Donderdag 27
October 1898.
No. 4818.
48e Jaargang.
Stadsnieuws.
De Maanweger.
Oitgave
Firma A. H. VAN CLEEFP
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.franco per
post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent Groote letters naar
plaatsruimte. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Afzonderlijke
nummers iO cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
Bureau
KORTEGRACHT 5 6.
Telephoon 19.
kennisgevingen.
v.Ï'aiBS?5 en WETH°™™s
Gelet op art. 264 der Gemeentewet, gewijzigd
102)fe VaQ 28 Juni 1881 («taatsblad No.
weten, dat het 2e aanvullingg-Kohier
heu£ 8 J ud.ir^te belasting (Inkomsten
belasting) over het dienstjaar 1898, goedgekeurd
door Gedeputeerde Staten van Utrecht, in af
schrift gedurende vijf maanden op de Secretarie
der Gemeente voor eenieder ter lezing ligt.
Amersfoort, den 24. October 1898
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
n n O P' SCHIMMELPENNINCK.
De fa. Secretaris,
B. W. Th. SANDBERG.
DCimS?1EESTKR en WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gezien art. der Wet tot regeling van den
kleinhandel in sterken drank en tot beteugeling
van openbare dronkenschap;
Brengen ter openbare kennis, dat een verzoek
schrift om vergunning tot verkoop van sterken
drank in het klein bij hen is ingekomen van
ARIE MASTWIJK, in het perceel staande aan
de Kampstraat alhier, wijk C. no. 68
Amersfoort, den 24. October 1898.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
F. D. 8CHIMMELPENNINCK.
De fd. Secretaris,
B. W. Th. SANDBERG.
Zitting van den Gemeenteraad van Dins
dag 25 October, des middags kwart vóór
twee.
Voorzitter de heer Burgemeester, mr, F.
D. graaf Scliimiuelpenninck.
Tegenwoordig 16 ledenafwezig de heer
Garieanne.
Bij afwezigheid van den heer Secretaris
worden diens function waargenomen door
den Griffier ter Secretarie, jhr. mr. B. W.
Th. Sandberg.
De notulen der vergadering van 13 Oc
tober worden gelezen en z. h. st. aldus ge
arresteerd.
Alvorens over te gaan tot stemming over
het in de vorige vergadering aaugehouden
voorstel betrell'ende wijziging der benaming
van de Varkenmarkt deelt de Voorzitter
mede, dat bij hem zijn ingekomen 8 adres
sen daarover, waarvan hij voorlezing wenscht
le doen geschieden, onder voorbehoud dat
geen discussiën meer worden gehouden.
Feuilleton.
(2)
Zóo ongeveer had de jonge docent gespro
ken. Hij had den ouden heer meegenomen
naar het Natuurkundig kabinet en hem daar
op platen en door toestellen de dingen zoo
wat duidelijk gemaakt. De kruidenier had de
aarde om de tên en de maan om de aarde
zien draaienhij begreep nu, dat de dage-
lijkscbe beweging van de zon slechts schijn
was en dat niet zij, maar wij rondwentelen.
Ook had hij een flauwe voorstelling ge
kregen van de wijze waarop men het ge
wicht dier hemellichamen berekenthet was
dus geen sprookje, dat men zon en maan
kon meten en wegen. »We kunnen het op
een aantal manieren doen", had de leeraar
gezegd, »en daar alle manieren dezelfde uit
komst geven, zijn we zeker, ons niet ver
gist te hebben. Het gewicht van de maan
bijvoorbeeld is te bepalen door middel van
de aantrekkende kracht, die zij op den aard
bol oefent en die zich o. a. openbaart in eb
en vloed. Hoeveel dat gewicht bedraagt?
Twee-en-zeventig-duizend, vijf honderd tril-
lioen Kilogrammen." De leeraar had dat ge-
Het eene adres is van belanghebbenden,
allen handelend in varkens, die bezwaar
maken zoowel tegen de naamsverandering
van liet plein als tegen de verplaatsing der
markt.
Uit de verplaatsing zien zij een aanmer
kelijk minder bezoek en vreezen zij dat de
kosten van aanvoer en vervoer aanzienlijk
zullen stijgen. Onder herinnering dat de
varkenmarkt meer dan 350 jaar op dit plein
is gehouden, verzoeken zij, den naam niet
te veranderen en de markt niet te verplaat
sen.
Het andere adres is van inwoners dezer
Gemeente, allen wonende aan of nabij de
V arkenmarkt. Zij vreezen door de verleg
ging der markt gevoelig in hun broodwin
ning benadeeld te worden en groote bezwa
ren te zullen ondervinden.
De Voorzitter brengt nu in stemming
het praeadvies van B. en W. om de Varken
markt voortaan te noemen Koninginne-plein.
Het wordt verworpen met 9 stemmen
£vóor de hoeren Van Eek, Celosse, mr. Van
Zijst, Croockewit, Tromp van Holst, Visser
en mr. graaf Schimmelpenninck).
Aan de orde komt een ontwerp-besluit
tot wijziging der Verordening regelende de
salarissen van het onderwijzend personeel,
Lagere school.
Zonder discussie en zonder h. st. wordt
besloten het tractement van het Hoofd der
Herhalingsschool te brengen op f150, dat
van de beide onderwijzers op f100.
Evenzoo wordt de Begrooting der Schut
terij z. d. en met algemeene stemmen goed
gekeurd tot f2702.50.
Aan de orde komt de Begrooting van het
Burgerlijk Armbestuur, met ontwerp-besluit
tot toekenning van een subsidie van f 10 707.
De heer Gerritsen zegt, dat iti de
laatste jaren deze post geregeld wordt ver
hoogd. Zeer zeker neeft de Betrokken Wet
houder reeds een en ander gedaan om in
te krimpen, doch er kan nog meer gedaan
worden. Persoonlijk heeft spr. ervaren, dat
er ziekebrieijes worden verstrekt aan knechts
die een vast weekloon hebben van f8af 10.
Dit is niet alleen nadeelig voor de Gemeente
kas, maar werkt ook demoraliseerend. Men
geve toch niets voor niets en geve den lieden
die een vaste betrekking hebben nog 3 of
6 maanden den tijd om in een ziekenfonds
te gaan, doch weigere hun na dien termijn
onherroepelijk deze hulp. Spr. noodigt B. en
W. dringend uit, een en ander te publiceeren
en na 3 of 6 maanden daaraan streng de
hand te houden, opdat niet langer zóo worde
rond gesprongen met de Gemeente-gelden.
tal voor den verbaasden kruidenier moeten
opschrijven. 72 500 000000 000 000 000 000.
«Hemelsche goedheid", had hij uitgeroepen,
»725 met twintig nullen er achter; ik had
niet gedacht, dat er zulke groote getallen
bestondendie milliarden van den Fransch-
Duitschen oorlog heb ik altijd voor het
laatste woord gehouden in de rekenkunst."
Toen de docent daarop lachend opmerkte,
dat het gewicht van de maan eigenlijk nog
maar een peulschilletje was en dat de zon
twee quintillioen Kilogram weegt, bracht de
kruidenier de handen voor de ooren met
den uitroep»maakt u me nou maar niet
wijzertwintig nullen zijn voor een man als
ik al mooi genoeg
In den winkel teruggekomen, had de kruide
nier dadelijk een paar kaasjes genomen en
ze neergelegd zooals hij de bollen in het
Natuurkundig kabinet had zien staan. Met
krijt had hij een paar cirkels en een aei"
(ellips) getrokken, (lie de banen der hemel
lichamen moesten voorstellen. Toen de sla
ger van den overkant even binnenliep om
een pijp drop te koopen voor zijn hoestend
kind, had hij, met een zegevierenden glim
lach, op zijn astronomisch kunststuk gewe
zen met de vraagwat denk je wel dat dit
is
Wel, drie kaasjes, natuurlijk.
Mis inan, dat zijn hemellichamendie
Wetlioudej- Visser stelt het zeer op
prijs, dat deze zaak hier ter ^prake wordt
gebracht, De quaeslie der bedeeling is lang
geen gemakkelijke. Zooveel mogelijk wordt
tie hand op het laad je gehouden, doch in
den laatsten tijd komen zeer veel armen
zich hier vestigen. Het verleenen van koste-
looze genees- en heelkundige hulp is echter
reeds veel verminderdwie geregeld werk
heeft, wordt niet kosteloos geholpen. Spr.
wil zich echter gaarne in contact stellen met
de werkgevers, opdat geen misbruik plaats
kan hebben. Spr. ziet echter geen nut in
een publicatie en een" termijn van 3 of 6
maanden en wil liever verzekeren ,dat hij en
zijn ambtenaren zoo scherp mogelijk zullen
toezien.
De Begrooting wordt hierna met alg. st.
goedgekeurd tot f 11100.
Evenzoo wordt met alg. st. goedgekeurd
de Begrooting voor het Burger-weeshuis,
waarover geen discussiën worden gehouden.
Aan de orde komt een request van inge
zetenen ten aanzien van de bestrating buiten
de Groote Koppel, met afwijzend praeadvies
van B. en W.
Het D. B. ontkent geenszins zekere ge
grondheid der klacht, doch vindt, in de hui
dige financieele omstandigheden, geen vrij
heid om voor de inwilliging van het verzoek
een post op de Begrooting te brengen.
De heer Gerritsen moet beamen, dat
het verzoek thans moet worden gewezen van
de hand, doch geeft nu reeds aan B. en W.
in overweging, middelen te vinden om vol
gend jaar een rijweg te maken van bijvoor
beeld 3 M. breedte. Voor den handel wordt
hier ter stede al heel weinig gedaan en het
is waarlijk noodig, dat hier vooral voorzien
wordt in den bijna onhoudbaren toestand.
Wethouder Visser wil antwoorden met
eenige cijfers. De bestrating met Ben Ahin-
keien van de Groote Koppel tol het Spijker
zou kosten f14620. Ging men daartoe over
dan had men nog maar half werk, want
ook de Kleine Koppel is een losplaats en
deze zou vorderen f5760; samen dus een
f20 000. Een rijweg als door den heer Ger
ritsen bedoeld, zou geen effect sorteeren,
maar een van 4 M. breedte zou voor de
Groote Koppel f5000, voor de Kleine f2700
kosten. Ook dit bedrag is dit jaar niet te
vinden uit de gewone uitgaven en volgend
jaar wellicht óok niet. Meu zou een leenihg
moeten aangaan, doch B. en W. zullen deze
zaak nader overwegen.
De heer Gerritsen is het volmaakt eens
met deu heer Wethouder van Publieke wer
ken dat de kosten enorm zijn, doch niet
groote is de zon, de tweede is de aarde en
die kleine hier, vlak bij d£ aarde, dat is de
maan. En dat draait alles door elkaar langs
die lijnen.
Zeg eens, buurman, is je vrouw jarig
of heb je soms de honderdduizend getrok
ken Hoe kom je zoo vroeg aan den borrel
Aan den borrel aan de wetenschap,
vrind.
Nou, geef me drop maar, die is beter
dau je wetenschapik zeg 't is borrelpraat,
dien je uitkraamt.
Borrelpraat, omdat jou domme kop dat
niet snappen kan. Ruk jij maar uit, dieren
beul m n drop krijg je niet.
Wat 'n stumpert, dacht de kruidenier;
maar hij voelde toch, dat hij het verkeerd
had aangepakt. Daaarom gooide hij het over
een anderen bceg, toen het dienstmeisje van
den pastoor binnentrad.
Mooi weertje, Mietje, zei hij met zijn
vriendelijkste stem, mag je van avond uit,
kind, dan tref ie het met de volle maan.
Nou, op aie maan ben ik niet zoo ge
steld, hoor: die gluurt me te veel
O, als dat je angst is, kan ik je ge
ruststellen de maan kijkt evenmin naar je
als die kaas daar, al lijkt het zoo. De maan
is een dooie hemelbol; wat je voor oogen
houdt, zijn uitgebrande kraters en de neus
is een hooge berg.
Lieve hemel ik wist niet, dat je zóo
vergeten mag worden, dat de handel groot
belang heeft bij dit work en dat er voor den
handel slechts weinig gedaan wordt. Spr.
zou niet zijn voor een leening, doch wilde
liever het gold gevonden zien over 2 of 3
jaren en hoopt, dat B. en W. dit zullen over
wegen (Teekenen van goedkeuring).
Hierna wordt het afwijzend praeadvies van
B. en W. z. h.*st. goedgekeurd.
Aan de orde komt het request van den
heer G. J. Buys tot verlioogiug der traete
menten van leeraren aan de inrichtingen voor
Hooger- en Middelbaar onderwijs, dat wij in
extenso opnamen 22 Augustus.
Het prjeadvies van B. en W. strekt om
het te deponeeren ter Secretarie.
Mr. H e y 1 i g e r s, zegt het volgende
Met de eenvoudige verwijzing van dit re
quest naar de Secretarie dreigt tevens een
beginsel begraven te worden, waaraan de
Commissie van Toezicht op het Middelbaar
onderwijs, bij haai- overigens ongunstig advies
op het request, blij It vasthouden, namelijk
dat bij de regeling der jaarwedden van leer
aren eenige progressie behoort te bestaan.
Dit beginsel is niet tot zijn recht gekomen
bij liet behandelen van het voorstel der Com
missie dd. September 1895 (waarnaar zij nu
verwijst) in ae Raadsvergadering van 15 Oc
tober 1895, omdat toen wèl is aangenomen
het voorgestelde aanvangstractement van
f1800 en de verhooging met f200 na tien
jarigen diensttijd, maar niet do tevens door
de Commissie voorgestelde tweede verhooging
met f200 na 15-jarigen dienst.
Op de aldus verminderde jaarwedde deden
zich geen voldoende sollicitanten voor, waarop
het aauvangstractement weder is moeten ge
bracht worden op f2000, bij Raadsbesluit van
27 October 1890.
Zoo zijn we teruggekeerd tot de jaarwedde
van f2000 gedurende den geheelen diensttyd,
en staan de pas aangestelde leeraen in be
zoldiging -gelijk met de in den dienst der
Gemeente vergrijsden.
Hoe nadeelig deze gelijkstelling werkt, wijst
het request van den heer Buys overtuigend
aan.
Het is om in dezen misstand te voorzien,
dat ik B. en W. uituoodig, in de eerstvolgende
vergadering aan de orde te stellen het
volgend voorstel
Het Raadsbesluit van 15 October 1895, ge
wijzigd bij Raadsbesluit van 27 October 1896,
worde in dier voege aangevuld, dat leeraren
bij het Middelbaar onderwijs (respectievelijk
Hooger onderwijs) bij gebleken geschiktheid
en nauwgezette plichtsbetrachting, na tien
jarige onafgebroken dienstvervulling in de
knap was, je weet er nog moer van dan
meneer pastoor.
Dat zou 'k meenen. Ik weet nog veel
meer, meer dan ik jou kan uitleggen. Hier,
neem eens zoo'n ulevelletje in je mond;dat
is lekker hè ik kan de maan wegen. Ja
waarachtig, 't is waar hoor, ik ken het ge
wicht van de maan even goed als dat van
mijn kaasjes. Hier. lees maar eens; 'k zal
het voor je uitspreken: Twee-en-zeventig-
duizend vijf-honderd trillioen- Kilogrammen.
Mensch, wat zeg je 1 Hoor eens, u zal
uw langsten tijd wel achter de toonbank ge
staan hebben als 't bekend wordt, dat u
de maan heeft gewogen, maken ze u vast
professor 1 Dag kruidenier 1
Dag beste meid, zal je vanavond eens
naar myn maantje kijken?
De harbier, die juist het laatste gedeelte
van 't gesprek hoorde, ziet zijn vriend den
kruidenier lachend aan en zegt plechtig
«Meester maanweger, mag ik uw edelheid
scheren en dan op zijn gewonen toon
«Wat sta je dat kind daar toch te beheksen
ik vertel het kind iets van de astronomie.
Ja, ja. Scheerkwast, ik zou je heel wat nieuws
kunnen vertellen.
Nieuws, vooruit er mee. Heb je iets
waarmee ik mijn klanten wat kan opvroolij-
ken. 't Is zoo'n saaie boel tegenwoordig.
Wordt vervolgd).
