Maandag 13
December 1897.
No. 4727.
47e Jaargang.
VERGIFT.
PHOENIX-BROU W ERIJ.
H. MEURSING Co. AMERSFOORT.
Specialiteit iu Exportbier naar de Tropen.
Uitgave
Firma A. H. VAN CLE E FF
te Amersfoort.
dos! VfDmda'da«mmd- Abonnement por 3 maanden fl—franco per
plaatsruimte ~i Pe^e'S 00 cent; elke l'°é5el ,ne01' 10 cent. Groote letters naar
nummers 1U cent e" en onteitf<-'riingsudvertc!itië» per regel 15 cent. Afzonderlijke
Bij adveitentiën van buiten de stad worden de incasseerkostun in rekening gebracht.
Bureau
KORTEGRACHT 56
Telephoon 19.
PUBLICATIE.
De COMMISSARIS der KONINGIN in de
Provincie UTRECHT,
Gezien het besluit van Heorcn Gedeputeerde
Staten der provincie Utrecht, in dato 2 Decem
ber 1897, n». 50;
,oPe!etL.1°P, art- 11 der wet van den 18 Juni 1857
(Staatsblad n°. 87),
Brengt bij deze tor kennis van belanghebben
den, dat do sluiting der jacht voor de provincie
Utrecht is bepaald op Vrijdag, den 31 December
echter van ZOns" ergang' mefc uitsondering
1° het schieten van Waterwild, aangeduid in
art. 17 der aangehaalde wet, daar, waar het
schieten van Waterwild geoorloofd is
2' het vangen van Waterwild niet slagnetten
en het vangen van Eendvogels in eono eenden
kooi of eon daarmede gelijkstaand toestel
3° het schieten van Houtsnippen
waarvan de sluiting later zal bepaald worden.
En, ten einde niemand ocnigc onwetendheid
hiervan voorwende, zal deze worden afgekondigd
en aangeplakt, waar zulks te doen gebruikelijk is
Utrecht, don 4 December 1897.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
SCIIIMMELI'KNNIN't 'K v. d. O
v. N1JENBEEK.
WIELRIJDEN VOOR KINDEREN
Als vervolg op zijn «Wiolryden voor vrou
wen" gaf arts Tuinstra zelf beoefenaar
der rijwielsport in liet Zondagsblad van
het Nieuws van den Dug zijn meaning over
het invinlrijden voor kinderen'' en zegt
daaromtrent
Het is vrij wel eene nlgeincono verbreide meening,
dat, bij do tegenwoordige oververzadiging onzer jeug
dige 8[ios patriae mot geestelijke gerechten, hun
ter afwisseling een schotel uit tie sportkeuken dient
te worden vootgezet oin de wanverhoudingen litsselieu
physiek en intellect niet al te gevaarlijke afmetin
gen le laten aannemen.
Dikwijls wordt hierop gewezen en meer en moer
wordt het ook do overtuiging dor ouders, die zich
aan den eenen kant gestreeld gevoelen door de
prachtige schoolrapporten van hun veel belovenden
zoons en eerbied gevoelen voor de macht van ken
nis, in dat jeugdige hoofd opgestapeld, maar aan
den anderen kant het bleeko, vroeg rijpe gelaat,
het matte vermoede uiterlijk, don geringon eetlust,
kortom de verschijnselen van een verzwakkend li
chaam met heimelijke vrees aanschouwen.
Geen wonder dan ook, dat, toon de alom geprezen
safety in haar tegenwoordige volmaaktheid zich
het burgerrecht had veroverd eu daarmede de ge
legenheid was aangeboden om aan dp behoefte tot
de zoo noodige en gewenschto lichaamsbeweging
in de vrije lucht te kunnen voldoen, door de ouders
met gretigheid naar dit middel word gegrepen om
de door geestelijke offers ondermijnde krachten
hunner stamhouders to schorenen zoo zien we
het rijwiel niet alleen vrij algemeen in het bezit
Feuilleton.
67).
Ho, ho, kalmte, vermaande de ridder, wij
mogen iemand niet op lossen voet verdenken.
Ik bied je mijn hulp, Adrian, wij zullen met
overleg te werk gaan en dan misschien het ge
heim nog wel doorgronden.
U wilt mijn bondgenoot zijn riep Adrian
uit. 01 daar ben ik u dankbaar voor, alleen
vrees ik, dat onze nasporingen voor Gabrielle
en mij bedroevende gevolgen zullen hebben.
In elk geval zullen zij echter dien nood-
lottigen twijfel wegnemen.
God geve, dat die geheimzinnige grnfge-
schiedenis nog tot een bevredigende oplossing
komt.
De Beaucourt beloofde Adrian verder, dat by
geen mededeclingen aan diens moeder zou doen
en nam daarop hartelijk afscheid van hem.
Adrian begaf zich naar de ziekenkamer, waar
Gabrielle thans in diepen slaap lag.
Arme Gabrielle, fluisterde hij, welke toe
komst gaat ge tegemoet?
Het geheele schouwburgpersoneel was in
groote opgewondenheid; de directeur en de re
gisseur liepen radeloos rond. Benedicta lag thuis
ziek, althans zij hield zich ziek.
Wat was er gebeurd?
Iets ongehoords.
De bojaar Gojowicz had den baron on Erl-
I fV Uolicron en Gymnasiasten, maar zelfs
het c gen. om van kinderen, nauwelijks de bewaar-
school ontgroeid of aan het toezicht van bonne of
kindermeid ontsnapt.
Waar wij het wielrijden geenszins voroordcelen,
maar ernstig moonon tc moeten waarschuwen voor
overdrijving cn overschatting uit ren gezondheids,
oogpunt, is hot voorzeker hier de plaats, ons in dien
zin te uiten on met voste hond dc romsehroevon
aan to draaien.
Er zijn nu eenmaal volo maatschappelijke toestan
den, die wo gaarne veranderd zouden zien, maar
waar we machteloos tegenover staan cu waaraan
we ons nis een „noodzakelijk kwaad" bobben te
onderwerpen. Zoo is het ook met het uitgebreide
leerprogram onzer scholieren. Zoolang een meer dan
overvoerde markt scherpe coneurrentio noodzakelijk
ton gevolge moet bobben, zal do graad van weten-
dinppelijko ontwikkeling voor hem, die zich later
lede
Oils
zeer hoog moeien worden opgevoerd en zullen aan
de horsenwerking cischon worden gesteld, waardoor
hedriTd kiml)0n 7-uor ernstig lean worden
Dit noodzakelijk kwaad is niet to onteaau; maar
toch zijn er niiddelcu nau te wijzen, dioden onivung
en do nadeclige gevolgen er van kunnen vermin
doren.
Als modieus hechten wij groote waarde aan dn
zoogenaamde iirophylactisehe geneeswijze, dat i- de
leer lor voorkoming van ziekten; een arbeidsveld,
waarop de grootste iriuinfen op medisch gebied zijn
behaald. Ook doze behandeling zou bij bel bóven,
genoemde „kwaad" in toepassing kunnen worden
gebracht indien ni. do ouders meer rekening bieldon
met de horsen-capaciteiten en den aanleg hunner
kinderen, bij dc bestemming hunner maatschappe
lijke positie, dan gewoonlijk bet geval is, Het offeren
aan den tijdgeest om van ieder kind een geleerde
te willen maken, zonder tc bedenken, dat daartoe
een aangeboren geschiktheid noodzakelijk is, welke
een hersenstructuur vereischt die niet on bevel of
door dwang is to verkrijgen, maakt dat menig
knaap zijn gezondheid verspilt mot het najagen van
een doel, waartoe hom de natuur onmachtig beeft
verklaard.
Ouderlijke ijdolhcid en trots, daarbij blindheid
voor tekortkomingen van eigen kroost en^pinneluing
voor minder wetenschappelijke betrekkingen, zullen
hut in praotijk brengen dezor voorbehoedende genees
wijze echter wol tol do vrotuo wenschen doen belmo
ren en zoo zal het tegenwicht togen geestelijke
overspanning onzer scholieren wel gezocht mouten
worden in een reërle therapie, dat is het aan wonden
van positieve geneesmiddelen.
Ongemerkt zouden wij hier het terrein der sehool-
hygiöne betreden, wat geheel buiten onze bedoeling
ligt. We willen ons daarom alleen, voet bij stuk
houdende, bepalen tot de vraagIn hoevorre kan
sport, en speciaal wielrijden. dc door geestelijke
overlading bedreigde gezondheid onzer scholieren
te hulp te komen 1
Niet onverdeeld zijn de iiioonigoiftp dit punt.
Wij sluiten ons geheel aan bij hen, die liet beoefe
nen van sport hier niet alleen nuttig maar zelfs
noodzakelijk vindon, Eehter ouder deze strenge
beperking, „dat onder sport alleen wordt verstaan
hut beoefenen dier lichaamsbewegingen in dc
vrije lucht, welko do nlgemconogezondheid kunnen
bevorderen cn liehamu en geest gelijktijdig kunnen
verkwikken on sterken."
Als zoodanig noemen wij in de allereerste plaats
wandelen, vorder gymnastische, oefeningen en exer-
eeeron in het open veld, baden en zwommen. In
de juiste maat .toegepast, kan door doze uitspan-
ningeu alleszins woraen te gemoctgekomcn aan de
I onvoldoende oefening van bot spierstelsel, bet gemis
aan t'rissoho, gezonde luolit en de verdere gevolgen
van langdurige opsluiting in school on studeercel
on worden de twen gevaarlijke klippen omzeild,
I waarop bet beoogde nuttige doel maar al te dik-
I wijls schipbreuk lijdt, nl.:
I K
vervullet
palen,
van hot lichaam,
Ie hersenen den terugslag ondervinden en
hun arbeid ongeschikt maken
te enthusiastische beoefening, die tot
kan overslaan en dun geest zoodanig
dat deze zich niet tot de studie kan bo-
Deze beide schaduwzijden, in hun govolgon door
onze puodagogeii dikwijls ondervonden en geuit,
j treden bij hotwielrhden zeer sterk op den voorgrond.
Waar \vy wielrijden voor een volwassen, krachtig
i persoon een inspannonden arbeid noemen, ons daarby
beroepend op de krachtige werking op hart en longen,
.Ie overvloedige zweetsecretic, liet groote verlies in
I lichaamsgewicht en de lang tcrngblijvoudo verschijn-
I solen van vermoeienis, achten wij dozo inspanning
voor onze kuapen, met bun miuder weerstauilsver-
j vermogen en grooter neiging tot onmatigheid, groot
I genoeg om aan de hersenen do voor de studio be>
noodigdc veerkracht to ontnemen.
Dat verder de lust tot wiolryden by onze scho-
i lieren dikwijls in hartstocht ontaardt, waarbij do
schoolplichten schromelijk worden verwaarloosd, is
I inderdaad een zoor dreigend, maar licht begrijpelijk
gevaar.
Hot bezit van een eigen vervoermiddel, met tic
I verantwoordelijkheid en zorg voor onderhoudde
gemakkelijkheid om op eigen wielen vreemd terrein
te bezoeken en tc verkennen; do groote geschikt
heid om uiting te geven aan do door iodoro knaap
I gevoelde behoefte, zjjn overschatte lichaamskracht
tc loon ei i door zich onderling le meten in snolheid
en volhardingsvermogendo mogelijkheid om de
jeugdigo ydelheid te bevredigen door in klecdiog
of wy/.o van rijden do attentie Ui trokken, «ijn alle
prikkels, voldoende om do gedachten van den
knaap af to luiden van do mulle bookeu-atmosfoer
naar do onwokkonde sportwereld.
Daarby komt, dat dc*u prikkuls ruimschoots voed
sel vinden in do enorme reclame, voor het rijwiel
5omaakt, in do wc! wat overdreven wyzo waarop
oor vakbladen do loftrompet over do „edele wie
lersport" wordt gestoken, en niet hut minst in do
overvloedige gelegenheid tot hot bijwonen van
wedstrijden, matches, enz., echte kweekplaatsen voor
een alles overheorsohoudon, studiuzin borovondon,
pportgeest.
Wio sohorp ziet, kan zo dan ook roods aanwijzen
onder onze Burgerscholieren on Gymnasiasten
sport men van top tot teeukenbaar aan hun sterk
ontwikkelde kuitepioron, mager gelaat, iet of wat
I voorovergebogen houding cn hun nonchalant en
j vermoeid optreden. Wy planteen hen zoo gaarne
I en club, mot het onmisbare sportattribuut, do cl-
garretto, in den mond, oiu do tafel In een dorpe-
I herberg, opgezocht gmturendo oon verren locut,
i snoevend op gemaakte onmogelijk korte Inden of
vloekend op ondervonden vertraging op do reis,
intusschon kracht puttend uit do opwekkende gaven
van hot bnll'et voor nog to wachten vormouionio.
I Hier zijn inderdaad gezondheid cn toekomst in
j gevaar on wordt eun ernstig beroep gedaan op do
ouderlijke verantwoordelijkheid voor hot wolzijn
I van hun kroost.
Kunnen wc dan ook hut stalen ros geen plants
aanwijzen in do bespanning, welke onze ttudooreude
I jongeren langs het moeitevollc pad oonor woten-
schappciyko loopbaan naar het gewonschte einddoel
moet voeren, er is meur, waarom wy hot driest
toevertrouwen dor teugels van dit dartele, ongebrei
delde vos aan jeudigo handen niet onbedenkelijk
vinden.
i Zelfs hij, (lie in den stryd 0111 hot vóór on logon
van het wielrydou (ivolko nog in geonon dooie ia
beslist) zich schaart aan don kant van dn moest
vurige voorstanders en als zulf-liuoefoiiaar tot uicdo-
oordeclon is gorochtigd, zal zonder voorbehoud
moeten bekennen, dat do groote sohaduwzydo van
dozen tak van snort moet guzooht worden in de
bijna onweerstaanbare neiging tot onmatigheid, ten
zeerste daarom vcrleidelylc en govunriyk, omdat men
or onwillens en onbewust hot slachtoffer van wordt.
Waar dozo schaduwzijde voor dou volwassen, ver
standiger rijder bestaat, behoeft het geen nader be
toog, dat zy bij onze knapen in do «lonkende kleur
te voorschijn treedt. Do hokondo nadeuligo ge
volgen van een overmatig wiulrydcn (waaronder wfl
als do voornaamste iiociuunsuhaduiykon Invloed
bach in do club, in tegenwoordigheid van alle
leden, een slag in het gelaat geven. Eer de
baron zich aan Gojowicz had kunnen vergrijpen,
waren eenige vrienden van laatstgenoemden tus-
sc hen beiden gekomen en hadden dit verhinderd.
Alle leden van de club wisten wat aanleiding
tot deze beleediging had gegeven. Men fluis
terde den naam van Benedicta en er waren vele
heeren, die den baron verre van gunstig beoordeel
den, omdat deze, als gehuwd man, meer de welvoeg
lijkheid in bet oog had moeten houden en niet
zoo openlijk met de als lichtzinnig bekendstaande
actrice had mogen omgaan. Thans was het niet
langer te vermijden, dat de zaak volkomen rucht
baarheid zou krijgen. Niemand twijfelde er n.in
of een duel onder de strengste bepalingen zou
op deze beleediging moeten volgen en evenmin
geloofde men, dat do oorzaak tot dit duel voor
do barones verborgen zou kunnen blijven.
Moest er nu geen geschil tussohen de beide
echtelieden ontstaan, wuardoor do arme barones
diep ongelukkig zou worden
Er waren' heeren in de club, die de jonge ba
rones van harte beklaagden, maar toch stelden
dc meeste leden er meer belang in, hoe de be
roemde tooneelspeelster Benedicta, bijgenaamd
„het steenen hart", deze zaak zou opvatten.
Benedicta toch was het brandpunt "an bijna
alle gesprekken, die in de club gevoerd werden.
Zij lag inmiddels met maagkramp op de sofa
in haar boudoir en had haar kamenier naar den
directeur gezonden, met de boodschap, dat zij
dien avond niet kon optreden.
Twintig minuten later kwam de regisseur hij
gend haar boudoir binnen. Hy was met een
rijtuig gekomen, maar had zeer sucl do trap
naar dc eerste verdieping opgeloopen.
Wilt gij de geheele recette van don avond
verloren doen gaan riep hij Benedicta toe.
Benedicta kermde, terwijl zij zich op haar sofa
omkeerde.
Zie je dan niet dat ik doodziek ben steunde
zij.
Maar juffrouw, uw verstand moest u zeggen,
dut u de voorstolling van vanavond niot moogt
doen mislukken, omdat u daardoor openlijk zouilt
bekennen, bij dat schandaal betrokken te zijn.
Je spreekt als een zot 1 riep Benedicta uit.
Denk je dan, dat ik zou kunnen spelen met die
maagkramp, zelfs al wilde ik?
De regisseur zeide goedig
Als u maar eens kalm nadenkt, dan zal
uw maagkramp wel bedaren, juffrouw Benedicta.
Ga heen, donk je dat ik ziekte veins?
Dat is een ongehoorde beleediging. Maak datjo
weg komt 1
U is een zottinriep de regissuor uit.
Boos ging hy heen.
Nauwelijks had hij het vertrek verlaten, of
de voorgewende zieke sprong van haar sofa op.
Een glimlach plooide haar lippen en met heldere
stem zeide zij voor zich
De kogel is door de kerk. Die halfwilde uit
Wallachije had mij geen grooter dienst kunnen
bewijzen. Men zal vernemen, dat hij om inijnent-
wille Erlbacb een oorveeg heeft gegeven en ook
I voor haar, voor de barones, zui dat geen geheim
blijven. Erlbnch is l ijk, ik zal hem aan zijn vrouw
ontrukken en hem geheel in mijn macht krijgen.
Het zal een voldoening zijn voor mijn verkild
hart, een ander het geluk ontroofd te hebben,
dat het grimmig noodlot mij niet gunde.
Nadat zij zoo eenige minuten had staan peinzen,
klonken er luide voetstappen in do gang cn do
bojaar trad onaangediend hot boudoir van de
tooneelspeelster binnen.
Benedicta sprong op en trad hem met fon
kelende oogen tegemoet.
Verwijder u, mynheerriep zy hem woedend
toe.
Benedicta, antwoordde hy, ik moet u op
heldering geven.
Die heb ik van u niot gevraagd.
Wanneer u niot «ogenblikkelijk heengaat,
dun schiet, ilc u als een dollen bond.
Benedicta nam een een kleine revolver, die op
een étagère lag en lichtte dit wapen dreigend
op Gojowicz.
Do bojaar bleef staan, glimlachte on zeide
Ik vroes u niet, mejutlrouw. Dames laten
nooit geladen vuurwapens liggen; schiet dan
toch.
Benedicta stampvoette van machteloozo woede.
Zij beet zich de lippen aan bloed en riep;
Wnnneer gu niot heengaat, dan zul ik den
portier roepen en u van do trap laten werpen.
Weer glimlachte Golowicz, waarby zyn hagel
witte tandon van onder den zwarten knevel te
voorschijn kwamen en spottend zeide hij
Gy moet dien braven baron, wien ik een
oorveeg neb gegeven, dan wel liefhebben.
Ga heen, onbeschaamdeik ben u geen reken
schap verschuldigd.
Nu het zal mij genoegen doen spotte do
bojaar voort, den baron een kogel door het
hoofd to jagen.
Gy wilt hem doodon, gy riep Benedicta
toornig.
Ja ik, Carlo Golowicz, en dan zul noch de
baron noch ik aan uw vooten liggen.
Zwijg toch mot uw zinneloozesnoeverij.
Maar u kunt con wending aan do zaak ge
ven. hernam de bojaar. Een paar woorden van
u zijn voldoende om het leven van don baron
te redden.
(.Wordt vervolgd).