Donderdag 14
Febr. 1895.
No. 4432.
44e Jaargang.
Binnenland.
Uitgave
Firma A. H. VAN CLEEFF
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Dondtrdagnamviddag met gratis Zondagsblad Abonnement per 3 maanden ƒ1,Franco
per post ƒ1.15. Abonnement alleen op het Zondagsblad voor Amersfoort 40 ct., voor binnenland 50 ct. per
3 maanden. Advcrtentiën 16 regels 60 ct.; elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvert. per regel 15 ct. Reclame), per regel 25 ct Afzonderlijke nummers 10 cent.
Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en betreffende den werkenden stand, van minstens 5 regels, In het
Zondagsblad, per regel5 cent
Bij advertentiën van buiten dc stad worden de iucasseerkosten in rekening gebracht.
Bureau MUURHUIZEN
boek Kortogracht, Wijk B. 60
Teiephoonnummer 19.
KENNISGEVING.
Gezien de aanschrijving van den lieer Com
missaris der Koningin in de provincie Utrecht,
d.d. 6 Februari 1895, No. 6 Az. (Provinciaalblad
No. 17) en art. 228 der gemeentewet,
Brengen ter kennis van de ingezetenen, dat
ingevolge de wet van 8 November 1815 (Staats
blad No. 51), alle vorderingen ten laste van het
Rijk over het jaar 1894, vóór den 1. Juli e. k.
moeten worden ingediend bij de autoriteiten door
wie de bevelen tot bet doen van lererantlën zijn
gegeven; en dat de belanghebbenden, die hiertoe
van de tusschenkomst des gemeentebestuurs
wcnschen gebruik te maken, hunne declaratiën
vóór den 30. Juni aanstaande ter Secretarie be-
hooren inteleveren terwijl voorts in herinnering
wordt gebracht, dat de vord ringen over 1894,
ten laste van deze gemeente, vóór laatstgemeld
tijdstip ter Secretarie moeten zijn ingediend.
Amersfoort, den 13. Februari 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester.
F. 1). SCHIMMKLPKNNINCK.
De Secretaris.
W. L. SC1IELTUS.
Oorzaak en gevolg.
Lombok en de jenever.
iïl
Nu rest mij nog het artikel in de .'1 mers-
foortsche Courant te hespreken. Ik begin met
de redactie dunk te zeggen voor de wijze,
waarop zij getracht heelt de oer van ous
leger te verledigen en te redden.
Zonder schelden of smaden op ds. A. v. S.
nam zij den handschoen op, door genoemden
schrijver in liet strijdperk geworpen De toon,
die door het geheele.st.uk heerscht, is die van
spijt, dat een zóo eerwaardig man als ds. A.
v. S. is, zoo iets schreef en iu het licht gaf.
Doch ook in uw schrijven, geachte redactie,
is veel, wat een sclieeve voorstelling geeft.
Wat u over het gebruik vau sterkedrank
in buitengewone of gewone gevallen schrijft,
laat ik, als geheelonthouder, buiten beschou
wing. Alleen waar het den toestand van het
leger geldt, zal ik een en ander bespreken.
IJ schrijft
sleder Indisch officier heeft gestreden voor
matigheid bij het gebruik van sterkedrank
en doet dit nog. doch nimmer werd bij de
bestrijding van die kwaal de duur verworven
roem noodeloos gekwetst."
Neen, die duur verworven roem werd daar
door nooit gekwetst, om de eenvoudige reden,
dat ik tot heden toe slechts éen officier ken,
diedaartegen ie velde trojf, namelijk luitenant-
generaal Kniesen. Was het anders en was
uw gezegde juist, of dan onze duur verwor
ven roem zou gekwetst zijn. geloof ik :iiet,
daar men best kan strijden zonder dien te
raken.
Luitenant-generaal Kroesen streed tegen
den dronkenschap. Hoe hij dit deed, kan bin
ken uit zijn Alg. order No. 52, van 1871. Hij
weet echter geen ander middel dan straffen
en laat de brandpunten der besmetting (ver
koopplaatsen ongemoeid.
Verder is mij geen officier bekend die ooit
getracht heeft de oorzaak der dronkenschap,
en waar zij schuilde op te zoeken en na
het vinden, hervormingsplannen aan de liaml
te doen. Is dit zonder mijn weten wel ge
schied, dan is het wel treurig, dat de uit
komst zoo schraal, en hun werk op dat ge
bied niet meer bekend is. Ik wil daarmede
niet te kennen geven, dat zij ook niet een
geopend oog voor de drankellende hebben,
en dat, als men het hun afvraagde, hun
antwoord eenstemmig zou luiden dat de drank
de oorzaak is van meest alle onze militaire
overtredingen, maar er tegen strijden anders
dan door straffen neen daar schijnt
zich het klimaat niet toe te leenen.
Wat betreft uw berekening hoeveel jene
ver een soldaat van zijn zakgeld kun koopen,
verwijs ik u naar betgeen ik reeds schreef
en naar de staatjes die ik gaf.
Uw stuk verder volgend, lees ik
»Er zijn integendeel zeer vele soldaten,
die zich volstrekt niet schuldig maken aan
misbruik van sterkedrankde anderen ver
dwijnen spoedig in hospitalen, of bij de troe
pen die niet geschikt zijn voor den dienst te
velden, en worden aangewezen voor beuling-,
j hospitaal- of bureaudienst,"
I liet eerste gedeelte van uw zin is correct,
en men traclite dit te behouden, lie; tweede
gedeelte »de andere" enz. dus de misbruikers
dronkaards plaatst u bij de ongeschikten
voor den velddienst, bij liet. hospitaal-perso-
neel, in bentings of op bureaux. Met welk
j een dronken kliek moeten de geneesheepen
dan wel omgaan en aan wie zijn de zieken
dan overgeleverd.' Arme administrateurs die
1 met dat gealkoholiseerde zoodje zitten opge-
scheept. Beklagenswaardige commandanten
van posten die eer, leven en veiligheid aan
ile waakzaamheid van een troep lappen moe-
1 ten toevertrouwen.
Maar stel u gerust; het is niet zoo en om
liet u te bewijzen dut u hel mis hebt, sla
ik de reeds hierboven genoemde Alg. Order
No. 52 van 1871 van luitenant-generaal
Kroesen op, en lees:
«zoodanige personen (dronkaards) mogen
nimmer geschikt worden verklaard voor
benting-, bureau-, of iiospitialdieust, omdat
ook voor deze evenzeer, zoo niet. nog ineer,
goed oppassende manschappen worden ver-
eischt.'
Mij dunkt, >lal dit heel wat anders is.
j .luist voor die betrexkingen verlaoutde gene-
raai, dat er goed oppassende militairen ge-
kozen worden. En is dit niet te begrijpen
als tnen nagaat boe juist voor die betrekkin-
gun geen uitschot mag gekozen worden, maar
1 allen een zekere mate van vertrouwen moe-
I ten iuboezemen, in de hospitalen bij den
I omgang met zieken, op de buraux voor
correct werk en stilzwijgendheid, op de ben-
tiugs met het oog op de veiligheid. En zou
den daarvoor dronkaards geschikt zijn Kom,
dat gelooft u toch immers zelf niet.
Maar waar blijven die dronkaards dan
Weer sla ik die Alg. Order op ei; als ant
woord op die vraag lees ik
»13e. De officieren van gezondheid en de
geneeskundige commission worden dringend
uitgenoodigd met dronkaards nimmer eenige
versehooning te gebruiken, doch integendeel
mede te werken, orn de gelederen te zuiveren
i van deze militairen, die door hun gedrag de
uniform oneer en schande aandoen. De mili
taire geneeskundige com missiën zijn verplicht
bij afkeuring van militairen streng toe te zien
op hun antecedenten, en telkens wanneer het
hun tijd blijkt, dat de ziekte of het gebrek,
waarvoorzij voorden actieven militairen dienst
moeten worden afgekeurd het gevolg is van
een ongeregelde levenswijze, daarvan uitdruk
kelijk melding te maken in de geneeskundige
certificaten omdat zij, die door aanhoudend
misbruik van sterkedrank zich zelve onge
schikt hebben gemaakt voor den militairen
dienst, uit het leger worden verwijderd zon
der eenig gagement of onderstand.
(En de regeering stond toe, dat die order
werd uitgevaardigd, knikte bij wijze van goed
keuring met het. hoofd, en bood den soldaat
een borrel),
U hoort het weg uit het leger zonder
onderstand of gagement, terugges!ingerd in
een maatschappij die zij misschien als bruik
bare leden verlieten, en die hen nu als gevaar
lijke personen moet opnemen, en ze moet
onderhouden 't zij in gevangenis, bedelaars-
koloniën of armhuizen. 'tZou, geloof ik, de
moeite wel loonen wanneer er eens te Veen-
buizen, Ommerschans, en hoe ze verder beeven
mogen, een onderzoek werd ingesteld
naar het aantal oud-kolonialen daar in de
laatste tien jaren verpleegd.
Wat de krasse politiemaatregelen betreft,
die volgens u bestaan om den clandestinen
jenever-verkoop tegen te gaan, weet ik maar
twee plaatsen nl. Magelang en Ambimwa
(Willem I). Daar hebben zij bestaan en werk
ten goed, maar zijn nu, zooals ik van hooren
zeggen weet, weer aan bet verslappen. Op
andere plaatsen bestaan zij niet, of worden
ze niet nageleefd.
»Dan zullen'' schrijft u verder »de militaire
autoriteiten het gebruik van sterkedrank in
ile cantines wel meer beperken."
Dat is te hopen. De beperking, die nu
plaats vindt, is zoo goed als nihil. Wat geeft
bet toch, dat men in de morgenuren zich niet
meer kan bedrinken, als de avonduren er
ruimschoots de gelegenheid voor bieden
«Bovendien" zoo schrijft u »de gelegenheid
oin een borrel te drinken is niet zoo groot
als de schrijver (ds. A. v. S.) tiet wel doet
voorkomen. Slechts 3 maal daags kan aan
eiken man éen borrel worden verst rektenke-
j len nemen er dan éen, maar den meeste laten
Imn beurt voarbygaande gelegenheid om
een tweeden borrel te krijgen, bijv. in plaats
i van iemand die bedankte, is totaal onmogelijk.
I Geachte heer! Ik weet niet wieugeraad-
i pleegt hebt om dit te kunnen nederschrijvcn,
maar hij. die u -lit gezegd heeft, had beter
gedaan, voor zijn onkunde uit te komen dan
zulk een advies te geven.
De gelegenheid om een borrel te krijgen
is in alle garnizoenen (waaronder ook de
I posten in tie linie te Atjeh hehooren) des
j morgens van 8 tot 10 uur eri van 5 uur tot
aan liet uur van sluiting (10 a 11 uur n.in.).
Alleen op de posten buiten de linie en
j oveiul waar geen cantine bestaat treedt bet
Gouvernement als tapper op en geelt den
soldaat 2 maal daags 0.05 L. jenever,
i «Enkelen nemen er dan éen. maar de
meesten laten hun beurt voorbijgaan."
j Ziet dit op de Europeanen dan zeg ik het
tegenovergestelde. Hoogst enkelen nemen er
geenmeest allen zouden niet graag bun
j beurt voorbij laten gaan.
j Ziet het echter op onze bruine broeders,
j dan zeg ik ja. Bij hen is onze veralkoholi-
seerde Westersche beschaving nog niet zoo
danig doorgedrongen, dat zij hun bestaan
aan jenever vastknoopen. Zij geven wat dat
betreft een beschamend lesje aan ons,
Europeanen.
(Slot volgt.)
Aan een particulier schrijven uit Kotal'o-
baina (Atjeh) ontleent bet Roti. Nieuwsblad
de mededeeling, -dat er aan gedacht wor.lt
meer krachtdadig tegen Atjeh op te treden
om zoo mogelijk dit jaar nog den strijd tot
een goed einde brengen.
Ware 't zoo.
Gisteren, 13 Februari, kwamen alle aspi
ranten-vaandrig voor de eerste maal onder
de wapenen. Zij zijn namelijk opgeroepen
om de uniform te ontvangen en verder aan
de gewone diensten deel te nemen. De 13e
Februari kan dus worden beschouwd als de
dag, waarop bet reservekader zijn intrede
deed in het leger.
In het geheel zijn uitgereikt113 toegangs
bewijzen R. of D. In dienst zijn76 aspi
ranten-vaandrig daarvan zijn 15 student,
25 gymnasiast, 19 leerling H. B. S., 0 aan
staand onderwijzer en 11 ambtenaar. Van
hen zijn 12 vrij van militiedienst, hetzij als
eeriige zoon of wegens een plaatsvervanger,
broederdienst, enz. Ook zijn onder ben 3
aanstaande predikanten.
De Locomotief zegt, dat het uitzenden van
zooveel officieren uit Holland, tengevolge van
de expeditie naar Lombok, een overcompleet
beeft, doen ontstaan, zoodat er nu o.a. bataljons
zijn die een dubbel stel kapiteins bezit
ten. Nu de expeditie is afgeloopen, komen
verscheidene hunner dus in aanmerking voor
non-activiteit, terwijl uit Nederland gede
tacheerde officieren, waaraan bet Indische
leger toch stellig niet zooveel heeft, te hun
nen nadeele actief blijven dienen.
De oud-landbouwer J. Heemskerk te Hazers-
woude bekend door zijn bij de vorige Regee
ringen ingediende requesten, betreffende
Ie Wijziging tot verbetering van de Wet op
de besmettelijke Veeziekte, 2e Weering van
knoeierijen in den Boterhandel, 3e Verbete
ring van Soldatenstand en Kazerneleven, en
ten 4e verplichte Zondagsviering, zond het
volgende request aan de leden van de Tweede
Kamer
Straks zullen mijn requesten, houdende verzoek
tot verbetering vau Sociale wanverhoudingen opnieuw
onder Uw aandacht gebracht worden. Wat zal daar
tegenover Uw houding zijn
Eerlang zal in de Tweede Kamer de motie-Dob-
belmau behandeld worden. Zult gn die motie onder-
steunen? Of zult gij haar met vijandschap begroeten 7
Reeds duizenden in de lande hebben bun adbaeaie
betuigt aan het streven van de Ned. ProtecliOTmis-
tixc/ie Landbovwverceniging. in zake bet heffen van
graanrechten in aansluiting aan de motie-Dobbel man.
Die duizenden verongelijkte plattelandsbewoners
wachten op Uw daden
Gij zijtverplichtaan den verongelijkten boerenstand
graan rechten te bezorgendaardoor zult ge een be
langrijke groep in de Nederlandsche bevolking voor
ondergang behoeden, ja, wat meer zegt, voor haar
een bron van welvaart ontsluiten.
Immers, door den nood gedrongen, moeten thans
duizenden bij duizenden Hectaren vruchtbaar bouw
land in weiland veranderd worden.
Wat dit voor de nationale welvaart beteekent
Niet slechts, dat de bouwboer van beroep moet
veranderen en van akserman veeboer moet worden,
maar dat duizenden landlieden door den honger
omdat door de verandering van bouw- in «eiland
werk en brood hun werd ontnomen naar de groote
steden werden gevoerd, waar zij, van de eene ellende
tot de andere aoortgezweept, ten slotte met het
socialisme oproer gingen maken.
Werd vóór dertig jaren voor 2'/i millioen gulden
graan van het buitenland gekocht, thans is dit bij
na tot een bedrag van II millioen gestegen.
Die elf millioen wordt niet slechts betaald voor
het graan, maar ook voor den arbeid, waardoor het
bouwland elders productief werd gemaakt.
Terwijl bier onze werkieden verhongeren, worden,
door de theorieën der vrijhandelaars, de werklieden
over de grenzen vau al het noodige voorzien.
Terwijl hier uus volksleven kwijnt en de welvaart
merkbaar achteruitgaat, zoodat eerlang de sociale
kwestie ous boven het hoofd zal wassen, is men
ijverig bezig, door een ongebreideld vrijhandels-
systeem, de sociale kwestie tot oplossing te brengen
iu het buitenland.
In het welbegrepen belang onzer nationale wel
vaart, roep ik U dus dringend toe, steunt de motie-
Dobbelman, en alle voorstellen die U bereiken, ten
doel hebbende den kwijnenden boerenstand uit zijn
verval op te heffen.
Gij zult daardoor een dankbare natie aan U ver
plichten.
Gelijk men weet, weed nu drie jaar geleden
een partijtje blauwe briefkaarten gedrukt,
met de beeltenis der Koningin in den boven
hoek. rechts van tien besehouwer, welke
kaarten vrij zeldzaam zijn en spoedig 20 a
25 cents waan! werden. Het schijnt, dat er
weer wat misdruk-briefkaarten in omloop
zijn, althans bet komt ons niet aanneemlijk
voor. dat op een enkele kaart een drukfout
voorkomt.
Bedoelde misdruk kaart is een gewone dub
bele briefkaart, waarop de woorden »Brief-
kaarl met betaald antwoord" onderst boven
staan.
Het zeldzame stuk was in banden van
een Meppelaar en werd volgens de Asser-
courant na telegrafische onderhandelingen
voor f40 verkocht aan een verzamelaar te
Amsterdam.
Het bericht, dat wij overnamen van de
N. Roti. Ct. als zouden B. eu W. van Am
sterdam binnenkort aan den Raad voorstel
len de gasfabrieken te naasten, is niet juist.
Vóór 1 Augustus van dit jaar moet be
slist worden wat de gemeente bij den eeret-
kornenden naastingstermijn (1 Augustus 1897)
zal doen, en natuurlijk laten B. en W. dezen
termijn niet voorbijgaan zonder te overwegen
wat het gemeentebelang medebrengt.
De vrij bezwarende voorwaarden, waarop
nu genaast kan worden zegt de Echo
in vergelijking met de zeer gunstige voor
waarden, welke de tweede naastingstermijn
biedt, inaken het vanzelfsprekend, dat naas
ting op dit oogenblik niet gewenscht is, vooral
daar de baten de laatste jaren kleiner zijn
geworden, de Imperial de room van de melk
genoten heeft eu de gemeente zich zonder
room zou moeten behelpen.
Alvorens te beslissen wat aan den Raad
zal worden voorgesteld, is het noodig allerlei
gegevens te verzamelen en te onderzoeken.
Met dezen arbeid is men nog niet gereed,
zoodat, als wij wel zijn ingelicht, B. en W.
nog geen beslissing kunnen nemen, veel min
der genomen hebben.
