se;xrsri"™!"a"8ku"»»
'0"« wr,nXkï8C,"'K' "MrA"'ws-
„De leden van den raad, die zooveel mogelijk zijn
opgekomen, den ambtenaren en den ingezetenen,
die zoo tairyk aanwezig zijn vervolgde Spr. be
tuig ik mijn dank voor alles wat zij te mijnen op
zichte hebben gedaan, en zy houden zich er van
overtuigd, dat mijne liefde voor de gemeente Amers-
loort niet zal verminderen. Vergun mij ten slotto
u te verzoeken, met mij in te stemmen met den
wenseh„Leve Amersfoort!"
Zoowel de leden van den raad, die staande do
rodevoeringen haWlen aangehoord, als hot publiek
voldeden als éon man aan dat verzoek. En deze
kreet, werd gevolgd door eeue algemeene toejuiching.
Daarna sloot dc voorzitter de vergadering.
Dit was het officieele afscheid.
In de Amersfoortsche Counnt van 21 Mei
lezen we:
Zeer vele ingezetenen hebben gebruik gemaakt
van de gelegenheid die Vrijdag en Zaterdag ten
raadhuize werd gegeven om van den burgemeester,
jhr. inr. T. A. J. van Asch van VVyck, benoemd
gouverneur van Suriname, afscheid, te nemen.
Laatstelijk outviug hij de ambtenaren ter secretarie
en de boden der gemeente.
By monde van den heer J. C. Leinweder werd
den vertrokkende, naiuens de ambtenaren en boden,
eeu album met hunne portretten aangeboden.
En op 25 Mei:
Dezer dagen hebben zich cenige ingezetenen van
Amersfoort tot eeue commissie vureenigd om,
namens do burgerij, aan den burgemeester jhr. mr.
v. Asch v. Wijek, hij zijn vertrek uit tlezc gemeente,
een aandenken auntcbicdcn. Zij stelden alle stadge
noten in do gelegenheid tot dat doel modetewerken
door liet inzenden van bijdragen bij oen barer leden.
Daartoe zijn thans bijdragen ingekomen, zoodat dit
plan zul worden verwezenlijkt. De commissie be
staat (alplialioiisch) uit de lieeren L. van Aohter-
bergh, .Mr. II. Crooe.kewit Jr., Dr. J. W. Doyer Jz.,
J. C. van Eybergen, D. Gerritsen, H. Hasper, A.
Herschel Dzu., Mr. J. Heyligers, M. van Lingen,
Dr. Bcijndors, J. «innige, A. M. Tromp van Holst,
N. van Veen, A. E. L. Wellan.
En eindelijk op 1 Juni:
Zaterdag (30 Mei 1801) kwamen ten stadhuize de
leden van den gemeenteraad, de gemeente-secretaris
on do gemeente-ontvanger byeen om den aftredenden
burgemeester jhr. mr. 'i'. A. J van Asch van VVyck,
benoemd gouverneur van Suriname, een aandenken
mm te bieden. Door den secretaris in dc raadzaal
binnengeleid, werd de heer Vau Asch van Wijek
door tien oudsten wethouder, den lieer W. A.
Crooekcwit, toegesproken, die hem in hartelijke be
woordingen, namens allen, een zilver tafel-midden-
stuk aanbood, waarop, nevens de familiewapens van
Van Aseh vau Wijek on van Van Vredenburcli, die
er in zijn gegraveerd, het wapen der gemeente
Amersfoort en relief voorkomt,
Daarop vervoegde zich eenc commissie uit de
iugozotonon ten raadhuize om den heer Van Asob
var Wijek een souveruir mui te bieden. Dit ge
schiedde hy monde van den overste A. E. L. Wellan,
die, na een ge voel v ïlto toespraak, den aftredenden
burgemeester en fraai, zwaar, geciseleerd zilveren
presenteerblad aanbood, waarin de volgende inscriptie
voorkomt: „Aandenken door ingezetenen van Amers
foort, hunnen burgemeester, jhr. mr T. A. J. van
Aseh van Wijek aangeboden, by zijn vertrek naar
Suriname."
Beide sprekers verklaarden, dat het aangebodene
was te beschouwen als ecu bewijs van hoogachting
en waardeering van al hetgeen door den heer Van
Asch van Wijek in liet belang der gemeente Amers
foort was verricht, mot en voor wier ingezetenen
hij werkte en leefde. De heer Cr ïockewit verklaarde,
dat het aanbrengen van eenc inscriptie op liet ge
denkstuk den schenkers overbodig was voorgekomen,
waar zij van den heer Van Ascli van Wijek hetzelfde
verklaren als eens op een peuniug. een aftredenden
burgemeester van Amsterdam aangeboden, was ver
meld: „Gij waart der stede goed en deedt den armen
wel." Door den lieer Wellan werd gezegd, dat aan
dc wsiurdeering, waarmede de benoeming van den
burgemeester tot gouverneur van Suriname, door
de ingezetenen was vernomen, echter geen juich
toon. geen blijmoedig gelaat zich had gepaard, oindat
men begreep, daardoor een man te moeten missen,
die met alle kracht oti macht, die in hern is, arbeidde
ter bevordering der belangen van de gemeente
Amersfoort. Uit erkentelijkheid voor de vele diensten
haar bewezen, wnardoor de gemeente is, die zij is,
en grooter bloei te genioei kan gaan, werd dan ook
het gedenkstuk den heer jhr van Asch van Wijek
aangeboden, en om dat to kunnen doen, hadden
rijk en arm, jong en oud, burgers en militairen
bijgedragen. Met den Wonsch, dat het hein in hel
verte westen met mevrouw zijne eelitgeuooie goed
moge gaan, sprak dc heer Wellan de lioop uit, dat
hij," na verloop van eenige jaren, gezond, evpn
krachtig en werklustig als thans, hier mocht lerug-
keeren. en gaf daarbij de verzekering, dal hij alsdan
door Amersfoorts ingezetenen met ecu warm hart
en open anuen zou wordon ontvangen,
Getrollcn, betuigde de heer Van Aseh van Wijek
zijn dank voor die bewijzen van acliling en waar-
dccring van hetgeen by heeft mogen verrichten.
Daartoe verklaarde hij. was hij in staat geweest door
de medewerking, die hij hier allerwcgc heeft mogen
ondervinden, eu waardoor hij ie gemeente Amers
foort heeft lief gekregen, van wie, hetliemmoeielijk
valt te scheiden, Moge daar ook die samenwerking
worden gevonden vervolgde Spr,, dan zal de
kolonie Suriname, onder de regecring van onze ge
liefde Koningin-Regentes, waarschijnlijk tot den-
zeilden l'loei zijn te brengen, tot welken de Engcl-
sehe koloniën onder do regeering van eene Koningin
zijn geraakt. Blijft de belangen der gemeente, naar
de kracht, die in u is zoo sprak hij tot de com
missie uit dc ingezetenen hij voortduring voor- I
staan; gedenkt der Koningin-Regentes en Hare j
moeieiijke laak om ouzo geliefde Koningin op te
voedoti en voor tc bereiden lot den werkkring die
haar wacht, en laat ons, ook bij verschil van mee
ning. ons blijven scharen onder deze cene leus:
Oranje boven, Den leden van den raad, den secre
taris'eu den ontvanger, evenals den leden van de
Commissie uit dc Burgerij, bood do lieer van Asch
van Wijek zijn portret als aandenken aan.
Het tafel- eu middenstuk is vervaardigd in de
gunstig bekende inrichting van den heer Begeer te
Utrecht, wien liet tot eer strekt, torwijl 't presenteer
blad is geleverd door onzen stadgenoot, den lieer
J. Schuimen, die ook de zorg voor de uitvoering
van de inscriptie op zich nam, en wiens fijne smaak
•lit deze levering ons bij vernieuwing mocht liljjkou.
Lung vóór tweëen verdrong zich gister
Gn groot aantal belangstellenden in 'le
Tl uw ka til er van liet Raadhuis, dat een be
paal feestelijk aanzien bad door de Joopers
op Q> mooie trappen.
Ju le Raads7aat waren, behalve alle Raads
leden met uitzondering van den beer
Van Etveld, die wegens droeve familie
omstandigheden niöt aanwezig kon zijn
ulle Gemeente-ambtenaren. Ook kwamen
daar mevnuw Van Asch van Wijek, de
oud-Wethouder de heer W. A. Croockewit
en het oud-Raadslid de heer F„ L. H. van
Lanscbot Hubrecht.
Juist om kwart over tweeën opende de
oudste Wethouder in jaren, de heer E. L.
Visser, de vergadering, met een korten wenseh
bij den aanvang van bet. nieuwe jaar. Het
zeer talrijke publiek, dat onder deze rede
do publieke tribune geheel vulde, maakte
het gesprokene bijna geheel onverstaanbaar.
Vervolgens werden de notulen van de ver
gadering van 21 December j.l. gelezen en
z.h.st. aldus gearresteerd.
Hierna deed de Voorzitter mededeeling,
dat ingekomen wareneen missive van Ge
deputeerde Staten nopens de Inkomstenbe
lasting en een houdende de goedkeuring der
pensioens-regeling van den heer J. M.Thiel.
welke ter Secretarie werden gedeponeerd
ter inzage voor de ledeneen concessie
aanvraag van de heeren Bos c. s. voor de
electrische-tram, waaromtrent zal worden
besloten als de teekeningen zullen zijn inge
zonden.
Nog waren ingekomen van den Commis
saris der Koningin in doze Provincie een
afschrift van het Kon. besluit der benoeming
van jhr. mr. T. A. J. van Asch van Wijek
tot Burgemeester van Amersfoort, en een
bericht nopens de eeds-allegging, welke beide
missives door don Secretaris werden voor
gelezen.
De Voorzitter benoemde nu de heeren
mr. Van /ijst, Van Beek en mr. Heyligers
tot leden van de Commissie welke den uieuw-
benoemden Burgemeester zou binnenleiden.
Toen deze de Raadszaal betrad, verhieven
allen zich van hun zitplaats, waarop de heer
Visser den Burgemeester toesprak in nage
noeg de volgende bewoordingen
Zooeven is voorlezing geschied van hel
Koninklijk besluit uwer benoeming en het
bericht uwer eeds-nllegging.
Mij valt als oudsten Wethouder in jaren
het voorrecht te beurt, u aan deze pluais
welkom te mogen heeten, een plicht dien ik
gaarne vervul.
Ruim acht jaar geleden hebt u die zelfde
plaats verlaten om, vereerd door het ver
trouwen van onze geëerbiedigde Koningin,
het bestuur te gaan aanvaarden over een
onzer gewestenmaar nimmer hebt u na
gelaten. belang te stellen in en op de hoogte
te blijven van Amersfoort. Alle belangrijke
besluiten, sedert uw vertrek genomen, zal
ik thans niet opsommen ik wil er slechts
enkele aanstippen, die omtrent onze Inkom
stenbelasting en nopens de Gemeentegasfa
briek.
De Gemeente is sedert uw vertrek niet
alleen naar bot uiterlijke aanzienlijk verbe
terd, maar ook in bet openbare leven is in
uw afwezigheid veel veranderdmaur wat
niet veranderd is, is de eendracht welke in
dezen Raad hoorscht, waar idet voorzitten
persoonlijke antipathieën en sympathieën,
doch bet algemeen belang wordt voorgestaan
ook bij verschil van inzicht.
Aan iemand van uw kunde, uw werk
kracht, uw ervaring behoef ik er niet op
te wijzen, dat het Burgemeesterschap vooral
in deze Gemeente geen sinecure is; óok
niet, dat in deze Gemeente vooral de geld
middelen groote omzichtigheid eisclien. Hel
vorig Bestuur stond dikwijls voor het geval
dat gematigdheid in het beheer der finan
ciën veel niet deed uitvoeren wat liet toch
zoo gaarne aanstonds reeds had ter hand
genomen.
Ik durf ii verzekeren dat zoowel de Raad
als ile Wethouders ook u gaarne hun mede
werking en hun steun zullen geven. Ook
zult u leeren waardeeren den steun van den
Secretaris. Onder de overige ambtenaren
eindelijk vindt u terug een aantal oude,
beproefde krachten.
Moge het u gegeven zijn, Amersfoort tot
verderen bloei te brengenmoge Hooger
zegen rusten op uw leven en uw werk.
Ik overreik u het toeken uwer waardig
heid, verklaar u geïnstalleerd en verzoek u
uw zetel in te willen nemen.
Mr. Van Zijst nam vervolgens het woord
en zeide:
Mijnbeer de Burgemeester! Als oudst
verkozen lid van deze vergadering zij het
mij vergund, a namens mijne medeleden
hartelijk geluk te wenschen met uwe benoe
ming. Indien ooit, dan is op u van toepas
sing: «Ou revient toujours a ses premiers
amours." Acht jaren geleden hebt gij ons
verlaten en nu komt gij tot ons als Burge
meester terug.
Of uwe herbenoeming aan de geheele
burgerij aangenaam geweest is, durl' ik niet
te te vestigen, maar een groot deel althans
van de ingezetenen heeft haar mei ingeno-
mendheid begroet, godachtig aan uw activi
teit. en uw wilskracht en aan de zorg, waar
mede gij vroeger de belangen der Gemeente
behartigd heb.
Wat dezen Raad betreft, gij zult hier veel
veranderd vinden, maar wel mag ik u ver
zekeren, dat, waar wij onder uwen voorgan
ger gewend waren aan een goede on onpar
tijdige leiding, wij het zeer waardeeren,"dat
wij die ook bij u zullen vinden.
Namens de leden van den Raad heet ik u
hartelijk welkom als Voorzitter van onze
vergadering. (Langdurig applaus).
,1 .11. Ml' l'»n Aaoh vun Wijok
Hierna nam jlu-
het woord en zmde .L.katst aan het
Door H. M. de Koniy Wp vroeg„r
hoofd der gemeente, die mj^ opdit
verb lij f lief was dank-
'i. M.
M'knocht
tot
het welzijn te beton
het NedeitalM-he tolk. wa,„,
aan het H.os van üra>je. o op
van ilo Mannen door dat m,(
eene wijze behartigd tJe„ n. dien
ter. plicht moeten stellen te tra.Jtsii
eetikemstlg dm ..J, te
onder Gods zegen, liet
vorderd worden van ben
Beroepen is te behartigen.
8 Het is u bekend hoe ik getracht heb, ra
dien zin werkzaam te zijn
«Mig verblijf in deze pemcente en
dank ik het, dat door personen Gin al e
rich tinnen en van versrl.illwlde positie de
wenseh is kenbaar gemankt, dal midrnnio
deze plaats door mij zou worde,, ingei
et' zeker hij hen, die my
•aarachtig belang he
in wier belang men
ter benoeming voordroegen
•el heeft bij-
I' uciiuemiufi >>.w.......r -■
dragen orn daartoe vrijheid te geven, wat
Efeze wenseh een gevolg geweest van k
omstandigheid, dat, ik als Hoofd dor Gemeen e
getracht had het eenieder naar den zin le
maken, ik zou er geen woord over spreken
én voor hen, die mijne benoeming wenscti-
ten. en voor mijzelveri ware hel dan beier,
er over te zwijgen.
Ik heb als Hoofd der Gemeente nimmer
heil gezocht in verflauwing der grenzen;
nóch waar het uitoefening van g"/ug, noch
waar het beginselen gold.
Maar juist zij, die de grenzen scherp trek
ken, zuilen hei best mot elkander kunnen
samenwerken wanneer een gemeenschappelijk
doel moet bereikt worden; in leze: de be
vordering van den bloei en de welvaart van
Amersfoort. Die samenwerking heb ik steeds
voorgestaan en bevorderden dat zoowel zij
die op staatkundig gebied een geheel ander
standpunt innemen als zij die mijne geest
verwanten zijn, te zamelt op mijne weder
benoeming aandrongen, geelt mij vrijmoedig
heid, de meening te koesteren, dat de juiste
weg door mij was ingeslagen en zal voor mij
een prikkel zijn, dien weg andermaal le be
wandelen.
Ik gaf aan, dat de benoeming voor mij
was de vervulling van een wonsch, ander
maal geroepen te worden tot een ambt
waarin ik, in den geest van onze geliefde
Koningin, het welzijn kon bevorderen van
een deel van het Nederlandsclu* Volk. Zij,
die mij hier kenden en die mij volgden in
mijn werkkring in Suriname, zullen gevoeld
hebben, hoe pijnlijk het mij was, een zóo
gewichtig ambt te moeten nedcrleggen als
dut vau Gouverneur waaraan ik mij zóo ge
heel gaf en dat ik zóo gaarne had blijven
bekleeden, óok omdat ik meende werkzaam
te zijn in het welbegrepen belang dier schoone
Kolonie en omdat ik voorzag dat een
maal gebroken met bet oude stelsel van
afwachten die Kolonie niet langer zou
behoeven genoemd te worden een «lastpost".
Van verschillende zijden moest ik verne
men, dat men bet vreemd achtte, dat terug-
keeren tot het Burgemeesterschap van
Amersfoort door mij begeerd werd, na de
waarneming van liet zooveel belangrijker
ambt van Gouverneur van Suriname, liet
is mij daarom een behoefte, het uit te spre
ken, dat dp kleineie belangen door mij niet.
zullen gering geacht worden.
Wanneer men weet, dat niets geschiedt
bij geval en dat 's meiischen lot bestuurd
wordt door Een die alléén weel wat goed
voor ons is, dan ziet men niet op hooger
of lager geplaatst zijn, doch weet men, dat
men ook in het kleine getrouw moet zijn.
Moge hot blijken, dat ik in «Ie waarne
ming der belangen van Amersfoort getrouw
worde bevonden.
Dat de sociale nooden ie Amersfoort zeer
groot zijn, is mij niet onbekend. Reeds do
omstandigheid, dat tijdens mijn vorig ver
blijf. van de lldOl) hooiden van gezinnen
slechts 1400 waren aangeslagen in den hoof
delijke» omslag, niettegenstaande ieder
aangeslagen was die een perceel bewoonde
van een huurwaarde van f 40 «reeft, aan
hoe ongunstig de verhouding was tussehen
meer- en mingegoeden enal moge 'looi
de uitbreiding vair liet. garnizoen die verhou
ding iels verbeterd zijn, de toestand blijft
zeer zorgeischend.
Bij de regeling der financiecle verhou
ding tussehen Rijk en Gemeente is, als «re-
volg van dien ongunstiger! toe: tand, aan "de
Gemeente Amersfoort eene niet onbelang
rijke meerdere uitkeering ten dc, gevallen
Doch men meeuw niet door dezelioogerè
uitkeering ontlast, te zijn voor financieels
zorgen maar gevoele, dat zulk van Amers
foort alleen kan leiden tot voldoen aan
noodzakelijke uitgaven en ontheffen van te
zware lasten. Maakt men eene vergelijking
tussehen Amersfoort en andere gemeenten
van ons land. dan zeer zeker zijn ei wel-
«.meent.»' «uur 4 flnaiwiwle kmthm
i gonna waar 4<« «oor 1
Sooiwonloiir*»»'^-. Toch Keelt Aiue^ I
Stijn aan h; wöaen waar alkn die I
ei, 'W v«iihi£
t om .In Un.lea ■neen te s aan ,|s1
„er plaatse. IMen met particulieren
„«i vin' onderwijs, voor .voorkoming I
armoede, voor armverzorging, als hier,j I
gemeente zou voor zooveel meer hebben
zorgen dat zij mot gemakkelijk zou
oaan zin te bchooren tot de gemeenten, w,
5 grond van art W dor onderwijswet, bui! I
teniwone ouilersteuninobad munten vragen.
11,., hoofd van het Kabinet gaf onlang,
„an dat goede wetten veel vermogen, rnaj
ilat 'zelfs volmaakte weiten de maatschappg.
Hike ellende niet kunnen wegnemen.
Ook de beste bestuurder zal weinig kunnen
doen om de sociale nooden te verminderen,
Muur veel kun hij doen om de sociale ver-
'houdingen te verbeteren. Wanneer hij voor-
aaat in hel laveren van bewijs, dat g;ezag
nnodi" is. doch ook alleen mag gebruikt
worden om de holatigen van anderen te be-
hnrti 'en, dan mug bij ook van ulle ambte-
niiren. die geroepen zijn onder hem de belan
gen der gemeente te behartigen, verlangen,
dal, zij in (lienzelfdcii zin bun taak opvatten,'
dan zal hij ook een geopend oor hebben voor
•dien die meenen dut niet aldus gehandeld
wordt en zul hij rechtmatige grieven tegen
eigen of andcrer optreden niet iu hoogheid
alvvijzen, maar zich bereid betoonen eigen
daden en die van anderen te toetsen
aan liet aangegeven beginsel. Dut het mijn
streven steeds geweest is, dezen mij gestelden
regel na te leven, is u bekend. Een ieder
wist, «lat liet Hoofd der gemeente toeganke
lijk was voor allen en gevoele dat, wanneer
men gegronde reden van beklag heeft, ver
betering alleen kun aangebracht worden,
wanneer het beklag ter kennis gebracht wordt
van hem, die kan ingrijpen. Mochten er
misstanden ontstaan in maatschappelijke krin
gen, waardoor de sociale banden zouden wor
den losgemaakt door hot organisch leven le
/.amen gebracht, dan zal het Hoofd der ge
meente voor alle partijen een vraagbaak zijn,
wanneer hij in eigen werkkring toont aller
belangen te willen behartigen. Dc waarne
ming van bestuursbetrekkingen is voor inij
de weg geweest, waardoor mijn oogen ge
opend zijn voor den plicht om nauwkeurig
acht te geven op de sociale toestanden en te Vi
doen wal in mijn vermogen is, om goede ,9
verstandhouding tussehen de verschillende a
rangen en standen te bevorderen.
De leden van den Raad niet. wie ik heb '1
mogen samenwerken in een vroegere periode, S
weten, dat ik er steeds prijs op gesteld heb, j
dat er over en weer is vrijmoedige uiting 3
van meening, die ook hij verschil van op- 1
valling, waardecritig niet uitsluit. In den Raad
der Residentie kwam ik steeds op voor ruime S
opvatting van de rechten van don Raad en 3
geen uwer behoeft te vreezen, dat ik als 3
Voorzitter een ander standpunt zal innemen.
Samenwerking, zonder prijs geven van pech- S
ten en verplichtingen, zal steeds ten zeerste
door niij worden gewaardeerd.
Steun vau de ambtenaren mocht ik in
mijn bestuursbetrekkingen ondervinden ook
thans zal ik dien noodig hebben. Jn de '1
eerste plaats van hem, die door uwen Raad
benoemd werd tol Secretaris dezer ge-
meente, in de plaats van den onvergetelijken
Scheltus, den vertrouwden raadsman van een
viertal Burgemeesters. Stemt het mij wee- 8
moedig hem niet meer naast mij te zien jj
en was het mij een voorrecht een laatste
hulde te mogen brengen aan een trouw amb- 4
tenaar, dat ook hij in den tegenwoordigen tjj
Secretaris zijn aangewezen opvolger zag en jj
deze van mijn voorganger een warm woord
van dank mocht ontvangen, moge de ver- ji
wacluing wettigen, dat ik denzell'den steun
zul ontvangen, gedurende een achttal jaren i
van den neer Scheltus ondervonden.
hen achttal jaren gingen ook voorbij sedert i
ik van u afscheid nam en als Hoofd der Ge- 1
meente optrad graaf Schimmelneni.inck,
w"-n namens Burgerij en Raad door den 1
ou'ibten vVethouder mocht dank gezegd wor- i
den voor het vele door urm verricht in liet
belang van Amersloori en zijne ingezetenen, j
H"in verliest gy als uw Voorzitter en de 3
Bmmo A l,, li™,f,,„„„1
„..".f l!' '""S"" «r Jicll in. dat hij op-
dal 1 V r!"',!' Gc,l,iM1e«Je Stalen en
I W ,1 ee'! !illills "eemt de Oud-
Z "I'", ™lk»™en OP 'le
7 II""11-
ïirnrê I '"''nnpeu tl, komen.
van AmmS-f1"!1'1,'" peAelieid ten omichte
Stalen
i.i.uuii blijk gegeven, maai' de «eïsuleccde
opzichte "van ^l',ersloo,,t omstTokon ten
'leed velen,K b/'tnfl de 'n1>vin,'i?
■liet le ™„tJ g W"
°»d werd, welk groot
•R'-'t te weinig
