Marktprij zen.
Ingezonden.
Na hat nazien der geloofsbrieven van de af-
gevunligden en het leici der notulen van de
I vori«B Algemeene vergadering, welke, werden
Igoedgekeurd, werden enkele mededcclingen ge-
I. daan (o.a. over den Vrouwenraad, over de be-
f kende vrededags-quaestic, welke werd aangeno-
men voor notificatie) en kwam aan de orde het
ft Jaarverslag der Secretaresse. Hot werd niet
E meegedeeld, doch zal worden gedrukt cn met
de ledenlijst rondgezonden.
De verslagen van de Penningmeesteresse en
de Bibliothecaresse waren vrij gunstig.
Do afdeeling Zwolle werd belast mei het na
zien der rekening over 1902.
Als plaats voor de eerstvolgende Jaarverga
dering werd aangewezeu Amsterdam met 48
stommen, tegen 8 op Utrecht.
Aan de orde kwam nu de vaststelling van
het quotum der afdeel ingen aan het Hoofdbe
stuur. Door de afd. Groningen was voorgesteld,
in plaats vau 50 eent, 35 cent af tc dragen,
- w:uir tegenover hel Hoofdbestuur inbracht, dat
de -kosten van Maanblad en drukwerk nog een
kleinigheid meer kost dan het quotum van 50
cent per lid. Na korte discussie werd het vonr-
slel-Grouingen met algemeene stemmen (be
halve de aid. Groningen) verworpen.
Aangaande het zenden eener afgevaardigde
naar het Internationaal congres voor vrouwen
kiesrecht, in 1902 te Washington te houden,
werd besloten, dal, in verband met de vele be
zwaren (langdurige afwezigheid, groote onkos
ten. enz.) geen afgevaardigde zal worden gezon
den.
Alsnu kwamen aan de orde enkele redactie
wijzigingen van het in 1900 aangenomen Werk
plan, dat niet bepaald verplichtend door elke
afdeeling moet worden nagekomen, doch als
leiddraad bij de werkzaamheden gedocht is.
Bepaald werd o.a., dat een landelijk-comité voor
huwelijkswetgeving zal worden in 't leven ge
roepen. zoo mogelijk met plaatselijke comités:
do benoemingen zullen geschieden door middel
van hel ..Maandblad" der vereeniging. Hetzelf
de werd besloten omtrent een permanent-co
mité voor onderwijsbelangeii en een dergelijk
comité voor arbeidersbelangen, vooral wat ae
(vrouwelijke) arbeidsters betreft.
Hierna kwam aan de orde een voorstel van
het Hoofdbestuur om een onderzoek in te stel
len naar de loonen der arbeidsters, ten einde
een overzicht te verkrijgen van het aantal ar
beidsters, dat onder de bestaande Kieswet kies
recht zou verkrijgen, indien haar dit werd
verleend op dezelfde voorwaarden als waarop
het den man is toegekend. In den tijd der
verkiezingen werd herhaaldelijk van sociaal
democratische zijde het toekennen van zulk
kiesrecht bestreden, op grond, dat dit slechts
een versterking van net kapitalisme zou ten
gevolge hebben, daar naar verhouding een veel
grooter aantal vrouwen uit de bezittende-, dan
uit de arbeidersklasse dientengevolge kiezer
zouden worden. Het Hoofdbestuur wenschte dit
argument tegen vrouwen-kiesrecht zoo mogelijk
met cijfers te weerleggen, en wilde daartoe een
enquête instellen, desnoods over eenige jaren.
Met algemeene stemmen werd in beginsel
tot dio enquête besloten.
Aan de orde kwam nu het voorstel-Leeuwar-
den „Het Hoofdbestuur wekke de leden der
„Vereeniging voor vrouwenkiesrecht", die tevens
lid zijn der Ned. Hervormde kerk, op, opnieuw
een beweging te beginnen tot verkrijging van
Stemrecht in de kerk voor de vrouwelijke lid
maten."
Gelijk bekend, is de beweging daartoe, in 1900
uitgegaan van de classes Alkmaar en Deventer
mislukt. Toen bleak echter, dat tal van vrou
wen die van het politiek kiesrecht niet willen
welen, wel vcel gevoelden voor kerkelijk kies
recht. Voor die vrouwen zou het kerkelijk
kiesrecht tevens de brug kunnen worden naar
politiek kiesrecht.
liet voorstel werd thans ttevorpen met 47
tegen, 11 voor en 4 onthouding*.
Op voorstel der afd. Amsterdam werd beslo
ten, openbare vergaderingen te houden met licht
beelden naar het bekende propaganda-boekje
de kosten deels te dragen door het Hoofdbe
stuur, deels uit bijdragen daarvoor, De wijze
van uitvoering wordt, na overleg inhetMuand-
blad, nader vastgesteld, en zal niet worden be
schouwd als het propaganda-middel bij uitstek.
Ten slotte kwam de afgevaardigde van Rot
terdam op tegen de mccning, in het jongste
Jaarverslag van „Vrouwenkiesrecht" uitgespro
ken. als zoude de daar ter plaatse gevestigde
„Vereeniging tot behartiging van de belangen
der vrouw'" eerstgenoemde ecnigermato concur
rentie hebben aangedaan.
Bij applaus werd de Voorzitter van „Vrou
wenkiesrecht" in het gelijk gesteld tegenover
het in deze meer speciaal tot haar gericht ver
wijt. D'- afgevaardigde van Rotterdam verliet
onmiddellijk hierop de vergadering, waarover
de afire-tiring zeer decisief werd uitgesproken.
Hierna ging omtrent half vijf de vergadering
over in comité-generaal.
Dee avonds tc half acht werd een openbare
vergadering gehouden, in welke als spreekster
optrad tnej. Titin van der Tuuk, uit Arnhem.
In een uitvoerige rede gaf spr. menige bijzon
derheid over den toestand der vrouw in vroe-
geren lijd ten beste, waarna zij de vergadering
opwekte om zich aan te gorden tot verkrijging
van kiesrecht voor de vrouw, waarin zij de ver
betering zag voor zoo menigen misstand in de
maatschappij.
Noch in het daarop volgende korte debat,
waaraan de Inamen de heeren Thiol en Ooster
man, noch in mej. Van der Tuuk's rede. werden
evenwel nieuwe gezichtspunten geopend.
I>c hier Boukamp dankte de inlejdster en de
vereeni- ing, welke de gelegenheid hadden gege
ven, ook hier tor stede een en ander tc hooren
over liekiesrecht der vrouw.
De vergadering was door ongeveer 70 perso
nen van beiderlei kunne bezocht.
Of bet doel dezer openbare vergadering het
stichleu eener afdeeling ook te Amersloort
wel is bereikt, ineenen we te mogen betwijfelen.
In een vorige leden-vergadering van het
plaatselijk Departement der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen" werd de vraag ge
steld wat toch geschiedde met het quotum,
door het Departement telken jare aan het
Hoofdbestuur der Maatschappij uit te keeren
en wat voor dit vr\j hooge bedrag werd te
rugontvangen. Een der leden opperde toen
losweg de vraag of het, als er tbch niets voor
terugkwam, niet beter ware, die gulden voor
het Departement-zelf te besteden en, evenals
tal van andere Departementen, zich af te
scheiden van de Maatschappij.
Toen nu Maandagavond, in de jongsle leden
vergadering, die afscheiding ter sprake werd
gebracht, deelde bovenaangeduid lid mede,
dat hij wel over deze quaestie gesproken
had, doch nog geenszins een zóo ver-strek
kend voorstel had willen doen. Eerst wilde
hij liever de zaak grondig onderzoeken.
Na laDge deliberatie werd een commissie
van twaalf personen benoemd, die hel voor
en het tegen zal overwegen en levens zal
propageeron voor het Departement en zijn
talrijke nuttige instellingen.
In de plaats van wijlen den heer G. F.
Mezger werd tot Bestuurslid van hei «Zie
kenfonds" gekozen de heer D. van der Werf.
Door 25 patroons in het timmervak hier
tor stede is besloten, met ingang van 2 Ja
nuari a. s. het uurloon te bepalen op 18
cent, met een rnaximalen arbeidsdag van elf
uur.
De Rechtbank te Utrecht sprak F. Sch., vrij
van doodslug op H. W. Weber en veroor
deelde W. K. deswege tot 14 dagen gevan
genisstraf.
Zij eischte tegen P. M. en H. M., wegens
het zoeken van kogels op het schietterrein
op de Leusderheide, 6 dagen gevangenisstraf,
en tegen H. J. van A., wegens verstoring dei-
orde in het lokaa! van het «Heilsleger" en
verzet tegen de politie, een maand gevange
nisstraf.
Na een lezing van den heer C. F. J. Brands,
Inspecteur der Bóeren-leenbanken, uit Utrecht,
is besloten ook te Leusden een Boeren-leen-
bank op te richten, terwijl 20 aanwezigen
aanstonds als lid zich opgaven.
De Postbode op Hoogland, A. van Esveld,
hoopt 1 Januari zijn zilveren ambstfeest bij
de administratie der Posterijen te herdenken.
De Gemeenteraad van Soest besloot in zijn
jongste zitting den toren der Hervormde kerk
te doen herstellen, mits het Rijk de helft der
op f 10 000 geraamde kosteu bijdrage voor de
restauratie van dit bouwwerk dat dagteekent
uit het eind der Middeleeuwen.
Men meldt uit Veenendaal:
Mot de plannen eener spoorverbinding van ons
dorp met De Klomp, aansluitende aan de lijn
Arnhem—Utrecht, schijnt het inderdaad ernst te
worden. Naar wy uit vertrouwbare bron ver
nemen, heeft de heer A. J. Krieger, civiel-inge-
nicur, die voor deze verbinding concessie heeft,
thans zijn plan volledig uitgewerkt en reeds bij
de betrokken autoriteiten ingediend. De baan
komt geheel over gronden, gelegen binnen de
Gemeente Stich toch-Veenendaal.
Door een Amsterdamsch consortium is aange
kocht 350, H. A. grond (de zoogenaamde Bilt-
scho duinen) gelegen tusschen de stations Dol-
dersche weg en 't Huis ter Heide en den Amers-
foortochen straatweg, met het doel, deze gron
den als bouwterrein te cxploiteeren.
Dit zoo gemakkelijk per spoor te bereiken ge
zondheidsoord, met zijn uitgestrekte dennenbos-
schen en schilderachtige vergezichten, zal onge
twijfeld door vele stadsbewoners als verblijfplaats
worden begeerd.
Benijdenswaardig is de mensch, die zijn
leven begrijpt en met zijn lot verzoend is.
Te New-York zijn dezer dagen twee res
taurants geopend, die zich alreeds in een
enorm succes mogen verheugen. Zij zijn van
een geheel nieuw genremen bekomt daar
van de spijzen slechts het merg, de wezen
lijke substantie, gecondenseerd in pastilles of
tabletten.
Voorbij is dus de tijd, waarin men eeu
heerlijke mulschebiefstuk bestelde; nu vraagt
men in deze ultra-moderne lokaliteiten een
gecomprimeerden bieistuk. Hetzelfde ten
opzichte van een begeerd lamsboutje of een
arkens-carbonade
Men begrijpt, dat op deze wijze de spij
zen spoediger gecomsuneerd en gemakke
lijker verteerbaar zijn, en het spreekt al-
haast van zelf, dat de clientèle dezer beide
restaurants of lijdende is aan slechte spijs
vertering óf zoo min mogelijk tijd te verlie
zen heeften vóór alles geldt bij de Ameri
kanen het »time is money."
De Minister van Oorlog heeft, bij zijn ken
nisgeving aan de landmacht van het in wer
king treden der Militiewet 1901 op 1 Janua
ri 1902, er tevens in het byzonder de aan
dacht op gevestigd, dat behalve ten aan
zien van de hoegrootheid van het jaarlyk-
sche contingent en de splitsing van de cate
gorie van ingelijfden bij de militie te land
in die voor volledige en die voor korte oefe
ning, alsmede van den duur van den eersten
oefeningstijd de bepalingen der Militie-
wet 1fWl van die der tegenwoordige Mili
tiewet nogal afwijken, o. a. met betrekking
op het volgende
dat de ingelylden bij de militie, die na
het in werking treden van de MiJitiewet
1901 bij de militie te land worden ingelyfd.
in gewone tijden, op 1 Augustus van bet
jaar, waarop door beu een achtjarige dienst
is of zou worden volbracht, naar de Land
weer overgaan, immers voorzooveel zij op
dat tjjdstip geen bewij3 van ootslag behooren
te ontvangen
dat de militiedienst van hen. die voor het
in werking tredsu van de Militiewet 1901
reeds bij de militie te land waren ingelijld,
iu gewone, tijden, op 1 Augustus van het
jaar, waarop door hen een achtjarige dienst
is of zou worden volbracht, immens voor-
zooveel zy op dat tijdstip geen bewijs van
ontslag behooren te ontvangen, met zeven
jaren wordt verlengd
dat de gezameulijke hoogste duur van de
herhalingsoefeningen thans voor de onbere
den en voor de bereden korpsen alzunderlijk
in de wet is bepaald, kunnende die oefenin
gen voor eerstbedoelde korpsen bedragen in
het geheel twaalf weken, verdeeld over ten
hoogste drie perioden, en bij de bereden
korpsen in het geheel acht weken, verdeeld
over ten hoogste twee perioden
dat vervallen is de bepaling volgens welke
de ingelijfden bij de militie te land tot het
aangaan van een huwelijk de toestemming
tan den korpscommandant moesten hebben
verkregen.
dat niet meer alleen ontheffing van den
werkelijken dienst kan worden verleend, in
dien de ingelijfde geacht wordt onmisbaar
te zijn voor het gezin, waartoe hij behoort
of waarin hij is opgenomen, doch dat zoo
danige ontheffing ook kan worden verleend
indien hij onmisbaar geacht wordt voor per
sonen in wier levensonderhoud hij voorzag.
dat, indien in de hiervoren bedoelde ge
vallen geen ontheffing wordt verleend, of'
de verleende onthefPng niet wordt vernieuwd,
eeu geldelijke vergoeding kan worden toe
gekend aan het gezin of aan de personen,
voorzoover dit gezin of die personen zonder
de aanwezigheid van den ingelijfde niet in
eigen onderhoud kunnen voorzien
en dat de termijn tot verblijf in liet bui
tenland, zonder toestemming van den Minis
ter van Oorlog, voor de verlofgangers der
militie is gebracht van vier weken op drie
achtereenvolgende maanden.
Amersfoort, 27 December 1901.
Appelen f6.-- a f40.Peren f5.a
f 10.Zandaardappelen ('1.80 a f2.Hoen-
dereierer. f6.a 1'7. per 100 stuks. Boter
f 1.250 ('1.40 p. k. Kippen ('0.60a ('1.—
Kuikens fl.00 a fl.20. Piepkuikens f0.60 a
f0.90. Eenden f0.60 a 10.90. Hazen
f 1.50 a f2.—. Wilde konijnen f0.40 a
f0.50 J Tamme konijnen ('1.00 a ('1.50 p.
st. Duiven f 0.50 a ('70. p. paar. Vette
varkens f0.a (0.Magere varkens
f14.— a f24.Zeugen f40.—a f60.
Biggen f6.— A fll.
Aangevoerd waren ongeveer: 30 heet.
Appelen. 10 heet. Peren heet. Klei-
aardappelen, 50 heet. Zandaardappelen.
12000 st. Hoendereieren. 1200 kilo Boter,
Vette varkens, 12 Magere varkens, Var
kens voor exportslagerijen, 200 Biggen en
Zeugen.
Het opnemou van Ingezonden stukken breng!
niet altijd mede, dut do Redactie nnvoorwaardely k
instemt met hun inhoud.
Kopij van geplaatste of ongeplaatste stukken wordt
nimmer teruggegeven
INLEIDING TOT 'T ESPERANTO.
De taal die in de nieuwe eeuw voorgoed haar
intrede doet in ons land, is geen éennachtsijs
ze bestaat reeds bijna 15 jaar. Als de vrucht
van .'n werkzaam leven is ze door dr. Zamenhof
in Rusland samengesteld.
Steunend op eigen verdienste heeft ze zich
rustig, zonder ophef verbreid. Thans bedraagt
't aantal aanhangers in Rusland duizenden en
nadert de tijd dat 't Esperanto daar in geen
plaats van eenige beteekenis meer volkomen on
bekend zal zijn. Doch niet minder vordert ze
in Frankrijk, Duitschland, Zweden, Hongarije,
enz. Geregelde tijdschriften verschijnen in 't
Esperanto, letterkundige wedstrijden worden ge
houden, akten van bekwaamheid kunnen be
haald worden en 't aantal barer vertaalde en
oorspronkelijke werken groeit aan. Franscl'e ban
delaars beginnen reeds hun prijskranten voor 't
buitenland in 't Esperanto tedoen drukken en'n
groot congres aldaar is aanstaande. Toen de
zen zomer 'n Stockholmseh fabrikant z'n werk
lui naar de Parijscbe tentoonstelling zond, liet
bij ze eerst nog gauw Esperanto leeren, wetende
dut slechts deze taal zoo vlug aanleert en hun
daar zeer te pas zou komen. Door haar heb ik
byv. met de verste uithoekjss vun Europa brief
wisseling en overal adressen waar men terecht
kan, vooral wanneer men lid iü van de onder
linge korreBpondent ie-verceniging die voor handel,
studie en verzamelaars van steeds grooter we arde
wordt.
Er is behoefte aan 'n wereldtaal, aan 'n sleutel
die op alle hoofden, op alle harten past, 'n taal
waarmee iedereen zich verstaan baar kan maken
bij vreemdelingen uit alle volkeren, waarin ge-
eproken kan worden op congressen en waarin
door brochures in' éen slag over de gansche we
reld verspreid kan worden wat gemeengoed is
van allen. In onze dagen, nu 't verkeer zoo
reusachtig wordt, voelt men 't hinderlijke van
nauwe laalgrenzen. Terwijl de taal niets isdan
't middel om z'n gedachten uit te drukken en
kennis op te nemen, wordt steeds de reeds zoo
korte studietijd in beslag genomen doof onvol
maakt inpompen van allerlei talenwie daarin
flink wil zijn, kan nauwlijks aan de eigenlijke
wetenschappen toe komen wat middel moest
zijn ter ontwikkeling, is einddoel geworden der
ontwikkeling.
Wie op éen manier ferm leert loopen, zal ver
der in 'tveld der kennis doordringen dun wie
z'n tijd zoek brengt met gebrekkig te leeren
scharrelen op 'n hali dozijn verschillende wijzen.
In Oostenrijk worden o.a. 12 geheel verschillende
talen gesproken, in 't kleiDe Zwitserland 4, enz.
Welk 'n last bij 't onderling verkeer! Werd op
alle scholen ter wereld naast de landstaal éen
wereldtaal onderwezen, welk 'n gemak, welk 'n
verbroedering der volkeren want slechts door
elkaar te begrijpen, leert men elkaar waardeeren.
leert men vrienden te zijn. Het moeilijke Latijn
was eertijds de omgangstaal van de geleerden
aller landen, doeh kan in onzen tijd onmogelijk
meer dienen. Geen onzer bestaande talen bezit
de vereischten van 'n gemak lij ke, practische we
reldtaal, noch kan om politieke of nationale re-
deneD gekozen worden. Sinds lang is men 't
er over eens, dat 'n kunstmatige taal veel logi
scher en eenvoudiger kan zijn dan'n natuurlijke,
die onder duizenderlei invloeden vervormd is.
Het machtwoord der tegenstanders: ,,'n Taal
is 'n levend iets en ban eveDmin op 'n studeer
kamer gevormd worden als 'n dier ooit zal ont
staan in de distilleerkolf van :n scheidkundige",
wordt door de feiten reeds weersproken. Zijn
ook niet willekeurig gekozen letterteekens, ste
nografische, muziekteekens, ons muntstelsel, ma
ten en gewichten, de 78 642 verschillende ver
bindingen van 't internationale Beinboek, en de
geslachten onzer meeste zelfstandige naamwoor
den Bovenvendien is zoo'n taal niet in wezen
kunstmatig; 'tis slechts de regelmatige ordening
van reeds bestaande klanken. De tegenwerping:
„Zoo iets kan niet zijn, omdat 't nooit ge
weest is," is geen antwoord waard toen de
spoortreinen reeds 3 jaar in Engeland liepen,
was men elders nog bezig te bewijzen boe kin
derachtig, gevaarlijk en onmogelijk de nieuwe
beweegkracht was.
Volkomen voltooide stelsels van kunstmatige
taal kan men slechts twee aanwijzen, nl. Volapük
en Esperanto.
Jammer, dat 't Volapük zoo moeilijk was en do
praetische beginselen van 't Esperanto miste,
't Is 'n stroovuur gebleken en de teleurgestelde
geestdrift er voor, heeft 't heele beginsel 'n tint
je van belachlijkheid gegeven en dus zeer be
lemmer 1.
Volapük zat mooi in elkaar, doch alleen reeds
de naam pük (taal), vol (wereld), a (2e nv.)
toont ons, dat de woordenkeus ervan niet inter-,
maar anti-nationaal was. 't Moge nog dienst
doen als gezellig tijdverdrijf van enkele volhar
dende groepjes de taal behoort tot de geschie
denis. Vergelijk bijv. de telwoorden: bal, tel,
kil, fol, lui, mal, vel, jöl, zül, enz. met die uit
het leerboek der Esperanto. Veel Volapükisteu
vindt men dan ook nu in ons kamp. Want
onze wereldtaal is niet gemaakt en heeft niets
willekeurigs. Tolstoi, de beroemde taalgeleerde
Max Muller (pas overleden hoogleeraar te Ox
ford) enz. dwepen met onze taal en velen zijn
begonnen met ons te bestrijden en juist, daar
door trouwe aanhangers geworden. De Espe-
ranto-vertr.Iing van Hamlet staat ver boven alle
andere, daar de bouw der taal veroorlooft, ieder
taaleigen glashelder op den voet te volgen.
De woordenschat van 't Esperanto is onverbe
terlijk, daar steeds de wortels genomen zijn, die
voor 't grootst aantal beschaafde volken dadelijk
verstaanbaar zijn. De woordvorming is zeer rijk
en sluit geheel aan bij de meest verbreide ele
menten. Doch 't grootste voordeel is, dat ieder
deel van 'n woord z'n bepaalde, onveranderlijke
beteekenis en rol heeft en duB afzonderlijke in
't woordenboek is op te zoeken, zoodat dit de
sleutel geeft van alles wat in 't Esperanto ge
schreven is. Daardoor is de taal onmiddellijk
voor 'tgeoruik gereed en leert men ze al spe
lende. Geen enkel der 2265 verschillende vor
men van de Fransche werkwoorden is bijv. in 'n
woordenboek te vinden, zoodat deze woorden
eerst verstaanbaar worden nadat men z'n geheu
gen volgepropt heeft met maanden spraak
kunststudie. De 12 vormen, die in't Esperanto
voor de geheele vervoeging voldoenae zijn,
vindt men als gesneden koek, zoodat 'n school
kind alles ontcijferen kan.
Ieder die 't Esperanto leert, bewondert de taal
steeds meer en stemt in met onze overtuiging:
't Esperanto is de eenige ware oplossing der in
ternationale taal zij kan hoogstens overtrof
fen worden in zeer ondergeschikte bijzaken.
De pvactijk leerde, dat personen van geheel
uiteenloopenden landaard, die duizenden uren
vau elkaar de taal aanleerden, niet de minste
moeite hadden, elkaar voikomen te verstaan.
Ons aantal groeit met den dag, onze broeder
band begint de aarde te omspannen en met volle
overtuiging schreef ik daarom op 't titelblad van
het leerboek bet hoopvol deviesEindelijk zal
ze overwinnen 1 )V elkom aan allen 1
Moge ook Nederland, steeds zóo vooraan op
't gebied der talen, onze gelederen steeds meer
versterken onder de leus der Esperantisten Stil
stand is dood vooruitgang is leven I en zoo
tevens meehelpen, dat 't voortwoekerend Engetoch
niet de heele wereld inslokt.
Dankend voor de opneming,
UEd. dw. dnr.
p REV ES UITTERDIJR,
Trompschool, Hilversum.
(Wordt vervolgd.)
Nederlandsche Kunst.
Eigen Kunst is eigen volk.
Op Vrydag 10, Zaterdag 11 en Zondag 12 Ja
nuari 19Ö2 wordt te Amsterdam een muziekfeest
gegeven, waarop uitsluitend werken van Neder
landsche componision worden uitgevoerd. Voor
waar con verblijdend verschijnsel, dat men de
nationa'e kunst wil hoog houden.
Naast het streven der Regeering om de kunst
schatten van Nederlandsche meesters zij het ook
met groote offers to behouden voor ons Rij ka-
