d« geOMthMrsn iter OoiUnrijkach* en InjeUche geiauteclappeii
achtenswaardig* en geteerde manuen heeft doen constuteoreu dat
er inderdaad zelfmoord geploegd was. Men zou A b d u 1-A z i niet
hebben kunuen ertnoorden door bent too kleine wonden toe te
brongon. llij tou om hulp hebben kuunen roepeu. Zijn «laven en
kinderen naren bij dc hand en haddon bout «tellig vordedigd. Boven
dien, too dikwijl» Mtitelmannen een Sultan oin liet leven bragten
hebben tij elcchu l»j ttittouderiag bloed geitort eu hen doorgaans
geworgd,
Het stoffelijk overschot werd terstond naar een nammgen wacht
post overgebr.igi Volgens Turksch gebruik mag oen lijk niet lang
U een sterfhuis blijven. Middag» werd hij in het mausoleum van
lijn vatler Sultan M a h - m oud, liegiaven op hoogst eenvoudige
wijs, zooals de Muzelnunuen gewoon zijn. Aantieulijkeu en geringen
worden in een withouten kist gelegd eu door elk die den lijkstoet
ontmoet, een vijftiental schreden verder gedrageu. Zoo is ook
A b d u 1 - A t i s grafwaarts gebragt
Men moet waarseltnwen tegen eene illusie die veld wint in Europa
en zoo tij tich voor g.ied vestigt eene goede booordeeling van den
staat van taken in dit land onmogelijk maakt De woorden hebben
iu Turkije niet de/.elfde bcteekenis alt elders. Wij weten allen wat
in West-Europa een liberaal is maar een Turksch liberaal is een
geheel ander wezen. De opvoeding van don harem, waarin iedere
jonge Mute'man opgroetis geheel strijdig met de ontwikkeling der
liberale denkbeelden zooals wij die begrijpen. Het onderwijs kan
dexe eerste indrukken wijzigen maar nooit geheel uitwisschen.
Om een denkbeeld te geven van de taak is het belangrijk na te
gaan hoe de Turkzelfs de liberaalstein lijn gemoed over den
christen zoowel den inlander als den vreemdeling denkt.
Iedere Muzelman ontwikkeld of onwetend beschouwt altijd den
christen niet een gevoel van minachting, dat iu de laagste klasse
ligt tot haat overslaat. Zion wij wat er in het dagelijksch leven
gebeurt. Nooit tal eeu Turttelf» M i d h a t -pacha nietdie een
modeUiheraid is, een christen groeten, too als hij een muzelman groet.
Ue Turksche groot tsemeaa bestaat daarindat men de
regterhand laat hangen en vervolgens tot aan de lippen of het voor
hoofd opheft hoe dieper de hand naar beneden gaatdes te eer
biediger is de groet. Nu daalt bij het begroeten van een christen
de hand nooit beneden de borst. De christen moge een hooggeplaatst
persoon tijn de muzelman zal hem altijd eventjes groeten.
Er is meer. leder Mahommedaan meent, dat wy, of liever dat tij een
engel en een ditivel bij zicb hebben de engel regta de duivel links.
JDaaroin is het onbeleefd met de linkerhand te groeten. Maar tegenover
een christen lal de Tur. bij voorkeur groeten met de linkerhand wat
hij een' geloofsgenoot nooit zal doen. Kleinigheden zal men zeggen
maar juist deze kleinigheden, in Europa onbekend, gevsn den sleutel
tot deze Mahoiuiuedaansche werelddie in 't klein met zorg moet
worden beschouwd. Dikwijls zag ik pacha's, die genoodzaakt waren een
christen van hoogen rang te ontvangen en hem eenige schreden tege
moet te gaan W at doen z j om huu pligt al» ambtenaren overeen te
brengen met buu geweten als Mahommedanen Zij «reden aan met den
linkervoet. Dat is geene scherts, maar eene opmerking, die wij dagelijks
kunnen maken.
liet meest curicuso geval, dat ik zag, was de handelwijze van
een Arabischeu sheik diewanneer hij in gezelschap was van
christenen altijd het regteroog sloot Hij zag de christenen alleen
aan roet het linkerooghet booze oog
Wij begrijpen in Europa dit enge en volhardende fanatisme niet
en dat is eeue reden te meer om het te bestuderen vooral nu
men er over spreekt om aan de christenen dezelfde regten te geven
als aan de Mahommedanen.
Konstanlinopel 10 Junij. Een manHassan
genaamd, Cirkassiër van geboorte, welke vóór
vier jaren als luitenant de militaire school ver
liet en later tot kapitein benoemd werd om
naar het leger te Bagbad gezonden te worden
werd om verscheidene redenen te Konstantinopel
gehouden en in verschillende betrekkingen ge
bruikt. Toen hij vervolgens adjudant-majoor was
geworden en een plaats in genoemd leger had
gekregenbezigde hij allerlei uilvlugten om
niet te vertrekken, zoodat arrest hem werd
opgelegd en hij heden naar zijne bestemmings
plaats zou worden overgebragt. Toen hij gisteren
op vrije voeten was gesteldbegaf hij zich
's avonds naar het paleis van den minister van
oorlog, en daar vernomen hebbende dat de
minister met zijne ambtgenooten bij Midhat
eene vergadering bijwoonde, begaf hij zich
derwaarts. De wachten lieten hemin zijne
hoedanigheid van adjudantde vergaderzaal
binnentreden. Pas daar verschenenschoot hij
een revolver op Hussein af Terwijl de overigen
zich beijverden den moordenaar te vattenwer
den Ruschid-pacha en Ahrned-pacha, benevens
een dienaar van Midhat en een soldaat insgelijks
gedood en de minister van marine en een soldaat
gewond. De moordenaar werd gevat.
Konstantinopel, 17 Junij. De moordenaar der
Ministers is heden morgen opgehangen.
Behalve de ministers van oorlog, buiten),
zaken en marine zijn nog door den moordenaar
geveld een bediende en een ordonnans-officier.
Toen de soldaten kwamen toesnellen om den
moordenaar te vatten, heeft hij er nog één ge
dood en één gekwetst, zoodat hij in 'tgeheel
vijf personen heeft vermoord en twee gekwetst
zoo met revolver als met den dolk.
Allerlei
Te Woudrichem werd Woensdagavond op
straal vuurwerk afgestoken bij gelegenheid van
'l40jarig jubilé van den predikant. Een zwermer
kwaui tcregt op eene bovenkamer door een
luitenant bewoondde gordijnen vallen vuur
eu het huis verbrandde totaal.
Het verhaal van de kist met een half vergaan
lijk aan hel station te Hermalle vindt zijn
oorsprong in een te Verlaine in eene herberg
achtergelaten koffer. Inderdaad werd bij dezen
de justitie geroepen omdat men meende dal
er bloed uil stroomde. Bij de opening bleek een
pot siroop, die daarin geborgen was, te zijn
gebroken en de uilvloeijende siroop werd voor
loed gehouden. Een commis-voyageurdie er
getuige van was maakte wel van het vermoeden,
maar niet van de opheldering gewag en ver
plaatste het loonecl van Verlaine naar Hermalle.
In sommige Belgische dorpen wordt al won
derlijk kermis gevierd. Zoo had b. v. dezer
dageu hij gelegenheid der kermis van Chapelle-
ó-Oie een wedstrijd van kolfijdrinksters plaats,
waaraan, naar hel schijnt, geen veteranen mog-
ten deelnemen althans de drie overwinnaressen
die heel wal voor de toekomst beloven 1 zijn j
jonge meisjes. De eerste prijs werd behaald
met 27de tweede luel 22 en de derde met 17
koppen koffij.
Onlangs gaveo ook dc «draaimolens in den
Raad van Utrecht aanleiding lot een zeer ernstige
discussie.
De eeu noemde het draaijen in hooge uiate
onzedelijk een auder spiak dit met groote
levendigheid tegen en ging zelfs met zijne kin
deren naar de kermis om hen te laten draaijen.
De eerste wilde een draaimolen ƒ500 voor
eene plaats op de kermis laten betalen de
andere vond 50 genoeg.
Nog een ander wilde de plaatsen voor die mo
lens aan de hoogstbiedenden verpachten, zooals
men te Gouda deed. Daar werd eene gepaste
plaats aan eeu ander overgedaan voor ƒ200.
«Laten wij, tijdens de kermis, er maar weer
flink op los laten draaijen zeide een der
leden mits ze dan ook daarvoor eene goede
som gelds in de stadskas dtaaijen."
De anli-draailiefhebbers verloien hel pleit.
De draaimolens blijven te Utrecht en betalen
op de kermis voor de plaats ƒ25 de schopstoelen
15 en de koekblokken 3.
VVanneperveen 14 Junij. Gister arriveerden
hier de legter-commissaris de officier van justi
tie en de griffier bij de Arr.-Regtb. te Zwolle
geadsisteerd door twee decloien teneinde een
onderzoek in te stellen naai een 20jarig meisje,
dat Pinkstermaandag in- eene herberg in de
gemeeute Steen w ijker wold moet zijn mishandeld.
Zij zou namelijk aan handea en voeten zijn
gebonden en mishandeld op eene wijze welke
zich hier niet laat beschrijven en waarvan bloe
dingen uit keel en neus het gevolg zijn geweest,
ilet is te wenschen dal dergelijke daden van
geweld voorbeeldig worden gestralt, doch tevens
strekt dit tot waarschuwing voor jonge dochters,
om dergelijke plaatsen te vei mijden. Pr. Dr. Cl.
Uit Gioningeiland wordt gemelddal de
bijen uil hel koolzaad zulk een Hinken voorraad
honig hebben vergaderd, ais in de laatste jaren
om dezen tijd van het jaar zelden plaats vond.
Het drooge weer en de krachtige bloem van het
koolzaad dal op sommige plaatsen 7 voel lang
is hebben daartoe hoofdzakelijk medegewerkt.
De Parijsche politie heelt een dievenhende
gearresteerdwelke zich toelegde op 't bestelen
van dronkaardsdie op de banken in de openbare
wandelwegen ingeslapen waren. Dikwijls gebeurde
het, dat de patient uit zijn dommel ontwaakte
terwijl de kunstbewerking op hem werd toegepast.
De dieven legden hem dan onder gruwelijke
bedreigingen hel stilzwijgen op. Vooral 's nachts
was de bende werkzaam. Om haar iu handea
te krijgen, ging een verkleed politieagent op een
bank in de boulevard tialignolles liggen, om
streeks twee uur 's nachts, en veinsde te slapen.
Het duurde niet lang of hij voelde dal een hand
in zijn zak lasteen er de portemonnaie uithaalde
die echter ledig was. Hij hoorde de vloeken en
verwenschingen van den teleurgestelden dief
kalmpjes aan maar hield hem scherp in hel
oog en zag hem op ongeveer 100 meter afstand
van de bank zich bij een troepje kameraden
voegen. Up een vooraf afgesproken teeken van
hem werd de bende door de politie omsingeld
en achttien personen waaronder drie vrouwen
vielen tn handen.
Te Amsterdam geraakte een persoon, die blijk
baar Schiedammer vocht hid gebruiktte water.
Gelukkig dat door hel roepen eener vrouw spoe
dig hulp kwam opdagen. Een schipper bragl
hem door middel van zijn haak met moeite op
het drooge. Toen men hem bij w ijze van medi
cament een glas brandewijn wilde toedienen,
bedankte de waterspringer daar hij te kennen
gal van den drank ai te zijn.
Een bezoek aan den Kraton van Atcbin.
Eene Nederlandsche dame heelt op reis naar
Edi Sumatra's noordoostkust van uil de
reede van Atcbin met haren echtgenoot een
uitstapje naar den Kraton (Kotta Radja) gemaakt
«.a geelt daarvan eene interessante beschrijviug
in een brief van den 25sten April. Wij zijn in
de gelegenheid gesteld daaruit hel volgende over
te nemen
's Morgens van den 31sten Maart kwamen wij
op de reede van groot Atchin aait. Aan den
wal wapperde overal de Hollandsche vlag en
ook de massa oorlogsschepen en andere sloomeis
hadden de vlag in top. De ree leverde een
prachtig gezigt op, vooral als men de drukte
aan bet strand waarnam
Den volgenden morgen om halt zeven waren
we i eis vaardig. De kapitein liet ons met zijne
boot naar den wal roeijen. Hier stond weldra
de tandoe (draagkoets) voor mij en de paarden
voor de heeren gereed. Wij gingen even buiten
Olélé, waar vrij wat bedrijvigheid heeischleen
de Atchinezen mij vreemd aankeken maar nu
begon het speciakel. Verbeeld u mij in een
draagkoets op de schouders van vier koelies.
Ik kreeg het bijna op de zenuwen van lagchen.
'l Was goed dal de ruiters naast mij waren.
Wij gingen eeu mooijen weg langs, aan weers
zijden prachtige bosclijes en hooge boomen.
'kHad nog wel een weinig angst voor de kerels,
die ons tegenkwamen met hun nlalte neuten
en sterken ligchaamsbouw ze weken ook geen
haar breed en keken met hun zwarte oogen
ons schuins aan, zoodal ik soms rilde.
Gelukkig ging dat alles goedtot wij in
Kolla Radja aankwamen en K-. en vrouw (die
14 dagen te voren denzellden inlogt hadden
gemaakt) ons al in de verte toelachten en wij
zeer gul werden omvangen. Een uur later
maakten wij onze opwachting bij den generaal
Wiggers van Keicheui die ons zeer vriendelijk
welkom heette. Daar zagen we ook kolonel 11.,
die met ons logeerde in hel huis, dat 150.000
gekost heeftveel besproken is en niet eens
door generaal Pel is bewoond geweest. Wij zaten
daar midden in den Kraton op dezellde plaats
waar de sultan van Grool-Atchiu zijn vei blijf
heeft gehad.
Wij gingen den Kraton binnen door een poort,
die in zeei breede muien gehecht was, en waar
naast bovenop een zeer dikke boom stond
waaronder du schildwachten hunne huisjes had
denomringd van kanonnen. Er was leeds een
breede weg gemaakt links dc kali en legls alles
militaire huiten ol liever gezegd loodsen van
bamboes, vooibij een antiek kruidliui» en muren,
die dan regtuit dan dwars eene gruule wanorde
verloonen ze waren gedeeltelijk afgeschoten en
afgebroken en deden nu veel dienst voor den
aanleg van wegen enz.
't ls mij niet mogelijk eene volledige beschrij
ving van den Kiaton te geven 'l heelt op dit
oogenblik meer van een klein dorp dan van
iets zooals wij ons dal vroeger vooistelden. Hel
is zeer vuil; de ovciblijlsels van de gevlugten
zijn van weinig bcteekenis alleen eeu houten
raadhuis is blijven staan. De Hill is eene hoogte,
waar zeer interessante graven zijn met bronzen
beelden en oude gralsteenen van vroegeie sultan».
Een°*boom is er kolossaalde lakken zoo dik
als bij ons de eikeubooiuen. Tegenwoordig zijn
er de huizen van enkele doctoren en officieien
'die daar zeer irisch en luchtig wonen. De
versche lucht in den Kraton liet anders veel
te wenschen over, vooral toen wij er twee dagen
hadden met 95 grad. Eahienheit en dan te
welen dal er daar naast u een veld is waar
om de 2000 lijken tijn begraven en dan die
hospitalen en die massa menscliun, die er wonen 1
Gelukkig was de cholera bijna geweken toen
wij aankwamen en gewent men spoedig aan het
onvermijdelijke, maar het maakte toch op ons
een onbeschrijlelijkcn indruk. De meeste men*
schen worden er ook ziek meest koorts
's Nachts hoorde ik dikwijls de granaten knet
teren en ofschoon hel op dit oogenblik alleen
ledoeo is om bel veroverde terrein te behouden,
komen er toch op de grenzen telkens schermut
selingen voor, daar de Atchinezen zeei kwaad
aardig eu wraakzuchtig zijn en nooit te vertrou
wen zij kruipen als slangen en bakken er maar
op los met hunne klewangs (lange breede scherpe
messen) in iedere hand één. Een keer was ik
nog getuige van een ten oorlog trekkend balail-
lon, het twaalfde, onder kommando van majoor
Jeltes, met vaandel en muziek die het Wilhel
mus speelde terwijl het vaandel opgeheven werd.
Deo volgenden avond zag ik ze terugkecreu
natuurlijk liep alles naar buiten om te vernemen
hoe het gegaan was, vooial de soldatenvrouwen
die als mieren toestroomden. Er was trouwens
niets gebeurd als een campong in braod gesto
ken. Wat ze hier echter hebben doorgestaan
kan men zich in Europa niet vooislellen de
geest- en wilskracht om het legen de doodende
elementen vol te houden (vooral de cholera) en
de ontberingen die ze zich moeten getroosten.
Daarbij over dag groote hitte en des nachts kou.
Zij hebben ons bewondering en respect alge-
dwongen.
's Morgens was al bet werkend personeel druk
aan den arbeid hier tuinen aanleggende daar
nieuwe hoofdofficiers-woningen bouwende enz.
Na een hartelijk afscheid van den generaal
en de kratonbewouers gingen we 's morgens om
half acht naar K. om met hem de artesische
pulwerkers te zien werken en keerden toen
weer naar Olélé terug in onze draagkoets evenals
we gekomen warenvan waar we weer naar
de groote boot gebragt weiden met een lief,
roeibootje en zoo arriveerden we met de Bromo
in twee dagen op de reede van Edi. Gr. Ct.
