfranco per post ƒ1.15. Prij* der Advertentiën van 1 tot 6 regels 60 Ct*elke regel meerder 10 Ct*legale, officiële
en onteigen. Advertentiën per regel 15 Cts. Reclames per regel 25 cents Af:, nummert 10 cents; Bestellingen bij den Uitg. A. II. van Cleeff, te Amenfoort Bureau Amertfaortteke Courant. Stourestrast bij
«Je Langestraat. Wijk B. No, 33en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in het Rijk. Brieven franco. Uitsluitende Agenten voor frankrijko. l. Dat'bk Ik Co. (E. Ei.sbach) te l'arijs.
Advertentiën voo. dit blad uit Botterdam worden aangenomen door het Algemeen Advertentiebureau van Nucb en Uk» 1)inu Wijnstraat, Botterdam.
Leeuwenhoek.
Dolft vierde Woensdag jl. feest.
Waarom enkel Delft? Waarom niet gansch
Nederland niel gansch de wereld
De gansche wereld, die zooveel aan Leeuwenhoek
4e danken beeft.
Onderscheidene binnen- en buitenlandsche
geleerden waren ie Delft vereenigd om buide le
brengen aan de groole diensten door den be
roemden Di'litennar aan de natuur wetenschap
bewezen, door zijne uilvinding der microsco
pische wezens, bij zoo weinig hulpmiddelen
waarover men in zijnen tijd had te beschikken
-oui ile natuurgeheimen te doorgronden.
Pi of. Darling tiad ongeveer ten IJ ure in
liet vriendelijk kerkgebouw der waalsche ge
meente voor ongeveei 200 genoodigden als feesl-
edenaar op. Allereerst bragl hij een welkomst
groet aan allendie in het oude Delft zijn
samengevloeid om een waardige hulde te brengen
aan de nagedachtenis van een eenvoudig burger,
-die een groot gebouw in de wetenschap heeft
gegrondvest, aan wier vollooijing nog steeds
wordt gearbeid. Het djel dat ons hier vereenigt
■is eigenaardigzeide spr. daat wij eene ont
dekking wenschen te herdenken die schijnbaar
eenvoudig echter een der belangrijkste gebeur
tenissen der 17e eeuw is geweest. Want wal
•ook bestemd zij te vergaau niel de eens ver
worven kennis der natuur, niet de wetenschap,
zij blijft hel eigendom der natie. Alle ontdek
kingen der natuurwetenschap zijn aanvankelijk
gering en van wettig beteekenismaar zij zijn
altijd van gruole gevolgen geweest. Het gaal
hierbij meest altijd als met de sneeuwvlok die
van den bergtop in eene lawine naar beneden
stort. Zoo is het gegaan mei de ontdekking
der microscopische wezens vóór twee eeuwen
door Antony van Leeuwenhoek gedaan, waardoor
bij eene voor het bloote oog geheel onzigtbare
Wereld aan hel licht hragl. Laat ons, zcide
bij eenige oogeahlikken stilstaan bij hel beeld
van den man die deze ontdekkingen deed, en
letten op de tijdsomstandigheden waarin hij
leefde. Nederland staal aan de spits der bescha
ving. Handel en nijverheid nemen een vroeger
ongekende vlugi, zijne staatslieden worden door
geheel Europa geëerbiedigd. Kunsten en weten
schappen bloeijen en van alle lauden .stroomen
leerlingen naar onze hoogescholen. nol was
toen de lijd waatin Chrisliaan HuygensUoer-
havu en zoo vele andere beroemde mannen
leefden on werkten en die den roem der Ne-
derlaiidsc.ln* wetenschap overal vet breidden. Toen
Iceldeook in deze stad Antony van Leeuwenhoek,
die zulke belangrijke ontdekkingen deed met
<lc door hem vervaardigd# microscopen, lltj
werd door H.-inier d«* Graallrijnen stadgenoot,
in de wetenschappelijke wereld ingeleid. Leeu
wenhoek was toen ongeveer 40 jarenoud; zijn
vriend ontviel hein spoedig daarop, en hij
werkte daar na meestal alleen en voor zich zeiven
in stilte voort. Z n brieven, die meestal plat
zijn, (orn den stijl bekommerde hij[zich niet),
getuigen alle vau innige waarheidsliefde, waar-
sloot zijn katakter aan het licht komt. Zijn
uiterlijk teckent iemand op wien uien zich ver
laten kan, wiens woord ja, ja en neen, neen
is. Zijn levenswijze en levenswandel was een
voudig als rijn persoon. Kr,Hij en thee liefst
erg heet en een dubbele dosis als hij ongesteld
was, (van geneiert hield hij niel), waren zijn
gewone dranken olsch on uil de proevendie
hij met wijn hield, blijkt, dal zijn wijnkelder
ook steeds goed voorzien was, waaruit men
kan opmaken dat hij een welgesteld man was.
De bladluis was gedurig bet voorwerp zijner
diepe bewondering, omdat dit insect zich zoo
steik vermenigvuldigt en hij er geen eijeren
van kon vinden. Hij is een bewonderaar en
verwonderaar en verkeert altijd in een toestand
van opgewondenheid over hetgeen hij met be
hulp zijner instrumenten ziel en waarneemt.
Keu blik in zijne studeerkamer welke bij
gewoon was zijn comptoir le noemen doet ons
zien dal hij brillenslijpergoud- en zilversmid,
werktuigkundige en physicus waseen man
die zich lol levenstaak had gesteld kennis le
nemen van al de natuurwetenschappen en het
onbegrijpelijke begrijpelijk te maken. Een on
derzoek wal den smaak veroorzaakt, cn waartoe
hij een atlreksel van gember gebruiktebragt
hem tot de ontdekking dat deze vloeistof een
ontelbare menigte levende diertjes bevatte. En
de ontdekking van deze voor het ongewapende
oog geheel onzigtbare wezentjes was de vorming
van een geheel nieuwe wereld van infusoria.
De wetenschappelijke behandeling dezer diertjes
dagleekent eerst 20 jaren later van Miller
omdat men er aanvankelijk geen geloof aan
hechtte, en heeft pas onlangs in onze dagen
de groote Chrisliaan Godfried Ehrenberg te
Berlijn deze wetenschap tot de tegenwoordige
hoogte opgevoerd. Ook in ons land heelt een
nog jeugdig geleerde op dit gebied der welen-
schap een goeden naam. Breedvoerig trad spre
ker hierop in eene beschouwing van de gevolgen
dezer ontdekking, en wees hij op de ontwik
kelingshypothese van Darwin, die tot de slotsom
kwam, dat de mensch is een protoplaslisch
klompje met een kernin wien de infusoria
een voorname rol spelen. De vlugt der weien
schap die door deze ontdekking voornamelijk
voor de beoefening der chemie der physiologie
en pathologie ontstond, is niet zoo gemakkelijk
voor allen duidelijk temaken, als zij dal weten,
die deze wetenschappen beoefenen maar indien
die vlugt dan nu zoo hoog is, zij is alleen te
danken aan Leeuwenhoek, die haar voorbereidde.
En hoe kwam hij lot deze ontdekking, vroeg
spi. nu? Hel antwoord zeide hij is niet ver te
zoeken of diepzinnig otn uil le denken. Alleen
door altijd over de dingen te denken die men
niet begrijpt. De wetenschap is als een jaloersche
vrouw die gehcele toewijding eischt. En wan
neer men nu vraagt, aldus eindigde spr. onge
veer zijn kernachtige en bezielde rede, wat wij
Leeuwenhoek zouden kunnen vergelden voor
zijne verdiensten der wetenschap bewezen Hij
zou er zich over verheugen als hij een dag als
dezen kon zien, waatop een zoo groot cn aan
zienlijk getal geleerden zijn zatnengekonten om
binnen de muren zijner geboortestad, heni hulde
le btengenwaar de minister vau binnenland-
sclie zakeu hel leest door zijne tegenwoordigheid
verhoogt, en die daardoor weder een vernieuwd
bewijs zijner liefde cn hoogachting voor de
wetenschap toont tol het welslagen waarvan
de vorstelijke prinsen Wederik en Hendrik hunne
medewerking hebben verleend; maar ook hij
zou antwoorden niel om lauweren maar om
de wetenschap heb ik de wetenschap lief en
haar beoefend. Laat ons de herinnering aan
dezen dag met ons medenemenniet ieder kan
e^n natuuronderzoeker worden uiaai toch, laat
ons ieder in onzen kring en naar ons vet utogen
werken zoo lang bet dag is. eer de nacht komt,
waarin niemand meer werken kan.
Levendige toejuiching ontving de bekwame
spreker.
Politieke Revue.
Het Manifest der opstandelingen in llcizego-
wina luidt als volgt
Wij willen liever goed en bh vrouwen
en kinderen in één wooid alles opofferen
dan onder de Turksche heerschappij erger dan.
een beest verdrukt cn uitgezogen te worden.
Wij willen ons zeiven regeeren niet onder
een Vorst uit ons midden maar uit eene Dnil-
scheHitssische, Oostenrijksche ol uil eenige
andere Christelijke Dynastie.
«Wij willen de Souvereiniteit van Turkije
blijven erkennen, evenals Servie, Egypte enz.,
schatting beulen en zelfs een gedeelte der
Turksche Staatsschuld overnemen uiet rente
betaling en amortisatie."
't Manifest besluit aldus
Vierhonderd jaren waren wij Rajalts waren
wij eene kudde voortaan willen wij nieu-
schen zijn.
Zoo waarlijk helpe ons God Amen 1"
't Is goed gesproken en regt hebben zij tot
die taalmaar zonder krachtige hulp zal hun
wil door het Turksch geweld weiligt op nieuw
gebroken worden.
De keizer van Marokko, Muley Hassan, die
in September 1873 zijnen vader is opgevolgd
wil naar het schijnt meer dan zijne voorgangers
betrekkingen met Europa aanknoopen en her
vormingen in zijn land invoeren, cn wordt in
dal voornmpen ondersteund door zijnen groot
vizier, Sm Moussa een zeer bekwaam man.
Een der laadsiieden van den keizer, Si«i el
Hadi Mohammed el Ouardinibevindt zich
met eenige staathuishoudkundige en iudnslriele
aangelegenheden in België bekend te maken.
Met gelijk doel heelt bij Frankrijk reeds bezocht.
De Bonapartisten spelen ihatis rnet de Fran-
sche Republiek als de kal met de muis.
Admiraal la Rondere y commandant van het
escader in de Middelandsche Zee, verklaart
openlijk: «de tegenwoordige Regeiingsvorrn belet
Frankiijk de plaats in de Europceschc Slaleu-rij
in te nemen op welk liet aanspraak heelt."
En hij liet daarbij uitkomen: «ik za) Mac-
Mahon steunen zoolang hij trouw blijft aan
eene anti-Republikeinsche politiek."
Nog meer op eene vergadering van Bo
napartisten le Evrcux zei de heer Ruoul Duvat
een man uil het regtcr-cen'ium der Nationale
Vergadering: «de Republiek beslaat wettig niel
en onder goedkeuring (waaiom niet: met me
dewerking?) van Mac-Muhon moet zij spoedig aan
kant worden gezet."
Duval heelt daaiin gelijk dat er vcrar.deiing
moet komen in Krankrijk's tegenwoordige»! toe
stand.
Admiraal la Rondere is reedsbij decree*!
het bevel over bet escader ontnomen.
Dat decreet is niet gemotiveerd, maar dat
was ook niel noodig.
A 111! r Ii
De statistiek vertelt ons, dat te Parijs tbans
niel minder dan Z00 publieke bals zijn.
Neemt men nu aan dat op ieder bal 200
personen dansen dan dauwen aldaar 40,000
uienschen een maal op deze per week Vsn do
particuliere bals spreekt men naiuuilijk niet.
Londen heelt maai 8 zulke inrigliugeii. Wcvuen
daarentegen 180.
Godard naakte dezer dagen een luchtreis en
daalde «clbehoudcn bij Schwersent neer. Dij
het ontladen van de ballon kwam een der
lantaains te digt bij hel nilsliooniend gas, dat
v lam vatte en onlploltc. De ballon sprong uit
elkander en vei bi and de. Do lucbi eiziger werd
bij deze gelegenheid ernstig iu het gelaat ge
kwetst.
