Zaterdag 18
1903.
No. 5334.
52e Jaargang.
Feuilleton.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
UITGAVE:
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
tranen per post /'1.15. Adverteatièn 16 regels 00 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oiïicieële- en onteigeningsad ver tentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/" 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar huiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentie» van buiten <!e stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Teleyhoon 19.
li E N N I 8 G E V I N G E N.
BURGEMEESTER ut WETHOUDERS (lor Ge
meente AMERSFOORT,
brengen tor algctneunc kennis, dut bij hun besluit
van heden, ingevolge art. 8 dor Hinderwet, aan
A. M. JACOBS, wonende alhier, vergunning is ver
leend tot de plaat«iug van een stoomketel in het
perceel achter den Luiaard, wijk I, No. 30, kadastraal
bekend Gemeente Amersfoort, sectio B. No. 2257.
Amersfoort, 10 April 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
B. W. To. KANDBERG.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS vac
AMERSFOORT,
Gelet op artt. 0 en 7 de Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een door
J. H. WEIJERS ingediend verzoek, met bijlagen,
om vergunning tot het oprichten van cene varkens
slachterij, in het percoei alhier gelegen aan den
Groolen Koppel No. 14, hij het Kadaster bekend
onder sectie A. No. 970, op de Secretarie der gemeente
ter visie ligt, en dal op Donderdag, den 30 April,
aanstaande, des voormiddags to ball'i If uren, gelegen
heid ten Raadhuize wordt gegeven om, ten overstaan
van liet Gemeentebestuur of van een of meer zijner
leden, bezwaren tegen bet oprichten vun de inrichting
in Ie brengen.
Amersfoort, 10 April 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
B. W. TH. SANDBERG.
I)E STAKING.
Gisterochtend werd liet verzoek van het
ontslagen spoorwegpersoneel tot herplaatsing
overhandigd door een commissie, bestaande
uit de hoeren prof. G. A. van Hamel, prof
I). Joseplius Jitta, prof. J. te Winkel, mr. J.
A. Levy en D. Beerends, welke werd
ontvangen door den heer Nierstrusz, hd van
den Raad van Administratie der H. IJ. P.M.
Haar woordvoerder prof. G. A. van Hamel
zeide ongeveer
»Hipr zijn twee gewezen beambten van
het spoorwegpersoneel, die aan uw Directie
overleggen een adres, geteekend door onge
veer 420 personen. Ik zou gaarne dat adres
voorlezen. (Voorlezing.) De adressanten
hebben aan eenige medeburgers gevraagd,
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaan schen Oorlog,
door
»l) O K TKR".
Mijn opinio was: vooruit, daar het zeer waarschijn
lijk was, dat de Engelschen, die bepaald de beesten
de kloof hadden zien intrekken, (ten terugweg zou
den afsluiten. De anderen waren het met me eens:
éen voor éen gingen we in een (linken galop er van
door wel (loten do kogels ons onbehaaglijk dicht
om de ooren, maar we kwamen er hcclBhuids door
en niet lang duurde het, of er werd op ons niet
meer gevuurd. Dit kwam, doordal de ossen onder
vuur werden genomen het eerste klompje beesten
kwam er echter door met verlies van éen os, die
dondelyk getroffen werd. De commandant wasech
ter minder gelukkig de Engelschen hadden n.l. een
Pom-pom op den raod getrokken en namen daar
mee de achterste menschen onder vuur. Ous troepje
trok nu zoo snel mogelijk voort en niet wetend, of
er soms in de linksche bergen nog meer Eugclschott
in hinderlaag waren, besloten we, zoodra het eettigs-
zius mogeljjk was, aan de rechterzijde des bergs uit
ie klimmen c langs den rand Steenkampsberg te
bereiken. De artilleristen, die ons vooruit waren,
hadden bepaald hetzelfde gedacht, want ze wachtten
ons bij den voet van oen berg, die, naar het scheen
te beklimmen was, hoewel hij vrecselyk steil naar
boven liep. Ze stelden den luitenant voor, hier den
rand uil te klimmen, hetgeen goedgevonden werd.
Van rijden was ecliter geen sprake, en met schrik
zag ik dien vreeselijk hoogen en «teilen berg voor
ine; ik bad geweldigen dorst en baadde in 'tzweet,
want het was in do kloof buitengewoon warm eii
ik had t-ug wel twee stel kleederen aan, terwijl ik
nog mijn geweer en patroonhaod mee moest sleepen.
Halfweg den berg bait; allen vergingen van den
dorst en nergens was water to vinden. Luitenant
Coetsee, wiens hoon vreeselijk begon op to zwellen,
had het vooral moeilijk, zoodat wo die bij het klim
men moesten helpen. Halverhoogte vonden we ein
delijk een stroompje water. Welk een zaligheid
op dat stuk hun naam testellen, lot ad liaesie
en zij hebben ons verzocht, met hen tne.le
te paan. Wij gaven aan dal verzoek gehoor
en ik zul u zeggen waarom. Wij besellen
volkomen, dat de verantwoordelijk beid voor
de beslissing op deze verzoeken geheel berust
bij uw Directie; wij zijn natuurlijk vervuld,
als zoo velen, van een ontzaglijk medelij h u
met liet lot van ben, die de slactitolïers zijn
geworden van de nootlotlige gebeurtenisset»,
waartoe zij onder zoo veel misleiding ge
komen zijn, maar wij boselfen ook volkomen
dat mede bij uwe Directie overwegingen
van barmhartigheid zullen gelden raast de
overwegingen betreffende de belangen van
net .verkeer, waarvoor u ie zorgen heeft.
«Doch wij zijn medegekomen om twee
redenen. Omdat deze smeekeliogcu zich
tegenover het overweldigend zware van hun
lot te zwak gevoelen alleen, liet zou lo
vergelijken zijn met een kind, dat tot iels
den moed niet heeft, wanneer het alleen
moet gaan, of met een klein volk dat ver
slagen is en de goede diensten vraagt, van
een ander om den weg naar den vrede te
banen.
«Daarom zijn wij medegegaan en nok dan
nog opdat zij weten dat, indien zij goed.-n
raad willen vragen buiten hun bed rijf, er
anderen zijn die voor beu voelen dan de
opruiers die, zonder zeiven risico te loopun,
ben tot deze daden itebberi aangezet."
De heer Nierstrasz antwoordde in sub
stantie
«Bij de overwegingen die de Directie zullen
leiden tot de beslissing omtrent bet ontslag
van liet stakend personeel, zal tot grondslag
dienen een speciaal onderzoek waarmede
belast zijn eenige daartoe aangewezen amb
tenaren.
«Men mag wel aannemen, dat niet met
noodelooze gestrengheid daarbij te werk zal
worden gegaan, doch moet tevens in li ei
oog houden dat er, met het nog np de
noodzakelijke eischen van den dienst, reeds
tal van plaatsen zijn bezet, waard..or alge-
heele hernieuwde plaatsing onmogelijk is.
«Ook Iaat zich begrijpen, dat. er slacht
offers zullen moeten vallen bij een zón
ernstige overtreding als waarvan wij getuige
waren".
lntiisscben stelde spreker op prijs de
tussebenkomst van personen uit de burgerij
en hoopte bij, dat de bij spoorwegpersoneel
en burgerij beslaande band door dezen stap
nauwer zon worden toegehaald.
Aan den uitroep van Oudegeest, in de
vergadering van het Comité van Verweer:
«zulke vergaderingen zijn erger dan de hel",
knoopt «liet Volk" do opmerking vast, dat
Domein Nieuwenhuis de booze demon was
die bet vtyir stookte en beschrijft den «ouden
man" aldus
«Door het gezagsfinatisin.- dor Regeeriog
opgeroepen uit «Ie v-vgoiclheiii. waarin bij
sinds jaren verkeerde door de beroering
in de onderste lagen van het proletariaat
omhoog gestonlen, lm.-li hij deze weken als
een moderne Septimus gedreven hoven np
die liij scheen te beheorsHieti. Waar is
het. wat de ganscfie hurgoi p.-rs Constateerde
«Domein Nieuwenhuis was we -r de man
Zijn zorvuldig gekamde lange witte haren
en dito haard oefenden weer hun invloed
op de ontvlamde gemoederenzijn profe
tenfiguur werd het mid lelpunt der beweging
zelfs socia'l-democraten van naam geraakten
onder den indruk der uiterlijke verschijning,
waarin liet eenig geheim zijner macht over
de gemoederen is gelegen.
«Het was een ouderwetscbe tijd voor den
«ouwen man". Mij, die nog geen jaar ge
leden verklaarde van een eigenlijke «bewe
ging" niets te verwachten daar alleen
van «denkende arbeiders" door hun invloed
op de ideëen der menschen heil was te
hopen hij zwelgdo lliaus in de glorie van
zijn tijdelijk leiderschap over een beweging,
zöo grootsch en schokkend, als het Neder-
landscl'.o proletariaat nog nimmer heeft dour-
Met blad schels dan zijn oplreden in de
vergaderingen, sleit in lel licht zijn ophitsen
en daarna kalmte prediken, om aldus te
vervolgen
«Maar al deze manoeuvres konden niet
v. rhmdoivn. dat iiij r'i'ii ii-enrig fiasco heelt
Het leak ons, of we niet genoeg konden drinken
en telkens dronken we nijg weer een beker, Nu
twee uur te hebben geklommen, bereike n we .lm
top en werd bet terrein zoodanig, dut men te paard
kon gaan. Alvorens ecliter verder te ga-o, be.-lot-.-ii
we e.rst rusten en tegel ijker lijd uitiev inden, .-f
de Engelschen soms van plan waren, ons lang.-den
linkerraud te achtervolgen tot bij Steenkunicsberg.
Het bleek evenwel, dot ze bet meer op de .,ss.ii
hadden voorzien; wel zagen wc een klompje paar-
delimiters aankomen, maar dezen hielden stand bij
den berg aan den overkant, waar een voetpad ntliep.
Weldra zagen we nu een groot aantal ossen dit
voetpad uitklimmen en begrepen ire, dal (Ie beesten
van lint Gouvernement en van den commandant in
handen van den vijand waren gevallen en we vroe
gen ons af, hoe het met de menschen zon ufgoloo-
pen zijn. Toen al de beesten den berg uit waren
(de afstand was zóo groot, dat men een kijker noo-
dig had om iets te kuuneu zien) gingen de Engel-
Schelt met do beesteu terug, waaruit we opmaakten,
dat we zonder gevaar door konden gaan naar Steen-
kampsberg. Op onzen verdere i tocht ontmoetten
we nog een paar Boeren, die bier met eenige bon
derden schapen verblijf bielden. We zadelden een
uurlje af en maakten tevens van de gelegenheid
gebruik om pap te koken, waarvoor het miulie-meel
ons door die menschen verstrekt werd. Het begon
reeds donker te worden, toen wo weer opzadelden
eu bet was dan ook stikdonker, toen we Steotikamps-
berg bereikten. Hier waren verscheidene families
beengevlucht, die in teuten woonden, zoo.lat we
dadelijk gezelschap hadden. We waren echter vreese
lijk moe, zoodat we, na een klein praatje met onze
naaste buren, onze kooien gereed maakten en ouder
do dekens kropen. Veel kombaarzen hadden wo
niel, want do ordonnans van den luitenant met den
pakmuil was niet terecht gekomen eu we vroesdon,
dat hij met den geheelcn rommel in handen van
den vijand was gevallen.
De morgen van den 20sten April brak aan zonder
dat we in handen van den vijand waren gevall.-o:
toch waren de berichten, die wo inwonnen, ui. i bij
zonder geruststellend en geen uienscb l wijfel.le er
aan, of do wereld, waarin we ous op 't oogenl.iik*
konden bewegen, zou nog „kleiner" worden, zooals
de Boeren dit uitdrukten. Daar luitenant Eras
mus geen kanonnen meer onder zich had, meende
hij, dat hoi zijn plicht was om over hel spoor te
gaan en zich nantesluiten bij don majoor. We be
sloten daarom te trachtten bij Koossenekal door de
vijandelijke liuie te breken en het spoor over t
maar toen we dicht bij Roossenekai kwamen, ont
moetten we de twee rapportgaugers die door don
majoor uitgezonden waren met en-i order aan al «Ie
artilleristen om zich bij het korps ie komen aan
sluiten en nu gei-oo.lzaakl war.o geworden, !e"iig
te koeren daar zo driemaal in b-o onclit geprobeerd
had lei» door :e breken, maar telkens teruggeschoten
waren. Het beste wasdu* terug te gaan en te wachten
u t «Ie gelegenheid gunstiger zou zijn geworden. We
gingen lol daar, waar vehlcornet Tante mot zijn
menschen g. lagerd was en hoorden daar, dat de
Engelsehen bij ItoosseiH-kal een groot kamp hadden
opgeslagen. Ook vertelde de völclcornel ons, dat
generaal Viljoèn bij de nadering der Engelschen
over het spoor gevlucht was, waarbij bij zyn voet
gangers op Tante'sberg ba.l achtergelaten, met den
ram! om, wanneer zij hel niet tegen de Engelschen
konden houden, ziel» maar over ie geven. Dit had
onder die voetgangers groote ontevredenheid verwekt
en ook onder de Boeren van Lijdenburg. llij had
do Lijdenburgers voortdurend verweten, dal ze te laf
waren om te vechten, maar nu het er op annkwain,
had hy zolf het hazepad gekozen. De eenige man,
die nog een klompje burgers bij elkaar bad, was ge
vlucht met hot besluit, daar to blijven en indiende
Engelschen het waagden, hem in de bergen te
komen opzoeken, met beu te vechten. Om vrijer in
zijn bewegingen te zijn. liet hij de twee kanonnen,
die liij nog altijd bij zich had, opblazen; bier was
geen bezwaar tegen, daaral <!eammunitie v-rsclioten
was De „spioenen", in tien ochtend uitgestuurd,
kwamen dien middag terug inet hel bericht, dat de
Eagoiscben in aantocht waren en niet lang
daarna boorden wo de kanonschoten, welke
naar alle waarschijnlijk beid voor Kriege en zijn
menschen bestemd waren. Daar vehlcornet Tante
alles in gereedheid bracht om te trekken, vonden
wij liet beter, een goed heenkomen te zookei'.we
zadelden opnieuw op, trokken opnieuw naar Dwars-
rivier, do kloof door en de nndere zijde den berg
over. waarna wc bij KafTerkraal uitkwamen. Hier
stonden twee huizen, op dat «ogenblik bewoond door
t vee families uit Oshoek, die, uit vrees van in
handen der Engelschen tc vallen, naar dezen uit
hoek gevlucht waroe. Dicht bij n hadden tiore p tar
andere families, eveneens uit Oshoek. hun :cni.-n
I opgeslagen: bij deze lui hadden liothnuinn en zijn
j daar een bezoek. Hoorcinl hoe de zaken stonden en
vooral bevreesd voor en overval der kalh'i's. be
sloten ze dien avond terug te gaan naar Oahoek,
daar het nog altijd verkieslijker was, in do handou
moeien lijden. Dit is hieraan toe te schrij
ven, dat nu eenmaal dat «verraad" der
sociaal-democraten een dom praatje is cn
I tt alle pogingen orn de Comité-leden te
doen oplreilen als elkanders beschuldigers,
op hun eerlijkheid zijn afgestuit.
«De toeleg was blijkbaar deze: eerst het
ganse!i'! Comité lerroriseeren, hang maken
als «verraders" te worden aangezien en dan
de twee sociaal-democratische leden van het
Comité eruit pikken, om als de ware schul
digen te gelden. Indien tie anderen dan
laf co geweien loos genoeg waren geweest
tui daartoe de bouwstoffen te leveren, zou
den zij zei ven -als eerlijke menschen door
Domein Nieuwenhuis en de vergadering zijn
vrijgesproken.
«Het lastigste van 'tgeval was echter:
ie. «lat tegenover do twee soeiaul-demoera-
t.-n vijf tegenstanders dor .S. D. A. P. ston
den die, bij .il'w tzigh' id van éen sociaal-de-
rniiciuut, met algctnüiMie stemmen de staking
hadden opgeheven, en "Je. dat Wessels, Van
den Rerg en Van Erkel te eerlijk bleken
om de gemeene rol te spelen, hun door
Domelu Nieuwenhuis toegedacht, en dat de
anarchist Roinders op wien hij blijkbaar
al zijn honp bad gebouwd niet slecht
genoeg bleek om leugens te verkondigen,
zoodat uit diens wanhopige pogingen om
althans de mogelijkheid van verraad bij
Oudegeest en Vliegen open te laten, nog
het best bleek, dat dit niet bestaat.
«Zoodoende moest de toeleg mislukken en
werd, hetgeen als ontmaskering der sociaal
democraten bedoeld was, een ontmaskering
van Domelu Nieuwenhuis. Den eersten avond
was hij de Inoml'eerende duivel, oproepende
•al wat er slechts en laags was in de zielen
der menschen; haat en wantrouwen zaaiend
tegen zijn vijanden, om dezen straks door
de opgezweepte hartstochten te doen ver-
«I tieren.
«Maar den tweeden avond was hij zwak,
gebrokende feiten, door hem genoemd,
waren hem grootendeels door eigen geest
verwanten uit de hand geslagen maar wat
1 het ergst-! was, de vertegenwoordiger der
vrije sodalis-n in lief Comïié zelf had moe.
I «Ier Eiigelsctanu .inn in .lie vau de kaffers te vallen-
Luitenant Coetsee, luitenant Erasinus cn wacht
meester Hijs w; ren dien middag naar Vijgenhoek
Betrokken om uit te vinden, waar de vrouw van
I eer-:g(-ooemd.' geblev.m wua. Zt? zouden eerst uaar
i h.'t hui- var. ilea schoonvader gtuin om te zien of
die er eng eu van laar in den avond naar Ertu-
mu,\ omdat mevrouw a-t-cedaar met haar kinderen
verhi.jf bi- !d. toen de Engelschen Nauwpoort binnen-
Het was al donker loon ik van Rothmann afscheid
i nam, en slapenstijd toen ik bij het klompje artille-
risten aankwam Ik had deze al op groolen afstand
hnoren zingen, een bewijs, dat ze in een vroolijke
stemming verkeerden. Dit kwam, doordat de tante"
I geholpen door haar twee dochters, een welvoorziene
tafel had aangerecht en ieder zich lliuk te goed
had kunnen doen. Het is verbazend, hoe gunstig
I een goede maaltijd op bet humeur werkt, vooral als
aig jof in 't geheel niet
men de vorige
heeft gegeten.
Reeds vroeg don volgendpp ochtend kwamen de
I c.ree luitenants cn de wachtmeester terug. Zowaren
I liij de vrouw van luitenant Coetsbe in huis geweest,
snaar waren daar niet te lang gebleven, uit vrees
voor een overval. De vrouw vertelde nog, dat een
der hoogere officieren er bij haar op aangedrongen
1 had, baar man te bewegen, zich over t«; gevenbet
was dwaasheid van Coetsee «mi rond te vluchten,
terwijl hij nog maar hall genezen was. Indien hij
zich overgaf, zou hij met alle waardering behandeld
en tevens'met zijn vromv in een buis Middelburg
gehuisvest worden, Bovendien, beweerde bij, hadden'
'i de Engelschen ons allen ingesloien, zoodat binnen
I eon week de laatste Boer in dit gedeolte van Lijden-
I burg gevangen zou zijn,
j Luitenant Coetsee zeide zijst vrouw, dat ze dien
officier zijn groeten moest ..v - .rongen met de bood-
schap, dat als ze hom zoo graag wilden hebben, ze
dan in tar moesten proberen, hem te vangen. Ver
der -mini er ..it groot kamp bij Klaas Prinsloo,
1 waar i miili'-s voorlnopig loon gebracht worden
o aard'- nru! «lil. il der k.di'er.s die in legen woord ig
lo'!.! lor Iv.g.-lrcb.-tt de menschen heletsligdei. en
dreigib n, en o. a. verleiden, dal zo nu bet land te
rugkregen, dat do Boeren van ben gestolen hadden.
(Hordt vervolgd.)
