Donderdag 12 Februari 1903. Recht van staken. No. 5306. 52e Jaargang. Feuilleton. Stadsnieuws. AMERSFOOETSGHE COURANT. UITGAVE: £JRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maandon f\. iranco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reolatnes 15 regels/11.25; elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRACHT 9 Telephoon 10. KENNISGEVING. De GEZONDHEIDS-COMMISSIE yoor de Ge meente AMERSFOORT, brengt tor kennis van belanghebbenden, dat zij hare openbare vergadering, bedoeld in art. 27 der Gezondheids-wet, zal boaden op Vrijdag 13 Febru ari 1903, des avonds te 9 uur, in bet Raadhuis. D. van der WERF, Voorzitter. W. D. CAUDRI, Secretaris. Amersfoort, 11 Februari 1903. In zyn jongste nummer behandelt het Week blad van het Recht" deze vraag en schrijft: „Staking van den arbeid is een recht, maar kan ook in zich bevatten een onbetwistbaar onrecht, wanneer zij geschiedt binnen den ter mijn waarvoor de werknemer zich heeft ver- bondeü, wanneer zij bestaat in weigering van vervulling eener verplichting welke de arbeids overeenkomst hem oplegt, wanneer niets van hem gevraagd wordt dan waartoe hij naar redelijk heid gehouden is en wanneer in de verhouding tusschen hem en zijn werkgever geen dringende reden tot het onmiddellijk eindigen met den arbeid gelegen was. Dan is die staking van den arbeid wederrechtelijke contractbreuk, een onrechtmatige daad. Daarover kan verschil van gevoelen onmogelijk bestaan en ook zij, die jui chen over de resultaten van zulk een staking, omdat zij meer kracht heeft gegeven aan begin selen welke zij heilzaam en goed achten, kuunen die onrechtmatigheid niet wegredeneeren. De regel, dat men eenmaal vrijwillig aanvaarde verbintenissen behoort na te leven, is een regel des rechts, die, hoezeer eeuwen oud, toch niet verouderd is, en niet verouderen kan, want zij is tevens een regel van de moraal, hier met de uitspraak van het recht volkomen overeen stemmend". Herinnerend aan de in 1876 te Middelburg gehouden vergadering der »Ned. Juristen- vereeniging" in welke de vraag werd be handeld, vervolgt het „Wederrechtelijke schending eener burgerrech telijke verplichting leidt tot den plicht om de daardoor ontstane schude te vergoeden. Ook daaraan zal geen rechtsgeleerde twijfelen. Doch mag die schending, wanneer zij bestaat in niet- nakoming der voor den werknemer ui* de ar beidsovereenkomst voortvloeiende verplichting tot arbeidspraestatie, ook onder de sanctie eener strafbepaling worden verboden? „De vraag is allerminst nieuwzij werd, onder leiding van mannen als Modder man en Goudsmit, in het algemeen ontken nend beantwoord, maar ook zij erken den, dat geenerlei beginsel verbiedt een straf bepaling te verbinden aan de niet-nakoming eener burgerrechtelijke verbintenis en ook zij beiden gaven toe, dat er gevallen kunnen zijn, waarin het algemeen belang zoodanige strafbe paling kan vorderen. Met hen nam de verga dering nagenoeg eenstemmig aan, dat het met goede rechtsbeginselen bestaanbaar is, indien de Staat de nakoming van civiele verbintenissen door strafbepalingen waarbo age val de ver bintenis betrekking heeft tot u* ablieken dienst of wanneer andere eischen van net algemeen be lang zoodanige strafbepalingen rechtvaardigen. Bij dit algemeen belang hadden de stellers der vraag o.a. het oog op het belang van hot spoor wegverkeer en van de gasverlichting. Het mag, juist in deze dagen van spanning en gisting, bij zonder nuttig heeteu, deze debatten te herlezen, gevoerd in een zoo veel rustiger tijd, toen, naar verschillende sprekers getuigden, het gevaar voor belangrijke werkstakingen in ons land nog verre lag. Sinds dat jaar 1876 heeft onze wetgever in de artt. 390 tot 394 van het Wetboek van Strafrecht de verbintenis van den schipper en de schepelingen van een Nederlandsch schip of zeevisschersvaartuig uitdrukkelijk gesteld onder de sanctie van de Strafwet; sinds dat jaar heb ben ook in ons land de vereenigingen van ar beiders zich een groote macht verworven en de meer theoretische vraag van toen verkreeg groote practisehe beteekenis. Thans heeft zij zelfs een acuut karakter. „Het is niet onze bedoeling, een pleidooi te gaan geven voor een strafbepaling zooals de overgroote meerderheid onzer in 1876 vergader de juristen rechtmatig verklaarde. Wij erken nen al het bedenkelijke, dat daarin kan zijn ge legen, al de bezwaren daaraan verbonden. Bij de debatten in 1876 sprak Modderman ernstige woorden van waarschuwing tegen bet voortdu rend maken van nieuwe strafbepalingen, woor den die wij met volkomen instemming onder schrijven. Meermalen verdedigden wij ons ge- gevoelen in dien zelfden zin. De straf zij en blij ve het ultimum remediuru. Ook is het niet zon der ernstige bedenkingen een strafbepaling als wapen te gaan voeren in den maatschappelijken strijd, waarvan de einduitslag toch van geheel andere oorzaken zal afhangen en zal moeten afhangen. Voorts blijft het de vraag wat een Schetsjes uit den Zuid- Afrikaanscheu Oorlog, door »DOK TER". 42. De officieren hadden de vrijheid, zich buiten het kamp te begeven en maakten dan ook wandelingen of kwamen bij het station om met den chef of den opzichter een praatje te maken. Over 't algemeen hadden deze heeren hot niet kwaad; heteeuigewaa natuurlijk, dat ze krijgsgevangenen waren en daar door hun persoonlijke vrijheid misten, maar overi gens hadden ze bij deze wijze van leven oud kun nen worden. Onze werkzaamheden wareu afgeloopenwo ver trokken dien avond nog naar Waterval Boven mot de belofte aan den opziehtor, op het einde der week terug te komen om te zien hoe de zaken marcheer den. We giugen dan ook Vrijdag naar Nonitgodaeht en daar alles in orde bevonden werd, levens terug. Nu myn diensten niet meer noodig waren, besloot ik nog tot Zondag te Waterval Boven te blijven en Maandag naar Balmoral terug te gaan, Op mijn lo- rugreis te Machadodorp uitstappende om een bezoek bij klein-luitenuut Malan te brengen, ontmoette ik daar den majoor. Hij bad hier een en ander te re gelen en zou den volgenden dag naar Waterval On der vertrekken om de Rogeoring te zien. Ik mocht niet doorgaan naar Balmoral, wel mee terug, waarin ik lachend toestemde. Tc Waterval Onder met verschillende zaken ge reed gekomen, bosloot de majoor naar Nooitgcdacht te gaan. Hij had daar oen oom wonen en wilde diens familie een bezoek brengen, terwijl hij ook het ge vangenenkamp wol eens wilde zien. We kwamen dien avond to Nooitgoducht aan, de majoor ging naar zijn familie en ik bracht ilen nacht door bij den opzichter. Deze was verbazend bly over mijn bezoek en uit louter vreugde moesten we telkens „15 droppels" nemen, zoodat we eeuigszi us onstabiel naar bed gingen. strafbepaling zou kunnen uitrichtwn, wanneer straks duizenden en nog eens duizenden eens duizenden het verbod des wetgevers, ondanks de bedreiing, zouden willen overtreden. Zoo rijzen de bedenkingen uls van zelf en wij zyn niet geneigd ze lichtvuurdig ter zijde te schuiven. Maar aan den anderen kant moeten ook de ernstige maatschappelijke belangen wor den gewogen, welke kunnen worden getroffen, zoolang op het machtwoord van enkelen, lei ders thans nog, straks zelf verder geleid dan zij willen door hen die zij meenen te sturen naar hun hand, duizenden bereid zullen zijn elk oogenblik zich te onttrekken aan verplich tingen, die zij onder woord en onder eed hebben op zich genomen te vervullen naar eer en geweten. Het belang der rechtsgemeenschap, in het gel dende recht belichaamd, staat dun tegenover het belang van éen groep der maatschappijdat gemeenschapsbelang en het te zijner bescher ming bestemde recht mogen niet wyken, zoolang hun nog éeu middel ten dienste staat, zich te doen gelden. De strijd om belangen wordt in onzen tijd telkens sterker en met krasser mid delen gevoerd ook die maatschappelijke wor stelstrijd behoort aan do regelen des rechts te zyn gehouden, Waar dat recht onvoldoende is, worde het gewijzigd ter bescherming van als rechtmatig erkende belangen, die tot dusver onvoldoende werden behartigd. In een Staat echter, waar het recht niet meer heerscht, maar de macht of de willekeur van enkelen, is de anarchie geboren. Daarom dient de vraag te worden overwogen, met al den ernst die zij vordert, of het recht te onzent nog over de middelen beschikt, noodig om zich te di handhaven". Gulden woorden, die onze Wetgevende macht ter harte dient te nemenniet om de vrijheid van wien ook te schenden, maar om voor een rechtmatig gebruik van de vrijheid te waken. Den volgenden ochtend verlieten we Nooitgedacht weder oin, na te Waterval Boven en Machadodorp een nacht Ie zijn overgebleveu, eindelijk te Balmo ral aan te komen. Het scheen, dat we juist bij tjjds kwamen, want er liepen geruchten, dat Khaki bezig was, uit te komen en er dus elk oogenblik order kon gegeven worden om in te spannen en te trekken. De vijand bad ons langen tyd met rust gelaten, zóo lang zelfs, dat we er verbaasd over waren en elkaar al dikwijls gevraagd hadden, wat de reden hiervan eigenlijk was. Hoofdzakelijk zal het hem wel hierin gezeten hebben, dat er tijd noodig was geweest om voldoenden voorraad levensmiddelen en krygsbehooften te Pretoria te verzamelen. Deze zaken toch waren noodig om met succes verder oostwaarts te kunnen trokken en ik heb dan ook later van bevoegde zyde gehoord, dat wanneer we al onze krachten besteed hadden om do communi catie langs de zpoorliju te verbreken, we oneindig veel beter zouden hebben gedaan dan maanfleu stil lo liggen. Evenwel was het voorloopig met onze rustige rust gedaan en zaten we eiken dag in het zaal om vol- doondeu afstan.' te bewaren tusschen ons eu den voortruk kenden vijaud. Te vergeefs trachtten do officieren de burgers lo bewegen stand ve houden en den vijand afbreuk te doen er waren geen posities, beweerden ze, bet cenige resultaat zou zijn, dat de vijand onsmetzyu scheepakauonnen uit elkaar schoot. Elkeu ochtend hadden we hoop, dat de Boeren van idee zouden veranderen, maar altijd werd die hoop den bodem ingeslagen het was en het bleef een vluchtparty. Bijzonder plcizierig waren die dagelyksche terug tochten niet; het was 'sochtends bitter koud eu door den wind, die gewoonlijk uit hel oosteu waaide, kreeg meu al het stof vlak in 'tgelaat ou monden oogen vol zand. Onze paarden gingen or óok niet op vooruithet gras was afgebraud en het voer achaarsch, waardoor do dieren niets of bijna niets te eten kregen en zóo zwak werden, dat tnen slechts stapvoets kon rytlen. Te Middelburg aangekomen, vaardigde generaal Botha een order uit, dat het dorp verdedigd moest worden en dus niemrud verlof zou krijgen om ver. I der te trekken; er waren hier goede posities on I men behoefde dus hier niet het tegengestelde to beweren als reden om lo vluchten «onder maar^on onkel schot op den vijand gelost te hebben, ty'e Ds. J. G. Busch Koiser, emeritus-predikant bier, hoopt aanstaanden Zondag in de Lu- thersche kerk voor te gaan. In de Remonstrantsche kerk hoopt vóór te gaan ds. C. E. Hooykaas, van Boscoop. De Gezondheids-commissie zal morgen avond te 7 uur een gewone en te 9 uur ten Raadhuize een openbare vergadering houden. Door den Keurmees'er der visch is heden ochtend oen tlinke party Noord zee-bot afge keurd, door twee Bunschoters aan de markt gebracht. Niet onwaarschijnlijk is het, dat het lek kers eerst te Amsterdam is te koop geboden, doch zelfs daar geen koopers kon vinden. De politie maakte het onschadelijk. Wil men er wel aan denken, dat zy die willen deelnemen aan de verkiezingen heb ben toe te zien dat vóór 15 Februari hun aangifte voor de Kiezerslijst geschiedt. (n het artikel over den »Kei", in het vo rig nummer, staat zMeyster was in zyu tyd een oud-A mersfoorter". De intelligente lezer zal daarvoor wel reeds hebben gelezen geen oud-Amersfoorter. De DÖtaats-coprant" van heden bevat het Kon. besluit tot invoering op 1 Maart van de militaire bevordering,* enpensioeu wette u Een tegenvaller voor hen, die met verlui zijn in alwachting van pensioeneen mee valler echter voor hen, die nu eindelyk eens promotie maken. By Kon. besluit zyn benoemd totreserve- 2e luitenant by het 5e regiment infanterie de vaandrigs J. A. Broeknmu, J. W. C. ürt, M. A. E. beeuwen, A. H. de Noo, P. M. S. van Leeuwen en H. K. Hobbel, van het korps. Tot reserve-2e luitenant by het 2e regi ment infanterie is o. a. benoemd vaandrig J. N. F. Boeschoten, van het korps, thans te Zeist. Luitenant R. O. van Manen en B. W. ba ron Van Dedem, van het le regiment huza ren, worden met ingang van I Juni gede tacheerd by de Rijschool bier. In de morgenavond te houden vergadering met dames van het plaatselijk departement der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen" zal de heer J. H. van Uodeweerd, de ook hier zeer bekende declamator, vroeger te Baarn thaus te Utrecht, als spreker optreden. waren in don namiddag te Middelburg aangekomen eu dien avond werden de posities bezet. We gin gen vroeg slapen, omdat volgens ingekomen berich ten de vyaud reeds nnby was en deze zonder twijfel zeer vroeg in den oohtend met ons in aanraking zou wezen. De gepantserde truck met Long Tom werd by het station Uitkijk geplaatst, daar de vijand wt— schijnlijk langs het pad zou komen, dat van station le bestrijken was. Dien ochtend stonden we dan ook by het a breken van den dag op, zadelden ouzo paarden de majoor eu ik reden zoo spoedig mogelijk naar Uitkijk. Hier aangekomen, vonden we den stuks- commandant, eenadjudautouderofficier, in do grootste woedfe. Hoewel de vijand zichtbaar was, kon ineu hem nog lang niet met het kanon bereikou eu toch hadden de Boeren er voortdurend bij den adjudant op aaugedrongon, Khaki onder vuur te nemen wilden maar niet gelooveu, dat Long Tom nie ver kon schieten; de Boerou en de adjudant werden boos en de laatste zeido tegen Ueu majoor dat voort aan zijn ecnigo wensch zou zijn, dat er ecu kanon gemaakt wcril dat wel 20 mijlen ver kon schieten. De majoor word ook door do Boeren bestormd mat hot verzoek om toch met Long Tom te laten schie ten, maar liy vertelde hun, dat de afstand nog te groot was en ze geduld moesten oefenen. We haddeu voorloopig nog den tijd en deze werd door ons gebruikt om den vyand gade te slaan. De koppen vóur ons waren zwart of liever geel van Khaki's; langzaam trokken ze voort en nog altijd kwamen er nieuwe massa's van achter deu kop, waar het pad hol eerst zichtbaar word, opduikeu. Allen, die mol het laud hier goed bekend waren ga ven hun verwondering er over te kennen, dat de vijaud juist langs dien weg trok, waarbij hy uiet onder hot hereik van ous geschut kwam. Iemand, die al zijn leven hier geleefd had, beweerden zo, had het niet beter kunnen doen. Later bleek het, dat er toen reeds lui wareu, die land en volk ver rieden, en dal oen Boor uit Middelburg dot» vijand als gids had gediend. De vyand had in dieu tyd don kop boroikt, dio het dichtst bij ons was eu hoewol we er aan twij felden of Long Tom dien afstand zou kunnen schie ten, gaf men order om le vuren. Daar suisde du granaat door het luchtruim den vijand tegemoet vol spanning zagen wo het oogenblik nuubngfen, dat hij zou aanslaan ou harstendaar spatte m^uit elkaar, holaas te kort. De wielen werden opgehoogd, waardoor het kanon meer elevaiio gegeven werd nog een schot, woer te kort I Tandunknarsond moes ten wo orkonnen, dat Khahi zijn weg lo goed ge kozen had. Zonder zich om Long Tom lo bekom meren, trok de vijand voort, trachtende Middelburg te omsingelen alvorens in gevecht to gaan. Dit ruu evenwel niet zoo heel gemakkelijk er wer- kauouuen op den linkorvleugel voldoends voor uitgeschoven om den vyand le kunnen bereikou. Khaki Btopto zijn vooriraimscho beweging en wol dra was commandant Gravel met zyn luouschen in een hevig gevecht gewikkeld. Do Boereu hielden zich good, maar uiet langer dun tot deu avondtoen do duisternis viel, hadden ze or genoeg van, zo had den de groote massa's Engolsohon gezien ou waren van meening dat liet onmogelijk was, die togen to houdeu en trokken in den nacht verder, generaal Botha achterlatend en or zioh volstrokt niet over be kommerend, dat het by zulk een gedrag onmoge lijk zou *iju, don oorlog tot eon good eiudo to breu- gen. Voor alle zekerheid had do mi\joor dicu achter middag de wagcus vorder laten gaan, ongeveer een hall uur van het dorpwe gingen daar deu nacht doorbrengen niet het plan den volgenden ochtend weer uoar Middolburg to rydeu. Halverwege kwa men wo generaal Botha tegeu, dio dun nacht tu Middelburg had doorgebrachtwc vernamen nu, dat de burgers dien nacht hun positios hadden ver laten eu dat Middelburg dus aan do Engelsohen moest wordou overgegeven. Wo keerden om en trachtten ouzo wagons in te halen, die op weg wa ren naar Fanstaiio. Wo begrepon, dat Khaki als hij eenmaal ie Middelburg was wel een 24 uur rust zou nemen, waarom wu ons volstrekt niet haastten. Dien nacht sliopeu wu doodgerust ou stondeu niet al te vroeg op. Toon we wakker worden, warande meeste burgers or reeds van door, alleen gcneraul Botha mot zyn stuf bevoud zich nog daar, torwjjl commandant Gravel met zyn menscuou zich nog tusschen Fan en Middelburg bevond. Long Tom stoud ook nog bij hot station. Zoodru do vijand oprukte uit Middolburg, zou commandant Gravel bericht zenden eu had dan uog tijd genoeg om terug te gaan. (Wordt vorvotffd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1