Zaterdag 21 Februari 1903. No. 5310. 52e Jaargang Feuilleton. Stadsnieuws. AHERSFOORTSCHE COUMT. UITGAVE FIRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi. franco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/1.25; elke regel meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRACHT 9 Telephoon 19. Jenever in de cantines. Nu, bijna gelijktijdig met het verzoek van het Hoofdbestuur van den «Volksbond, ver- eeniging tot bestrijding van het drankmis bruik" aan de afdeelingeD, om het verkrijg baar stellen van sterkedrank in de kazernes ter sprake te brengen, de order van den Minister van Oi rlog kwam om den verkoop van sterkedrank in de militaire cantines te staken, was het wellicht niet ondienstig, eens een onderzoek in ie stellen naar het drank gebruik in een der grootste kazernes van ons land. Immers voor de 4 bataljons infanterie, welke hier in garnizoen liggen, is hier éen cantine voor de onderofficieren en zijn er twee voor de manschappen en ofschoon nu volstrekt niet te bewijzen valt, dat de hier bereikte resultaten als norm kunnen dienen voor het drankgebruik in alle militaire can tines, toch zullen deze den Volksbonders en ook den Geheel-onthouders een andereu blik doen krijgen in deze materie. De hier volgende cijfers werden ons met de meeste bereidwilligheid verstrekt door luitenant Van Erp die, als officier voor spe ciale diensten, belast is met het toezicht op de cantines. Het zij ons vergund, hem op deze plaats dank te brengen voor de volledige inlichtingen welke hij ons verstrekte, ofschoon we geheel onverwacht kwamen en hij, als lid eener examen-commissie, wel andere bezigheden had, dan ons te woord te staan. En zeer nadrukkelijk zij gezegd, dat de beschouwingen, welke we aan dit onderzoek vastknoopten, ons niet door hem zijn Inge geven. Jenever dan wordt slechts onder zeer strenge controle verkocht en wel twee malen per dagéen uur voor het middageten en s avonds tusschen 8 en 10 uur. Den onder officieren, belast met het toezicht in de can tines, wordt steeds op 't hart gedrukt er voor te zorgen, dat aan den zelfden persoon nimmer meer dan twee borrels worden ver strekt en een feit is het dan ook, dat in de cantines nooit eenig spoor van abnormali teit te constateeren is geweest. Schetsjes nit den Zuid- Afrikaanschen Oorlog, door »DOK TER". 46. Klein-luitenant Malan, die hier 6ok met zijn com- missiariaatwngens was, bad order gekregen om naar Lydeuburg te gaan en daar groot-luitenant Malan nog niet wist waar wij heen moesten, besloot bij zijn wagen mee te laten gaan. Helvetia was weldra verlaten. Overal zog men de burgers verspreid, die een goed heenkomen zochten. Sommigen gingen in de richting Lijden burg, maar de meesten naar Waterval-Onder, wat feitelijk de order was. Hoewol bet Franacbe kanon nog in batterij stond en zoo nu en dan op de Eu- gelscbon schoot, was de majoor nergens meer te zien, waarom luitenant Malan en ik besloten, ook naar Waterval-Onder te gaan. Wc gingen eerst nog even naar den stuks-commandant om naar den majoor te informeeren en die vertelde ons, dat de majoor gezegd, gent raai Botha te gaan spreken ter wijl bet kanon, zoodra de burgers een voldoend eind vooruit waren, naar Waterval-Onder moest trekken. Wij besloten niet langer to wachten en langzaam ook naar Waterval-Onder te r'yden. Onderweg wer den we ingehaald door het kanon en gingen daarom eens kijken of de vijand ons ook achterna kwam. We beklommen een kopje dicht bij en met behulp van den kijker van luitenant Malan kon men bier en daar de Engelscben zien. Terwijl we zaten rond te kijken, meende luitenant Malan waar to nemen, dat de Éugolscben een soheepskanon in stelling brachten eD nadat ik door den kijker het ding in oogeuscbouw had genomen, was ik het met hem eens, dat bet eeD der scbeepskauonnen uioest wezen. De weg naar Waterval-Oude: was nog vol ,wagens en kon van de plek, waar het vijandelijk kanon stond, zeer goed beschoten worden. We twijfelden er geen oogenblik aau, of dc Engelsehen gingen de wagens onder vuur nemen, en dan zouden onze menschen hot „banja zwaar" krijgen. Dat ook het gebruik van sterkedrank ge ring is, raoge hieruit blijken, dat in de ge- heele maand September, toen per 2 bataljons een gezamenlijke sterkte was van 550 kor poraals en minderen, aan jenever verkocht is voor i 40, dat is in bet geheel 800 bor rels, of per hoofd en per maand l7ae borrel. Bier werd daarentegen meer verkocht en wel voor f200, of omstreeks 2222 Liter en dus per hoofd en per maand omstreeks 4 Liter. Het meest echter werd melk gebruikt en wel voor f250, of 3125 Liter, dus per hoofd en per maand nagenoeg 6 Liter. Het gebruik door rond 300 onderofificiereu was f90 of 1800 borrels, of per hoofd en per maand 6 borrels; aan bier voor f115 of omstreeks 1280 L. of per hoofd en per maand iets meer dan 4 L., en aan melk, f92 of 1150 L., of iets minder per hoofd en per maand dan 4 L. Wat denkt de »mendie schrijft van «tóch geen drankvrije troepenomdat het aan de coinmandeerende oflicieren zou zyu overgelaten, ook thans nog sterkedrank in de cantines te doen verkrijgbaar stellen (hetgeen echter beslist onjuist is) wat denkt amen", met deze otïieieele cijfers vóór zich, van de cantines waar «onbedorven jon gelingen" aan den drank worden gebracht? Wie den soldaat kent, weet dat deze ook als burger zijn borrel dronk en dat hij vol strekt niet in en door de cantine heeft leeren drinken. Ofschoon het paradoxaal klinkt, vooral voor de amateurs-wereld verbeteraars, die uit de verte hun oratorische talenten ten toon spreiden over zaken welke zij wel de moeite waard achten te bebazelen, doch niet voldoende belangrijk om ze grondig te on derzoeken alvorens ze er hun schoone theo rieën over ten beste geven (terwijl zeer zeker elke cantine-commissie de noodige ge gevens gaarne zal verstrekken) is het door lange ervaring gestaafd oordeel, dat de ge zonde lichaamsbeweging, de juiste indeeling van den dag, de flinke nachtrust op een rein bed en bovenal de krachtige voeding bij den soldaat de matigheid bevorderen. De cijfers En jawel, hel (.tuurde niet lang of de lydith bom men baretten op den weg tusschen de wagens. De Boeren wisten niet, waar heen en sloegen dwars het veld in, om maar onder het vuur van de ka nonnen uit te komen. De meesten kwamen daar door eerst in den nacht naar Waterval-Ouder. Voor alle zekerheid sloegen ook wy dwars af en kwamen tegen zonsondergang weer in het groote pad, waar het den Elandsberg afgaat. Dit pad was verbazeud steil, zoodat, om de paar den te sparen, we afstegeu en de dieren by den teugel leiaden. Dat de wagens zonder ongelukken goed en wel beneden kwameu, was mij een raadselwanneer alle vier wielen door kettingen geremd werden, schoven de wagens nog Daar beneden en kwamen daardoor dikwijls dwars op den weg te staan, met gevaar van omslaan Ik was blij, toen we goed en wel beneden warende weg was door bet groot aantal wagens, paarden en menschen verbazend stoffig, zoodat we met stof bedekt waren. Te Wa terval-Onder was het een verbazende drukte en het hotel meer dan vol. Toch kregen we dien avond nog een plaatqje aan tafel, waar we meer dan blij mee waren, want we hadden dien middag maar balf klaar gegeten. Toen we dien avond buiten wilden gaan slapen (in bet hotel was geen plaats) kwamen we tot de wetenschap dat onze dekens met dcu wagen van luitenant Malan mee waren. Gelukkig had ik en Kennis ouder dc telegrafisten te Waterval-Onder en deze gaf ons ieder eeu deken, wat wegens liet zachte klimaat dat hier heersebte, meer dan voldoende was. De wagen van de majoor was óok aangeko men, maar de majoor nog niet, evenmin als gene raal Bolbazij arriveerden eerst Da middernacht, zooals we den volgenden dag vernamen. Den volgeudeo ochtend kwamen er nog altijd burgers en wagens aan, die dien nacht Op Elands berg hadden doorgebracht. We hoorden lerens, dat commandant Schroder by Waterval-Boven met zijn wagens in een kloof was vastgereden. Hij had zijn wagen» mocton verbranden en kwam door don tun nel naar Waterval-Onder. Mijn broer, dio te Wa terval-Boven was, had mij gezegd, dat ingeval wij terug moesten trekken, hij daar niet wilde blijven, maar ook zou afkomen. Tot nog toe verscheen hij niet en toen er een telegram kwam van den telegra fist, dat hij het kantoor ging sluiten, omdat de Engelschon in aantocht waren, vreesde ik, dat hij zyn plan veranderd had. Vooral toen de telegrafist van het melkgebruik bewijzen ten volle, dat deze de meest gewilde drank is. Maar nu de plotselinge verbodsbepaling (want de jongste order tot dusver in ons orderlievend land van den Minister van Oorlog is niet voor tweeërlei uitlegging vat baar) deze heeft weer veel afgebroken van het goede werk dat in zooveel jaren met zooveel zorg en tact is opgebouwd. Jonge soldaten zijn als kinderen verbiedt men hun iets, dan doen ze juist hetgeen verboden is en waarover ze anders niet zouden hebben gedacht, en zoo waren den eersten Zondag na het verbod heel wat meer luidruchtige, min of meer licht-aangeschoten soldaatjes in de straten van Amersfoort te zien dan te voren. Hoe dat kwam Ze hadden evenals vroe ger bij den een of anderen «Jan den dief" een borrel gekocht in de stad en, in plaats van den uitstekenden jenever die de cantine verkoopt, wie weet welk mengsel van veel grooter giftgehalle gedronken. En de troepen die geconsigneerd waren, soms dagen achtereen, waren er weinig over te spreken, dat ze vóór het middageten hun borrel niet konden krijgen. Geen wonder zou 'tzijn als er in die dagen sterkedrank binnen het kwartier is gesmokkeld, sterke drank weer van den eenen of anderen tapper, die slechts heel weinig jenever behoeft te koopen om een een groot vat uit le kunnen schenken. 'tls dan ook zeer te hopen, dat spoedig een contra-order komt en, als in de laatste kwart eeuw bijna, in de cantines onder strenge controle weer sterkedrank van uit stekende qualiteit wordt verkocht. Zoolang Nederland niet drankvrq is en zoolang dus de jongelieden vóór hun in dienst treden hebben geleerd sterkedrank te ge bruiken, gelijk ze daarmee voortgaan zoodra ze met onbepaald verlof huiswaarts zijn ge keerd, zoolang is het in het belang van den soldaat hoogst wenschelijk, dat hij in bet kwartier onder strenge controle deugdelijken jenever of goed bier kan koopen, indien hij dien drank prefereert boven melk. Door den Kerkeraad der Evang. Luthersche gemeente is, ter voorziening in de vacature ontstaan door het overlijden van ds. C. Rasch, beroepen tot predikant ds. J. L. F. de Meijere, predikant te Bodegraven, die het beroep Om gezondheidsredenen kan ds. H. J. ter Haar Romeny morgenochtend niet voorgaan bij de godsdienstoefening in de Luthersche kerk, zoodat daar morgen geen dienst wordt gehouden. Mej. W. van de Wal heeft met gunstig gevolg afgelegd het examen voor de acte nuttige handwerken. De herijk der maten en gewichten zal dit jaar in «Het Werkhuis" geschieden en wel tusschen 4 en 19 Maart, alle werkdagen be halve 's Zaterdags. De gelegenheid tot inschrijving van leer lingen voor den nieuwen cursus der Am bachtsschool is verlengd tot Vrijdag 27 dezer. Het is opmerkelijk hoe, sedert het in wer king treden der Ongevallenwet, op 1 Februari j. 1., het aantal aangiften van ongevallen toeneemt. Bij de Rijks-Verzekeringsbank moeten reeds ruim 300 aanvragen om uitkeering wegens een ongeval zijn ingekomen, doch ook hier ter stede gaat bijna geen dag voorbij of er moeten paperassen worden volgeschreven met opgaven omtrent een «ongeval", dat vóór 1 Februari ten allerhoogste werd aan gemerkt als een lichte kneuzing en waarbij de betrokkene, na verbonden te zijn, weer rustigjes aan zijn werk ging. Als dat zóo doorgaat, zullen alle gevaren- klassen en dus ook de premiën wel spoedig zeer aanzienlijk worden verhoogd. In April zal weder een examen plaats heb ben voor de betrekking van Rijkstelepho- nisten. De candidaten behooren op 1 Janu ari 1903 den leeftijd van 16 jaren bereikt en dien van 26 niet overschreden te hebben. met een trolley arriveerde, begon by mij die twijfel teer sterk te worden maar ik had mij te vroeg ongerust ge. laakt. Een uur daarna kwam bij met twee spoorweg-trolleys aanzetten 1 Hij had ook nog een familie opgeladen, die zich tijdens de vlucht by commandant Schroder hadden aangesloten en we gens een lam dochtertje Diet te voet door den tun nel bAd kunnen komen. Hij bleef maar een uur te Waterval-Onder en ging per treiu naar Elandshoek, terwijl wij ons dien raiddag te paard naar Nooitgedacht begaven en daar den nacht doorbrachten. We kwamen to Nooitgedacht en zadelden een klein eiodje voorbij het gevangenkamp af, waar de wagen van den majoor reeds uitgespannen was. De gevangenen bevonden zich nog daar, maar ik ver nam, dat ze den volgendeu dag tot dicht bij Water val Onder gebracht zouden worden, daar het niet aaüging om die lui voortdurend met ons mee te sleepen. Ze waren de laatste paar dagen vry oproe rig geweest, want by Nooitgedacht had men duide lijk de kanonschoten kunnen hooren en ze twijfel den er geen oogenblik aan of hun strydbroeders zouden weldra komen om hen te verlossen. Tot op het laatste waren de gevangenen opgepast door ko- lonische Africanders, en toen de waarschijnlijkheid' groot werd, dat de Engolschen tot bij Nooitgedacht zouden komen, haddeD de kolonisten om atlossing gevraagddit werd hun dadeljjk toegesiaan, omdat het vooral voor deze lieden niet raadzaam was, iu handen van den vyaud te vallen. Den volgenden ochtend werden de gevangenen weggezonden, terwijl een paar Boeren ouder de witte vlag vooruit werden gezonden om den vijand hier mee in kennis te stellen. Er bevond zich onder de gevangenen een Ier, die om een geweer vroeg met het doel om met ons tegen de Engelscben te vech ten, maar dit word hem door generaal Viljoen wien door generaal Botha de regeling van de govnnge- nen was opgedragen, geweigerd. Do gevangenen marcheerduu onder een luid hoerab het kamp uit en naar Waterval-Onder. Dat ze blij waren hun vrijheid te herkrijgen, kou men hun niet kwalijk ne men, want vrijheid gaat boven alles. Ik lioordo la ter nog, dat de vijand op onzen boodscnappcr ge schoten had. Hiertegen werd door generaal Viljoen geprotesteerd, maar hij ontving hel gewone antwoord, dat de EngelacheD bij die gelegenheid gaven (net was niet de eerste maal) u.l. dat men de witte vlag niet gezien had. Van Nooitgedacht trokken we naar Godwanrivier, om ook daar weer den nacht door te brengen. Den volgenden ochtend vertelde de majoor ons, dat de generaals nog niet besloten ^adden wat men zou doen, waarom hij besloot om zoolang de onzeker heid duurde, zijn teDten bij Kaapsche Hoop op te slaan. We zadelden dienzelfden middag op, terwijl ook de wagen werd ingespannen en kwamen dien avond bij Berrit9 Berlin, een mijn, die ongeveer een kwartier van Kaapsche Hoop lag. De wagen van luitenant Malan was, zooal» reeds vroeger verweid, naar Lijdenburg vertrokken, zoodat de luitenant zyn slaapplek miste en wy beiden nu in de tent van den majoor gingen slapen, omdat deze in zijn wagen sliep. De luitenant stuurde een telegram naar zyn broer te Lijdenburg om zyn wagen over Nelspruit terug te sturen, maar hier waren een dag of vier voor noo- dig. Het was een heel aardig plekje, waar we ons ver blijf hadden. Om voldoende hout te hebben, was door de maatschappij, die de mijn exploiteerde, een groot aantal boomen aangeplant, zoodat de omtrek er boschryk uitzag en we heerlijk tegen de zon be schermd waren. Bij den aanvang van den oorlog waren de werk zaamheden aan de mijn gestopt en was bet perao- ueel vertrokken met uitzondering van éen persoon, die achtergebleven was om tijdens den oorlog voor de belangen van de mijnmaatschappij te zorgen. We brachten hem zoo nu en dan een bezoek en bij een van die bezoeken vroeg hij ons, of we geen lust hadden, gebruik te maken van het „tenniscourt". Hoewel de meesten van ons geen tennis speelden, besloten we toch, om de verveling te verdrijven, het aanbod aan te nemen en Iron men weldra bet kluch tige schouwspel genicien, dat eenige lui, die dit nog nooit by de hand hadden gehad, aan bet tennissen wareD. Van den vyand hoorde men weinig we vernamen, dat hij den zolfden dag, waarop de gevangenen wa ren weggezonden, by Nooitgedacht was geweest, maar nog dien middag terug gegaan was. Verder luidden de berichten, dat er bij Lijdenburg onder gonoraal Botha voortdurend gevochten werd, maar omtrent den uitslag bleven we in het onzekere. Den 5den September kregen we kennis, dat de onzen genood zaakt waren geworden, terug te trekken en dat Lij denburg door de Engelscben bezet was. Wordt vmvlffd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1