BIJVOEGSEL
Binnenland.
Stadsnieuws.
behouronde by de
Donderdag 7 Dee. 1899.
Mfii meldt, dat met ingang van 1 Januari
''1' lijnen der Hull. IJzeren Spoor
weg-Maatschappij éendaagscbe retourbiljet-
ten, tegen den prijs van enkele reis, zullen
worden uitgegeven.
In de a.s. zitting van den Militieraad te
Haarlem zal de vraag aan de orde komen,
ui <ie dienst van een reserve-luitenant aan
een lo uling recht op vrijstelling van den
minnedienst geelt wegens broederdienst.
l)o Militiewet zondert den dienst als officier
uil voor vrijstelling wegens broederdienst.
olgons het «Haagsclie Dagblad" is majoor
II. G. van I a rel, van bet 7e regiment infan
terie te Amsterdam, bestemd oin op te treden
als Directeur van de Cadettenschool te Alk
maar, ter vervanging van den luitenant
kolonel J, Doornbosch, die op zijn verzoek
daarvan wordt ontheven.
Mon vraagt ons, de aandacht te vestigen
op hot volgend berichtje uit het «Maandblad
tegen ervalschiiigen"
Do Nauinlooze Vennootschap «Confede
ratie", gevestigd te Delftshaven en te Hees,
hoeft in verschillende landen de patenten
verkregen voor een geheel nieuwe bereiding
van cacao en chocolade.
olgens het oordeel van verschillende
scheikundigen ui Nederland, Oostenrijk,
Duitscliland, Ltelgië, Frankrijk en Engeland
munten deze nieuwe producten vooral uit
door groote zuiverheid, smakelijkheid en
lichte vei'leerbaarheid. De «Confederatie"
beeft voor de exploitatie barer uitvindingen
en patenten reels epti fabriek in Duitschland
opL'ericlit, teneinde haar nieuwe artikelen
binnenkort in den handel te brengen.
liet feit. dal genoemde Naaml. Vennoot-
sciiap reeds sedert tal van jaren voortreflijke
producten in den handel heelt gebracht, is
een waarborg, dat ook de nieuwe door baar
te vervaardigen artikelen den goeden naam
waarin onze Hollandsche cacao-labrikanten
zu il overal verbeugen mogen, eer aan zal
doen.
allerminst mijn sympathie had, betreur ik 't
j daarom toch, dat wij hem uit onzen Gemeen-
1 teraad zien heengaan; want hij was een voor-
i beeld voor zijn medeleden ten aanzien van de
wijze, waarop dezen de Gemeentezaken, ieder
van zijn standpunt, behoorden te behartigen,
en zijn volhardend en ruiterlijk optreden begon'
inderdaad een anderen geest in de anders vaak
volgzame vergadering te brengen.
Zij, die voor hun handelingen een krnchtige
oppositie vreezen, mogen zich verheugen, dat
de heer v. A. v. W. naar Amersfoort terugkeert,
'k die meen dat al wat niet tegen een Uinke
Xsitie bestand is, waard is „dasses zu Grunde
spreek er, als Hagenuar, mijn oprecht
leedwezen over uit.
Onder algomeoiie belangstelling vierde de
weduwe M Likeman te Hleiswijk gister
haar honderdsten verjaardag.
Deze bei-overgrootmoeder is voor haar
doen nog vry kras; alleen de oogen begin
nen zwak te worden.
Nog zes httrer kinderen zijn in leven.
De Minister van Waterstaat, Handel en
Nijverheid heeft bepaald, dat, te rekenen van
ID December 180!), zal bevoegd zijn in de
3.1e arbeidsinspectie de Inspecteur van den
arbeid II. W. F. Struve, wien als standplaats
wordt aangewezen de gemeente 's-Graven-
luige.
Volgens kennisgeving in Provinciaal-blad
no. 17") door den Commissaris der Koningin
aan de Burgemeesters in deze provincie is
in de gemeente Soest een geval van milt
vuur voorgekomen.
De Huagsclie sprokkelaar van liet «Utr.
Dagblad" schrijft:
|)e Staatscourant" van Zaterdagavond bracht
den Hagenaars eon bericht, dat met leedwezen
behoort te zijn ontvangen, al is 't voor menigeen
een verluchting: de tijding nL. dat jhr. Dir. T.
A. J. van Ascli van Wijck ons gaat verlaten, om
weder als Burgemeester van Amersfoort op te
treilen. >ok ik lichtte dezer plaatse, nu en dun
niet verzwegen wat er mij onaangenaam aan
deed in de wijze, waarop genoemde heer als
llaadslid zijn kritiek uitoefende; en in dal op
zicht heeft hij, ofschoon ook tegenover „de pers"
persoonlijk écu en al wellevende vriendelijkheid,
zich waarlijk niet te beklagen gehad over gemis
van openhartige beoordeeling door de bladen;
maar ik leg er den nadruk op, dat ik spreek over
„de wijze waarop." lien mijner collega's schreef
onlangs, in een Groningse!) blad, over de nega
tieve uitwerking der welsprekendheid van het
Kamerlid Van Kol' behoudens punten van
zakelijk verschil, is dit eenigermato ook toepas-
buiïd.'Vïwkken me urvvjjl
niettemin, .'la het debat voorbij was, Z'.lts MO
i t den lof van nauwgezetu-studit
Kn .1 l.,w Ik „irt tt d.t
,Io onder wijs-riebting va» don hoor v. A. v. *v.
Een andere »goedo bron" dan die, welke
ons deed meedeelen, dat de periodieke ver
kiezing voor den Gemeenteraad in district
HI nog in deze maand zou gehouden wor
den, informeert ons thans, dat die verkie
zing eerst in 't begin van bet volgend jaar
zal plaats hebben.
De beer P. J. G. van den Broeke, oud
leerling der Hoogere Burgerschool alhier, is
op 21-jarigen leeftijd in het Hospitaal te La-
dysmith overleden aan de wondeu vermoede
lijk in den slag bij Elandslaagte bekomen.
Zij, die zich den tlinken jongen man her
inneren, die na het doorloopen der Machi-
nistenschool te Amsterdam, zulk een hoop
volle toekomst in zijn vaderland in Zuia-
Afrika tegemoet ging, zullen niet dan met
weemoed en bitterheid kunnen denken aan
den rampzaligen krijg, die aan zoovele veel
belovende jonge levens een ontydig einde
bezorgt.
Het Centraal-bureau van «Liefdadigheid"
zal voortaan weer iederen Dinsdagmiddag
om 4 uur zitting houden in het Stadhuis.
Bij advertentie in dit nummer maken
Dames-directrices der «Protestantscbe Ar-
inenloterij" bekend, dat de tentoonstelling
zal gehouden worden op 1*2 en 13 dezer, en
wel in «De Zaaier", Muurhuizen by de Kerk
straat.
In dit seizoen zullen in het plaatselijk De
partement der «Maatschappij l0' Nut van
't Algemeen" als sprekers optreden de heeren
prof. dr. Jan ten Brink, ds. J. W. van der
Linden, mr. II. Smeenge, ds. J. van Loenen
Martinet en dr. Bleekrode.
Atbe Oaens te Amersfoort.
Op den voorgrond zij gesteld, dat liier geen critiek
wordt geoefend en dus niet wordt overwogen of
abbé Dueus al dan niet zulk een gevaarlijk persoon,
is, of zulk een buitengewoon man, of zulk een emi
nent spreker als enkelen wel in hein willen zien.
We geven hier eenvoudig een verslag van het
Vrijdagavond iu „Amieitia" door den abbé gespro
kene, wat de hoofdzaken betreft zelfs woordelijk.
Van critiek hebben wc ons te ecuen inale te
onthouden de lezer make zelf de toepassingen.
De lieer Brinkhuis, van Enschedé, oprichter der
Katholiek-democratische Volkspartij aldaar, opende
de bijeenkomst, betreurde- het, dat de ziuvl niet
overvol was en leidde den kranigen volksman in, die
naar waarheid 's Pausen Eucykliek (Rerun) Novarum)
zal toelichten. Spr. zeide, dat de avond vooral zal
zijn voor de Katholieke geloofsgenooten en meende
dut er groote behoefte is aan een Katholieke Volks
partij. Nochtans riep hij alle aanwezigen een har
telijk welkom toe en gaf vervolgens het woord aan
den Eerwaarden spreker.
De abbé begon hierna:
Dames, Heeren en Vrienden Democratcu
Ik zal veronderstellen, dat de zaak vol is van
volk Ik denk bier eenige Katholieken, die mijn
woorden zullen overbrengen, getrouwelijk zullen
overbrengen waar ik ga uiteenzetten den wil van
Als voor eenige jaren de vermaarde Fransche
redenaar Lacordaire op zijn doodbed lag, sprak hjj
deze woorden „Ik sterf als boetvaardig Christen en
als onboetvaardig liberaal." lig nam het woord
„liberaal" niet in den engen, bekrompen zin op,
waartoe liet vervallen is door onze woelingen en
onze politieke twisten. Gg weet, dat in Frankrijk,
in België en misschien ook in Nederland, dat woord
beteekenl„auti-elericaal" of zelfs nog erger.dat
bit den zin heeft van „priesterhater"en „godsdienst
hater". Doch Lacordaire gebruikte het niet in dien
bekrompen en engen zin. Hij nam het in de ver
heven en edele beteekenis, d. w. z. de man die de
vrijheid begeert, niet alleen voor zijn vrienden en
geestveiwanten, maar ook voor zgn tegenstrevers
de man, die op bet gebied der vrijheid worstelt
oni de meusehheid te brengen tot meer welvaart
en meei geluk.
Kn nochtans als ik denk, moest die Fransche
redenaar nog sterven, hij zou een weinig zijn woor
den veranderen en hij zou zeggen „Ik sterf als
boetvaardig Christen en als onboetvaardigdemocraat."
Welnu, ik zal het u bekennen, dit is ook mijn
vurige hartewensch, te sterven als getrouw Katholiek,
als boetvaardig Priester, maar als onboetvaardig
Democraat.
Men heeft gezegd: Pastoor Daont is oen revoluti-
onuair; hij is in oproer tegen zgn overheid. dat
is niet waar! Ik verdedig ingn politiek recht, ra aar
zal in alle godediaat-mken mij aan mjjn meerderen
onderwerpen. Ik eiseh slechts mijn politieke
vrgheid, maar ik ga in beroep tegen elk oordeel
dat mij die wil ontnemen. Ik zal in beroep gaan
bij den Paus en zal zeggen: Heilige Vader, het volk
wordt verdrukt.
Als wij naar de kerk gaan. heeft dat met poli
tieke meeuingen niets te maken. Wjj gaan daar
om te bidden, oin daar de liefde te vragen van God,
niet alleen voor ons, ninar ook voor onze vrienden,
voor allen, éok voor onze tegenstrevers. Daar komt
men niet om politieke meetingen bij te wonen.
Dit is éen punt, waarin wij verschillen met de
socialisten, Het andere punt, waarin wij met dc
socialisten verschillen, is het privaateigendom.
\ls wij het privaateigendom zouden afschallcn,
dan zou de wereld een aarJsch paradijs zjjn mconen
zij. Zij denken, «lat al!:- misdaden en ondeugden
voortkomen uit den persoonlij ken eigendom, en nis
de eigendommen zijn afgeschaft, dan z««u er op de
gehcele wereld niet écu luiaard of dronkaard racer
ziju. Ik laat hun dat ideuul koesteren; ik lont hun
dien droom houden. Maar toch moot ik zeggen:
lk heb zooveel gclool' niet. dat alle misdaden voort
komen uit het privaat eigendom. Zij koiuen voort
uit de drifleu en ondeugden van den meiisch en
van den lueiischuljjkeu aard. Ja, als diu er niet
waren, dan zouden wij uit onze woordenboeken de
bezittelijke voornaamwoorden „mijn", „dijn" en
„zijn" kunnen schrappen, cn worden vervangen
door „ons." Maar dc menschel) zgn niet volmaakt
eu dus moet wel het privaateigendom blijven
bestaan.
Wij hebben in de geschiedenis twee voorbeelden.
In het begin der Christelijke kerk brachten de rijke:
hun rjjkdommcu en goederen aan de voeten van dc
Apostelen cn alles was gemeenschappelijk bezit. Maar
hoe lang heeft het geduurd? Misschien veertien
dagen; misschien nog niet eens. Slechts éen bladzij
in het Evangelie. Het is een verschijnselWjj zien
het er naderhand niet meert Zoodra de kerk van
Christus eeu weinig grooter was, leefden alle leden
uiet moer in vrijwillige gemeenzaamheid van goe
deren. Anders was het iu Sparta. De Spartanen
mochten niet leven voor lmu huisgezinzij moesten
leven voor do Republiek. Allen gingen gelijk ge
kleed. Verwcrs zóo, schoenmakers z6o. Zij moesten
zich spijzen mot dezelfde pap. Allen dezelfde pap
Hun kleeding was omschreven bij do wet, volgens
het model der gemeente. Maar zij besloten nog
iets anders. Er was iu de zaal der Gemeente een
band; de Gemeenteband. Deze band werd op zekere
maat gesteld eu gepast aan alle broeilcrs van Sparta,
en de man, wiens Luik te veel in omvang was toe
genomen, moest vasten, totdat hij wat vermagerd
was. En ging dit niet rap genoeg, dan kreeg lig
nog een pak slagen erbij. Dit stelsel vond echter
geen ingang,
Maar wat weerhoudt de socialisten ol nrnarcbisten
om morgen in Amersfoort of in Amsterdam te be
ginnen? Dan zal ik over 6 maanden komen zien.
En als zij img in vrede en overeenkomst te zamen
leven, zal ik collectivist worden eu zal ik hun
apostel zijn.
Aldus: wij achten godsdienst de eerste en nood
zakelijkste grondslag, maar eerbiedigen ook auderer
overtuiging mits het geen schijnheiligheid, geen
pharizeïsme, geen huichelarij zij, Dezulken mogen
en kunnen wij niet aanmoedigen. Welnu, dat zij
ook onze meaning eerbiedigen op het stuk van den
persoonlijken eigendom.
Wij bedoelen den eigendom als vrueht van per
soonlijkeu arbeid. Wilt gij dan beletten, dat de ar
beid» - spaart en van zijn spaarpenningen eeu stukje
iand koopt? Een jas mag bij wel koopon. en dus
bezitten, maar geen stukje grond. Maar die jas hebt
gij al evenmin geschapen als het land die jas is
draagbaar gemaakt uit wol. dat land vruchtbaar
door het zweet van den werkman. Ik zeg u: land
bezit als gevolg van eigen arbeid is onschendbaar.
Doch ik bestrijd grondbezit als gevolg van kapi
talisme, geldzucht, woeker, die auritucru faamet van
izeu tijd.
Dit ziju de twee punten, waarin wij verschillen
.et de socialisten, maar dit belet niet dat wjj ge-
.mcnlijk de gemeenzame punten van ons pro
gramma willen uitvoeren. Dan zal eindelijk de
-olkszaak zegepralen. En de Katholieke arbeider
uoet vooral weten, dat in voreenigen zijn grootste
kracht gelegen is doch wel bedenken, dat zijn bond
u band mag wezen. Ik zeg het zoo dikwijls aan
socialisten in de Kamers. „Als gij daar in de
Kamers den godsdienst en den Bijbel bespot en
belachelijk tracht te maken, dien Bijbel, dien gij
niet verstaat, weet gij dan, wie gij daarmede eenig
pleiziur aandoet? Dat zijn de conservatieven! Die
hebben het graagwant gij speelt in hun kaart".
Maar de arbeiders vragen iets anders dan een be
spotting van den godsdieust. Zij voelen hetde
godsdienst is een heilige, verhevene zaak. Het is
oen zaak van broederliefde en verdraagzaamheid;
kunt gij deze zaak niet achten, zwijgt er dan
r, want gij breekt de zaak der democraten af,
als gij den godsdienst afbreekt. Geen volk kan
bestaan zonder godsdienst, zonder altaar. Wij heb
ben dat gezien op een congres te Zurich, waar wij
vergaderd hebben met socialisten, saaingekomen
uil alle landen van Europa, o. a. Bebel, Liebknecht
en anderen ook Katholieke priesters waren aanwe
zig, o. a. heb ik er ook gezien twee Hollanders,
dr. Sebaopman en een ander. Ik heb daar mjjn
denkbeelden niet onder stoelen en banken gestoken
muar hen bekend gemaakt met do nooden van het
volk. Verschillende vragen werden tol hem gericht.
Ik vroeg hem, daar te spreken. Hij wilde niet
spreken by durfde niet. Wat beteekont dat vroeg
ik hem, hier zijn zoo veel priesters en gg durft
uiet te praten en ook niet te luisteren cn gij ver
dwijnt.
Toen Schaepman mij hierop geen antwoord kon
geven, heeft dit mij eenigszins een gedachte gege-
veu van «ie verdraagzaamheid der Katholieke Neder
landers. Maar ik hoop, dat de nevelen zullen op
klaren en verdraagzaamheid en vrijheid beslissen
zullen.
Niettegenstaande de diepe klove die odb scheidt
van de socialisten op godsdienstig en op sociaal ge
bied, zijn er toch genoeg gemeenzame punten van
ons programma, die wij te zamen kunnen uitvoeren,
zooals: de regeling van de stemming, van het be
lastingstelsel en van de loonen. Daarin kunnen wij
toch samenwerken met alle partijen, die dit won-
schen, en als wij de hervormingen, «iie wij gevraagd
hebben, bekomen hebben, gaan wij niet verder mede,
dm. nt s principe bet toelaat. Wij zijn immers niet
aan elkaar getrouwd, niet verbonden voor de eeuwig
heid.
Wat vragen wij op sociaal gebied Welk pro
gramma hebben wij voor de arbeiders gesteld
Wg vragen ten eerste, dat do arbeider zal hebben
een redolgk en gematigd werk van ten hoogste tien
uur per dag; niet méér dan 10 uur. Daartegen
komen de socialisten c Zij komen niet het ge
zegde van Frankrijk, «lat voor 100 jaren bewezen is,
dat het voldoende zou zijn voor idle behoeften vai
allo mensehuu, wanneer alle taeuschen werkten
twee en een half uur per dag. Dat is bewezen, zegt
men. Dus elk mensen moet twee en eon half uur
werken on dan 21'/, uur ruston eu pleizier maken
eu sludeoron, of de waarhoid opzoeken, al naar zijn
ideaal mag ziju! Dat is liet aardse^ paradijsMaar
ik heb zooveel geloof niet.
Ik wil lien, die dit denken, in dat ideaal laten,
maar ik vraag u: hoeveel arbeiders zgn er niet, die
inner moeten werken dan 10 of 11 uur? Er zijn er
bij duizenden, althans iu miju land. In de fabrieken
werken er nianuou, die ik reeds 's ochtends om
half zes naar dc fabriek hoor gaan en die 's avonds
om 8 uur klaar zijn voor een hongerloon san 1
Frank 80 of 1 Frank 90, dat is in Hollaudsch geld
nog geen gulden per dag. Wel, laat ons eerst «leze
schrijnende en bloedende wonde genezer.! Laat ons
trachten, dat geen arbeider meer dan 10 uur per
dag moet werken dat het nachtwerk wordt afge
schaft dat de Zondagsrust heerseht. Kn als zij dat
bekomen hebben, laten zij dan trachten dcu arbeid
te brengen op 8 uur of misschien up niemendal.
Dat zal nog vcol plcizicriger zijn. Laat oiih niet ver
der springen dan onze stuk lang is. Amsterdam en
Londen zijn niet gebouwd op éen dag. Wij moeten
eerst al de verkeerde dingen afschaffen eu zorgen,
dat do arbeider met vrouw en kinderen met een
10-urigon werktgd betamelijk leven kan, dat b«
verzekerd is tegen rampen cn ellende, tegen zieicre
en ongevallen. Wij vragen de verwezenlijking van
het Evangelie„Dc arbeider is zijn loon waara
Hij moet geen bedelaar zijn cn als hg oud is, moet
hij niet behoeven te leven van aalmoezen niet
opgesloten zijn in gasthuizen of oude mannenhuizen,
verwijderden! van vrouw en kinderen, die hg «Jn
geheele leven heeft bemind. Wij vragen, dat ae
arbeider, dc num. die zgn gehcele leven lioort cloor-
gebracht om iu het zweet zjjus aansebgns het brooa
voor vrouw en kinderen te verdienen, dat hg op
zijn ouden dag verzorgd is door ecu pensioen, dat
de Staat verschaft.
Het pensioen van den arbeider zul komen en
moet komen. Men heeft gezegd, dat het onmogelijk
is; het is niet onmogelijk. Het bestaat m Duitsch
land. maar op een gebrekkige wijze. Maar "ie wet
bestaat toch. Zij zal verder gaan, en er is geen Duit-
scher, die zou durven vragen, dat die wet worae
afgesc .tuft.
Iu ons land hebben de Katholieke munsters twee
maal plechtig beloofd in de Kamer het pensioen-
vraagstuk tc bespreken.
Is bel in ons land een jaar van verkiezingen, dan
donken dc Ministers, dat zij alles weten. Zij beloven
alles, maarzij liegen, dat zij zweeten. Maar wij zullen
die ministers bun beloften herinneren en zij zullen
ons niet meer foppen. Want wij hebben het middel
gevonden, nameiijk door eenige ministers te doen
tuimelen. Wij hebben het reeds beproefd en het is
gelukt, want wij weten, dal het beginsel der wija-
lieiil van do miuisters is: de4vrees voor bet volk.
En zoo zal ook de Pensioenwet koraeu, want het
is een noodzakelijk iets.
Wij vragen niet de verdeeling van het kapitaal,
wij vrngou uiet den ondergang der bezitters, maar
wij vragen de vermeerdering van de welvaart. Wg
vragen, dat. er miuder ongelijkheid en meer ge
lijkheid is; dat niet de een te veel en de ander te
weinig heeft.
Welke zijn nu de middelen om de hervorming
te bekomen
Hoop niet te veel van de wet. De wetten zijn
maar pleisters en lapzalf; dc wond wordt niet in den
grond genezen, üc Staat heeft er niets mede te doen.
Hij kan de achrceuwendste misbruiken opheffen,
maar hij kan er niet voor waken, dat de werkgever
steeds redelijk zij, eu ook niet, dut de arbeider altijd
naarstig cn eerlijk, want, bedenkt het welde arbei
der heeft óok plichten. Maar dc arbeider moet zich
zelf helpen en daarvoor heeft hij twee machtige
wapenenlo. het onderwijs, «le strijd tegen de on
wetendheid, want dat is de grootste plaag van de
volksklasse. Hoe kunnen onwetenden arbeiden Hoe
kunnen zij hun eigen belangeu verdedigen, indien
zij geen onderwijs hebben genoten?
Er is tegen de onwetendheid maar éen middel,
n.l. de invoering van den Leerplicht, het verplichte
onderwijs; er is geen ander middel! Wij hebben
veel scholen en toch moeten wij helaas getuigen,
dat de helft onzer kinderen opgroeit iu onwetend
heid en in zedelijke ellende. Neen, er is geen an
der middel dan Leerplicht. Vóór 50 jaar heeft de
Bisschop van Luik reeds aan den minister geschre
ven, dat zonder Leerplicht de toestand der volks
ontwikkeling niet zou verbeteren, want alle maat
regelen van priesters waren machteloos om de on
wetendheid te bestrijden. Ongeveer 2 jaar geleden
vroeg ik in de Kamer ook om Leerplicht. Ik zag
naar de banken van de ministers en zag al de haren
van de miuisters tc berge rijzet.. Men zou zeggen,
dat Catilina voor de poorten van Brussel was, alleen
omdat ik het maar voorstelde
Het onderwijs moet niet zijn oen monopolie van
den Staat, want den eenen dag is de Kamer liberaal
en morgen katholiek of socialist, en het officieel
stempel van den Slaat is dan Altijd gedrukt op het
voorhoofd van den onderwijzer. Daarom vroeg ik
ook de erijc school, met een diploma voor de be
kwaamheid van den onderwijzer, want wie meester
is van de school, is meester van de maatschappij.
Ik had veel succes! Mijn wetsontwerp werd neder-
gelegd! En weet gg, wat ervan is gekomen? Alsgij
soms eens te Brussel komt, zal ik U roudleiden in
het Parlementsgebouw en gij zult gaan op den zol
der: dilar kunt gij mijn wetsontwerp zien liggen
beschimmelen
De conservatieven zeggen: Het volk moet dom
blgvcu, zoolang het dom is, kunnen wij het beter
leidenmaar ik denk er anders over Ja, in gewone
tijden is het gomnkkclijk een onwetende volksme
nigte t«: leiden, als ossen en schapen, maar als er
stormachtige tijden komen, dan is die menigte veel
gevaarlijker dan een goed onderwezen en beschaafd
volk. Het is in hel belang van de maatschappij, dat
wij eeu verlicht volk krijgeu.
Hot tweede middel is: de verecniging. Het woord
van don Bijbel is waarheid „Viesolis, Wee den man,
die alleen staat in den strijd van het leven.". De
rijke staat nooit alleen; met zijn geldzak om zijn
hals heeft hij een stoet van vleiers en vrienden om
zich heen, maar de arbeiders i taan alleen en daarom
moeten zij zich vereenigen in bonden, die geen ban
den zijn. Zij moeten hun eigen belangen kunnen
bespreken. Er moet licht cn lucht komen in de ge
sloten lokalen, en vrgheid om te spreken. Ieder
moet zijn denkbeelden «laar kunnen verkondigen.
Dat is ook do wensch van den Paus, die zegt, dat
dit alles slechte ten goede van do volksklasse kan
komen. Als gij die honden bezoekt, gaat «lan niet
om te slapen; bedenkt, «lat gij daar komt om te
werken in het algemeen belang, het belang van den
werkman; elke arbeider in zijn vak, maar alle arbei
ders te zamen als het een volkskwestie geldt. Dan
moeten zij samen werken tot het bevorderen van
hunne gezamenlijke belangen.
En wat wij willen op politiek gebied Ik ga het
u zeggen in éen woord een pampierke, een stem
biljet. Wg cischen art. 1 van liet democratisch
credo: „Een man, een stem", maar wg willen geen
meervoudig stemrecht. Wij vragen de gelijkheid
van alle burgers eu rechtvaardigheid iloor het al-
-emeeu stemrecht en de evenredige vertegenwoor-
iedere partij vertegenwoordigd in verhouding
to>v 'ctalsterktc, en de groep der afgevaardigden
Overeet mend met de sterkte van de geheele 1
partij! Dat zijn dus twee punten. Het algemeen f
stemrecht en politieke gelijkheid.
Er zijn vele conservatieven die gaarne bidden.
Tot hen zeg ik „Mijn broeiler als gij het gebed i
verstaat, dat gij alle dagen bidt, het „Onze Vader", i
dan zijt gij ook een aanhanger van het algemeen -
stemrecht". Allen gelijk! Leden van e-n tamiliel
Hebt gij wel eens geboord van een familie, waarin
«Ie eetie broeder alles te zoggen heeft en de andere
niets? Dut is geen broederlijkheid meer! En de 3
politieke gelijkheid, dut is een aftreksel ervan! 3
Alle znonscben zijn gelijk voor God en moeten dus 3
ook gelijk zijn voor de Wet.
Voor 5 jaar hebben wij in België een soort van
algemeen stemrecht bekomen. Maar wij zijn zeer
gefopt geweest. Wij bobben daar bekomen, hoe
zul ik net zeggen, het meervoudig stemrecht. Het
gebeurt op deze manier, «lat er iu de burgerij men-
-eben zijn, die 1 maal kiezer ziju, anderen 3 maal,
anderen 2 iiiual cn anderen hebben muur 1 stem.
Als ik daarover sprak niet Amerikanen en Duit-
schers, dun stonden zij verstomd en zij vroegen:
'Vat zijn dut voor kerels, die manucn met vier
