Stadsnieuws.
Binnenland.
Sedert 27 Juli 1883 Burgemeester van
Amersfoort, werd hij in 1885 aoor het district
afgevaardigd naar de Provinciale Staten van
Utrecht, in het zelfde jaar gekozen tot
lid van den Gemeenteraad en in 18S8 afge
vaardigd naar de Tweede Kamer; hij bleef
echter zitting houden voor Kampen.
In Mei 1891 werd hy benoemd tot het
aanzienlijk ambt van Gouverneur van Suri
name, waarheen hij 9 Juni vertrok, welk
ambt lm aanvaardde 27 Juni en bekleedde
tot 12 Mei 1896. In 1895 vroeg en verkreeg
hij een verlof van vier maanden, dat hem
in slaat stelde in Nederland de Begrooting
voor de Kolonie te verdedigen.
Hem komt de eer toe, de aandacht van
het Moederland gevestigd te hebben op onze
West-Indische bezittingen. Hij gaf den stoot
tot de onderzoekingstochten op allerlei gebied
daarheen sedert ondernomen.
Na een reis door de Zuid-Afrikaansche
Republieken in 1890 gerepatrieerd, werd hy
door do Staten van Zeeland benoemd tot lid
van de Eei'ste Kamer der Staten-Generaal.
In 1898 volgde zijn verkiezing tot lid van
den Gemeenteraad van 's-Gravenhage.
Met ingang van 1 Januari 1900 werd hy
andermaal benoemd tot Burgemeester van
Amersfoort, welk ambt hij bekleedde tot
31 Juli l!>0t. Den li Juni 1901 werd i-ij
gekozen tot lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal voor Amersfoort.
Den I Augustus 1901 volgde zijn benoe
ming tot Minister van Koloriet:, «eik ambt
bij, den interimaire!) tyd (1 Februari—1 .Mei)
nfgerekend, slechts 8 maanden mocht be-
kleeden.
Steeds toonde hij warme belangstelling
voor koloniale aangelegenheden en was een
zeer ijverig lid van het lustiiut colonial
international.
Iri de kracht van den manlijken leeftijd
is een werkzaam en nuttig leven afgebroken, j
Reeds zeer jong wierp zich de overledene I
in het partygewoel, aanvankelijk door de
meer bedaagde leiders zijner partij gewan
trouwd, doch bij het toenemen der jaren
in steeds stijgende mate gevierd en gezien
niet alleen bij zyn partijgenooten, maar ook
bij allen die vooral voor zyn verblijf in
Suriname met den werkzamen, frisschen.
opgesvekten man in aanraking kwamen.
Trouwens zijn loopbaan is wel het beste
bewijs van achting voor zijn persoon en
waardeoriug zyner werkzaamheid en gaven.
Voor Moederland en Koloniën, maar niet
minder ook voor het Kabinet is zijn sterven
een gevoelig verlieseen opvolger wordt
uiteraard gevonden, maar zeer moeilyk zal
het zijn als Minister van Koloniën iemand
te vinden, die zóo vet! beloofde en van zóu
alzijdigen steun kon zeker zijn als jhr. mr.
T. A. J. van Asch van Wyck.
In zijn antwoord op de ol'tioieele mededee-
ling aan de Tweede Kamer zeide baron
Maekay, Voorzitter dier Kamer, zeer terecht
»Zyn levensdraad is plotseling afgesneden.
Doch al was zijn leven kort, het was wel
besteed. In de verschillende betrekkingen die
hij bekleedde: als lid der Volksvertegen
woordiging, als hoofd eener Gemeente, als
bestuurder van een onzer Koloniën, als ruads-
man der Kroon, heeft hij met groote dege
lijkheid en ruslelooze werkzaamheid zijn
taak verricht. Het is voorzeker met die
pen weemoed dat ik de tolk ben van de
§aheele vergadering om met dit enkel woord
e nagedachtenis te hei denken van den man,
in wien de Kroon een trouw raadsmau, het
Vaderland een zijner beste zonen en menig
onzer een liefhebbend vriend verliezen,dien
wij nog zoovele jaren gaarne werkzaam
hadden gezien in het belang van Nederland
en van zijn Oost- en West-Indische bezit
tingen, waar men zyn verlies ook ten zeerste
zal gevoelen".
De ontslapene was ridder in de Orde van
den Nederlandschen Leeuw eu officier in de
Orde van liet Legioen van Eer.
De ter aarde bestelling zal plaats hebben
a. s. Zaterdag, tegen 12 uur, op de Al-
gemeene begraafplaats aan bet Kanaal.
>e stoet zal te kwart voor twaalf uur het
woonhuis Laan Copes van Cattenburgh 46
verlaten en bereikt dus zeer spoedig hot na
bijgelegen kerkhof.
In luuctie zynde Ministers plegen, zoo zij
overlijden, een ollicieele uitvaart te ontvan-
fen, met de militaire honneurs van hei ge-
eele garnizoen der Residentie. Zulk een
lijkstutie zal echter ditmaal niet plaats hebben.
Zij is door de familie afgewezen op grond
van een schriftelijke wilsverklaring van den
overledene dat zijn begrafenis op de eenvou
digste wyze zou plaats hebben.
In die wilsverklaring, nog mei vaste hand
den dag vóór de tweede operatie geschreven,
komt tevens het dringend verzoek voor, dat
niemand van buiten kransen voor de lijkbaar
zende en dat er aan zijn graf door niemand
moge gesproken worden dan door éen enkel
zijner oudste vrienden, dien hy met name
aanwees.
Ds. F- T. Herbsohleb, Evang-Luthersch
predikant te Wildervank en Veendam, hoopt
aanstaanden Zondag vóór te gaan bij de
godsdienstoefening in de Luthersche kerk
nier.
In de Rcmonstrantschi' kerk hoopt voor
te gaan ds. A. H. Haentjeus, uit Haarlem.
De gewone audiëntie van den Commissaris
der Koningin in deze provincie zal aanstaan
den Zaterdag niet plaats hebben.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
houdt hedenavond 8 uur ten Baadhnize een
openbare vergadering.
De verkiezing voor 5 leden-patroons en 5
leden-werklieden van de Kamo: van Arbeid
voor de bonwbedry ven zal plaats hebben op
14 October, do hor*:roaming, ;oo die noodig
is, op 27 October
Luitenants J. F. Schneiders en H. J. K.
Klatte. van het fv regiment .;-.ta:i:erie. wor-
den van t October set 15 Januari gedeta-
I eheerd bij do Normaal-schietschool te 's-Gra
venhage tot het volgen vsn een gymnastiek-
en schermeursus.
Generaal-mswr W O. F. Snijden*. In-
peoteur van het wapen de? Infanterie, en
generaal-:«:i;Oor A J. F cararnsudaiU der
2e divisie, raden IS de-er hier aankomen
tot het bijwonen dee oefeningen op groote
schaal van het 5e regiment infanterie.
Bij die oefeningen, welke tol 20 September
duren en waaraan van den Unlen ook wordt
deelgenomen door een half eskadron huzaren
en twee batterijen artillerie, wordt een proef
genomen niet een zadel van nieuw model
voor de oOicieren die slechts bij dergelijke
oefeningen bereden zijn.
De zilveren medaille voor24-jarigeii trouwen
dienst is heden op plechtige wijze uitgereikt
aan staf-muzikant A. A. van lledel, van het
5e regiment infanterie.
Reserve-korporaals H. F. L. KrSmer en
jhr. F. J. A. Calkoen en adspiranten-vaandrig
G. L. Pool en M. W. J. J. van Peer, van
het 5e regiment infanterie, worden 10 Sep
tember als cadet overgeplaatst bij de Kon.
Militaire Academie te Breda.
In den tuin van »De Arend" werd heden
middag de tentoonstelling gehouden van de
planten door schoolkinderen en kleyno luy-
nen gekweekt uit de stekjes, hun 4 Maart
door Floral ia" verschaft.
Als keurmeesters fungeerden de tuinbazen
C. van Dijk (Schothorst), II, van «Ie Wete
ring (Laanzicht, te Woudenberg) en W.
Snapper (De Boom).
Over 'talgemeen is zeer goed gekweekt,
niettegenstaande het min-gunstige weder zelfs
veel beter dan het vorige jaar. Vooral de
inzending van de kinderen Voorn trok zeer
de aandacht; zij verwierven drie Eei'ste prij
zen, terwijl voor hun overjarige planten (bui
ten mededinging) hun nog een Eervolle ver
melding werd toegekend.
Na lang wikken en wegen werden de
prijzen toegekend als volgt:
Eerste prijsW. Voorn, Ad. Voorn, Alida
Voorn, VV. Jagtenberg en J. Maas.
Tweede prijs: W. van Straten, A. de Wijs,
Rika van Wageningen, J. Versteeg en A.
van Nus.
Derde prijs: H. van Eeden, A. te Kulve,
E. Bliekendaal, J. van Winterswijk, C'. Schreu-
der, Joh*, van Wilpen, Jacoba Wels, C. Maas,
mej Grenzenberg en W. Boshuizen.
BestuursprysW. te Kulve, J. van Doorn,
wed. Van Lilh, wed. Van 't Wel, E. van
Hoenderdaal, M. van Wilpen, Rijna van Dijk,
Gerrit Snijders, Gerritje Lustger, H. do Gans,
D. de Vrye en D. E. Koene.
Jammer, dat het weer niet meewerkte en
daardoor het bezoek van niet-leden der
vereeniging niet zoo heel druk was, al werd
er ook zeer voldoende belangstelling getoond.
De «Amorsfoortsebe muziek vereeniging''
gal eenige nummers zeer verdienstelijk ten
beste. Én het groote feest brak aan toen
de kleine inzenders na schooltijd op het
terrein mochten komen en hun wonderen
van kweekkunst, ook al waren die soms
niet voor een prijs in aanmerking gekomen,
aan hun schoolmakkertjes konden toorien.
Programma der muziekuitvoering, by gun
stig weder morgen (Vrijdag)avond te 8 uur
to geven op het terras van «Amicilia" door
de stafrnuziek van het 5e regiment infanterie
onder directie van den heer G. K. G. van
Aaken
1. „En routo", marche militaire Van Aken.
2. Ouverture im italienischen Style Schubert,
3. „Scönea hongroieea"Massenet.
OortAae, Bénèdiotion nuptiale. Sor
tie de l'Cgliae.
4. Fan t ai si e de l'opóra „II Pagliacci"
(Paljas)Lóón Cavallo.
5. „Mannecliaft an Bord", Ouverture Von Suppó,
C. „Ave Maria", Lied Schubert.
7. „Ange d'Amour", Walzer Waldteufel.
8. „Hommage d Fr. Chopin", grando
fantaisicBekker.
strijd echter voor onbepaalden tijd worden
uitgesteld.
Tot candidat.cn voor den Gemeenteraad
van Baurn zijn gister gesteld de hoeren
dr. S. Gruidunus (lib., doch buiten alle par
tijen om gesteld), G. Koelewijn (Chr. hist.)
eii Th. de Ruig (anti-rev.)
Gelijk we in ons vorig nummer meldden,
is do heer De Ruig aannemer van Gemeen
te-werk en kan hij dus, bij eventueele ver
kiezing, voorloopig geen zitting nemen.
De Gemeentebegrooting van Baarn sluit
in ontvangst en uitgaaf niet 1'327 270.086,
niet een post onvoorzien van f 11 382.78®.
Do Inkomstenbelasting wijst in ontvangst
aan f20000; het percentage is slechts n/io-
De Gemeenteraad van Elburg besloot tot
bet verbeteren der havenlichten en tot aan
schaffing van een misthoorn.
De heer G. J. A. baron De Senarclens de
Granoy, Algemeen Voorzitter der «NedeH.
Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde",
is benoemd tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau.
Door eendracht worden kleine zaken groot;
door tweedracht worden de grootste zaken
te niet gebracht.
Bij Kon. besluit is de Minister van Oor
log, de gepensionneerde luitenant-generaal
J. \V. Bergansius, adjudant in buitengewonen
dienst van H. M. de Koningin, ad-interim
belast met het beheer van het Departement
van Koloniën.
Met 49 tegen 32 stemmen heeft de Tweede
Kamer zich verklaard tegen het optreden
van vrouwen als rechters.
Feitelijk heeft zij daarmede niets anders
gedaan dan den bestaanden toestand hand
haven, want wel komt in de Wet op de
rechterlijke organisatie niet uitdrukkelijk de
bepaling voor, dat vrouwen niet, benoem
baar zijn, doeli i.i de practyk is het toch
altijd steeds zóo opgevat, dat de wet alléén
mannen bedoelde.
Dit verklaart waarom in de Kamer geen
eigenlijk principieel debat is gevoerd. In de
gewisselde stukken had de Regeering zoo
beslist mogelijk verklaard, dat zij in neze
geen incidenteele beslissing wenschte en daar
om harerzijds zich ook van alle argumentatie
onthouden.
De vereeniging «Broederschap", de plaat
selijke afdeeling van den »Ned. Schutterij-
kader Bond" zou 17 dezer op hetschietlerrein
op do Leusderheide een onderlingen schiet
wedstrijd houden.
Door het niet-beschikbaar zijn der terrei
nen wegens de manoeuvres moest deze wed
De storing op den kabel Anjer—Kalianda,
den len Augustus aangevangen, heeft
schrijft hel «Bat. Nbld." elf volle dagen
geduurd en het zou de moeite loonen eens
na te rekenen, afgescheiden van andere na-
deelen aan een telkens en langdurig verbre
ken der gemeenschap verhonden, hoeveel
dat ongelukkige kabeltje, sedert het gelegd
werd, wel aan herstel gekost heeft. Misschien
zou de regeering in zulk een rekening aan
leiding kunnen vinden om tc gaan denken
over een eigen kabelschip, vooral riu wij ook
nog andere kabels gekregen hebben, gezwe
gen van de kabels welke volgen moeten.
Dat een post., welke geheel indruischt tegen
de Gemeentewet, gedurende misschien wal
25 jaren op een Gemeente-rekening voorkomt,
zonder ooit opgemerkt te worden door de
commissie van onderzoek of Gedeputeerde
Staten, is zeker een vermeldenswaardig feit.
Het is anders bij de Gemeentebesturen in
Friesland volstrekt geen geheim, dat Gede
puteerden de zaken goed naneuzen en juist
daarom is het geval te treffender.
De slot-alinea van art. 94 der Gemeentewet
zegt: «Behalve de jaarwedde genieten de
Wethouders, onder welken naam ook, gee
nerlei inkomen uit de Gemeentekas, dan
hetgeen verbonden is aan eene andere, hun
opgedragen openbare Gemeentebec iening."
De Gemeentebegrooting van llaskerland
nu heeft tal van jaren een post van f50,
als vergoeding van reiskosten voor do te
Nijohasko wonenden Wethouder, die uit den
aard der zaak vaak naar dc hoofdplaats
der Gemeente (Joure) reizen moet. Nog
nooit werd door Gedeputeerde Staten daarop
aanmerking gemaakt; de commissie, belast
met het nazien der rekening over 1901,
ontdekte echter den post en bracht dien in
het rapport ter sprake.
«Jaren lang hebben wo onwetend gezon
digd", zoo luidde het oordeel van den
Burgemeester in den Gemeenteraad, terwijl
de huidige Wethouder tc Nijehaskc direct
voor de 150, over dit jaar alweer toegestaan,
bedankte. Maar nu kunnen Gedeputeerde
Staten op de rekening aanmerking maken
en die niet goedkeurenDo Raad besloot
Gedeputeerde Staten over bet geval in te
lichten, van oordeel dat het hoogore college,
dat insgelijks zondigde, wel genade voor
recht zal willen laten gelden.
liet zal, dunkt ons, wel losloopen, al blijlt
dit geval op het gebied van Gemeentelijke
administratie pikant.
De firma J, Lehman, te Miinchen, heeft
thans een volledigen prospectus over zijn uil-
gave »Im Kampf um Sïul-Afrika" verzonden.
Zy omval vier deelcn, die in den naherfst
verschijnenI. President Krugcr, Lebens-
erinnerungen II. General Ben Vilioen, Die
Transvaal im Krieg mit EngelandIIJ General
De Wet, Die Freistaateu im Krieg met
Engeland; en IV Der Karnpf der Buren iu
der Kapkolonie, door Generaal De Wet,
generaal Smuts en anderen.
Voor de eerste drie werken is hel, recht
voor een Nederlandsche en een Engelsche
uitgave reeds afgestaanvoor het laatste
nog niet. Over een uitgave in het IIoDgaarscb,
Russisch, Spaansch, Italiaansch en Deensch
wordt nog onderhandeld.
Als iets bijzonders kan worden vermeld,
dat Donderdagavond in het dorp Andel een
paarlje in 't huwelijk trad waarvan bruid en
bruidegom Van Andel heetten, terwijl de
getuigen, samen zes in getal, allen Van Andel
heetten, en de ambtenaar van den liurger-
lijkenstand, de Gemeente-secretaris en de
bewoners van het Raadhuis, waar het huwelijk
voltrokken is, óok dien naain dragen.
In het «Rott. Weekblak" schrijft V. I).:
De iu het program der Vryzinnige-demo-
craten voorkomende uitdrukking, dat men
beoogt tempering van den klassenstrijd,schijnt
in Sociaal-democratische kringen bijzondere
ergernis te hebben gegeven. Geen gelegen
heid laat men voorbijgaan om in woord of
geschrift daartoe strekkende pogingen be
lachelijk te maken en met wellust wordt
gewezen op alles, wat maar eenigszins kan
gelden als een bewijs, dat het door niemand
ontkende verschil van belangen tusschen
werkgevers en werknemers, niet anders dan
door machtsmiddelen op te lossen is.
Toch zal geen onpartijdig waarnemer van
den loop der arbeidsbeweging kunnen ont
kennen, dat zoo de strijd al onverminderd
moge voortbestaan, het karakter daarvan
gaandeweg gewijzigd wordt. Het tweesnij
dend wapen der werkstaking wordt in de
best georganiseerde kringen der arbeiders
minder vaal; toegepast dan vroeger, althans
men is minder blind voor de gevolgen daarvan
en tracht meer en meer langs andere wegen
zijn doel te bereiken om eerst wanneer alle
andere middelen zijn uitgeput, daartoe zijn
toevlucht te nemen. Het meest voor de hand
liggende middel om in dien geest werkzaam
te zijn, is ongetwijfeld gelegen in het collec
tief vaststellen der arbeidsvoorwaarden, on
verschillig of dit geschiedt in den vonn van
tarielóvereenkomsten, dan wel dat eenvoudig
tusschen (le vertegenwoordigers van beide
partijen wordt uitgemaakt wélke bepalingen
omtrent loon en arbeidsduur in een bepaald
vak als de normale zullen moeten worden
aangemerkt. Een natuurlijk uitvloeisel van
een dergelijke vaststelling van het arbeids
contract, is bet opdragen der beslissing
over daaruit voortspruitende geschillen aan
een scheidsgerecht.
Als een bewijs dat de beteokenis hiervan
meer eu meer wordt ingezien, kan ongetwij
feld gelden, dat do wetgeving van een steeds
toenemend aantal landen deze aangelegen
heid in den kring harer bemoeiingen heeft
getrokken, zij het dan ook dat, behoudens
enkele uitzonderingen, de vrijheid van par
tijen om zich aan de uitspraak van dergelijke
scheidsgerechten al dan niet le onderwerpen,
onaangetast blijft. Naast die ambtelijke
scheidsgerechten ofverzoeningsraden worden
echter in den laatsten tijd ook dergelijke
lichamen uitsluiLend door het initiatief der
beide partijen in de loonovereenkonist in
het leven geroepen. Vroeger is reeds mel
ding gemaakt van de «National Civic Fede
ration" in de Vereenigde Staten, waarover
onlang in het socialistische tijdschrift «die
Neue Zeit" de straf is gebroken op een wijze,
die aan het bovengenoemde hekelen der
tempering van den klassenstrijd doet denken,
wat. het vermoeden wettigt, dat men den
invloed dier jeugdige vereeniging hooger
schal, dan men geneigd is te erkennen.
Ia Noorwegen schijnt thans iets dergelijks
tot stand te zullen komen. Door vertegen
woordigers der «Vereeniging van Werkge
vers" eenerzijds en der «Vakvereeniging"
anderzijds, is daartoe een plan ontworpen,
waaraan het volgende is ontleendBij elk
conllict tusschen werkgevers en werknemers,
die tot genoemde ver.conigingen behooren,
zal getracht worden, een minnelijke schik
king le verkrijgen, waartoe door de betrok
ken besturen een vorzoeningsraad zal worden
ingesteld. Werkstakingen mogen niet plaats
vinden vóór deze raad zijn bemoeiingen
geëindigd heeft. Komt geen schikking tot
stand, dan kan de beslissing worden opge
dragen aan een vast scheidsgerecht, welks
uitspraak bindend is, wanneer beide partijen
verklaard hebben daarmede genoegen te ne
men, tenzij er sprake is van een geschil,
voortvloeiende uit een bestaande overeen
komst, in welk geval daartoe oen vei klaring
van éen der partijen voldoende is. Het scheids
gerecht zal bestaan uit zeven leden, waarvan
door elk der beide organisaties drie worden
aangewezen, die gezamenlijk een rechtskun
digen voorzitter kiezen. Komt deze keuze
niet tot stand, dan zal de voorzitter benoemd
worden door den Minister van Binnenlandsche
Zaken.
Hoewel strikt genomen door de instelling
van dergelijke permanente scheidsgerechten
het beginsel der verplichte arbitrage nog
