Maandag 24
Februari 1896.
No. 4539,
45e Jaargang
Binnenland.
Een noodlottig geheim.
9)
Uitgave
firma A. H. VAN CLEEFF
te Amersfoort.
Verse hij ut Maandna- on Dondmlaymmiddag mot gratis Zondagsblad. Abonnement por 3 maanden Fmnco
per post ƒ1.15. Abonnement alleen op hot Zondagsblad voor Amersfoort 40 et., voor hot binnenland 50 et, nor
8 maanden. Advertentie» 1—0 regels 00 et.; elke regel meer 10 ct. Grooto lettors naar plaatsruimte. Legale.,
officieëlc- en onteigen ingsndvort. per regel 15 et. Reclames per regel 25 et, ;lftonder lij ke nam men 10 rent.
Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en betreffende don werkenden stand, van minstens 5 regels, in het
Zondagsblad, per regel5 cent.
Bij advertontïën van huiten de stad worden de incasseorkoston in rekening gebracht.
Bureau
KORTEGRACHT 66
Tolophoon 10.
Het Vaderland bespreekt, in verband met
de hervatting der werkzaamheden door de
Tweede Kamer, de politieke vooruitzichten
en acht die niet bijzonder helder. Wat zal
het lot zijn van het wetsontwerp op het
Personeel? Als dit mocht worden verwor
pen, hoe zal het dan staan met de Kies
wet? En als het wordt aangenomen, zal
het dan nog mogelijk zijn, tijdig een daarop
gebaseerde kieswet onder dak ie brengen
Zelfs als de kieswet wordt doorgezet, hoe
zal het dan mogelijk zijn haar te doen
werken voor de verkiezingen van 1897 En
als dit niet mogelijk zal zijn, door welk
kiesrecht moeten dan die verkiezingen wor
den beheerscht Een duidelijk antwoord op
al die vragen is tot dusver nog niet, gege
ven de Eerste Kamer lokte geen licht uit en
ile Regeering heelt de nevelen nog wat
verdikt.
De houding der politieke partijen is door
dat alles ook onzeker, ook hij de geavan-
eeerden, wier oordeel omtrent Personeel en
Kieswet verschillend is. De gewone fout is
weder, dat elk op eigen hand manoeuvreert
en leiding onhroekt terwijl de aangewezen
leider het geraden acht, zich in een tactisch
stilzwijgen te hullen.
Daarom is bijzonder gewicht te hechten
aan de besliste adviezen van de hb. Veegens
in de Vrat/en des Tijds en Treub in het
Sociaal Weekblad.
Omtrent hun aanneemlijkheid maakt het
Vaderland eenige reserves. Wat liet ad-
vies-Veegens betreft eerst het Personeel
verwerpen, dan een Noodkieswet maken,
vervolgens een nieuwe Kamer kiezen en
met deze Kaïnei een delinitieve Kieswet ma
ken en liet Personeel aan de geme.enten
overdragen zegt het blad, dat de ge-
vanceerden ter uitvoering daarvan wel a
kunnen zeggen, maar het ongeluk is, dat
het niet in hun macht, ligt b te zeggen. Zij
kunnen het Personeel doen vallen, maar
met behulp van anderen, en nu zijn het
juist die anderen, op wie zij denkelijk niet
zullen kunnen rekenen om verder het klaar
gemaakte programma af te werken. Het kan
zijn, dat ten slotte de nieuwe personeele
belasting zoo weinig verbeteringen bevat en
den middelstand zóo zwaar drukt, dat geen
andere keus dan verwerping overblijft, onver
schillig welke dan ook de gevolgen mo
gen zijn. Maar aan den anderen kant, brengt
zij werkelijk verlichting en billijker belas-
ting-verdeeling, dan zou het Vaderland niet
Feuilleton.
Hier moest ik, volgens den wenseh van mijn
vader, de liesto jaren van inijn leven doorbrengen.
Ik zou wel eens willen weten wat er van mij te
recht gekomen zou zijn, wanneer ik lust in' dat
soort werk gehad luid en nooit het verlangen
had gevoeld, de wijde wereld in te trekken. Nu,
veel beter zou het niet voor my geweest zijn, liet
geluk heeft mij ten slotte toch toegolachen en wan
neer zy nu nog mimi' in loven is, dan zal ze er ook
haar deel van hebben.
Deze laatste woorden had hij op zeer vergenoegden
toon gesprokon.
In Plum-Trco-Court was nog nieis veranderdhet
was March als had hij daar gisteren nog op dohooge
kantoorkruk op het notariskantoor gezeten, waar hij
meer neten verknoeide dan kopieerde en hot deftige
hoofd der firma moer lust dan gemak bezorgde. De
kantoordeur kwam den vreemdeling terstond als
een goed oud vriend voorbij streelde den grooten,
koperen klopper zooals men een trouwen hond doel
en toch voelde hij zich treurig to moede, toen hij
daar in dc warme Augustus-zon stond.
Het was hem alsof de geest van zijn vervlogen
jeugd voor hem was opgedoemd om hem rekenschap
te vragen en liet was een zekere verlichting,'voor
hem, toen de deur geopend werd en de jongste
klerk hem vroeg wat hij verlangde.
Kan ik nu'.Verily sproken,jongnieuHch vroeg
luj.
Mr. Verity heelt op het «ogenblik iemand hij
zich, mijnheer,' antwoordde de knaap. Wilt u zoolang
wachten, of liever terugkomen 1
tot verwerping willen adviseeren ook om
dat, door verandering in de tneening om
trent de wensciielijkheid van het overdra
gen van het personeel aan de gemeenten,
voor de verwezenlijking van dit denkbeeld
niet spoedig een meerderheid gevonden zal
worden.
Ook over het advies van tnr. Treub, tot
verwerping der Kieswet, luidt het oordeel
vun het Vaderland ongunstig: of de partij
al of niet een goed figuur maakt, mag, vol
gens het blad. geen vraag zijn, en het is
onjuist, dat de geavanceerden bij aanneming
zouden berusten in hetgeen zij het vorig
jaar als verderllijk bestreden vooreerst
omdat zij slechts tijdelijk berusten, ten an
dere omdat de noodlottige gevolgen, die tnr.
Treub van do kieswet voorspelt niet dun
seen groot woord" zijn. Dat aan de rege
ling. zooals zij wordt voorgedragen, groo-
te fouten kleven, daarvan is liet Vaderlatul
beslist overtuigd, muur die zullen in de prac-
tijk spoedig genoeg om meer afdoende her
vorming roepen. Zoo is in Engeland lang
zamerhand het kiesrecht opgebouwdzoo
zal het ook hier kunnen. Het is ook niet
juist, dat de geavanceerden zouden moeten
afbreken wat zij hebben opgebouwdliet
is houwen en verder bouwen.
Het Vaderland wil niet zeggen, dat het
kieswet-ontwerp moet aangenomen worden;
daartoe weet men nog te weinig hoe het
kiesrecht er ten slotte zal uitzien. Maar het
wil zeggen, (lat het niet per se verworpen
moet worden en dat er zeer overwegende
redenen moet zijn om een wet tc.i vul te
brengen, die een aanmerkelijke uitbreiding
der kiesbevoegdheid geeft. Zoo van verant
woordelijkheid prake is, dan denke men
ook eens aan de verantwoordelijkheid, die
de democraten op zich laden, als zij er in
slagen met behulp van aarts-conservatieven
een kiesrechtuitbreiding tegen te houden
met het bijna zekere gevolg, dat de vol
gende verkiezing hen lot slruf in nog ge
ringer aantal naar het Ilinnenhol' zal terug
brengen, met, nog geringer kans op spoedige
verwezenlijking van hun ideaal.
Rij de jongste Grondwetsherziening heeft,
men den politieleen eed afgeschaft, of althans
willen afschaffendat wil zoggen, men heeft
aan de leden der Volksvertegenwoordiging
de vrijheid gelaten, die vóór dezen de Doops
gezinden reeds hadden, om de verklaring
welke men bij het aanvaarden van hot lid
maatschap van een der heide Kamers moet
uileggen (de verklaring van trouw en dezg.
zuiveringseed) niet te bevestigen door een
Wanneer het niet te lang duurt, wil ik wel
wachten.
Een half uurtje ongoveer, maar mr, Arden ia
ook op kantoor, hij kan u wel ontvangen.
March gaf er toch dc voorkeur aan, op den
anderen compagnon te wachten en trad liet kan
toor binnen, waar de jongste klerk hem een stoe'
aanbood. Juist op het zeilde oogen blik kwam een
netgekleed jong man het kantoor binnen om den
klerken eenige bevelen to geven en uit do ant
woorden, die hom gegeven werden, kon de bezoeker
opmaken, dat dit mr. Arden moest zijn, wiens naam
de Urm a v
s opgenomen.
Dus luid de dood beide vroegere firmanten weg
gerukt en do een had do plaats voor zijn kleinzoon,
cle ander voor zijn zoon ingeruimd.
De jongste klerk kwam by den vreemdeling terug
en zeulo
Mr. Verity lean u thans ontvangen, mijnheer.
Tegelijk geleidde liy hom naar do spreekkamer.
Daar werd March ontvangen door een zeer be
leefd acht-cn-twinlig jarig jongmensoh, die lieni zeer
lorkoi
end
Waarmee kan ik u van dienst zijn Ik geloof
niet, dat ik u een cliënt van mijn grootvader is.
Ner.n antwoordde do vreemdeling op kuhuon
toon, maar toch heb ik boni zeer goed gekend. Ik
beu jarenlang in liet buitenland geweest, mr. Verity
on daar heb ik een vrij groot vermogen bijeengekregen.
Nu heb ik uw rand noodig, boo ik dat kapitaal het
best en bet, veiligst, kan plaatsen, want ik heb woi-
nig verstand van geldzaken zonula die hier bchan-
dold worden. Ik wonselito myn geld zoo solide te
beleggen, dat ik geen gevaar «p liet te verliezen;
ik hen nog wol geen oud man. maar heb in mijn
loven zooveel wisselvalligheden doorslaan, dat Ik myn
fortuin nu aan geen kansen wil blootstellen.
ooi'otul, antwoordde mr, Verity gevleid. Natuurlijk
zullen wjj onze best dooit, uw vermogen zoo veilig
eed, door het aanroepen van Gods naam,
doch door een eenvoudige belofte of verkla
ring naar liet geweten van den eerlijken
man. De eedsaflegging is dus facultatief ge
steld voor de leden van do vertegenwoor
digende lichamen.
Nu is het eigenlijk natuurlijk, dat hetgeen
voor een gekozene des volks in 's Lands
Raadszaal geldt, ook waar moet zijn voor
een gekozene van datzellile volk in de Pro
vinciale- of in de Gemeentelijke Raadszaaldat
hetgeen zelfs voor een en (lerizelfden persoon
■zal gelden, wanneer hij vandaag als lid van
den Raad. morgen als lid der Staten, over
morgen als lid van de Kamer optreedt, niet
verschillend kan geregeld zijn. Toch is dit
niet zoo. Men heeft verzuimd uitdrukkelijk
in Provinciale wet en de Gemeentewet den
zoogenaamde politiek en eed te wijzigen, maar
de daardoor ontstaande abnormale toestand
treedt hier en daar nu en dan zóo stork op
den voorgrond, dut thans, hij de toepassing
der betrekkelijke bepalingen, de grootste
onzekerheid en verwarring ontstaan en in de
rechtsgevolgen zelfs bedenkelijk kan worden
uit liet oogpunt der al- of niet-verbihdbaur-
heid van Staten- of Raadsbesluiten. Niemand,
die het abnormale van deze toestanden ont
kent; ieder geeft ze toe; de Minister van
Ilinnenlandsche Zaken en deze reeds uit
het principe, dat hij voorstaat - liet aller
eerst.
Aan die onzekerheid is door een kleine
wetswijziging een einde te maken.
Waarom naar dun niet voorgedragen
Omdat de lieer Van Houten, uit principe,
aan liet eedsvraagstuk niet kan raken zonder
liet geheel om le halen, en omdat zulk een
ingrijpend bedrijf thans onmogelijk is, lig
gende het grooto struikelblok, dat Kiesrecht
herziening heet. Veel heter (dit heeft de
Minister zelf in de Tweede Kamer reeds ge
zegd) ware, dat thans te doen door een lid
van de Kamer.
De heer Gerritsen heeft dit in zyn oor
geknoopt en een wetje voorgedragen, wuarby
hij, overigens liet eedsvraagstuk op zichzelf
latende rusten, eenvoudig completeert wat
aan de voorloopige regeling van den politléken
eed ontbreekt, hij heeft daarhij een ding
verzuimd iiij had een paai' medeleden van
andere richting dan de zijne tot mede-onder
teek ening moeten uitnoodigen. Nu hij dit
niet deed, heeft hij het te kwaad gekregen
met het vooroordeel tegen zijn bekende «ge
avanceerde" denkwijze. Dat is jammer; en
jammer niet alleen, maar ook kleingeestig.
Wij hopen, dat do Tweede Kamer, ondanks
haar ongunstig verslag, daarover hij de open-
barn beraadslaging anders zal denken. De
heer Gerritsen zelf heeft het der Kamer in
dat opzicht gemakkelijk gemaakt. H(j heeft
nogmaals de strekking van zjjn wetsvoorstel
teruggebracht tot de werkelijk kleine afme
tingen, die het heeft en die in deze woorden
uitstekend zijn saamgetrokkende Grond
wetgever van 1887 koos partij voor vruheid
bij het afleggen van den politieken eed, en
door het tegenwoordige voorstel wordt noch
steun, noch sanctie, noch vastheid gegeven
aan welke interpretatie ook, maat'eenvoudig
do gelegenheid geboden om van dot,oen ge
schonken vrijheid gebruik te maken.
Dat is de onbetwistbare en onbetwiste
waarheid. Waar deze vaststaat, is het de
plicht der Tweede Kamer niet te vragen wie
liet voorstel doet, maar alleen wat er voor
gesteld wordt.
Tot rapporteurs over het ontwerp van
wet betrekkelijk de Kamers van arbeid zyu
door do Tweede Kamer gekozen deheeren:
Kohmun, Lely, Pyttersen, Tyd email en Heidt.
Door den Minister van Oorlog is bepaald,
dat de diensten welke tydens manoeuvres op
Zondag voortgang moeten hebben (zooals
paardenpoetsen, corveeën, enz.) voortaan zoo
danig geregeld moeten worden, dat deze plaats
vindén voor 9 uur des voormiddags of na
12 uur des namiddags, ten einde ieder in
de gelegenheid testellen de godsdiensoefening
hunner gezindte by te wonen.
Dit jaar kunnen bij het Kon. Instituut
voor de Marino te Willemsoord, na verge
lijkend examen, worden geplaatst18 jonge
lingen als adelborst voor den zeedienst en
8 jongelingen als adelborst voor de mari
niers.
Zie verder Staatscourant, 42.
Door liet Hoofdbestuur van den Neder-
landsctien Rond van oud-onderofficieren is
in beginsel aangenomen, ook in Nederlandsch
Indië afdeelingen van den Rond op te richten.
Dy Kon. besluit is benoemd tot hoogleeraar
in de faculteit der geneeskunde aan de Rijks
universiteit. te Utrecht, om onderwys te geven
in de heelkunde, dr. A. Narath, thans as
sistent by de heelkundige kliniek aati de Uni
versiteit de Weenen.
De benoemde is eerste assistent aan de
kliniek van professor Gussenbauer en, evenals
prof. Von Eisolsborg, een leerling van Bilroth.
Dc Kampioen deelt mede, dat hij den
Directeur-generaal der posteryen het plan
bestaat, in het vervolg voor den postpakket-
dienst gebruik te maken van rijwielen, tor
en voordeelig mogelijk to plaatsen. Waar staat liet
geld op liet. oogenolik
Voordat ik naar Engeland vertrok, heb ik alles
contant gemaakt en liet geld vooruit gezonden, toen
ik mij inscheepte. Het geld berust thans by de Bank
van Londen, wanneer ik van hier ga, begeef ik my
daarheen om oen checkbookjo te laten opmaken.
U hebt bet bedrag nog niet genoemd, merkte
mr. Verity aan, Daar u er vooral prys op steld uw
kapitaal solide te beleggen zou ik u raden geen
hoogor rente dan 5 pet. te verlangen.
Ik kan u bet juiste bedrag nog niot opgeven,
nntwoorddo do vreemdeling, want ik moet er nog
iets van afnemen om oen huis to koopon on to
laten inrichten, maar roken maar op oen plaatsing
van tweemaal houderduizend pond, dan kan liet
overige voor loononda uitgaven op do Bank blijven.
Mr. Paul Verity kook zijn cliënt verbaasd aan,
De houding van dien man was zóo eenvoudig en
boscheidon, dat men zulk eon rijkdom niet bij hom
verwacht zou bobben.
Zoudt go uw gold misschien in landerijen wil
len plaatsen vroeg by mi een oogenblik te hebben
nagedacht. In dut geval zou u oen mooi landgoed
kunnen koopon voor zestig-duizend pond, of nog
wol minder.
March schudde bol hoofd on nntwoorddo
Dat denkbeeld lucht my weinig toe en ik ge
loof ook niet. dat ik lang op dezelfde plaats zal
blfiven. Ik wensehte oen villa te knopen m do na
bijheid van ltiohnionii. dan bob ik ton minste een
vaste woonplaats, maar ik zal veel reizen door En
geland maken.
Eensklaps zoido Paul Verity
Ik kan do gedachte maar niet van mij afzetten,
dat wy elkaar vroeger roods ontmoet hebben, Wel
kan ik mij den naam March niet herinneren, maar
uw uiterlijk komt my zeer bekend voor.
Het is al vijftien jaar geleden dat ik uit Enge
land vertrok. Ik heb vóór dien tyd uw grootvader
gekend, maar toeu moot u uog oen kleine kniuip
geweest zyn.
Zy drukten elkaar do band en March ging been.
lly nam oen rijtuig en reed naar do Bank. waar
lm een lang gesprek bad met den directeur, wieu
by zijn identiteit bewees. Toeu by hot gebouw ver
liet, had by eon wissolboekio by zich en zyn beur»
en portefeuille waren goed voorzien van goud en
bankpapier.
Inmiddels was bel tyd geworden om te lunchen,
waartoe by niet naar zyn hotel terugkeerde, doch
een der beste restaurants van London binnentrad en
zich noii een afzonderlijk tafeltje zotte.
Voor tijdverdrijf sloeg by de gaston die diolit by
hom zaten gade eu vlug eenige woorduu van bun
gesprokken op. Aan hot tafeltje naast het zijne zaten
twee boeren van middelbaren leeftyd. die zóo druk
met elkaar spraken en zich zóo weinig door hun
omgeving lieten hinderen, dat de vreemdeling bun
gesprek wel hoorou moest, zclfi al bad by t niet
gflwild.
j - Het Is oen lastig geval, zc-uie de een, een man
l met een vriendelijk gelaat en een heldere stem,
de dokter beeft uitdrukkelijk gezegd, dut myn jong-
i sle kind den winter niet in Northshire mag door
brengen, maar dat, wanneer de kleine tot de lento
in bol zuiden vertoeft, zij ovou gezond zul worden
als baar broertjes en zusjeswij mogen dus niet
aarzelen dat voorsehrift op to volgon on duarom heb
i ik ook een buis te Bornctuoutli gebuurd, dat wjj
mot September kunnen betrekken; ninnr wat moot
j ik nu in dat halve jaar met Copsleigh aanvangen T
I Tracht bot buis gemeubileerd te verburen, stolde
zyn vriend hem voor.
Ik wonselito wol, dat ik dat doen kon, want
hot vorbiyi te Borneinouth is zeer duur en die ouder-
i huur vim Copsleigh zou my daarin uiet weinig tu
I gemoet komen.
Wordt vervolgd.)
