Donderdag 14
Mei 1903.
No. 5345.
52e Jaargaog.
Stadsnieuws.
Feuilleton.
ilERSFOOETSCHE COURAIT.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden /l.
tranco per post 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels/" 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote lettere naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9-
Telephoon 19.
Een tekort.
Er is iels uitgekomen, dat niet vleiend is
voor Nederland in dubbel opzicht zelfs,
èn omdat het wijst op grove ondankbaarheid
voor een Vorstelijke vrijgevigheid èn omdat
't aantoont, dat rijk-Nederland voor zijn arme
zieken niet voldoende zorgt.
Toen ir. 1898 Koningin Emma Haar taak
als Regentes neerlegde, bood een groot
aantal Nederlanders Haar samen een geschenk
aan; een althans redelijke som, waarover
H. M. de vrije beschikking kreeg.
De Koningin-Moeder kocht daarvoor geen
juweelen, geen museum of iets van dien aard
Zij schonk die som weg voor hulpbehoevenden;
Zij bestemde do ongeveer 11/2 ton voor een
Herstellingsoord voor longlijders.
Zij deed meer.
Vorstelijk mild, schonk Zij óok nog voor
dat doel Haar landgoed »Oranje-Nassau-oord",
bij Renkum.
Eu als ware dit nog niet genoeg, waar
borgde II. M. daarna ook nog de rente eener
4 pCts. leening van f150000 en gal boven
dien f40 000 renteloos voor de kosten der
inrichting.
Zóo kwam dat sanatorium tot stand, dat
aan bouw en inrichting f347 287 heeft gekost.
En Nederland, dat aan H. M. immers dat
geschenk van ruim 1 ton had aangeboden,
liet H. M. rustig begaan in Haar goedgeefs
heid. Geen vermogende kwam op 't idee,
óok eens, op Haar voorbeeld, een deel van
die 1190000 by te dragen.
H. M. de Koningin-Moeder echter deed
nóg meer. Zij stichtte óok door een gift
van nogmaals f 3000 het Fonds voor onder
steuning van minvermogende lijders, dat Haar
naam kreeg en wekte daardoor een aantal
meer vermogenden op, eveneens bij te dragen,
zoodat dit «Emmafonds," nu althans, in de
eerste veertien maanden, een kapitaaltje
kreeg van f28663. Uit de rente en contri-
butiëu konden nu althans 12 lijders geholpen
worden, meerendeels mot de helft hunner
verpleegkosten.
Maar nu de rekening van dat Koninklijk
sanatorium over 1902 werd afgesloten, bleek
dat het Bestuur slechts 70 A 80 lijders kon
opnemen en vele aanvragen moest afwijzen,
omdat de geldmiddelen hun opneming niet
toelieten,
want dat er nu tóch al een tekort is van
f14775.
Laat rijk-Nederland zich deze beschamende
feiten aanleunen? vraagt de nflaarl. Crt."
Ds. Joh. C. de Meijere, emeritus-predikant
te 's-Gravenhage, hoopt Zondagochtend te
10 uur in de Luthersche kerk hier op te
treden en zijn zoon ds. J. L. F. de Meijere
Joh. Cz., in de vacature ds. C. Rasch van
Bodegraven beroepen, te bevestigen.
Des avonds half zeven hoopt de nieuwe
leeraar zijn intrede te doen.
Uit Bodegraven schreef men Maandag aan
het «Leidsch Dagblad"
Zondagavond heeft ds. De Meijere zijn af
scheidsrede gehouden bij de Evangelisch Lu
thersche Gemeente alhier. De kerk was prop-
vol, er moesten zelfs meer dan 100 menschen,
die ook plan hadden voor het laatst ds. De
Meijere te hooren, weder huiswaarts keereu,
omdat er in de kerk zelfs geen staanplaatsje
over was. Alle vrienden en kennissen van
ds. De Meijere, en hij had er in de 16 jaren
die hij te Bodegraven doorbracht zoovele ge
maakt, waren kerkwaarts gegaan om bij zijn
afscheid tegenwoordig te zijn. Naar aanlei
ding van het 2de vers van den derden Zend
brief van Johannes, hield ds. De Meijere eeu
schoone rede, waarna de zang vereen iging
«Harmonie" hem een paar toepasselijke lie
deren en de geheele Gemeente het «Dat
's Heeren zegen op U daal" toezong.
Dat het den hier zoo algemeen beminden
man in zijn nieuwe standplaats Amersfoort
wel moge gaan
Zeer vermoedelijk reeds morgen zal het
prachtig carillon van den Lieve Vrouwe-to-
ren bij heel-uur doen hooren het algemeeu
bekende Zegekoor uit Handel's «Josua", dooi
den componist óok gebruikt in zijn «Judas
Maccabaeus" en zijn Ouverture «Friedens-
feier".
I Deze melodie werd gekozen omdat dit
meesterwerk zal worden uitgevoerd bij
het Muziekfeest dat de «Maatschappij tot
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaanschen Oorlog,
door
*DOK TER".
Hel eind was, dat bij de burgers zou lalen beslissen
waren de meesteu voor bot aanblijven van comman
dant Schoeman, dan zou diens schorsing worden
iugotrokkenviel de meerderheid der stemmen ech
ter op den beer Moll, dan zou deze als commandant
worden aangesteld. Er werd gestemd en er viel een
groote meerderheid aan commandant Schoeman ten
deel. Wat de herstelling van veldoornet Jou bert be
trof, weigerde de generaal te eenen male op diens
schorsing terug te komen en stelde hij voor, den
oudsten zoon vau den commandant als assistent-
veldcornet te benoemen, waarbij assistent-veldcornet
Jan de Beer bevorderd werd tot veldoornet. Hoewel
niet van ganscher harto, namen de burgers hiermee
genoegen.
Generaal Viljoen had het plan, zoo spoedig mogelijk
de andere commando's te bezoeken en daar even
eens de burgera te laten beslissen in zake het com-
maudantscbap.Commandant Schceman, die den geue-
rual zou vergezellen, en niet wist, hoe laDg zijn
afwezigheid zou duren, vroeg me om mg voorgoed
by hem aan te sluileD in de functie van Secretaris
(den laatsien tijd had ik al de administratie voor
hem verriohl); ik meende dit niet te mogen weige
ren bij had mij zeer goed behandeld en vooral nu
hij in moeilijkheid vorkeerde, wenscbtoik niet gaarne
den iudruk to geven, alsof ik alleen de opgaande
zon aanbad; ik gaf (lus op zijn verzoek con toe
stemmend antwoord.
Den 29steu Juli besloot generaal Viljoen door te
gaan en de commandant deelde mij dit mede, mg
tevens verzoekend, op tijd klaar ie wezen. Om 3 uur
vertrokkeu we uaar Swagershook en waren kort
nadat de zon onder was by Spitskop. Hier werd af
gezadeld om te wachten, tot bet geheel donker was
geworden om niet uit het fort op Krokodilrivier-
hoogte gezien te worden.
Ik was juist gereed met afzadelen, toen er een
groote meteoor verscheen, die tamelijk lang zicht
baar bleef en een groote streep witten rook achterliet,
terwijl na eenigeu lijd een vreeselijk gerommel ge
hoord werd: eerst scheen bet of een lOOtal maxims
tegelijk afgevuurd werden, hetgeen weldra verauderde
in een gerommel als bij groote aardbevingen gehoord
wordt. De Boeren, die over 't algemeen verbazend
bijgeloovig zijn, vormden zich zeer eigenaardige ideën
over dit natuurverschijnsel; de meesten beschouwden
liet als een openbaring Gods.
Hel zelfde was bet geval geweest met de komeet,
die gedurende April en Mei dicht bij Orion aan den
hemel zichtbaar was; ook hieruit meendeu de Boeren
te moeten opmaken, dat de verlossing nabij was,
want 't het be^in van 1881 was er óok een komeet
zichtbaar geweest, en was niet kort daarna de onaf
hankelijkheid afgekondigd? Ik deed rnjju best, de
natuurkundige verklaring van het verschijnsel ingang
te doen vinden, maar zonder succes. Aan de praatjes
van .dokter" behoefden ze zioh niet te storen; die
wilde alles natuurkundig verklaren tot zelfs dingen,
die in den Bijbel stonden; ze beweerden, dal al
kwam God zelf hun de verlossiug aankondigen, ik
het toch niet zou gelooven en bet als zinsbedrog
zou verklaren. Hier waren ze dichter bij de waarheid
dan ze zelf wel dachten.
Orn half tien 's avonds waren we aan den overkant
bij de plaats van S. van der Merwc.de zelfde plaats,
die luitenant Erasmus en ik van Spioenkop door de
Engelscben bij hun trek naar veldcornet De Boer iu
brand haddeu zien steken. Hier werd de nacht door
gebracht om den volgenden ochtend met zonsopgang
verder to gaan. Den 30sten Juli werd er afgezadeld
bij een klompje voetgangers onder veldcornet Maritz,
waar de stemmingen een groote meerderheid aan
commandant Schoeman bezorgden. Den 31sten Juli
arriveerden we bij veldcornot De Beer, die bij de
plaats van Cornelia Kruger zijn lager had. Den laten
Augustus gingen we naar den winkel vanThilthorpe,
waarvan de lioeren „zeepsop" gemaakt hadden. Hier
zon de laalate groote vergadering gehouden worden,
waarbij ook de heer Moll met ziju menschen tegen
woordig zou zyn. De vergadering had plaats en de
eindbeslissing was, dat commandant Schoeman's en
veldcornet Swarl's sohorsiugen werden te niet gedaan
en commandant Moll, zoodra omstandigheden dit
Bevordering der Toonkunst" van 12 tot 14
Juni hier te stede hoopt te geven ter gele
genheid zoo van de Algemeenc vergadering
dier Maatschappij als van het 25-jarig bestaan
der plaatselijke afdeeling.
De tekst (een der vier verschillende) luidt
Dag vol licht en hemelgloed,
Schoone feeBtdag, wees gegroet
Kijk is 't heil, dat gjj ons biedt
Vroolyk klink' ons Zegelied I
Bij half-slag wordt ten gehoore gebracht
het volgende niet minder bekende lied uit
den «Nederlandtsche Gedenck-Olangk" van
A. Valerius:
Wel geluckig is, die wel leert te Bterven,
Als voor 't Land hjj heeft geleefd,
Die het Hemelrijk door Gods gunst wil erven,
En zich vroeg tot Hem begeeft.
|t Aerdsche goet,
Öock hoe soet,
Voor het Hemelacb niet en acht
End van 't quaet zich wacht.
Het Gemeentebestuur van Munchen heeft
besloten, op alle volkscholen verplichtend
kosteloos zwem mderrieht te doen invoeren.
Hier te stede zal men dezen zomer hoogst
vermoedelijk volkomen verstoken zijn van
de gelegenheid tot zwommen.
De plannen der commissie voor de nieuwe
Zwem- en Badinrichting hebben schipbreuk
geleden op de belangstellingde inrichting
des heeren Schoterman zal vermoedelijk nu
óok gesloten worden.
Ja, men heeft nog de Beek; maar hoe ge
vaarlijk die is, bleek Zaterdag weer. Nóg
i' het lijkje van het knaapje uit Woudenberg
met gevonden.
Een wetsontwerp is ingediend bevattende
de volgende bepaling
Indien eenig feit aanleiding geeft tot het
toekennen aan den zelfden persoon zoowel
van eeu tijdelijke uitkeering of een rente in
gevolge de Ongevallenwet 1901 als van pen
sioen of onderstand ten laste van den Staat,
wordt over den tijd gedurende welken beide
gelijktijdig zouden worden genoten, het be
drag der uitkeering of der rente in miude-
ring gebracht van het pensioen of den on
derstand.
Ingeval het pensioen eener weduwe ver
hoogd wordt met onderstand wegens het be
zit van kinderen, wordt het haar ter zake
van pensioen en onderstand uit te keeren
bedrag tevens verminderd met de aan die
kinderen ingevolge art. 24 c en d der On
gevallenwet 1901 uit te keeren rente, met
dien verstande, dat deze vermindering nooit
meer bedraagt dan de verhooging ter zake
van den onderstand.
Jhr. dr. E. A. van Beresteijn, tijdelijk leeraar
in Staatswetenschappen aan de Hoogere Bur
gerschool hier, werd hedenmiddag aan de
Rijks-universteit te Utrecht bevorderd tot
doctor in de Staatswetenschap, na verdediging
van een proefschrift, getiteld «Arbeidsregle
menten".
toelieten, naar het Johanuesburger-commando zou
teruggaan. Den menschen, die vóór commandant
Moll gestemd hadden, werd tevens toegestaan, met
hem mee te gaan. Zóo wits de vrede hersteld, ten
minste schijnbaar; toch bleef er een soort wrok
tU8Schen beide partijen bestaan, waardoor dikwijls
tegenwerking ontstond, waar samenwerking «oo hoog-
noodig was.
Eender verwijten van generaal Viljoen aan com
mandant Schoeman was geweest, dat deze zyn Com
mando in kleine wachten had afgedeeld en daar
om nooit met voldoende macht tegen den vijand
kon optreden. Na de beslissing was het eerste, wat
de commandant aan den generaal vroeg, hem toe
te staan, alle Lijdeuburgers onder éen commando
te stellen en aan in dit gedeelte aan Lijdenburgera
liet bewaken der wegen op te dragen en aan den
overkant aan de Johannesburgers.
De generaal beloofde dit wel, maar de comman
dant moest een paar weken geduld hebben. Toen
na twee maanden op het verzoek werd teruggeko
men, werd het geweigerd, op grond, dat de Lijden-
burgers beter met de landsgeateldheid op de hoogte
waren en zoodoeude beter gesohikt om de wacht te
houden. Later echter hoorden we, dat de Johan
nesburgers volstrekt geweigerd hadden, de buiten
wachten te betrekken.
Ze hadden gezegd, dat ze volstrekt niet van plan
waren, zóo dicht bij de EDgelschen brandwacht te
doen om zoodoende beetje voor beetje door den
vijand gevangen genomen te worden. Ze vonden
het veel gemakkelijker om bij Witpoort te liggeD en
zich door de Lijdenburgers te laten oppassen.
Den 4den Augustus vertrokkeu er 25 man van
veldcornet De Beer op expeditie, maar zoowel de
vertrekkende manschappen als de achterblijvenden
werden onkundig gelaten van het eigenlijk doel der
expeditie. Dit was wegens herhaald verraad noodig
gebleken. Niemand buiten de officitren en den
Secretarie wist dus, dat de expeditie gericht was te
gen het fort, door de Engelscher. gebouwd bg de
kraal van Uin Piesaan. De bezetting maakte eeu
deel uit van „Steinacker'shorse", hoofdzakelijk be
staande uit over de lijn gezette en weggeloopen Eu-
gelschen uit Pelgrimsruat en Barbertou, het onderste
schuim der mijnbevolkitig van die twee genoemde
delverjjen.
Het korps zelf was geatationueerd te Kouiali-poort
en, zooals reeds gezegd, een gedeelte vormde ae be-
Ingenieur A. J. Krieger is Diasdag benoemd
tot Secretaris-adviseur van het dien dag ten
Gemeentehuize van Montfoort geconstitueerd
comité voor een paardetram Montfoort-Liü-
sehoten-station Woerden.
De vergadering werd gehouden onder
voorzitting van den heer J. F. B. van Has
selt, Burgemeester van Monfoort, en bestond
uit de Dagelijksche besturen der belangheb
bende Gemeenten eD eenige notabelen.
Zoodra een fonds is bijeengebracht (voor
een belangrijke som werd staande de ver
gadering reeds geteekend) zal onzen stadge
noot tevens bet technisch gedeelte der werk
zaamheden worden opgedragen.
De beer P. A. Willigenburg, afslager van
visch en groenten, ontving gisterochtend de
eerste mand nieuwe aardappelen, Holland-
scbe muisjes.
De Directie der H. IJ. S. M., die reeds aan
de tijdens de staking trouw gebleven be
ambten en werklieden een geldelijke be
looning beeft toegekend, heeft het voornemen
om nu aan de ambtenaren een herinnerings-
medaiile uit te reiken.
De heer J. Welters, uit Kranenburg, is
in de plaats van den heer K. van 'tveer
benoemd tot adsistent bij den buitendienst
der H. IJ. S. M. hier.
Luitenant-kolonel H. G. J. Swaving, van
het le regiment veld-artillerie hier, heeft
een buitenïandsch verlof van zes weken aan
gevraagd.
zetting van het fort b(j Piesaan en een ander ge
deelte had Bremersdorp in Swaziland bezet. Beide
bezettingen vormden centrums van waar uit de
stroop- en moordtochten der Kaffers respectievelijk
in dit gedeelte van Lijdenburg en op de grenzen
van Swaziland plaats vonden, en het werd noodig
geoordeeld, hieraan een eind te maken door het fort
te nemen en zoodoende ook de maobt der Kaffers
te breken.
In het begin van Juli hadden we een proclamatie
ontvangeD, waarin de Regeering mededeelde, dat
de 8ste en 9de Augustus respectievelijk als dank
en bededagen waren uitgeschreven de burgers wer
den verzocht, hieraan zoo algemeen mogelijk te vol
doen. Zelfs waren er maatregelen getroffen, dat de
circulaire ook bekend werd aan de vrouwen en kin
deren in de kampen, zoodat men verzekerd kon
zijn, dat die dagen niet alleen alle nog strijdende
Boeren in het veld, maar ook ooze martelaren hun
dank- en smeekgebeden naar den Heer zouden op
zenden.
In de proclamatie werden eerst eenige beichou-
wingeu gehouden over de gebeurtenissen gedurende
den oorlog en meende de Regeering daarin te moe
ten zien een bijzondere goedertierenheid Gods. De
redeneering kwam ongeveer hierop neer: Niettegen
staande de vijand alle pogingen in het werk had
geBteld om ons tot de overgave te dwingen, door
onze huizen te verbranden en door het wegvoeren
van vee en kost, om ons zoodoende uit te bODge-
ren, en vooral door het gevangen nemeo van vrou
wen eu kinderen, stond hei grootste gedeelte van
het volk der beide Republieken nog steeds pal eu
was hel vastbesloten, don strijd voort te zetten.
Ook waren we herhaalde muien op wonderdadigo
wijze gespaard en uit moeilijkheden gered, waar
menschelijkarwüze gesproken geen redding mogelijk
scheen. Had Je Regeering punten over het hoofd
gezien, waaruit zoo duidelijk Gods goedheid sprak,
ilau moesten de burgers deze punten aanvullen en
die teveua als uitgang nemen voor hun dankgebeden.
De tweede dag moest doorgebracht worden tuet
God te bidden, zyn straffende hand weg te nemen
en ons uit de verdrukking te verlossen, eu tevens
onze zonden te belijden. Niet alleen had ieder zijn
eigen zonden, maar ook het volk iu zyn geheal had
zonden, die den Hoer alsnog beletten, het volk uit
ziju verdrukking te verlossen.
I Wordt vervolgd.)