Stadsnieuws.
Ingezonden.
teleurstelling ondervonden, dat do vervaar
diging veel meer tijd heeft gevorderd dan
aanvankelijk werd verwacht. De stempels
voor de guldens zullen omstreeks half
December worden aigeleverddie voor de
rijksdaalders, de halve guldens en het goud
telkens zes weken later. De nieuwe stand
penningen zullen niettemin met het jaartal
'1808 worden aangemunt.
Omtrent den stand van het werk der her
ziening van de belastbare opbrengst der ge
bouwde eigendommen, wordt medegedeeld,
dat van de 959 000 perceelen, die geschat
moeten /orden, op 1 November j.l. 577 690
waren geschat, en dat het schattingswerk
vermoedelijk in 1900 zal atloopen,
In het Regeeringsantwoord betreffende de
Wet op de middelen wordt medegedeeld,
dat volgens de tot 1 October executoir ver
klaarde kohieren de aanslag in de Perso-
npele belasting heelt plaats gehad voor
82 774 rijwielen, waarvoor in hoofdsom
1'112 970,50 verschuldigd was.
Het houden van loterijen zonder vergun
ning is zoowel aan vreemdelingen als aan
Nederlanders verboden bij de Wet van 27
Juli 1814, doch aan deze verbodsbepaling
ontbreekt de penale sanctie sedert de invoe
ring van het nieuwe Wetboek van Strafrecht.
Bij de regeling der loterijen, die bij het
Departement, van Justitie in bewerking is,
zal daarin worden voorzien.
Het eerste slachtoffer in dit seizoen, maar
zeker niet het laatste, heeft het ijs reeds
gevorderd. De dertienjarige B., te Duiven,
begaf zich, voor zijn moeder die in zijn
nabijheid was het kon beletten, op een dicht
gevroren diepe sloot, bekend onder den naam
van de Breede graaf. Middenopgekomen,
zakte hij eensklaps door den verraderlijken
bodem en verdween voor de oogen zijner
radelooze moeder en van enkele anderen in
de diepte. Onmiddellijk toegeschoten hulp
vermocht nog niet, het lijk van den armen
knaap te vinden.
Onlangs is door de »Tijd" geklaagd over
de samenstelling der examen-cornmissiën
in het Zuiden. Thans wordt door den heer
J. J. Beliën, onderwijzer aan de Katholieke
kweekschool te Oirschot, in het «Centrum"
uiteengezet, dat die klacht niet zonder over
drijving is.
Mij schrijft:
De openbare school wordt door 113 500, de bijzon
dere door 74 000 leerlingen bezocht; daartegen
over 18 examinatoren tegen S uit het bijzon
der onderwijs. Cijfers spreken, dat is in 't al
gemeen waar maar in dit geval zeggen cijfers
maar de halve waarheid en geven ze, zooals we
ze daar voor ons zien, een zeer scheeve voor
stelling.
Vooreerst: Eerw. Zusters zullen er wel niet
te vinden zijn, die in een exaraen-commissiezit-
ting willen nemen. En hoeveel percent vun de
leerlingen, die de Katholieke bijzondere school
bezoeken, gaan wel op Zusterscholen Mij dunkt,
hier in Brabant en Limburg wel 70 a 80 pC't.
De Katholieke bijzondere scholen voor jongens
worden, op enkele uitzonderingen na, bediend
door Eerw. Fraters van Tilburg of Maastricht.
Aangenomen nu, dut er onder het Fratersperso-
neel mannen in overvloed te vinden waren, die
geschikt zouden zijn om te examieeren; genoeg
in aantal om het Kath. bijz. onderwijs naar
evenredigheid van de schoolbevolking in de
examen-commissiën te vertegenwoordigen, zou
het dan nog wel aangaan, twee, drie, vier, of
meer fraters van eenzelfde Congregatie zitting
te doen nemen?
Aangenomen nu
lu Zusters willen geen zitting nemen
2° Fraters kunnen er billijkerwijze niet meer
dan éen van eenzelfde congregatie in een com
missie benoemd worden dan blijft er nog
over een keuze te doen uit het leekenpersoncel
bij bet Katholiek bijzonder onderwijs, dat in
't bisdom Den Bosch althans zeker en in dat I
van Roermond en Breda, voor zoover mij be- J
kend. eveneens, zeer klein in getal is een
zeer beperkte keuze dus. Dit in aanmerking ge
nomen, wordt de verhouding al heel wat min
der scheef, dan ze zoo bij oppervlakkige beschou
wing lijkt.
En wat verder m. i. ook vooral niet uit liet
oog verl jpn mag worden, is, dat de examina
toren uit pet openbaar onderwijs benoemd, hier
in 't Zuiden beschouwd kunnen worden als
voor een deel de katholieke bijzondere kweek
en normaalscholen te vertegenwoordigen.
Boven de Maas moge dit paradoxaal klinken;
tóch is liet zoo.
Van die examinatoren nl. zijn een zeer groot
^gedeelte, mogelijk wel 80 of meer percent, als
onderwijzer verbonden aan katholieke kweek
en normaalscholen der eerw. Zusters.
In die qualiteit vertegenwoordigen die heeren
m. i. dus wel degelijk het katholiek bijzonder
onderwijs.
Zóo beschouwd, en zoo dient men de zaak in
i riuaestie toch te beschouwen, omdat rechtvaar
digheid en billijkheid eischen tot de werkelijk
heid te gaan, verschijnen de bovenaangehaalde
cijfers in een heel ander licht en is de toestand
voor het bijzonder onderwijs, voor zoover be
treft de samenstelling der examencommissiën
in het Zuiden, lang niet zoo donker als hij
wordt afgeschilderd.
Muntbiljetten van f 10 op rameh-papier zijn
thans aangemaakt tot een bedrag van vijf
en een half milJioen.
kin een klein dorp in Friesland werd be
sloten een Bidstond te houd en voor de Trans-
I vaalsche Boeren en na afloop te hunnen
j bate te collecteeren.
i Een 10-jarige jongen, wiens ouders arm
zijn, hoorde ervan en hij besloot óok een
penningske bij tp dragen tot leniging van het
lot ucr voor vrijheid en recht strijdende
Transvalere.
Zijn ouders konden hem geen centen
geven, doch hij wist raad.
Na schooltijd ging hij al waren de dagen
nog zoo kort bij buren en vrienden been
deren vragen en met een zak vol ging hij
naar een koopman, waar hij voor zijn ver
zameling 5 centen beurde.
De collecte kwam en de jongen offerde
blijmoedig den stuiver
Het geval werd verteld en kwam ook ter
oore van een vermogend ingezetene van
Amsterdam.
Dezer dagen vervoegde zich iemand bij de
oudere van den knaap met een bankbiljet van
f25. Van een vermogend Amsterdammer had
hij deze som ontvangen om haar ter hand te
stellen aan de oudere van den knaap.
Het is te begrijpen, dat er blijdschap
heerschte in de ouderlijke woning.
Een Hollandsch ingezetene van Pretoria is
naar uit Nijmegen gemeld wordt met
zijn gezin naar Nederland teruggekeerd, aan
gezien hij zelfs geeu politiediensten aldaar
durfde vervullen.
Tengevolge daarvan heeft hij het hem toe-
behoorend huis te dier plaatse moeten prijs
geven.
Een echte uitlander.
De heeren Dufcur en Van Egmond, inge
nieurs bij de Maatschappij tot Exploitatie
van Staats Spoorwegen, zullen zich naar
Engeland begeven met een opdracht van
hunne directie om bij enkele groote spoor
weg-maatschappijen aldaar in studie te nemen
de seinen, welke aan het treinpersoneel
worden gegeven bij mist. Moge het resul
taat van deze zending zijn, de spoedige toe
passing op de Nederlandsche spoorwegen van
maatregelen, waardoor spoorweg-ongelukken,
zooals onlangs bij Capelle, zullen voorkoraen
worden.
De Arrondissements-rechtbank te Maas
tricht heeft den Burgemeester van Mesch,
beschuldigd van knevelarij door gelden van
marktreizigers te heffen, die niet bij veror
dening waren voorgeschreven en waar voor
kleeding van den Gemeente-veldwachter werd
aangeschaft, van rechtsvervolging ontslagen.
In een onzer strafgevangenissen is, als
verdacht van meineed, een huishoudster ge
detineerd. Haar meester wil het meisje
huwen. De stukken van den Burgelijken
stand zijn volkomen in orde. Daar de jus
titie natuurlijk volkomen bevoegd is, een
gedetineerde van alle aanraking met de
buitenwereld te onthouden, kon zij ook hier
van haar recht gebruik maken. Mijnheer
evenwel zond thans aan zijn huishoudster
het stuk ter teekening, waai in zij verklaart,
in ondertrouw te willen opgenomen worden.
Men zou denken, dat daartegen geen bezwaar
kan bestaan; volgens de wet toch zijn van
het huwelijk alleen uitgesloten krankzinnigen
en sommige onder eurateele gestelden. Hier
echter oordeelde men anders. De Directeur
der gevangenis gaf het stuk niet ter teeke
ning, doch begaf zich naar het parket. En
van ondertrouw is nog niets gekomen.
Het geval is dubbel interessant, omdat de
heer door zijn geboorte tot de hoogste klasse
behoort.
Een nieuwe Vereeniging is in «ie maak,
nl. een van houders van tenten, draaimolens,
hippodromes, gebak- en ververschingskramen,
galanterie-, suiker- en koekkramen, in het
algemeen van alle belanghebbenden bij de
kermissen. Men wil trachten deze vereeni
ging in een te Amsterdam te houden ver
gadering tot stand te brengen. (Tijd.)
Ds. S. Lulofs, Doopsgezind predikant te
Deventer, hoopt aanstaanden Zondag vóór te
gaan bij de godsdienstoefening in de Re-
monstrantsche kerk, hier.
Omtrent jhr. mr. T. A. J. van Asch van
Wijck schrijft de Roomsch Katholieke «Resi
dentie-bode":
Wij verliezen in den heer Van Asch van
Wijck een Raadslid, dat slechts door weinigen
werd geëvenaard, laat staan overtroffen.
Moge men hem praatlust hebben verweten,
zijn onvermoeide ijver, zijn werkkracht en
zijn even doortastend als gematigd optreden,
brachten veel tot stand en deden hern in
aanzien zijn bij vriend en tegenstander."
De radicale «llaagsche Ct." zegt van hem:
«Niettegenstaande wij vaak rnet hem van
meening verschilden, doet ons zijn vertrek
leed. Want de heer Van Asch van Wijck
was een Raadslid, die zich met zeer te wanr-
deeren ijver en belangstelling van alle zaken
op de hoogte stelde en wien zelden iets
ontging."
De vrij-aritirevolutionnaire «Hollander"
meent
«Wjj verstaan het, dat de ingezetenen van
Amersfoort bij de Regeering hebben aange-
I drongen om, nu de heer Sohiminelpenniiiek
door zijn verkiezing als lid van Ged. Stalen
van Utrecht ontslag moest nemen, hun Oud-
burgervader weder aan het hoofd van hun
gemeente te verkrijgen. Voor Den Haag is
evenwel die benoeming minder aangenaam.
In den korten tijd toch, dien de heer Van
Aseli van Wijck in de Residentiestad woonde,
heeft de anti-revolutionnaire partij aldaar in
den heer Van Asch van Wijck een uitne
mend geestverwant gehad, die op liet gebied
van de verkiezingen en van het schoolwezen
groote diensten heelt verricht. «Nederland
en Oranje 111" (stüdgeileelte) verliest in hem
een uitmuntend Voorzitter, onder wiens lei
ding het district voortreffelijk werd georga-
seerd. De jeugdige vereeniging, de «Elout
van Soeterweude-scliool", zal in hem haar ij ve-
rigen Penningmeester verliezen.
«Doch wat bovenal van beieekenis is
uok omdat dit speciaal het algemeen belang
van Den Haag betreft door zijn vertrek
naar Amersfoort zal de beer Van Asch van
Wijck in den Raad een vacature doen ont
staan, die waarlijk niet gemakkelijk zal te
vervullen zijn."
De aandacht zij gevestigd op de herinne
ring door den heer Commissaris van Politie,
aan het hoofd van dit nummer, aan de be
palingen omtrent sneeuw, ijs en gladheid
der straten, benevens aan de verbodsbepaling
om zich te begeven op liet ijs in de stads
grachten.
Bij Kon. besluit van 13 December is onze
stadgenoot luitenant-kolonel J. Doornbos, van
den staf der infanterie, Directeur der Cadet
tenschool, met ingang van 1 Januari a. s.
op zijn aauvrage, op pensioen gesteld.
Tot zijn opvolger is benoemd majoor jhr.
C. K. van der Wijck, van het 2e regiment
infanterie.
Onze stadgenoot de heerj. Knoppers, can-
didaat-notaris, is door den lieer Kantonrechter
aangewezen als plaatsvervangend-grilïier bij
het Kantongerecht, hier.
Dr. H. A. C. van Uriel, Gemeente-genees
heer hier, is door Burgemeester en Wet
houders aangewezen als ambtenaar, belast
met de doodschouw voor 1900.
Tot schatters der huurwaarde van loka
liteiten, waar sterkedrank in het klein wordt
verkocht, zijn benoemd voor liet jaar '1900
de heeren J. KerkhoIT en J. A. Hoksbergen
tot hersehatler is benoemd de heer C. Jansen.
De uitdeeling van warme spijzen aan be-
hoeftigen zal aanstaanden Maandag weder
aanvangen en te gelijk daarmee zullen de
verstrekkingen van «Kindervoeding" een
aanvang nemen.
Beide bevelen we ten zeerste bij lezeressen
en lezers aan.
Wie vooral de kinderen eens gadeslaat,
die rillend van koude zich schoolwaurts be
geven, en door die koude onontvankelijk zijn
voor het onderwijs, zal zich stellig baasten,
zijn inteekenbiljet voor «Kindervoeding"
spoedig ingevuld terug te zenden.
Bij Kon. besluit is benoemd tot kapitein
bij het 5e regiment infanterie de Ie luitenant
D. M. E. de Ridder, van het regiment Gre
nadiers en Jagers.
Mevrouw A. H. van Gent-Kesler, te Am
sterdam, deelt namens de commissie aan de
vele meisjes in Nederland, die handwerken
bijeenbrachten voor een verloting en ten
toonstelling ten voordeele van Transvaal,
mede, dat de tentoonstelling zal geopend
worden Maandag a. s. 's avonds om 8 uur,
in Parkzicht (hoek Hobbemastraat) te Am
sterdam.
Ter gelegenheid van deze opening heb
ben de leerlingen van den Taal- en hand-
werkcursus een soiree georganiseerd, met
welwillende medewerking van mevr. Rov-
aards-Spoor, inej. A. Vlieger, tnej. 1). Goud
smit, mej. Ch, Jaspers en anderen.
Blijkens advertentie in dit nummer zal
de commandant van hei «Leger des Heils"
in Nederland, de heer Booth Ciibborn, aan
staanden Zondagavond een oefening houden
in het lokaal aan de Krommestraat, hier.
Ten behoeve van het «Roode Kruis" in
Zuid-Ai'rika ontvingen we van de dames
Boekelman een bedrag van (22.04, in hun
magazijn «Transvaal" bijeengebracht voor
de in dezen onmenschelijken krijg gewonde
stamverwanten in de Roeren-republieken.
De «Nieuwe Muziekhandel" te Amsterdam
vraagt ons, de aandacht te vestigen op het
concert door de heeren Ore Matin en Wol-
tere, aanstaanden Maondagavond in Amicitia
hier te geven onder de auspiciën van de
«Garanten-vereeniging."
We kunnen dat wel niet beter doen dan
de woorden te herhalen van Daniël de Lange
over dit trio: «De namen der uitvoerenden
zijn voldoende om aan het publiek de ze
kerheid te geven, dat men in hun concer
ten een werkelijk schoone uiting van Kunst
te genieten zal krijgen.
In het stukje over het stenographisch stel-
sel-Groote in ons vorig nummer schreven we
o. a.«als we daarbij nagaan, dat in het 8e
jaar van zijn bestaan in hot geheel 188 per
sonen het diploma van vertrouwdheid met
een ander in ons land veel verbreid stelsel
erlangden, dan blijkt", enz.
Daaruit leze men toch vooral niet, dat in
acht jaar tijds slechts 188 personen hot di
ploma verwierven. Dat staat er ook niet,
maar bedoeld is, dat niettegenstaande het
groot aantal beoefenaars van dat stelsel en
het groot aantal onderwijzers, in zevenjaren
gevormd, in het achtste jaar slechts 188 per
sonen het diploma verwierven, d. i. 16 per
maand, terwijl in éen maand 39 personen
het diploma-Groote erlangden.
In den nacht van 16 op 17 December zal
een maansverduistering plaatsgrijpen, die
vooral hierdoor van belang is, omdat tijdens
de grootste verduisteringen volgens bereke-
kening van de maanschijf altoos een smal
gedeelte aan den Zuidelijken rand onbedekt
blijft. Nu vertoont zich bij maansverduiste
ringen de aardschaduw gewoonlijk merkbaar
grooter dan hij volgens de berekening zou
zijnhet is daarom niet onmogelijk, dat de
maansverduistering, waarvan hier sprake is,
een totale zal wórden. De verduistering be
gint 's nachts te 12 uur 43.7 minutende
gemiddelde verduistering heeft plaats te 2
uur 25.7 minuten en het einde te 4 uur
7.6 minuten, middel-Europeescbe tijd. De
aardschaduw, valt aan den Noordelijken rand
op den maanschijf en verlaaat deze aan den
West-noord-westelijken kant. In schijn is het
de aardschaduw, die over de maan heentrekt
in werkelijkheid trekt zoowel de maan als
de aardschaduw aan den hemel van rechts
naar links voort. De beweging der maan
is echter sneller en zóo achterhaalt de maan
do schaduw en duikt aan diens rechterzijke
in hem in. De verduistering in den nacht van
lli op 17 December zal buiten Europa ook
zichtbaar zijn op> den Indischen Oceaan, in
Afrika, op den Atlantischcn Oceaan en in
Amerika.
Het qpnemon van Ingezonden stukken brouwt
niet altijd mede, dut dc Redactie onvoorwaardelijk
instemt met hun inhoud.
Kopij van geplaatsto of ongeplaatste stukken wordt
nimmer teruggegeven.
Collecte voor do armen der Ned. Her
vormde Gemeente.
Maandag 18 Deo. 1899.
Toen wij onlangs een Bedestond hielden
in de St. Joris-kerk en ik op mij genomen
had om te spreken over «hot recht der
Zuid Alrikaansche-Republieken", eindigde ik
mijne toespraak met de beantwoording (Lr
vraag «waartoe wij Nederlanders geen recht
hebben, en waartoe wij wel recht hebben" l Ik
zeide toen o. a. «we hebben wel hel recht om
eens Ilink in den buidel te tasten, en op ruime
wijze blijken te geven aan onze sympathie".
En van dat recht is dien avond goed g.-
bruik gemaakt.
Mag ik nu in deze courant eens zeggen
«waartoe we geen recht hebben" Welnu,
we hebben geen recht om, als Maandag do
Diakenen hun eerste wintereollecte houden
langs de huizen (en natuurlijk ook later hun
tweede) te zeggen «dat kan van het jaar wel
wat minderwe hebben al zooveel gedaan
voor Transvaal". Daartoe hebt gij en heb
ik bet recht niet.
Wie moeten dit jaar in Holland wat gel
delijk nadeel lijdenDe meergegoeden, de
gezeten burgers, en niet de armen. Moet gij,
voor uwe giften aan do Transvaal, op de
eene of op de andere wijze wat bezuinigen
dat moet gij weten. Daar heb ik niets over
te zeggen. Maar wel mag ik zeggen «dat
het niet bezuinigd mag worden, op de ouden,
op de weduwen en op de ongelukkiger) van
Amersfoort". Op het gebied der militie is
het remplagantenstelsel afgeschaft. Gelukkig I
Maar het mag nog veel minder gehuldigd
worden op het gebied der philantropie.
Mocht het dus Maandag blijken, dat niet
alleen de oude. maar ook de nieuwe inwoners
van de stad, een hart hebben voor de Amers-
foortsche armen.
GRASW1NCKEL.
Amersfoort, 14 Dec. 1899.
RECLAMES
van 15 regels f i.25 elke regel meer f 0.25.
1)E VREUGDE EENS HUISVADERS.
Van onzen correspondentOnze verslaggever,
zijn rondreis door Nederland voortzettende,
waarvan wij voor ecnigo dagen het begin ver
meld hebben, was eindelijk te Alkmaar aange
land. Men staat verstomd als men in jaren die
kleine plaatsjes in Nederland niet bezocht heeft,
over de eigenaardigheid van elk hunner op 't
gebied van handel. Wij hadden van den hoer
A. de la Grange, zeilmaker te Alkmaar, een
schrijven ontvangen als volgt luidende:
„Reeds verscheidene maanden was ik lijdende
geweest aan maagzwaarto en alleB wat ik er voor
gebruikte mocht niet baten. Toen mij toeval
liger wijze een boekje onder de cogen kwam
handelende over de Pink Pillen van Dr. Williams.
Ik probeerde ze ook eens en zij hebben wonderen
verricht. Ik blijf U steeds dankbaar; na 'tge
bruik van de tweede doos gevoelde ik mij vol
komen wel, want 't eten en slapen bekwam mij
