Donderdao 6
November 1902.
No. 5264.
52e Jaargang
Feuilleton.
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
ofïicieële- en onteigeningsudvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels/-1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden inrekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9-
Telephoon 19/
Do Gemeente-begroeting.
V. (Slot.)
Evenals bijna overal elders is ook hier de
post voor het. onderwijs de belangrijkste van
do geheele B»}grooting en dit to nicer waar
een betrekkelijk kleine Gemeente naast een
lloogcre Burgerschool een Gymnasium heeft,
dat vooral niet minder ten bate is van leer
lingen uit buiten-Gemeenten,
llilussehtm zij herinnerd, .lat hot Hijk zeer
belangrijk» stibsidiön verleent, vooral met
het oog jui-t op du vele leerlingen van bui
ten, die iiier hot onderwijs volgen.
Medegedeeld werd reeds, dal het Rijks
subsidie voor bet Gymnasium voor 1003
geraamd ia op I'7075.03, bet schoolgeld op
1*0499. l)o uitgaven worden begroot on
f'21 301.26 (jaarwedden
20 '216.20 jaarwedde en toela;
12 let
concierge i '225, toelage amanuensis I lüi)
vuur, licht, onderhoud schoolmeubelen, lcor-
midilolen, schoonmaak, enz. I 000 onderhoud
gebouw I til), advcrlenliën, druklooneu en i
1 ur. ati-belio.dten i'50, cu.atoriuui 1*5 I). In 1
In 1901 bedroegen de uitgaven 12( 1740.0®, 1
terwijl zij voor 1002 werden geraamd op
1' 21 U-49.2U.
De Rijks-bijdrage voor hot Middelbaar on- I
der wijs bedraagt t 15 UUO, hot schoolgeld voor j
de II legere Burgerschool is geraamd op
1'I* 035, dat voor »le Burger Avondschool op
I 112. De ontvangsten bcloopen dus f 32 717, j
de uitgaven daarentegen I' 46018.74, tegen 1
139811.230 in 1901 en geraamd f 10420.74
in WK.
Aan salarissen voor den Directeur der
lloogcre Burgerschool, dien der Burger
Avondschool, de plaatsvervangende Üiree- I
leuren der bjjgehouwen Koestraat en j
Werkhuis eu»le 30 literaren, met persoonlijke
toelagen, enz. f41 723.74; tracteinenten toe-
lage concierge hoofdgebouw t'7i «0, van den I
amanuensis f25U, concierge Koestraat f200, 1
idem Werkhuis 1*200; kosten schoonmaak
(met bijverven meubelen Hoofdgebouw 1510,
Koestraat f210 en bulplokalen f250) f 970
onderhoud kachels I' 130; schoolmeubelen,
vuur, licht, leermiddelen, advertentiën, druk-
werk en bureaubehoeften 12000; toelage
schoonmaak Burger Avondschool f50, leer-
middelen Burger Avondschool f 125, Com-
missie van Toezicht 1 50.
Uit den aard dor zaak zijn ook »le uitga-
ven voor het Lager onderwijs hoog,
Aan salarissen der 50 onderwijzeressen en i
onderwijzers is uitgetrokken 150530, aan
vergoeding wegens huishuur 1 1300, voor her-
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaauschen Oorlog,
door
DOKTER".
Do spanning was groot in de laatste dagen van
September 1899. Do conferentie tusschen Kruger
en Milner was zonder resultaat afgeloopenEnge- j
land wilde geen van zijn eiscbeu terugtrekken, de j
Boeren wilden cvonwiu iets meer toegeven, en naar
ineokomcu rapporten waren de EDgelschen bezig,
ziet» op de grenzen van Natal te verzamelen. Ik
herinner me nog goed de hoofdartikelen, in de
„Volksstem", welk blad do Boeren aanried niet
langer te wachten, daar Engeland zich dan den tijd
ten nutte zou maken om een groot aantal troepen
in Afrika te verzamelen cn zoodra liet daarmee ge
reed was, ons den oorlog zou verklaren, terwijl we
nu in Zuiii-Afrika sterk genoeg waren om de op
'tongeublik aanwezige trocpeu te verslaan.
„Trek Natal binnen", zoo schreef het blad, „versla,
verdrijf of neem gevangen de daar aanwezige krygs-
inaclit en schrijf Engeland de wet voor".
Ik weet niet, of die hooldarlikclen directen in
vloed hebben gehad npde besluiten onzer Regeering,
maar wol weet ik, dat de Boeren er nog warmer
door werden dan ze reeds waren en ze overal be
sluiten namen om do Volksraadsleden op te ilragcu,
niets meur toe tc geven cn als het niet anders kou,
dan maar liever „ile Rooies te gaan akiot".
Ik voor mij geloof nog steeds, dat het binnen
trek! en vuil Engelsch gebied oen grooio politieke
fout ia geweest, daar wij zoodoende Engeland eenigs-
hulingsouilorwijs f1590, voor ou lerhoud der
gehouwen f500, voor schoolmeubelen 1'820
benevens 1*4900 voor die van de nieuwe
school aan de l'untenburgerlann voor school
boeken, leermiddelen cn schoolbehoeften
12000; verlichting, verwarming en schoon
houden f 4800; Commissie van Toezicht |T>0,
commissie tot wering van school verzuim!'300,
kosten voor vergelijkende examens f 100
school-hibliotlieken f120; btdooningen oti
eereblijken 1100; diverse onkosten f325;
voeding cn kleeding f150.
De kosten voor den houw «Ier nieuwe
school 3e soort bedragen 1' 34 500, tc verdee-
I len over 1902 en 1903, terwijl voor 1903
als restuit voor dien bouw wordt geraamd
I' 17 50O en die voor de onderwiizerswoning
I l'OOOO.
I De totaal-uitgaven voor het Lager- ondor-
wijs zijn dus geraamd op 185 415 terwijl de
ontvangsten begroot zijn op f33 532.53s (Rijks
bijdrage I 20 862.53® en schoolgelden f 12 070).
Voor liet Archiel is i 400, voor de Biblio-
I theek 140, voor Flehitc f300 uitgetrokken.
I De verpleging van 19 armlastige krank*
i zinnigi'ii {zal 15885 kosten, waartoe Rijk en
j Provincie bijdragen f3 '13.
1 Het subsidie voor bet Burgerlijk Armbe
stuur bedraagt f 11 007.68, tegen f 10 544.02
in 1901.
De jaarwedden der genees- en heelkundi
gen, vroodiueusters en vroedvrouwen zijn
uitgetrokken op f 2350, de kosten der genees
middelen op 13000, die voor het reisgeld
aan arme passanten op f300, die voor be
grafenissen op f 150.
Hut armwezen komt dus op f 16807.08.
Voor renten en aflossingen der verschil
lende gehlleeningen is uitgetrokken f33000.
De totale kosten van de oprichting der
gasfabriek bedroegen rond l'ÓOOOOO. De
aflossing der 3l/20l0 leening, speciaal daarvoor
aangegaan, is begonnen in 1901 de rente
bedraagt f11900, terwijl voor die van de
31.2°'o leening ten behoeve van de »Ver-
eeiliging tot verbetering van arbeiderswo
ningen", welke misschien ten volgenden jure
wordt aangegaan, uitgetrokken is f3725.75.
Voor pensioenen, lijfrenten en tontines is
uitgetrokken f1700.
De Schutterij zal f2237.50 vorderen, ter
wijl uitgetrokken is wegens uitkeering aan
het Burgerweeshuis voor renten uit het
Convent van Mariënhof f 800, kosten
van vervoermiddelen voor het Rijk f50,
inkwartiering f100, vlaggen (met vernieu
wing van die voor den Lieve Vrouweio
ren) 1130, kennisgevingen 1' 150, Raadsver-
slag l'tiOO, kosten geldh'cningen 1*500 en
verzekering tegen ongelukken f175.
liet subsidie voor de oAmersfoortsclie
Muziek-vereeniging" is vastgesteld op f 100,
dat voor «Vreemdelingenverkeer op f 100, dat
voor dc «Amersfoortsche Tram" op f1000,
terwijl de garantie voor de Waterleiding
(10% der aanlegkosteu gedurende 3 jaar)
uitgetrokken is op f 752.90 (buizennet Soes-
terweg tot Begraafplaats 1*270, idem Pieter
Pij pers-st raat en Knoesthof f250, idem Leus
der weg f232.90).
De post Onvoorziene uitgaven bedraagt,
na de wijzigingen, f 1148.69°
l)s. W. Meiners, predikant bij de Ned.
Hervormde gemeente hier, hoopt aanstaanden
Zondag vóór te gaan bij de godsdienstoefe
ning in de Lutbersc.be kerk.
Prof. J. J. van Thiel, President van het
Seminarium der Oud-bisschoppelijke Klerezie,
hoopt aanstaanden Zondag den dag te her
denken waarop hij vóór 40 jaar tot Priester
werd gewijd.
Op uitdrukkelijk verlangen van Z. Eerw.
zal de 'lag echter zonder eenige feestelijkheid
voorbijgaan.
In de Dinsdagsmiddag gehouden winter
vergadering der Provinciale Staten van dit
gewest zeide de Voorzitter, Z.Exc. de Com-
misaris der Koningin, naar aanleiding van
het ingekomen bericht van overlijden van
den heer J. N. Bastert, ongeveer:
»Met hartelijke deelneming is voorzeker
door U, gelijk door mij, de treurmare ver
nomen van het overlijden van het lid der
Gedeputeerde Staten, den heer Bastert.
»De Provincie verliest in den heer Bastert
een zijner edelste burgers, Uwe vergadering
eene groote kracht en een sieraad tevens.
«Groote gaven van verstand waren den
ontslapene geschonken en sinds een halve
eeuw gaf hij ze ten beste voor de belangen
van het Slicht van Utrecht, dat hij zóo lief
had.
»De heer Bastert kon met recht aanspraak
maken op de algemeene achting eu op de
vriendschap van illen, die hem kenden. Zijn
ijver »en trouwe plichtsbetrachting waren
oorzaak, dat hij ook in deze vergadering
ieders vertrouwen en genegenheid had ge
wonnen.
»lk stel TJ voor, mij te machtigen om de
ontvangen mededeeling met een brief van
rouwbeklag ie beantwoorden."
Deze machtiging werd hierop verleend.
Naar de afdeelingen werden o. a. verzon
den een missive van Gedeputeerde Staten,
daarbij advies uitbrengende omtrent het in
de jongstleden zomer-vergadering aan hun
college gerenvuyeerd adres van machinisten
van stoomgemalen, bestemd tot ontlasting
der p riders, onder de Gemeenten Bunschoten,
Eemnes en Hoogland gelegen, van overtollig
water door de rivier de Eem naar de Zui
derzee, houdende verzoek om alsnog in het
Reglement op de uitoetening der jacht- en
vigscherij en de afpaling der eendenkooien
iu .de Provincie Utrecht onder de geoorloofde
vischtuigeu te willen opnemen een vischtuig
ter uitoefening der palingvangst onder de
benaming van «raamnet" of onder de bena
ming, als de vergadering daaraan meent te
moeten geven, en voorstellende dit verzoek
te wijzen van de handeen missive van Ge
deputeerde Staten, daarbij advies uitbren
gende omtrent bet in de zomer-vergadering
aan bun college gerenvoyeerd adres van het
Bestuur der provinciale afdeeling Utrecht van
de «Vereeniging tot Bevordering van de
Pluimveehouderij in Nederland", houdende
verzoek, voor die afdeeling een jaarlijksch
subsidie te mogen ontvangen van fl5U; en
een missive van Gedeputeerde Staten bij
adressen van de afdeeling Gooi en Eemland
der «Nederlandsche vereeniging tot bescher
ming van dieren" en van jhr. L. Martens te
Amersfoort en 96 anderen, waarbij eene wij
ziging wordt verzocht van het Reglement op
het rijden met hondenwagens in de provin
cie Utrecht.
In de gistermiddag voortgezette vergade
ring is, ter voorziening in de vacature, ont
staan door het overlijden van den heer J.
N. Bastert, gekozen tot lid van Gedeputeerde
Stalen jhr. tnr. L. H. J. M. van Asch van
i Wijck, oud-Burgemeester van Veenendaal
j eu lid van de Tweede Kamer der Staten-
I generaal voor Ede.
j Jhr. mr. Van Asch van Wijck werd bij
I loting gekozen, daar hij en de lieer Iiagay
driemaal achtereen ieder 18 stemmen kregen.
Door de afdeeling Utrecht van den «Ned.
Bond van Gemeente-ambtenaren" is aan de
Tweede Kamer ;>n adres gericht, waarbij
wordt verzocht, bij de behandeling van het
ontwerp tot wijziging der Gemeentewet ook
den rechtstoestand der Secretarie-ambtenaren
te verzekeren door een toevoeging aan
art. 179 dier wet, zooals die voor de Secre
tarissen, Ontvangers en Ambtenaren van den
Burgerlijken Stand wordt voorgesteld.
De Besturen der overige afdeelingen zijn
uitgenoodigd, hun instemming te betuigen.
zins liet recht gaven, een oorlog van vernietiging
te voeren en ook de mogendheden belet hebben,
tusschen beide tc komen. Evenmin kan men ecbier
ook zeggen, dat zonder den inval de mogendheden
wel ecu spaak in 't wiel zouden hebben gestoken.
Verder ia mijn opinie, dat we ons in elkaar ver
gist bobben. Engeland daoht in een paar maanden
het zaakje op to knappen, en de Boeren van hun
bant meenden dat het liet zelfde zou wezen, als in
den vorige» oorlog n.L, dat zoodra er een paar
honderd „Rooies" doodgeschoten waren, Engeland
vrede zou maken.
Ik wil niet verder daarover uitwijden, daar het
niet mijn dool is, politieke beschouwingen te houden,
die vooral, nu het bekende einde daar is, ah „te
laat" gebrandmerkt zouden kunnen worden.
Zooals ik dus reeds gezegd heb, de toestand was
zeer gespannen. Het eenigo waarover we spraken,
was: oorlog. Mijn opinie was toen ter tijde, dat liet
geen oorlog zou worden, boewol die niet door vrees
werd gevormd. Ik bekleedde de betrekking van chef-
eloetricieu bij de Staats-artillerie, eu deze was van
zoodanigen aard, dal mijn cbet (bet hool'd der veld-
telegrafie) oordeelde, dat het voor mij onmogelijk
zou zyn, Pretoria te verlaten en aan den strijd deel
te neutenniemand dacht er aan, dat eenmaal het
liet oogenblik kou aanbreken, waarop de vijandPre-
I toria zou l'jnea trekken.
I lk moet eerlijk bekennen, dat ik in 't eerst blij
was, niet mee te moeten uittrekken, maar toen, vóór
I de oorlog nog een voldongen feit was, de artillerie
I uittrok naar de grenzen, waar ook do burgers zich
1 verzamelden om voor alle eventualiteiten gereed te
I zijn, werd ik minder tevreden en perste van mijn
I chef dc belofte af, dat als er maar iets kou gevou-
den worden, waardoor ook mijn tegenwoordigheid
noodig werd', hij hiervan gebruik zou maken en my
oproepen.
I De lezers zullen zich dus myu blijdschap kunnen
I voorstellen, toen ik een telegram ontving, waarbij
mij werd opgedragen, met een ouzer zoeklichten naar
bet lager te bomen. Ik maakte dadelijk alles in orde
eu een paar dagen daarna vertrok ik met een mij
ner machinisten, locomobiel en zoeklicht naar Zand-
spruit.
Als ik mij goed herinner, was het den 11 den Oc
tober en hoorde ik toen eigenlijk voor het eerst van
het ultimatum door ons aan Engeland gezonden,
wat mij ongelooflijk voorkwam. Te Stauderton
kregen we evenwel bericht, dat Engeland een
weigerend antwoord had gezonden eu dat dus
feitelijk do oorlog verklaard was.
Te Pretoria waren door do Staats-artillerie een 16-
tal muilen in den treiu geladeo, en du kapitein-in
tendant droeg mij op, deze diereu aan den overste
af te leveren.
Het grootste gedeelte der commando's was rieds
vroeger vertrokkeu, zoodat we nogal de ruimte had
den en rniju machinist en ik over een geheele af
deeling van een spoorweg-coupé beschikten. Ik oor
deelde dus, dat we niet beter konden doen, dan
het ervan te nemen en we brachten het grootste
gedeelte van de reis door, mot op onzen rug te
liggeu en pijpjes te rooken, uitgezonderd de tus-
sehenpoozen, dat we van onzen „padkost" den iu-
wendigen mensch versterkten. Had dit op den rug
liggend kunnen geschieden, dan geloof ik zeker, dat
wc tot op de plek van aankomst niet van positie
zouden hebben veranderd.
liet is moeilijk te bepalen in welke stemming
wij, of liever alle Boeren, verkeerden. We waren
vreeselyk boos op de Engelsehen, dat was buiten
kijf, maar toch voelden we ons niet ernstighet werd
meer als een pretje beschouwd en ik geloof nog,
dat tie boeren, toen ze uittrokken het zelfde gevoel
over zich hadden als wanneer ze naar het lagcveld
trekken om „groot wild" te gaan schieten. Dit en
het sebieten van Engelscben kwam zoo wat op het
zelfde neer. Dat we er later wei eenigszius anders
ovor dachten, behoef ik zeker niet te zeggen.
Zonder wederwaardigheden kwamen wij en de
muilen te Zandspruit aan. De kapitein-intendant had
mij verzekerd, dat de overste bepaald iemand naar
het station zou zenden om de muilen in ontvangst
te nginenwelke teleurstelling dus toen om 12 uur
in den nacht de muilen waren afgeladen en er geen
sterveling te bespeuren was aan wien ik de dieren
kon afgeven.
Wat nu te doen? De muilen moesten worden op
gepast, daar er nog meer soortgelijke viervoeters
waren afgeladen, en de onze in miuder dau geen
tijd zich bij bun broertjes en zusters zouden hebban
aangesloten; en eu mag het voor een Boor een ge
makkelijke zaak zyn geweest om de beesten te her
kennen, maar voor mij gelijkt het eene muildier
op bet andere. Ik besloot dus, zelf als muilenwach-
ter dienst te doen eu mijn machinist, die zich in't
bezit van een strijdros verheugde, er op uit te stu
ren om den overste te waarschuwen. Terwijl ik mijn
orders gaf, maakten eenige muilen van de gelegen
heid gebruik, een bezoek bij hun familie-leden te
brengen ik als de wind daar naar toe om te trach
ten er weer zestien bij elkaar te krijgen eu zóo goed
kweet ik my van die taak dat, toen mijn machinist
na twee lange uren terugkwam met een afgevaar
digde van generaal Joubert (want voor dezen en niet
voor den overste waren de muilen bestemd) ik er acht
tien afleverde in plaats van zestien. Tot mijn groote
teleurstelling heb ik daar nooit een dankje voor ont
vangen.
Mijn machinist had het in dien tijd óok tamelijk
moeilijk gehad; om in 'tstikdonkere uit te vinden,
waar do artillerie haar lager had opgeslagen, was
niet zoo bijzonder gemakkelijk. Toen bij eindelijk
de tent van den overste gevonden had en dezen
wakker mankte, vernam hij, dat de muilen niei voor
de artillerie bestemd waren, maar voor generaal
Joubert, daar de overste dezen dien middag had
hooren razen, dat zijn trekdieren nog niet waren
aangekomen. (Wordi vervolgd.)
