Donderdag 23 April 1903. No. 5336. 52e Jaargang. Feuilleton. iMEECFOORTCGHE COURANT. UITGAVE: FIRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdagon Zaterdagmiddag. Abonnement [ter 3 maanden f\. iranco per post /'4.15. Advertentiën 1(5 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale*, officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels/* 4.25; elke regel meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën var buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRACHT Telephoon 19. KENNISGEVING. De BURGEMEESTER tier Gemeente AMERS FOORT, brengt, ter voldoening nnn de aanschrijving, opgenomen in het Pro vinei aalblftd van Utrecht no. <il de-zes jaars, ter konnis van belangheb benden, dat in de Gemeente KAMERIK een geval van miltvuur is voorgekomen. Amersfoort, 21 April 1003. De Burgemeester voornoemd, WUIJTIERS. DE STAKING. Tien van do elf loden der Commissie van onderzoek in zake liet Duidelijk comité van Verweer hebben het. volgende comuniqué gedaan De Commissie van onderzoek in zake het Landelijk Comité van Verweer richtte Don derdag der vorige week aan de redacties van volksbladen liet dringend verzoek om, waar door vergadering van Bestuurders een •ninmissie werd benoemd en in deze be noeming iiet vertrouwen in die mannen 1 tevens lag opgesloten, welke met onpartijdige» blik bet onderzoek zouden leiden, den arbeid dier commissie niet te onderbreken. Niet tegenstaande dit zijn wij bitter teleurgesteld de partijen hebben manifesten uitgegeven, welke direct ingrijpen in onze werkzaamheden. Juist de zaak waarvoor de commissie zitting heelt genomen, wordt in de hartader aan getast door de veroordeeling van personen, zooals in het manifest der Vrije Socialisten staat aangegeven, waaromtrent twijfel bestaat en waarover in hoofdzaak het onderzoek loopt. De Commissie richt daarom nogmaals het dringend verzoek aan de georganiseerde arbeiders, geen verdere stemming vóór of tegen te qiaken, tevens den arbeiders ver zoekende in de commissie vertrouwen te blijven stellen, zoolang dit vertrouwen niet is geschokt. Onder den titel «Een nieuwe koers" schrijft het Volksdagblad" Hoewel ondanks het manmoedig verzet der arbeiders liet brutaal geweld weer over het recht heeft gezegevierd en de schande- Schetsjes uit den Zuid- Afrikaanschen Oorlog, door »DOK TER". lijke bepalingen der Dwangwet dus nu reeds van toepassing zyn op de vakbeweging, mag ons dit in geen geval ontmoedigen. Integendeel past het ons, nu naar nieuwe wapenen om te zien voor den economischcn strijd, wapenen, die zt o mogelijk nog krach tiger zijn, dan die, welke ons wederrechtelijk zijn ontnomen. Onze éeno arm, die der zedelyke pressie on vreedzame intimidatie, is gekneveld. Welnu, wij zullen zorgen, dat onze undere arm, die der solidariteit, zóo krachtig wordt, dat wij er ons flinker mee tegen liet, patro naat te weer kunnen stellen, dan tot dusver met beide armen te z.tmen. Want het ligt voor de hand, dat wij nu moer dan ooit in de solidariteit onze kracht moeten zoeken. Kunnen wy op de onderkruipers voor het vervolg minder invloed uitoefenen, dan moeten wij onze organisatie zóo uitgebreid, zóo hecht en zóc geschikt maken, dat er in de eerste plaats minder onderkruipers zijn on in de tweede plaats, dut dezen, zoo zij er zijn, geen of althans weinig kwaad kunnen doen. Allereerst blijkt de federatieve samen werking, welke ons tot dusver reeds zulke goede diensten bewees, nu meer dan ooit een onmisbaar element in onze vakbeweging. Want is liet den patroons al moeilijk, bij staking in een enkel vak door onderkruipers het werk gaande te houden, bij staking iu meerdere samenhangende vakken is dit nog moeilijker, ja zoo goed als ondoenlijk gebleken. Naar aanleiding van Mattheus 273, dat in zijn geheel wordt geciteerd, schrijft het blad het volgende stemmingsstukje Lenige onderkruipers, werkzaam aan du gasfabriek aan den Haarlemmerweg, hebbon verleden week f5 per persoon extra ontvan- i gen, naar aanleiding van het verraad tegon- hun medearbeiders gepleegd, terwijl hun bovendien voor hun «goede diensten" nog 1'25 is «beloofd".. Waren bet nu nog maar Judassen, zoodat zij berouw toonden, bun dertig zilverlingen voor do voeten hunner directie wierpen en zich worgden, dan kon men er vrede mede hebbenintegendeel, ze strijken met cyni sche» glimlach hun verradersfooi op en be spotten op den koop toe de solidaire», die bun plicht als arbeiders deden. Voorwaar, voorwaar zog ik u, zo staan lager, zijn valscher dan Judas. Dr. Frederik van Leden schryl't in de «Pionier" iu een hoofdartikel, getiteld «Na den stryd": Dat de houding der directies na 31 Janu ari geen barmhartigheid was, dat weien wij nu. liet was lafheid; nu zy overwinnen, nu koint do nog lafhartiger wraak. Zooals vroeger de opstandige slaven voor wilde dieren werden gegooid, zoo worden zy nu voor den honger geworpen. Genade kennen deze wezens niet. Wal hebben de stakers gedaan om deze wreedste aller straffen, wreader dan de oude martelstraf, te verdienen Zo hebben bun plicht verzaakt, boet hot. Gesteld het ware zoo, volgens welk recht wordt plichtverzuim, met-arbeiden gedu rende eenige dagen, gestraft aan den Itfve, aan vrouw en kinderen met het zwaard van don honger, met ollende en gebrek Maar deze mannen vervulden juist oen hooger plicht, den li oogsten muuscheiipiicht: hun plicht jegens hun kamerauds, wien ze hun woord gegeven hadden. Er strijden hier twee plichten. Maar de keuze was tusschen plicht jegens een harte* looze directie, die hen levenslang negerde en exploiteerde, oen gemeenschap die hen uitzuigt on bedriegt of plicht jegens hun kameraads, lotgenooten in verdrukking. Wolkon plicht zal en moot oen edel, zelf standig, rechtvaardig mensch kiezen? Hierop wacht ik antwoord van onze bur- ger- moralisten. En myn ervaring bevestigt, dat bet de edelste, braafste ou moedigste onder de werklui zijn die hebben stand gehouden. Eu or zy» er weinig of gcun ouder do onder kruipers, die den strijd doden mislukken, di-j zich niet schamen voor den blik hunner kameraads. Het zou 'Ie moeite waar.l zyn, een ver gelijking to maken tusschen do strafregisters (Ier stakers en niel-stakers. wel wat hasstiglyk naar Hartzhurg vertrok, deelt hot «Volk" moe, dat hij naar Inselburg in den Harz is gogaun orn zijn zoontje naar school te brengen. Oin 8 uur 's ochtends word opgezadeld en trok ken wo tot bij de plants van Hendrik Sieonknnip, die bij den laatslou grooten uittocht dor Kngelsehen zich had overgegeven. Tijdens onze rust alhier kwam de waarnemende Landdrost voorbij °P wog naar Dullslrooni ou dezo vertelde ons, dat hg bg Karei Broekman, wnar Commandant .Schoomnn met zijn menscheu gelagerd was, vroeg in den ochtend geweervuur had gehoord. Vroezend, dat dit een Kufl'eraanvnl wna geweest, besloot luitenant Eras inus vooruit te gaan, waarop wij beiden en een waebt- meosler in een voortdurende!) galop naar Rooikrans reden. Daar aangekomen, was er van een gevecht niets bekend cn begreep de commandant niet, hoe do Landdrost aan die voromlendclling was gekomen hij was echter big, ons to zien, vooral onulat zijn commando nog maar altijd klein bleef, en zestien menscheu dus een heolo aanwinst waren. Terwijl wij reeds oim drie uur op Rooikrans kwamen, arri veerde luitenant Malau mot de manschappen eerst tegen den avond, wel een bewijs, dat er door ons hard geroden was, Commandant Schoeman was zeer uiouwsgierig of de vrouwen, die te Watorvalsrivier woonden, door de Engelsehen waren meogevoerd of aan dogeuado van do Kall'ers wareus overgeleverdwegens het gering aantal meuschon had hg do kloof niet kunnen ingaan, maar na onzen terugkeer word daartoe be sloten. Den Sisten Mei, 's ochtends oin 2 uur. ver trokken we niet ongeveer 4.r> man en waren hij het opkomen van do zon bjj de plaats van Labtischngnc, dio geheel verlaten was. We gingen daarom verder on kwamen weldra hij huizen, die nog bewoond waren. Vrouwen en kinderen zagen er ziekelijk en vermagoid uit, do moesten wnreu pas hersteld van de koorts, waaraan den vrouw eu twee kiudoron overleden waron. De vrouwen huilden van aan doening, toen ze weer „witmenschcn" zagen, want de Engelscheu waren, nadat zo niet behulp der Kaïrers de Boeren van Watervnlsrivier gevangen hadden genome», daar niet meer geweest. Vreeselijk slaapkamers cn gedroegen zich als heeren en en verklaarden, dat nu de tijd gekomen was, dat zij en hun meiden op hun beurt door de vrouwen der Boeren moesten bediend worden, wnarbg zo op do stoelen gingen zitteu er. onder vreesol(jke lie- dreigingeu orders voor koffie gaven. Do vrouwen hadden den Engolschen bij monde van den Kuiler- kapitein, zekeren Mich, reeds herhaaldelijk verzocht, haar naar Lijdenburg to vervoeren, maar zondor resultaat en zij smookten dan ook don commandant, zijn best to doen, hen vau hier weg te krggon om vun do plagerijen der Kaflors verlost te wezen, Na vrouwen on kinderen moed ingesproken en beloofd te hebben, te probooren wagens bij elkaar lo brengen om hen te kunnen halen, werd <le terugtocht aan vaard en kwamen we, zonder éen enkelen Kuiler te hebben gezien dezen waren, z.oodra ze ons hadden tien aankomen, de bergen ingevlucht 's middags om een uur of vier op onze oude pluk to Riioikrnns aan. Den 8den Juni kwamen de brandwachten rap- porteoren, dat een groot nantal paardenruiters uit Lijdonburg trok iu de richting Boschhoekdadelijk werd opgezudold en tronken we naar Bnionkop, oen afstand van anderhalf uur to paard. Toon we daar aankwamen, was do vijand roods terug en vernamen wo, dat hij niet verder was geweest dan do plaats van Jankowitz, die niet zgn familio op go- laden en naar hot dorp gebracht was. Tot nog toe had deze ltus op zijn plaats niogon wonen, maar een paar dagen tevoren hadden een pnnr van onz.e burgers dicht bg het dorp paarden gebult; waar schijnlijk dachten de Engelsohen, dat de oude Jaukowitz mol ons in verbinding «tnnd cu hadden hem daarom weggehaald. Tydens do groote uittocht der Engelsulioii, in April, was do commandant genoodzaak t zgn oudsten zoon naar hot dorp te zonden, omdat deze ernstig ziek wus. Na een tijdlang te Lgdonburg in 't boa- pitual te hebben gelegen, wns hij niet zijn mondei naar Middelburg gozondon en opgesloten in liet kuinp. Groot was dus onze verbazing, toen hij den 6den Juni avonds om 7 uur te paard kwam Tervvyl do «burgei'blaricn' berichtten, dat ur. Troelsira wegens horstel van gezondheid By den Penningmeester van het Landelijk Comité tot ondersteuning der slachtoffer» vau de algomeeno werkstaking, den heer A mtner- laan, is tot lieden ingekomen een bedrag van rond 11000. Te Rultcrdam is ingebroken in de drukkerij «De Vooruitgang", die van hot voormalige Comité van Verweer. De inbrekers hebbon ruw huis gehouden; or worden mot gereedschappen, in do druk kerij aanwezig, verschillende laden opongo- broken. Totaal worden vermist f45 ttan specie en f 15 aan postzegels,ulsmedo eenige kleding stukken en gereedschappen Lang niet mis is ook wel het volgende uit het «Volksdagblad": De Nieuwe Arnh. Courant nam gedurende de staking een zoodanige houding aan, dat in oen vergadering van 1800 personen be sloten werd, hot blad to boycotten. Nu weten we allen, dnt <fo uitvoering van zoo'» besluit in een vergadering nooit even redig is aap het aantal menschon, daaruan- wezig. Maar toch llOQl'da» wo roods dat eonigo honderden de daad by het woord hebbon gevoegd en hun abonnement hebben opgezegd. Als de kapitalisten donken, dat de arbeiders lamgetrapt zijn eo zij uit hun porsriolen naar hartelust de modder kunnen laten stroomen over onze beweging, zullen ze zich leolyk vergissen. Bij Kon. besluit zyn benoemd iu de Staats commissie tot het instellen van een onder zoek ten aanzien van de rechtsverhoudingen en de voorwaarden waaronder het person del bij bet spoorwegbedrijf in dienst is: tot lid en Voorzitter mr. J. 1). Voogens, to 's-Gra- venhagotot leden: dr. A. M. A. J. Ariëns, te Steonbergen, jhr. mr. S. Laman Trip, te 's-Gravenhago, prof. mr. W. L. P, A. Molengraaf!*, te Utrecht on ds. A. S. Talma te 'a Gravenbagetot Secretaris do heer D. Verhoop te 's-Gravenbage. De Voorzitter (liet vroegere Kamerlid voor aanrijden. Hij vertelde ons, dat hf| ontvlucht wi daar hol loven iu hei kamp niet was uit co houdo mol do families ging hot muur zoo, zoo! VIuchuIi, non dor ccrsto behoeften voor oon Boor, kroeg i bijna niet, en ook werd er aan do anno vrouwen veel (e weinig brandstof voratrekt, zoodal zo dikwijl» het oten niet konden gaar inakon. Omtrent do twee artilleristen, die in April mot luitenant Coetsee naar Vijgonhoek gegaan ou van daar naar dun vijand ovorgeloopon waren, vertelde hij, dat die twee zich dadelijk als gidsen haddon aangemeld. De eene wub nog wol de opporwuohtnioostci, dio bij Lgdonburg non paard buitte; hg was afkomstig int hel district Marien en werd dadelijk daarheen gestuurd om als Judas dienst to kunnen doen ik neb nooit meer iels van hein gehoord en heb een stille hoop dat hij door d<4 inenisohon van Generaal De La Reg is doodgeschoten. Ik vond hot anders erg jammer, want iu tegenstelling mot do moosto „hnndsoppnra" was hij een dappere kerel. Ihj dezo gelegenheid ontving de commandant oen brief van zijn vrouw; zjj schroef hom, dat hot mot de gezondheid goed ging, maar voor 't overige klaagde zo steen en heen; toch wilde zo liever sterven, dun haar man te zien als „handsoppor" en hein ontrouw te weten aan latei en volk. /g 1 klaagde vooral, dat de mcnsohoii in tie kam pon to I weinig vloesoh ontvingen en de kloino hoeveelheid, j die uitgedeeld word, was gownonlijk nog bedorven, j Met wolko veracht ting de „handsoiipors" door de vrouwen werden beschouwd, kan hieruit blijken, dat een nichtje, dio mot do vrouw vit» don com mandant in handen van do Engelsehun gevallen j was, aan haar neef eon Jongen van IU Jaar schroef, dat zo met het grootste plolzler die .hands- oppers" olkon morgen hot menseholgk vuil uit do kumpon zag wegdragen, on lioin vooral op het hart drukte, tuoh nooit too te geven, Dit waren nog maar do gewono „hundsoppors"; voor do „National Scouts" waren geen woorden te vinden om uit to drukken, hoe zo over dio verrader* dnohl. j Ik hoorde lator, dat do zoon van den commandant oigo dijk niet gevlucht was, maar door don coin- j mundnnt van Middelburg was uitgezonden om te 1 trachten zijn vader over to hslon.zlchovortogovon, natuurlijk onder oc.do beloofd te hebbon, in elk govul terug to komen, De jnngo Sohoonian dacht er echter niet aun, zijn vader tot zoo iets om te praten, eu evenmin om terug te gaan. A's er misschien onder do Iczera zgn, dio dat sloeht noemen, bon ik zoo vrij vau opinio met hen te verschillen. Waar een commandant (oon officier on dus oon man van oor) onridderlijk genoeg iz om onder zulko voorwaarden iouiaud tijdelijk /.Jn vrijheid te hergeven, is zoo iemand ten volle gerechtigd, of bijna zou ik zoggen verplicht, die gelegenheid san tu grijpen om opnieuw voor de vrgheid van z(|u land te gaan vochteu, voord wanneer men door ornutigo ziekte genoodzaakt was, zich in handen van don vijand to begeven, Het was in dlu dagen bitter koud op Rooikrans; er heerschto voortdurend een harde wind, vergozold van mist of iniHtregou. Do coinmundant besloot daarom af to trokken naar Nuuwpoort, waar het warnier wns en do huizon nog niet verbrand waren, zoodat wo de nachten binnenshuis konden doorbren gen. Bovundion stond do mielies hier neg op 't landdezo word geoogst en naar Osliook vervoerd on weggeborgen. Den 7(len Juni kwam er oon Kransohman van ge neraal Bolhu bij ons; deze wilde door het Bosuhveld naar Delagoa-baai on van daar naar Europa. Hf) had een briof bij zich, waarbij den commandant werd «pgodragon, hem hierin bohulpzsani te zijn. Commandant Schooman zond hein, met een paar man als gelelde, in den nacht langs Lgdonburg naar l'olgrimsruat met vorzoek aan den krggseeiiimisna- ris een vertrouwbaren Kuiler uit te zookon om den KransohiuHu als gids to dionen tgdons zgn reis door het Bosehveld langs Spi'.skop on over het I.obumbo- gebergte. Ik maakte van deze gslognnheid gebruik orn een brief naar huis mee lo gevendezo kwam echter nooit op de plaats zgner bestemming, omdat do lui iu l'olgrimsruflt hem afraadden, brieven moe te nomen, daar hoiu dit, wanneer hg soms in han den der Engelsohen mocht geraken, slechts is on gelegenheid zou brengen, Ik zal nu maar te gelij- knr lijd vorU'llun, dat ik na hut sluiton van don vrede, kort na mjjn komst te Troloria, hem ont moette: we waren heiden verheugd, elkaar gezond weer te zlon. lljj vertoldo m(j, dat hj) door zjjn gids verraden was en naar Komati-poort geleid, waar hij door de Engelsclien gevangen word gommicn. Hij had verklaard phologrual to weten, altijd to I'elgrinisriist te hebbon gewoond, on daar de oorlog te lang duurde bet besluit te hebben genomen, naar Delagoa-baai te gaan en Vau daar naar Europa. (IKordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1