Stadsnieuws.
slechts door de gemeentebesturen kunnen
worden beoordeeld (behoudens toezicht van
het hooger bestuur).
In dit geval overwogen Burg. en Weth. van
Haarlemdat reeds zoó dikwijls een beroep
wordt gedaan op de offervaardigheid van de
ingezetenen voor de in de gemeente zelve
gevestigde instellingen van weldadigheid, dat,
werden alle collecten voor instellingen van
elders toegelaten, een ondragelijke kist op «le
schouders''der ingezetenen zou worden gelegd
en bovendien de belangen van verschillende
in de gemeente gevestigde instellingen van
weldadigheid, die dringend behoefte hebben
aan financieelen steun, ernstig zouden worden
benadeeld.
Welnu, wat daar gezegd wordt voor Haar
lem, geldt voor elke andere gemeente.
Het is een waarheid, dat reeds voor de eigen
talrijke instellingen eener gemeente vooral
wegens het gemis aan voldoende centralisatie
van armenzorg tegenwoordig veel te veel
wordt gevraagd. De vrijheid om te vragen
bestaat en kan in den regel niet worden ge
weigerd maar de vrijheid bestaat óok om
de collectanten ongetroost weg te zenden en
dat gebeurt tegenwoordig maar al te vaak.
Het is dikwijls niet te verwonderen, is men
geneigd te zeggen. Maar weet ge wat liet
kwaad is Dat ten slotte allen over éen kam
geschoren wordendat de aanvankelijke
eenigzins pijnlijke weigering langzamerhand
tot gewoonte en eindelijk tot regel wordt en
dat de wezenlijke armenzorg daaronderschrik-
kelijk lijdt.
Zeker is 't, dat de veelvuldigheid van col
lecten de goedgeefschheid uitteraard aanmer
kelijk tempert.
Alle besturen van weldadigheids- of lief
dadigheidsinstellingen zullen dat wel op hun
beurt ondervonden hebben en met ons eens
zijn.
Maar dan is 'ttoeh zeker onverantwoor
delijk om ook nu nog allerlei collecten bin
nen te balen ten behoeve van instellingen
in andere gemeenten, die geacht moeten
worden hun eigen last te dragen.
Wij laten nu nog onbesproken de vraag,
die nochtans wel eens opzettelijke overwe
ging verdient, in hoever die attesten altijd
bet aangegeven doel bereiken en in hoever
er niet veel onder doorloopt, dat minder den
toets van volkomen correctheid kan door
staan.
Wij althans kennen voorbeelden, dat der
gelijke inzamelingen, publiek of, nog meer,
ondersbands meer ten goede komen aan de zg.
philanthropeti dan aan degenen voor wie zij de
weldadigheid inroepen. Doch dit daargela
ten, is 't een dringende noodzakelijkheid, dat
eindelijk paal en perk gesteld worde aan
den toeneinenden stroom van vreemde col
lecten, waarmee men de burgerij lastig valt,
waardoor men haar wrevelig maakt en het
gemoed langzamerhand onontvankelijk voor
de snaar der ware weldadigheid.
Daarom is de beslissing van de regeering
in strijd met het formeel advies van den
Kaad van State zeer toe te juichen.
Die beslissing betreft een locaal leit, maar
heeft een algomeene beteekenis, dat voor
een geruime» tijd zal nawerken, preventief
zelfs, voor alle gemeenten.
De Minister van Dinnunlnndsche Zaken ver
dient den dank van alle gemeentebesturen
en plaatselijke armbesturen er voor. dat hij
zulk een kloek besluit aan de Kroon beeft
voorgelegd.
De Staatscourant bevat een opgave om
trent de jongelieden die zich dit jaar hebben
onderworpen aan de toelatingsexamens voor
de Rijks-Universiteiten.
Aan de eindexamens der Gymnasia namen
deel 300 leerlingen (208 in f896) en 55 ex-
tranei (34), te zamen 361 (332). Geslaagd
zijn 260 (268) leerlingen en 33 (16) extraneï,
ie zamen 293 (284).
Aan liet examen voor de Staatscommissie
onderwierpen zich 160 (171), waarvan slaa"-
den 90 (80).
Het percentage der geslaagden hij de
leerlingen der Gymnasia daalde dus met
5 pet.dat der toegelatenen, die buiten een
Gymnasium werden opgeleid, steeg met ruim
10 pet. Maar van de Gymnasiasten kregen
toch nog bijna85 pet., van de overigen slechts
57 pet. het diploma.
Onder de toegelatenen waren 3 vrouwe
lijke leerlingen van Gymnasia en 9 jonge
dairies (lie elders hun opleiding tot, de Uni
versiteit hadden genoten.
Voor het examen tor verkrijging van een
diploma als adspirant-gomeente-secretaris en
ambtenaar ter secretarie, hetwelk wordt
afgenomen vanwege de «Nederlandsche Ver-
eeniging voor Gemeentebelangen" en waar
van het, schriftelijk gedeelte op 9.September
te Utrecht, Zwolle en Ilreda is aangevangen,
hebben* zich 122 candidaten aangegeven, het
grootste aantal, hetwelk zich tot heden heeft
aangemeld.
In 1806 gaven zich aan 95 candidaten en
kon aan 34 het diploma worden uitgereikt,
tegenover 90 in 1895, toen 24 dit verkregen.
Te Utrecht zyn als examinatoren opge
treden de heeren II. A. Verploegh Cliassé,
Burgemeester van Vlaardinge», en jhr. mr.
C. A. Elias, Burgemeester van Monster.
Als beoordeelaars van het gemaakte werk
zullen, onder presidium van m'r.J. G. Patnn,
advocaat-generaal bij den Hoogen Raad der
Nederlanden, met de genoemde heeren op
treden de heeren jhr, mr. NV. 1\ C. van Doorn
oud-Burgemeester, en jhr. Z. A. O. de Casem-
broot, lid van Gedeputeerde Staten van
Zeeland, liet mondeling gedeelte zal gehou
den worden op 22 September en volgende
dagen te 's-Gravenhage.
Dat de broodprijzen in de laatste dagen
aanzienlijk gerezen zijn, beeft aan sommige
bladen die invoerrechten op de granen be
pleitten, aanleiding gegeven tot de opmerking
dat ook zonder rechten liet broou duurder
wordt, dus dat het heffen van die rechten
geen invloed zou uitoefenen op de prijzen.
De Kamper Courant neemt deze bewering
onder de banden met de volgende woorden
«Niemand heeft ooit beweerd, (lat ook zon
der graanrechten hel brood niet duurder kan
worden.
Maar er is iets andere. De rijzing der
broodprijzen, thans waargenomen, pleit juist
tegen de voorstanders van graanrechten.
Wat duur brood beteekent, wordt thans eerst
gevoeld, nu de lage graanprijzen van de
laatste jaren blijken geen stand te houden
en dus worden zij, die zich in het volksbe
lang tegen graanrechten verzet hebben, vol
komen gerechtvaardigd. Het is toch voor
ieder duidelijk, dat de broodprijzen nog
hooger zouden zijn, wanneer zij ooic nog den
invloed van graanrechten ondergingen. Al
zou bij lage graanprijzen die invloed niet
zoo sterk in de gezinnen gevoeld worden,
zeker zou hij sterk worden gevoeld in tijden
waarin die prijzen door minder goeden oogst
of door speculatie hoog zijn."
Wat graanrechten beteekenen in zulke
tijden, men ziet het op het oogenblik in
Frankrijk. Daar bestaan graanrechten, maar
nu er door minder gutistigen oogst in het
land zelf duurte dreigt, nu ontstaat er een
levendige beweging om de graanrechten af
geschaft te krijgen, en is er zelfs sprake van,
van de gezamenlijke Gemeentebesturen een
demonstratie met dat doel te doen uitgaan
Naur men mededeelt, zal de nieuwe Per-
soneele belasting ongeveer 3 inillioen min
der opbrengen dan de opbrengst der oude
belasting over bet laatste dienstjaar, dus
nog minder dan berekend was.
Naar het Dev. Volksblad mel.lt, heeft dezer
dagen de politie aan een der fabrieken te
Deventer een 13-jarig meisje opgeëischt, dat
met baar 10-jarig zusje naar Amsterdam
moest worden overgebracht, waarvan de va
der, een bekend dronkaard, voor dronken
schap reeds te Hoorn heeft vertoefd. Later
werd hij wegens dronkenschap weer tot hech
tenis veroordeeld, en na zijn invrijheidstel
ling had hij zijn kinderen verlaten, hetwelk
door velen als een geluk werd beschouwd,
daar zij dikwijls aan het allernoodzakelijkste
gebrek hadden en geheel aan hun lot werden
overgelaten. Zij werden door een oom en
tante in huis genomen, waarvoor dezen van de
diaconie f 1.50 por week vergoeding kregen,
en de oudste vond reeds werk op een fabriek.
De vader kwam echter later terug en reeds
den avond van dienzelfden dag werd hy dooi
de politie wegens dronkenschap weder in
bewaring genomen. Den volgenaen dag ver
trok hij naar Amsterdam, waarheen de kin
deren toen ook onder geleide van een
rechercheur werden gebracht en aan den
vader teruggeven.
Het blad vraagt, of het niet te betreuren
is, dat de kinderen moeten blijven onder de
hoede van een dergelijk individu, en komt
tot het besluit, dat weer een bewijs is ge
leverd voor de noodzakelijkheid dat er wet
telijke bepalingen worden in liet leven ge-
roepon omtrent de beperking der ouderlijke
macht.
Damastzijde 65 cent.
tot f 14.63 p. Met. alsmede zwarte, witte
en kleurige Heiiiielierg-Zijde van 35 ct. tot f 14.65
p. Met. elfen, gestreept, geruit, gewerkt, da
mast enz. (ca. 240 verseh. qual. en 2000 versch.
kleuren, dessins enz). Franco en vrij van Invoer
rechten in huis. Dubbel briefporto naar Zwitser
land.
Zijde-Fabrieken G. Henneberg, (k. k k.
Hoflever.), Zürich.
De welbekende schrijver, de beer E. Ger-
des, hoopt 21 dezer zijn gouden huwelijksfeest
te vieren.
Waar deze edele kindervriend zegt liet
(Jasten door zijn geschriften tienduizenden
van onze kinderen genotvolle oogenhlikken
heelt bereid, kan hut niet andore of zy, die
zooveel door hom hebben ontvangen en ge
noten, zullen hem op dien dag niet vergo
ten. Vergotu daarom niemand op 21 Sep
tember is uw aller oude vriend 56 jaar ge-
truuwd. Laat aan den avond van zijn leven
en dat zijner lieve vrouw een heldere gouden
zonnestraal in zijn woning vallen.
Het pas verschenen Jaarboekje der Maat
schappij tot Nut van 'l Algemeen voor het
jaar 1897/98 behelst o. a. een zeer lezens
waardig artikel van Jeltjo de Bosch Kemper,
over «liet belang van cursussen in koken
en huishoudkunde."
De slotregelen daarvan luiden
»Wie weet of niet over eenigen tijd het
kookonderwys, thans nog zoo dikwijls be
schouwd als een nutteloos vak, de eereplaats
zal innemen in ons volksonderwijs. Het kan
het beste in den inensch tot ontwikkeling
brengen, want zindelijkheid, zuinigheid en
overleg zijn deugden van groote beteekenis.
Als moeder de vrouw een weltoebereidmaal
aan man en kinderen voorzet, wanneer zij
vermoeid thuiskomen, wordt het onderling
behagen gewekt. Verkwikt en versterkt.doet
de begeerte naar den prikkel van den sterke
drank zich bij ben niet gevoelen.
Het kookonderwijs worde steeds meer en
meer algemeen. Kleine departementen kun
nen steunen op de hulp van de algemeene kas;
groote, als bijv. Amsterdam, nemen zelt de
zaak in handen.
De oude, groote Maatschappij tot Nut van
't Algemeen heeft er wèl aan gedaan, zich
ook dit volksbelang aan te trekken."
Zeer eigenaardig met deze regelen valt
samen bet volgend bericht;
Op voorstel van het gemeentebestuur heeft
het plaatselijk schooltoezicht te Mainz be
sloten in de hoogere klassen der openbare
lagere scholen voor meisjes het onderwijs in
koken verplichtend te stellen.
Met den aanstaanden cursus zal daarmede
een begin worden gemaakt.
Uit het boekje blijkt, overigensdat, de Maat
schappij op 1 Juli 1897 telde313 departemen
ten met 13435 leden, 276 eere-leden en ruim
duizend instellingen van onderscheiden aard.
Amsterdam heeft een schuld van f75777090
die jaarlijks aan rente en aflossing een som
vordert van f3 478 000.
Tien jaar geleden bedroeg de totale schuld
f57 658 806 en de jaarlijks te betalen rente
en aflossing f2170 000; zij nam in die 10
jaren dus toe met f18000,000 en de jaar-
lijksche rentelast met f 1 200 000.
Burgemeester en Wethouders stellen nu
voor het volgende jaar weer een nieuwe
leening in uitzicht, waarschijnlijk van onge
veer 20 millioen, zoodat de hoofdstad des rijks
binnenkort voor een schuldenlast van onge
veer honderd inillioen gulden komt te staan
Van den handel, een der hoofdbronnen
van bestaan van Amsterdam, koesteren Bur
gemeesters en Wethouders blijkbaar geen
groote verwachtingenalthans de opbrengst
van havengeld enz. wordt door hen voor
het volgend jaar al heel laag geraamd.
Met welke buitengewoons honneurs het ver
blijf van den koning van Siam in de residentie
begroet werd, blijkt o. in. uit het feit, dat
officieren en minderen van het garnizoen
zich tot des avonds 6 uur niet anders dan in
groote tenue op straat mochten vertoonen.
Ook de wachten trokken in groote tenue op
en in de laatste dagen kon men zelfs zware
corveëen zien verrichten door manschappen
van het regiment grenadiers en jagers in
groote tenue en witgehandschoend.
Zelfs werd een aanzienlijk gedeelte van
de niet groot verlof vertrekkende miliciens
van dat regiment buiten de stad om naai
de stations geleid. Hun mouwvest-tenue was
hiervan de oorzaak.
Toen de koning van Siam Amsterdam be
zocht, stond op den Dam onder de toeschouwers
een heer, die bij het voorbijrijden zich wre
velig liet ontvallen»Wut maakt men toch
een drukte voor dien sinjeur't was beter
dat hij mij mijn hoed terug gaf."
De omstanders keken nieuwsgierig om en
dachten dat 't een «mop" was, doch de me
neer, een gepensioneerd Ó.-I. hoofdambtenaar,
vertelde nu dat hij bij het bezoek van den
koning aan Java, een partij te zijner eere
had bijgewoond. Onze ambtenaar was daar
bij in officieële kleeding en bediende zich
van een chapeau-claque, dien hij nu en dan
uit verveling open en dicht deed.
De koning kreeg den voor hem zonderlin
gen hoed in de gaten en zond een adjudant
op onzen ambtenaar af, met tiet verzoek of
Z. M. dat rare ding" ook eens mocht zien.
De koning vermaakte zich niet weinig
met de claque, zóo zelfs, dat hij vergat hem
aan den eigenaar terug te geven.
De Tentoonstelling te Arnhem is gister
avond even nadat hefe- publiek vertrokken
was totaal afgebrand.
De maandelijksche Zendingsbidstond zal
hier morgenavund om 8 uur worden ge
houden in het lokaal De Zaaier.
Door den Aartsbisschop van Utrecht is
benoemd tot assistent aan de kerk van don
H. Franciscus Xavorius hier den WelEerw.
J. A. J. tor lleerdt en tot assistent te Ha-
mersveld den WelEerw. H. Mocking.
Do heer A. O verbose h, Rijksvoearet en
keurmeester van liet von on vleöHch, hoeft
zijn praktijk horvat welke hij door het on
geval hom in den avond van 28 Juli over
komen tijdelijk moest laten ruston.
Ook de Hof heeft thans zyn Commissie
voor de Kroningsfeesten.
Wanneer komt nu de Langesti-aat
Prof. J. J. van Thiel heeft zijn benoeming
tot lid der Commissie van Toezicht op het
Middelbaar onderwijs niet aangenomen.
Dr. A. J. A. Prange, leeraar in de schei
kunde aan het Gymnasium en de Hoogere
Burgerschool, beeft met ingang van 15 Sep
tember ontslag als zoodanig aangevraagd, in
verband met zijn vertrek naar Oost ïndië
waar hij ter beschikking wordt gesteld van
den Gouverneur-generaal ter benoeming tot
leeraar in de scheikunde aan de Hoogere
Burgerschool te Soerabaya.
In de jongste zitting van het Kantonge
recht hier heeft zich een gelukkig hoogst
zeldzaam voorkomend geval voorgedaan.
Bij de behandeling van de zaak eener
bierhuishoudster, die beklaagd was van ver
koop van sterkedrank zonder daartoe ver
gunning te hebben, getuigden een te Utrecht
gedetineerde en diens vrouw zóózeer in strijd
met de getuigen a décharge en de twee
politie-beambten, die de zaak hadden onder
zocht, dat de Kantonrechter na herhaalde
waarschuwingen genoodzaakt was, tegen hen
proces-verbaal te doen opmaken wegens bet
onder eede afleggen eener valsche verklaring
ten nadeele van de beklaagde.
Gistermiddag vergaderde de «Maatschappij
tot Nut der Israëlieten in Nederland" iu
Hotel Schwetnmer hier, onder voorzitterschap
van prof. mr. L. de Hartog.
Uit liet verslag van den secretaris bleek,
dat voor onderwijs werden gesubsidieerd in
het afgeloopen boekjaar de afdeelingen Gro
ningen met f982, Amersfoort f215, Utrecht
f'225, Veendain f330, 's-Gravenhage f1270,
Dordrecht f 150 en Winschoten f 305.50.
Voor onderwijs aan studenten werd bovendien
nog besteed f2165.
Van deze bijdragen werd uit het Jacobson-
fonds gekweten het bedrag van f5010.74.
In de samenstelling van het Hoofdbestuur
had een wijziging plaats. Na het overlijden
van mr. J. L. de Leao Laguna werd in diens
plaats gekozen dr. M. Mendes de Leon. Het
aantal eereleden bleef onveranderd; het zijn
de heeren L. Borstel, te Rotterdam en mr.
5. M. A. du Mosch, te Batavia.
Ten behoove der algemeene kas werd
ontvangen f2967.68 en uitgegeven f613.95.
De middelen van het Schoolfonds, onder
beheer van het Hoofdbestuur, wijzen aan
in ontvangst en uitgaaf f5606.90.
Het aantal afdeelingen bedraagt 8, met
286 leden en 276 donateurs.
De Amsterdamsche afdeeling, werkende
met een eigen schoolfonds, ondersteunde
32 jongelieden, van beiderlei kunne meteen
bedrag van f 1774.84, terwijl bet Amster
damsche afdelingsbestuur liet pratronaat
uitoefende over 12 jongelieden, voor wier
vorming door het Jacobson-fonds werd ge-
subsideerd f1660.
De rekening en verantwoording, nagezien
door een commissie, bestaande uit de heeren
Van Creveld, Italic en A. Visser werd goed
gekeurd.
De aan de beurt van aftreding zijnde be
stuursleden, prof. mr. L. de Hartog, M. Si
mons Lzn. en dr. M. Mendes de Leon, werden
herkozen.
De volgende Algemeene vergadering zal
worden gehouden te Utrecht.
De Amersfoortsche Toynbee-vereoniging
«Ons Huis" zal Woensdagavond haar werk
zaamheden hervatten.
Wie alsnog zou willen deelnemen aan een
der lessen, kan zich daartoe dien avond
nog aanmelden bij den concierge van het
gebouw aan de Koestraat.
Men raadplege de aanplakbiljetten en leze
met aandacht ae strooibiljetten daaromtrent.
Programma der muziekuitvoering, a. s.
Woensdagmiddag om drie uur te geven op
het terras van Amicilia door het stafmuziek
korps van liet 5e regiment infanterie, direc
teur de heer G. K. G. van Aaken.
1. „Ecbtos Wieuerblut", Murach Komzack,
2. Ouverture „Athaliu"Mnidelsso/m,
3. „Frühlingskindor", Wulzor Waldlwjd,
4. Groaze Fantuiaie aus der Oper Fi
garo's Hoclr/eil"Mozart.
6. Ouverture „Piqué Damo"Von Stippé.
6. Aria aus „Htabat Mater" Hoseini.
7. Intermezzo et Farandolle de „l'Ar-
lC-sienue"Uizet.
8. Potpourri aua der Oper „Der Ober
steiger" Heller.
Van den Hoofdcursus te Kampen hebben
voldaan aan het ofliciers-examen de volgende
sergeanten van het 5e regiment infanterie;
P. S. Hartog Ileijs van Zouteveen, J. M. van
den Oudendijk Pieterse en P. A. Roozendaal
voor infanterie h. 1.1S. D. Kramers en L.
van Vuuren voor infanterie O. 1.P. T. J.
ilnchstenbach voor administratie h. t. 1. en
II. F. Polack voor administratie O. I.
Tot luitenant-adjudant bij de 111e afdee
ling 1e regiment veld-artillerie hier is met
ingang van 1 November benoemd de lo
luitenant H. A. Ruysch Lehiuaun deLehns-
feld.
