Zaterdag 17
Januari
1903.
De Rijschool.
No. 5295.
52e Jaargang.
Feuilleton.
Stadsnieuws.
ilIERSFOORTSCIE COURANT.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
tranco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/" 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenais afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT
Telephoon 19.
Het is nu zeker, dat de Rijschool der
cavalerie mét die der artillerie zal worden
^ereeiigd.
Doch waar die vereenigde Rijschool,
met al hetgeen bij zulk een inrichting
behoort, zal worden gevestigd, is nog
niet uitgemaakt.
En hierop juist wilden we, nu het nog
tijd is om overleg te plegen, de aandacht
vestigen.
Indien de Rij- en Hoefsmidschool van
hier verplaatst wordt, dan geeft dat een
vermindering van minstens 11 officieren
en een 70-tal onderofficieren en minderen.
Een groot verlies dus voor'de eigenaren
van huizen, voor den winkelstand, voor
allen die eenige leverantie doen, hetzjj
aan de daarbij werkzaam gestelden of
aan de gedetacheerden.
Uit zeer betrouwbare bron wordt ons
meegedeeld, dat de Gemeente Bergen-op-
Zoora, waar de Rijschool der bereden
artillerie sedert enkele jaren is gevestigd,
bereids heeft aangeboden, aldaar een
kazerne en een manege te bouwen. Het
Rijk' heeft daar, bij de tegenwoordige
stallingen, enz., voldoende terreinen en
op de nu geslechte wallen der vroegere
vesting kan zeer goed op kosten der
Gemeente gebouwd worden.
't Is bovendien een zeer goede geldbe
legging voor Bergen-op-Zoom, want bjj
de 5 officieren en een 20-tal onderoffi
cieren en minderen, die het vaste per
soneel der artillerie-rijschool vormen,
zouden dan komen de 11 officieren en
70 minderen van de cavalerie-rijschool
uit Amersfoort; gezwegen nog van de
telkens te detacheereu officieren der
beide wapens.
Zou het geen zaak zijn om te zorgen
dat de vereenigde Rijschool, met bijbe-
hoorende inrichtingen, te Amersfoort werd
gevestigd
't Is nu nog tijd, zoo noodig door een
dergelijk voorstel, stappen daarvoor te
doen en van ganscher harte hopen we,
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaanschen Oorlog,
dooi'
»DOK TER".
dat deze pogingen intijds zullen worden
aangewend.
De Minister van Oorlog zal zich, bij
den algemeenen drang naar bezuiniging,
waarschijnlijk slecht tegenover de Kamer
kunnen verantwoorden indien hij een
aanbod als het boven aangeduide afsloeg.
Aan de Postkantoren, di»-, gelijk we reeds
schreven, met alle werkzaamheden daarvoor
belast worden, is kennis gegeven dat de On
gevallenwet in werking treedt »op het tijd
stip waarop de le Februari aanvangt''.
De »Amersfoortsche Bestuurders Bond"
heeft zich geconstitueerd als commissie tot
leiding der aanwijzing van gemachtigden als
bedoeld in art. 16 dier wet.
Werkgevers, die van den Burgemeester
aangeteekend per post formulieren voor op
gave van het aantal werklieden in hun on
derneming hebben ontvangen, worden her
innerd aan hun verplichting; om de formu
lieren, behoorlijk ingevuld, uiterlijk heden op
dezelfde wijze terug te zenden of tegen
bewijs van ontvangst ten Gemeentehuize in
te leveren, daar zij anders boete of hechtenis
heioopen.
Maandagochtend vroeg is wel de aller
laatste termijn.
De jongste aflevering van het »Recuei|
Militair" beval een Kon. besluit, regelende
de vaststelling van de hoegrootheid der lich
ting van 1903, waarvan art. 3 luidt:
Wanneer liet aantal lotelingen, die, voor
volledige oefening bij de militie te lande
zouden moeten worden ingelijfd, en die zich
overeenkomstig Art. 138 der Militiewet 1901
in het geheele Rijk voor de zeemilitie heb-
beu aangemeld of hebben doen opgeven,
zoo groot is, dat, ook na evenlueele vrijstel
ling in beroep van lot den dienst aangewe
zenen en van voor den dienst ter zee licha
melijk ongeschikt bevondenen, het voordien
dienst bestemde deel der lichting geheel uit
deze vrijwilligers kan worden samengesteld,
dan wordt het daarin door elke provincie te
dragen aandeel bepaald naar evenredigheid
van het aantal dergenen, die zich voor de
zeemilitie hebben aangemeld of hebben doen
opgeven, waarbij tevens, zoo mogelijk, reke
ning wordt gehouden, eenerzijds met de be
hoefte in elke qualiteit bij de zeemilitie in
31.
De goederen waren zoowat voorde helft opgeladen,
toen een groot aantal voetgaugcrs van het Pretoria-
lager verscheen en den trein bestormde. Alle le
dige trucks werden door hen in beslag genomen eu
van jrder opladen van goederen was geen sprake.
Deze lieden hadden geen bijzonder pleizierigen
tjd achter den rugeerst hadden ze den geheelen
nacht in den regen moeten doorbrengen eu nu had
den ze eerst nog als afscheid met de Khaki's uit
Lady smith gevochten (dezen hadden een uitval ge
daan) en d.virna twee uren lang tot hun knieën
in den modder moeten loopen. Zij zaten van onder
tol boven vol slik en waren doodmoede, zoodat
niemand hun kwalijk kon nemen, dat zj beslag
legden op de nog beschikbare ruimte eu per trein
naar Gloncoo vervoerd wilden worden. Do stations
chef stemde er ook in tot, daar het weigeren hem
toch niet zou geholpen hebben en niet de burgers
lot boven op bet plat der rj tuigen vertrok de
trein.
Van Modderspruit-statie kou men Lombardskop
en Bulwana goed zien en we merkten, dat de En-
gelschen bezig waren de posities der kanonnen te
bombardeeron, wat wel oenigszins overbodig was,
daar al onze posities verlaten waren. Generaal Botha
was met 1400 man bij Kliprivier achtergebleven, om
zoo noodig den vijand het achtervolgen der
terugtrekkende Boeren te beletten, daar hot „trekken'
het bijzonder, en anderzijds met het aantal
opgepevenen in de provincie, welke een be
roep uitoefenen, dat voor die qualiteit het
meest geschikt is".
De examen-vraag»Stel een niet al te
helderen volzin samen van minstens 30 repels
courantendruk" schijnt hier vrijwel beant
woord.
Na afgelegd proefwerk is door de »Ver-
eeniging tot veredeling van het ambacht" is
liet brevet als gezel uitgereikt aan den tim
merman L. D. J. Sloet en aan den huisschil
der J. V/. de Vaal, beiden hierdat van
meester aan den meubelmaker J. Veenenda-tl,
thans te Soest.
Volgens inlichtingen van het »N. v. d. D."
zullen de spoortreinen ook hier te lande
eerlang electrisch verlicht worden.
Op de Statuten van het sAmersfoortsch
Lees-museum" is de Koninklyke bewilliging
verleend bij Kon. besluit van 10 Januari
No. 12.
De Vereeniging *ot bescherming van deu
trekhond" is, nu haar doel (de herziening
van het Reglement op het rijden met hon
denwagens in deze Provincie) bereikt is,
ontbonden, terwijl bet vrij aanzienlijk kas
saldo is overgedragen aan de afdeeling
Gooi- en Eemland van de »Ned. Vereeniging
tot Bescherming van Dieren".
In de Woensdagavond gehouden Jaarver
gadering der plaatselijke afdeeling van den
»Bund van Ned. Onderwijzers" had o. m. de
verkiezing plaats van een nieuw Bestuur.
Gekozen weiden de heeren C. Moerman Jr.,
Voorzitter; W. C. Oosterman, le Secretaris;
A. M. van den Broek, 2e Secretaris; A.
Aardema, Penningmeester; en B. A. van
j der Kleijn, Bibliothecaris.
Tot lid der Provinciale Propaganda-
I commissie werd in de vacature-Akkerman
j gekozen de heer W. C. Oosterman.
I In ile gisteravond onder leiding van den
I heer G. J. Buys gehouden ledenvergadering
I van het plaatselijk Nuts-departement is de
I oprichting der Industrie- en Huishoudschool,
j naar we meenen, een stap nader tot uit
voering gekomen.
De Voorzitter deelde mede, dat het Nuts-
bestuur naging of voldaan kon worden aan
het verzoek van het Bestuur der Industrie
school om een 2e hypotheek te verstrekken van
f 15 000 benevens een jaarlyksch subsidie en
door bet groot aantal wagens zeer langzaam ging.
Het verwonderde ons allen, dat de Engelscben
niet dadeljk getracht hadden, naar Modderspruit te
komen. Waarschijnlijk waren ze voorloopig meer
dan tevreden met Ladysmith te hebben ontzettrou
wens hadden de mannetjes van generaal Bul Ier zeer
vermoeiende dagen achter den rug, en in Ladysmith
stonden de lui óok niet zoo bijzonder „op voer" om
er dadelijk op uit te gaan. In elk geval werden we
met rust gelaten en maakte men nog volstrekt geen
haast roet den laatsten trein te doen vertrekken-
Ik was op bezoek bij mr. Van den Honert, onder
wiens toezicht de bruggen moesten worden „opge
blazen" en we zaten heel gezellig in zijn wagen te
praten, toen we opgeschrikt werden door geluid als
van het barsten van een granaat. We vlogen alle
bei den wagen uit, denkende dat Khaki begon ons
onder vuur te nemen. Het was evenwel een valsch
alarm: het bleek, dat men den biug even voorbij
de statie had laten springen en we ons zonder deug
delijke reden ongerust haddon gemaakt.
Tegen een uur of twee 's middags was het spoor
wegpersoneel gereed om te vertrekken en verlieten
we Modderspruit. Te Elandelaagte aangekomen, be
vonden zich daar nog een groot aantel burgers, waar
van velen min of meer vroolijk waren jammer,
dat vroolijkheid tut baldadigheid vergingo en
men al de magijaznen met levensmiddelen in
brand stak. Dit was verkeerd, en geheel on-
noodig. Generaal Botha was nog achter, maar
zonder kost; toen bij later op Elandslaagte terug
trok, met het idee daar van alles te tullen vinden,
vond hij niets anders dan de nog rookende puin-
hoopen. Dit was voor hem een groote teleurstelling
zijr. menschen waren uitgeput en door gebrek aan
levensmiddelen was ook hij genoodzaakt tot aan de
Biggarsbergen terug te trekken.
's Avonds vertrokken wij met den trein uit Elands
laagte en lieten de feestvierende burgers nebter,
Het deed me aangenaam aan. de lui op die manier
te zien baudelende toestanden toch waren hoogst
ernstig, maar in plaats van zich af te vragen, welke
dat het tot de overtuiging was gekomen,
dat dit mogelijk zou zijn, mits de Fröbelschool
en de Huisvlijtschool beide Nuts-instellin-
gen in voldoenden omvang in het gebouw
der Industrieschool konden worden onder
gebracht.
Het huidig gebouw der Fröbelschool is te
kleintelkens moeten kinderen geweigerd,
terwijl het niet meer kan worden uitgebreid.
In het göbouw der Industrieschool zal <le
Fröbelschool beter gehuisvest kunnen wor
den, terwijl tevens het onderwijzend personeel
beter gesalarieerd wordt. Een nieuw gebouw
voor de Fröbelschool zal omstreëks f18000
kosten, terwijl aan salaris voor bet personeel,
dat dan door het grooter aantal leerlingen zal
moeten uitgebreid, een f 1000 meer zal noo
dig zijn.
De 3 meisjesklassen der Huisvlijtschool
tellen thans elk 15 kinderen ook hier moeten
echter veel leerlingen worden afgewezen
wegens gebrek aan ruimte. In het gebouw
der Industrie-school zullen een 100 kinderen
huisvlijtonderwijs kunnen genieten.
Het Nut nu, kan deze dringende verbe
teringen niet zelf bekostigen.
Een groot voordeel voor deze instellingen
zal hel wezen, als zij in bet nieuwe
gebouw kunnen ondergebracht en een groote
reden voor het Departement zal het dus zijn,
de Industrieschool financieel te steunen, haar
oprichting mogelijk te maken door vóór te
gaan opdat het particulier initiatief spreke
en Rijk, Provincie en Gemeente kunnen
volgen.
Fröbel» en Huisvlijtschool ontvangen thans
aan subsidiën 1600, een telken jare terug-
keerende post, welke bij onderbrenging in
het nieuwe gebouw worden uitgespaard.
De financiën van het Nut zijn nagegaan
en er is gebleken, dat alles op den zelfden
voet kan voortgaan de inkomsten, aan ren
ten van leeningen en contribuliën, bedragen
rond f 1800, welk bedrag voldoende is voor
de jaarlijksche subsidiën.
Het Nut gaat dus door het verstrekken
der f15 000 niet achteruit; integendeel ko
men twee vrijwel noodlijdende instellingen
in beter conditie.
De gang van zaken zal de zelfde zijn als
bij de oprichting der Ambachtsschool, waar
voor liet Nut f23000 gaf.
Bij een anderen geldschieter zal een 1e
hypotheek moeten gesloten worden het Nut
zal een 2e hypotheek aangaan onder voor
waarde, dat Fiöbel- en huisvlijtschool in
het nieuwe gebouw worden ondergebracht,
maatregelen er nu genomen moesten worden om
het kwaad zooveel mogelijk te keeren, gaveu velen
zich aan losbandigheid over.
Die nacht en de volgende dag werden gebruik',
om al de bruggen tusschen Ladysmith en de Biggar*-
bergen „op te blazen" en wj kwamen 's avonds te
Glencoe aan. Den volgenden ochtend ging ik er
op uit om uit te vinden, waar mijn chef gebleven
was. Men vertelde mij, dat lij nergens was te vin
den on sommigen, die hem goed kenden, spraken
de veronderstelling uit, dat h j wel reeds te Pretoria
zou wezen. Zóo erg bleek het evenwel niet te zijn
den volgenden dag kwam hj boven water.
De luitenant vertelde, dat hij reeds vroeger te
Glencoe zou geweest zyn, indien niet een paar van
zijn telegrafisten met zyn wagens waren doorgereden.
Deze had hij achterna moeten gaan om ze terug te
doen komen naar Gleucoe.
Het was hier een echte warboel; telkens kwamen
er nog Boeren met hun wagens aan, terwijl de reeds
aangekorncnen aanstalten maakten om verder te trek
ken de oificiereu hadden zoo goed als geeu invloed
meer op huu meuschen; het beetje discipline, dat
er vroeger nog bestaan had, was nu heelemaal naar
de maan. Overal hoorde ik de burgers onder elkaar
raid houden en gewoonljk kwamen ze lot het be-
sluit om „huis too" te gaan.
Generaal Jouberl was eveuzoo te Glencoe; hj liet
i de Boeren op het perron vau de statie bj elkaar ko-
I n?.ou ,0" 8Prnk hun ongeveer als volgt toe: „Wat
zijn jullie plannen Ik hoor, dat jullie huis toe
willen. Maar zal dat helpen? Denk ie, dat wanneer
wj „huis toe" gaan, de Engelschman dit ook zal
i doeu l
I dit denken, zjn jullie geheel verkeerd.
De vyaud zal dan zonder tegenstand Trausvaal bin
nentrokken, en op al jullie goed beslag leggen. Al
het bloed, dat reeds vergoten is, is dau tevergeefs
i gestort.
„En zjn jullie niet bang voor jullie vrouwen en
kinderen, om nis lafhartigen naar huis te komen en
te moeten zeggen, dat je voor den Engelschman ge
vlucht bent, eu nu maar thuis op hem zult wach
ten? Komaan, vat moed"! Geloof en vertrouw op
God
„Kjk, wil jullie vechten, hier zjn mooie posities,
hierop de Biggarsbergen kunnen wij deEngelsohen
even goed tegeehouden als bj Colenso.
„Laten we dadelijk schansen gaan .aken, en als
de v jand komt, hem op dezelfde manier ontvangen
als we dit bij de Tugela gedaan hebben".
Er werd „hoerah" geroepen, en men begon plan-
en te makeD om posities op de Biggarsbergen in te
nementoch waren er velen, die stilletjes te paard
(per spoor kon men zonder speciaal verlof van den
generaal niet reizen) naar huis giugen.
Na nog een paar dageu te Glencoe te hebben
doorgebracht, kreeg ik order van m jn chef om naw
Pretoria te gaan en de machinerieën op de forten
in orde le brengen. Ik zag de toekomst donker in
het Boerenleger was in die dagen zoo goed als ver-
loopen het vertrouwen en de moed der Boeren was
„nihil" on er was maar weinig te zien van den in
vloed, die men beweert, dat godsdienst uitoefent.
Het vertrouwen op God, en daardoor hoop iu de
toekomst, bestODd toen niet, en, het spjt me het te
moeten zeggen, bij de meeste Boeren bestond alleen
het streven, zich met de gemaakte buil in veiligheid
te brengen.
Hadden de Engelschen in die dagen van den toe
stand parij getrokken, ze zouden bijna zonder te
genstand door Natal en in Transvaal hebben kunnen
trekken. Gelukkig evenwel gaven ze ons tjd om
tol' ons zdven te kotuen en iu deu tjd, dien ik te
Pr?toria doorbracht om tie for en gereed te maken,
gelukte het onzen vooruianuen, weer wat eenheid
in den warboel te brengen en den Engelschman
weerstand te biedeu b j zju tocht door Natal en den
Oranje-Vrjsuat.
