Stadsnieuws.
caeu wilde elkaar liever wantrouwen dan
leeren kennen en waardeuren, en zóo is
gaandeweg een toestand geboren, die vroeg
of laai voor do winkeliers, onder schier on
draaglijke lasten gebukt, noodlottig moet
worden. Behalve de steeds toenemende con
currentie, de tot iu het onmogelijke opge-.
dreven huurprijzen, wacht veleu nu weder een
verhooging van belasting van zóo ernstigen
aard, aat zelfs magazijnhouders wier zaken
nog in bloeienden staat verkeeron een twaalfde
gedeelte van hun inkomen gerust kunnen
afzonderen voor den jiscus. Voeg daarbij het
feit, dat zij die maar even kunnen de stad
den rug keeren, verjaagd door de hooge
lasten, dat velen en wel zeer gegoeden, hun
inkoopen in het buitenlund doen, uhhans
groote bestellingen van daar betrekken, dat
ae soliede winkelier ook nog testrijden heeft
tegen den meer en meer toer. menden
zwendel-handel, bestaande iu zoogenaamde
«uitverkoopen," dikwijls van goederen door
tusschenkomst van flesschentrekkers buitge
maakt en toi fabelachtige prijzen van de
hand gezet, en men zal moeten erkennen,
dat de kern van den middenstand, de soliede
winkelier, niet op rozen wandelt.
De winkeliers, ook door den fiscus en door
onhandelbare, hebzuchtige huiseigenaren tot
het uiterste gebracht, mogen niet aan den
raud eens dreigenden afgrouds blijven staan;
zij zijn verplicht, zich ook te scharen ouder
een zeilde vlag, die hun belangen moot be
schermen, haar vanen ontplooien als teeken
der overwinning.
Daarom, gij allen, magazijnhouders en win
keliers, hetzij gij grootere ot' kleinere zaken
uitoefent, biijlt niet langer berusten onder
den druk die u kwelt; vereenigt u waar het
geldt uw dierbaarste belangen steunt de
mannen van het Congres krachtig met woord
en daad laat u niet weerhouden door klein
geestige vrees voor publiciteit of voor ver
keerde beoordeeiing van uw naam.
Wanneer gij aldus handelt, met het «ver-
eenigt u" in uw banier, dan zullen wy, schou
der aan schouder pal staan in de gelederen
van fiere burgers, krachtig bet hoofd kunnen
bieden aan allen die ons bestaan belagen en
bedreigen, zoowel door woeker-huurprijzeo,als
dot r zwendel-practyken, enz., en ons mogen
verheugen in het gloren van een dageraad
Van nieuw leven en van een betere toekomst
voor den Winkelstand
v De heer F. M. van Veen, ingenieur van
weg en werken in algemeenen dienst, hoopt
morgen den dag te herdenken waarop hy
vóór 25 Jaar in dienst trad by de Hollanascbe
IJzeren Spoorweg-Maatschappij.
De heer J. J. Menkema, tijdelyk leeraar
in de Hoogduitschc taal aan de Hoogere
Burgerschool hier, staat op de voordracht
ter benoeming tot leeraar aan de Hoogere
Burgerschool met 5-jarigen cursus te Arnhem.
De heer D. H. Pijsel is benoemd tot Direc
teur van het Instituut «Erica" te Ede, bij
Aruhem.
Tot onderwijzer aan liet Instituut-Van der
Sluys is benoemd de heer B. liijlkemu, te
Meppel.
Blykens nevenstaande advertentie zal het
toelatiugs-examen voor de Hoogere Burger
school niet op Maandag 1, doch op Dinsdag
2 September aanvangen, evenals de her
examens, terwijl ook de opgelegde taken
Dinsdag worden ingewacht.
Zegt het voort
De architect A. W. Weissman wydt in
•Oud Holland" een studie aan Jacob van
Campen, dien we voorloopig nog maar tot
de oud-Amersfoorters zullen rekenen, en in
't bUzonder aan den invloed welke diens
verblijf iu Italië gehad heeft op zijn werk,
en zegt dienaangaande:
Van Campen moet zich in Italië vooral te Vicenza,
de 6Ud i an Andrea Pailadio, hebben opgehouden.
Had ik dit vroeger roods vermoed, thuna, nu bet
mij ook vergund is geweest, Vicenza te bezoeken, is
dit vermoeden tot zekerheid geworden.
Pailadio (16181680) werd te Vicenza geboren
en heette eigenlijk Andrea di Pictro. Hij was als
jong steenbouwer werkzaam bij iiot bouwen van
oon buis voer dou rijken tiiangiorgi» Triseino. toen
deze behagen in hom vond cn hem oen klassieke
opvoeding dood geven.
Op verlangen van dien kunstbeschermer noemdo
Andrea zich voortaan Pailadio, naar de godin der
wfjsbcid. Pailadio heelt aan een zeer eigen aardigeu
bouwtrant het aanzijn gegeven. Zijn werken werden
reeds bij zijn loven vermaard en vooral in de
17e en de 18c eeuw door geheel Europa bewonderd.
£By het leven van Jacob van Campen, in 1046,
f Danckcrtz uit een „Verhandeling van de VyfOr-
ren der Bouw-kuuat die by dc Ouden zijn in
'tgebruyck geweest, getrocken uyt den beroemden
Itiliaanschen Bouwmeester A. Pailadio." In dit
vrerk komt cco hoofdstuk voor, getiteld„Van Gal-
deryen. VoorhuyscD of Inkomsten, Zalen, Voorka-
meren en van hare maten," en hot is aanstonds te
zien, dat Van Campen zich steeds aan deze maten
aooveel mogelijk bij zijn ontwerpen hoeftgehoudeD.
De eigenaardigheden, waardoor Van Campen's
architectuur zicb kenmerkt, vindt men alle in do
bouwwerken van Pailadio te Vicenza terug. Voor
de ordonnanties met groote pilasters, zooals die
onder andere by het Maurilshuis in Deti Haag te
vinden zijn, was het Palazzo Valmarana het voor
beeld. W'asr verschillende orden boven elkander
zon gebruikt, zooals by het Oude Hol (than* Ko-
mnklijk Paleis) in Den Haag, bot buis ran Balthazar
Koyraans en hel Raadhuis te Amsterdam, heeft
Van Campen blykbuar het Palazzo Porto-Barbaran
voor den geest gehad. Karakteristiek voor Van
Campen's werken zyu de frontons, die by boven
deuren en vensters aanbrengt en die by door con
soles steunt. Zulke frontons bezitten byv. het Raad
huis te Haarlem en het Maurilshuis in Den Haag
bot motief is ontleend aan de paleizeD van Vioenta.
Niet minder karakteristiek voor onzen bouwmees
ter is zyn liefhebberij voor festoenen, die hy almede
met Pailadio gemeen heeft, zooals het Palazzo
Porto-Barbaran, de Loggia Bernards, de Casa Ratti,
bet Palazzo Oolleoni-Porto aantoonen. Pailadio
en Van Campen komen ook hierin overeen, dat
zij de Toskaansehe en de Dorische orde betrek
kelijk zelden toepassen, doch aan de Jonisobe, de
Koriutische en de Compoaiete-orden de voorkeur
geven. Over het algemeen ia het werk van Pailadio
ryker gedétaillcerd dan dal van Van Campen,doch
daartegenover staat, dat de eerste veel van pleister
werk gebruik heeft gemaakt, dat zeor door den tyd
heeft geleden, terwijl de Nederlander alle versierse
len in duurzame steensoorten deed uitvoeren. Pai
ladio is het ideaal vau den Nederlandscben bouw
meester gew*«et. in de ordounantics to Viceuza
vindt men de regelen terug waaraan Van Campen
zich bij zjjn ontwerpen gehouden heeft.
Uit hot zoo juist verschenen Jaarboekje
van tie «Ned. vereenigine van Postzegelver
zamelaars", welke thans 2884eden telt, blijkt,
dat te Amersfoort 4 leden wonen.
In het Mengelwerk beschrylt de heer A.
J. Valewink hoe de Raad van Amersfoort 21
Augustus 1699 delibereerde somtrend het
aenstellen van een vaste posterije van dese
stad op Doesburgh vico-versa", zulks naar
aunleiuing van een verzoek van »den Heer
en Meester Johan ten Ham, Raad ende Oud
Schepen der Stadt Gouda" om octrooi voor
het oprichten en laten loopen van postwa
gens 2 a 3 maal per week »van ende tot
ofte op dese stad over Doesburgh, Deutichem,
Koesvelt ende Boeckholt op Munster, ende
Ceulen op Amsterdam ende Utrecht, vice
versa".
Reeds den 25 September 1899 werd het
octrooi verleend, doch Ten Ham maakte er
geen gebruik van, wegensconcur
rentie, hem aangedaan door Abraham Kuf-
feler «conducteur tot Amsterdam" die de
wagens eveneens 2 of 3 maal per week liet
loopen, nu over Lunteren «en Vorder op
Amsterdam", die hiervoor 26 December 1099
consent kreeg, doch op zijn beurt in de
wielen werd gereden door den postmeester
Gerard Bouncius. wien hij in Februari 1700
zijn octrooi overdroeg.
Van omtrent Januari 1700 dateert dus de
eerste vaste brievenpost van Amersfoort naar
Keulen.
Naar we uit goede bron vernemen zal de
eerstvolgende Algemeene vergadering der
«Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst"
hier ter stede worden gehouden, bij welke
gelegenheid de plaatselijke afdeehng dan
haai- 25-jarig bestaan hoopt te vieren door
een muziekfeest. De repetition hiervoor be
ginnen terstond na Kerstmis, zoodat voor
dien tijd de eerste uitvoering achter den
rug moet zijn.
Voor de eerste uitvoering, in December, is
de keuze gevallen op «Paulus", een der
schoonste oratoria van Mendelssohn, waar
voor de repetition onder leiding van den
heer Petri aanvangen op Maandag 22 Sep
tember in de concertzaal «De Arend".
De heer Jos. M. C. Haak, Secretaris der
afdeehng, verstrekt gaarne inlichtingen aan
hen die lid der maatschappij, werkend lid
der afdeeliug, of lid der zangvereeniging
wenschen te worden.
De officier van gezondheid 1e klasse A.
P. G. F. Giese, van het le regiment veld
artillerie, zal van 23 Augustus tot 4 Septem
ber dienst doen als chef van den geneeskun
digen dienst hij het detachement belast met
het opslaan der hivaks in de omstreken van
Ede (Kdensche boscb).
De officier van gezondheid le klasse U.
Riedel, van het Militair hospitaal te Amers
foort, .I gedurende de a.s. manoeuvres der
1e divisie infanterie optreden als chef van
den geneeskundigen dienst bij den staf dei-
Ie brigade.
De paardenarts 1e klasse M. E. baron
Bentinck, van het le regiment veld-artillerie,
wordt van 29 Augustus lot en met 3 Sep
tember ingedeeld bij de le batterij 2e regi
ment veld-artillerie, die deelneemt aan de
oefeningen van het 7e regiment infanterie
in de Legerplaats bij Laren.
Naar we vernemen, zal kolonel jhr. J. P.
Bloys van Treslong, commandant van het
5e regiment infanterie, wien op zijn verzoek
non-activiteit wordt verleend, zich metter
woon vestigen te Prinsenhage.
Als zyn opvolger wordt genoemd luitenant-
kolonel G. J. W. Koolemans Beijnen, van
den Goncralcta staf, chef van den staf dei-
Ie divisie.
Majoor L. C. Vervooren, van het 5e regi
ment infanterie, is in z|jn rang overge
plaatst b|j het regiment grenadiers en jagers
en wordt belast met bet bevel over een
grenadier-bataljon.
In zijn pluais is benoemd tot majoor bij
het 5e regiment infanterie de kapitein J. W.
van Bisselick, van het 6e regiment.
Sergeant L. S. Snoeck, van het 5e regi
ment infanterie, leerling van het le studie
jaar tan den Hoofd-cursus, heeft verzocht,
van de opleiding tot 1 ui tenant-k war meester
h. t. I. le worden overgeplaatst bij die voor
infanterie O. I. L.
Ook sergeant K. W. de Jong, van het
5e regiment infanterie, voldeed bij het jongste
toelatings-examen voor den Hoofdcursus en
wel voor de administratie h. t. doch is
niet voor een plaatsing in aanmerking ge
bracht.
Programma der muziekuitvoering, bij gun
stig weder hedenavond te 8 uur te geven
op het terras van «Amicitia" door de staf-
muziek van het 5e regiment infanterie, onder
directie van den beer G. K. G. van Aaken
1. „Eiotng der Gladiatoren", marscli Fucik.
2. Ouverture „Piqué Dame". Von Suppé.
3. „Rosen au8 dom Bilden WalsterJoh. Strauss.
4. Fantaisie aus der Oper „Cuvalleria
rusticana"Mascagiu.
6. Ouverture „I'liödre"Massenet.
6. Suite du ballet „Coppélia" Léo Dölibes.
I Prélude et Valse ile la noupée.
II Dause de fête et Valse des Injures
III Csardas (Dansc Uougvoise)
IV Oalop Anal
7. „Die MünleïmSohwarzwald", eiue
IdyllEilenbei-R.
8. Grosze Fantaisie aus der Oper
„TannhauBer"Rich. Waguer.
Bij de races op «Ciingendaal" won »Va-
lórie", van luitenant G. J. A. A. baron Van
Heemstra en gereden door Mac' Cord, den
Isten prijs in den 's-Gravenhuge-ren, wedren
vlakke baan over 2200 M.
Nu het verzoek betreffende de straat-col-
portage door Minister Kuypei- is van de hand
gewezen, heeft de Amersfoortsche Bestuur
ders-Bond in haar jongste gedelegeerden-ver
gadering besloten, toch luidkeels te doen
venten en zich zoodoende te doen verbali
seeren.
Zaterdagavond omstreeks zeven uur werd
de aandacht van wandelaars op het Laantje
getrokken door iets dat iu de beek dreef.
Spoedig was een oploopje gevormd, de politie
werd gewaarschuwd, weldra waren twee
agenten aan bet dreggen, en spoedig werd
een «geheimzinnig pakket" opgehaald, dat
bij opening op het Bureau van politie een
pakje manskieeren bleek te bevatten.
Natuurlijk maakte men allerlei gissingen,
doch de zeer nuchtere waarheid is, dat een
schildersknecht zijn oude plunje, vol vlekken,
op deze wijze heeft overboord gezet.
Een boerenknecht, die Zondagavond een
kameraad naar huis wilde brengen, werd bij
den tweeden overgang op den Soesterweg
door een derden boerenknecht onverhoeds
aangevallen en met een zeer scherp mes
duchtig verwond aan hoofd en rug.
De dader werd intusschen vastgehouden
en evenals de verwonde naar het Politie
bureau geleid, waar arts Morren de eerste
heelkundige hulp verleende.
De toestand van den verwonde is redelijk,
ofschoon een der hoofdwonden 15 c.M. lang is.
De politie blijkt de vorige week bij het
arresteeren der konijnendieven een zeer goede
vangst te hebben gedaan.
Immers bij huiszoeking is een mandje ge
vonden, dat bewees dat tie vrij aanzienlijke
kippendiefstal ten nadeele vanjJen heer G.
door althans een der aangehoudenen was
gepleegd en alras bleek nu, dat men te doen
had met een georganiseerde bende. Zoo
werd ook een convocatie-biljet gevonden voor
deze hoog-moderne vereeniging, die tot zin
spreuk heelt «Dood en verderf aan onze
tegenstanders
Het quartet heeft bekend, aan deze en ook
nog andere diefstallen debet te zijn.
Vorst en Vorstin van Bentbeim, die eeni-
fen tijd de gasten waren van K. M. de
oningin-Moeaer, vertrokken Zaterdagmiddag
van «boestdyk".
Daar komen heden aan Hetogin van Albany
en Prinses Alice van Albany.
I)e bijenhouders, die thans hun korven
naar de heidevelden gebracht hebben, twij
felen er aan of zij dit jaar wel veel gewin
zullen hebben. Dit vindt oorzaak in het feit,
dat het tegenwoordig bijna iederen nacht
even vóór het opgaan der zon vriest, terwijl
elke bloem, waarover de vorst trekt, haar
zoetigheid verliest.
Tengevolge van de weinige warme dagen
is het honiggewin zeer slecht uitgevallen
en als er geen warm weder komt, dan is
het ten zeerste te vreezen, dat menige
bijenstal den aanstaanden winter niet zal
doorkomen.
De Gemeenteraad van Barneveld heeft, zich
gewend tot Gedeputeerde Staten van Gelder
land, met het verzoek, de tusschenkomst der
Regeering in te roepen, opdat aan het on
langs door den Raad van Amsterdam geno
men besluit om die Gemeente te voorzien
van heidewaterleidiug, en daarvoor de heide
gronden hij Garderen te benutten, geen ge
volg worde gegeven, aangezien daardoor de
Veluwe zeer in waarde zou verminderen.
Naar wij vernemen, bestaat bij liet leger
bestuur het voornemen om onder de Ge
meente Ede een kazernernent voor twee
bataljons infanterie te doen bouwen, dat in
1905 zou worden betrokken.
Bij het te Purmerend gehouden Nationaal
concours van dilettanten-harmonie en fanfare-
gezelschappen behaalde „Crescendo", uit
Baarn, den Isten prijs in de afdeeling Ver-
eenigingen uit Gemeenten met meer dan
2000 zielen, en »De Biltsche fanfare", uit De
Bilt, den Isten prijs in de afdeeling Vereeni-
gingen uit Gemeenten met minder dan 5000
zielen en die niet langer dan 3 jaren hebben
bestaan.
In het geheel namen 49 vereenigingen deel.
Moge toch ieder bedenken, dat op bet
oogenblik waarin hij iemand in de oogen
van het publiek vernedert, hij ook ziehzelven
vernedert, althans in de oogen van welden-
kenden.
Te Grave wil men onder de ingezetenen
een beweging op touw zetten om door be
middeling van het Gemeentebestuur bij de
Regoering stappen te doen, teneinde bij het
vermeerderen van het aantal regimenten in
fanterie, daar weder een garnizoen te bekomen.
01 »de koffiemolen" zicb daar ook goede
vrienden heeft gemankt.
Ter waarschuwing van lien, die de ten
toonstelling van Dusse'dorf bezoeken, moge
het volgende dienen
Een heer, die op het terrein der tentoon
stelling even buiten een bierhal was gegaan,
dronk daarna opnieuw uit zijn glas en werd
onmiddellijk ongesteld. Hij ging naar buiten,
waar twee heeren hem opwachtten, en daar
hij buiten bewustzijn geraakte, hem liefderijk
oppasten.
Zij namen hem onder den arm, geleidden
hem naar buiten en wat verder met hein
gebeurde, weet hij nietwel, dat hij den
volgenden ochtend op het exercitieterrein
ontwaakte, beroofd van zijn portemonriaie
met geld en zijn gouden horloge met ketting.
In de hedenmiddag van 1.45 tot 2.40 on
der voorzitting van den heer Burgemeester,
jhr. J. W. A. Barchman Wuijtiers, gèhouden
vergadering van den Raad dezer Gemeente
waren aanwezig 12 leden en de Secretaris;
afwezig met kennisgeving waren de heeren
Van Kalken en Tromp van Holst, zonder
bericht de heeren mr. Prikken en Croocke-
witéen vacature.
De notulen der vergadering van 22 Juli
werden gelezen en z. d. of h. st. ongewijzigd
vastgesteld.
De belangrijkste der ingekomen stukken
waren: behalve goedkeuringen van Raads
besluiten en Begrootingen van Burger Wees
huis, Schutterij en Burgerlijk Armbestuur:
een request van leeraren aan de Hoogere
Burgerschool houdende verzoek om verbete
ringen in handen van de Commissie tot
de zaken der HB. S.een request van
bewoners van den Soesterstraatweg, wegens
overlast »in deze hitte" van menage-water
uit de perceelen 56, 58 en 58a aan den
eigenaar zal worden meegedeeld, dat, hij
volgehouden weigering om die perceelen aan
tc sluiten bij het Gemeente-riool, er kans
bestaat tot onbewoonbaar-verklaring.
Dr. Groneraan is belast met de kostelooze
vaccination en den doodschouw, op een jaar
wedde van 150.
Ingekomen is nog een ontwerp-verordening
op de Straatbelasting en op het hellen van
Straatgeld benevens een gewijzigde Instructie
van den Directeur der Gemeente-gasfabriek
in verband met de munt-gaslevering.
Ook was ingekomen een bericht van het
Hoofd dor Jongensschool, «lat de onderwijzer
aan die school, do heer Aardema, «Ie hooi'd-
acte behaalde. Ingevolge de Verordeniug werd
diens salaris met f'125 verhoogd.
Ten slotte was ingekomen een verzoek van
den heer G. L. Müller tot het maken van een
opening voor een kelderluik groot 1.10X9.19
M., en .een dorpel groot 1.50X0.16 M., te
zaraen groot 0.45 M2., op Gemeente-grond voor
zijn kantoor aan de Langegracht No. 30.
Na urgent-verklaring werd conform het
prae-advies besloten, bet verzoek in te willi
gen tegen een jaarlijksche recognitie van
f0.25 (ovan de waarde van den grond).
Aan de orde werd gesteld het onderzoek
van den geloofsbrief van bet op 23 Juni in
de vacature-Garjeanrie gekozen Raadslid arts
J. W. Jorissen.
Mot dit onderzoek werden belast de heeren
Gerritsen. Kleber en Hamers.
De zitting werd van 2.15 tot 2.20 geschorst.
De commissie concludeerde hij monde van
den heer Gerritsen tol toelating, waartoe
besloten werd.
Aan de orde kwam daarop het verzoek van
de heeren «Ir. P. C!*M. 13os, tijdelijk leeraar
in Staatswetenschappen, en drs. A. van de
Water Jr., tijdelijk leeraar in Géschiedenis
aan de Hoogere Burgerschool, om ontslag
met ingang van 1 September
Conform de adviezen word dit eervol ver
leend.
Aan de orde kwain hierna de vaststelling
van het le aanvullings-kohier der plaatse
lijke Inkomsteh-belasting, dienst 1902, tot
een bedrag van f5052.50.
Aan de orde kwam nu een voorstel tot het
aangaan eener regeling heli-ellende verple
ging van zieken ten laste der Gemeente in
het Gasthuis «Aldegonde".
Bij een met mr. H. J. H. baron Van
Boetzelaer van Oosterhout, eigenaar van het
