Donderdag 16
i 1903.
No. 5372.
52e Jaargang.
Reisexemplaren.
Feuilleton.
AIERSFOQRTCCEE COURANT.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post 1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRAGHT9
Telephoon 19.
Aan onze abonncs, die tijdelijk elders,
hetzij binnen- of buitenlands, vertoeven,
wordt op aanvrage en met duidelijke opgave
van adres, de Courant eiken verschijndag,
tegen vergoeding van het porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen zich op
de zelfde wijze geregelde toezending van de
«Amersfoortsche Courant'' verzekeren.
Amersfoort in 1902.
vin.
Clinische scholen bestaan bier niet.
Zang-, Gymnastiek- en Zwemscholen. Door
de afdeeling Amersfoort der «Maatschappij
tot Bevordering der Toonkunst" werd aan
167 kinderen der openbare Lagere school
kosteloos zangonderwijs verstrekt. Dit onder
wijs wordt aan elk der scholen 3e soort vier
maal 's weeks een half uur gegeven door de
onderwijzers H. C den Hartog en A. Veen
bet wordt bekostigd door bijdragen van eenige
belangstellende ingezetenen en gesteund door
een toelage uit het Onderwijsfonds der Maat
schappij. Zeer getrouw werden die lessen
gevolgd; het resultaat bleek gunstig o.a. bij
het optreden der leerlingen in de gehouden
openbare les, waar éen- en meerstemmige
liederen ten gehoore werden gebracht.
Aan de Muziekschool der bovengenoemde
afdeeling werd in 5 zangklasseu les gegeveu
aan 85 leerlingen, in 3 solozangklassen aan
12, in 2 theorieklassen aan 5, in 11 klavier
klassen aan 41, in 5 vioolklassen aan 17, in
2 celloklassen aan 2, in 1 samenspelHasse
aan 12, in 1 onderwijskunstklasse aan 4 en
in 2 Italiaansche taalklassen aan 8 leerlingen,
totaal 186 leerlingen in 32 klassen met 51
wekelijksche lesuren, zijnde 111 personen.
Over 't algemeen waren vorderingen, vlijt
en gedrag zeer voldoende.
De zangklassen gaven in het openbaar een
proef van gemaakte vorderingen.
Aan het noofd der nieuw opgerichte saraen-
spelklasse en Italiaansche taalklasse, staan
resp. de heeren G. K. G. van Aake.i en Pietro
Mariatti. Na het vertrek van mej. Joh. Petri
werd mej. Anna Fles tot leerares in den solo
zang benoemd.
De inrichting, wp,araan, onder de goede
leiding van den heer M. W. Petri, degelijke
onderwijskrachten verbonden zijn, verkeert
LISKA.
16).
in bloeiendeu toestand. Voortdurend worden
ook kinderen van mindergegoeden, die bui
tengewonen aanleg blijken te bezitten, in
staut gesteld, de lessen te volgen.
De Commissie leed een gevoelig verlies
door bet overlijden van den heer E. L. H.
van Lanscbot Hubrecht. In zijn plaats werd
benoemd de lieer 1. M. J. Hoog, ondervoor
zitter der afdeeling.
Op de scholen 3e soort wordt onderwijs
in de vrije- en orde-oefeningen gegeven.
Een Zwem- en badinrichting bestaat hier
onder directie vau de wed. G. J. Sclioterman.
Teeken-, beeldhouw- en bouwkundige
scholen bestaan hier niet.
De afdeeling Amersfoort der «Nederlancl-
sche Maatschappij tot Bevordering der Toon
kunst" telde op ultimo December 5 Eere
leden en 192 leden, waarvau 87 medewerkten
in de Zangvereeniging. Deze gaf onder leiding
van den Directeur M. W. Petri twee uit
voeringen van groote koorwerken.
Van de Gemeente-Bibliotheek werd iats
meer gebruik gemaakt dan in andere jaren.
De verzameling van de oudheidkundige
vereeniging «Fléhite" werd ook dit jaar weder
met, verscheiden voorwerpen verrykt, terwijl
zoowel daardoor als bij het bezoek mocht
blijken van de toenemende belangstelling van
het publiek.
Het aantal bezoekers daalde van 1104 in
1901 tot 956, waaraan waarschijnlijk het
slechte weer schuld was; het ledental bleef
vrijwel stationnair.
Het aantal ledeu der vereeniging «Am
bachtsschool voor Amersfoort en omstreken"
bedroeg op het einde des jaars 131, dat der
donateurs 7. Het Bestuur ondervond veran
dering door het uittreden van den heer J.
van den Brink, terwijl de altredende leden
F. J. Matthijsen, 11. J. Wolter en W. G.
Klomp herbenoemd werden.
Als Directeur fungeerde P. Doorn, als on
derwijzers C. van Ouwerkerk, H.MooyenJr.,
H. J. Huuvdeman, P. C. Blom en C. de Lxnge.
Het onderwijs omvat: le practisch onder
wijs in timmeren, smeden en schilderen, 2e
theoretisch onderwijs in lijn-, vak- e» band-
teekenen, constructie- en materialen-leer. 84
leerlingen bezochten de school, nl. 40 voor
timmeren, 30 voor smeden en 14 voorschil
deren. ünvermogenden ontvangen gratis on
derwijs, de andere betalen een minimum van
Zonder een woord te spreken of hem de hand
toe te steken, liet ze hem gaun. Een maal of wat
keek hij oin. Zij stond onbeweeglijk op do zelfde
plaats.
„Ik ben toch benieuwd om te weten hoe dat af
loopt", dacht Marshall „wie zal zijn zin krijgen Als
ze niet spriDgt, dan heb ik het gewonnen".
Maar toen hij nög eens omkeek, zag hij hoe ze
haar merrie in razenden reu naar de sloot joeg
een dolle aanloop, slecht afzetten, uög slechter aan
komen en in eeu grooten boog viel zij ver over
het hoofd van het paard.
Een oogenblik was Marshall als verlamd van den
schrik toen joeg hij haar ter bulpe.
Toen bij, na voorzichtig met zijn paard tegen den
overkant te hebben opgeklouterd, bij haar kwam,
lag Liska buiten kennis uit een groote wond aan
haar voorhoofd zijpelde bloed.
't Was den dag vóór het uitrukken voor de groote
manoeuvreshet regiment stoud aangetreden op
het kazerne-terrein, in veldteuue, alles present, alles
gepakt, de karren geladen, alsof men zoo ter oorlog
ging. Kapiteins en luitenants overtuigden er zich
van, dat iedereen alles bij zich had.
„Aan rotten geweer randsels af uitpak
ken".
De netjes gepakte rondsels werden afgelegd, los
gegespt en al betgeen een kwartier te voren ouder
speciaal toezicht van de onderofficieren er met zóo
veel zorg in was gewerkt, moest voro den dag wor
den gehaald.
„Koffiezak vetdoos aineerhorstel in de lin
ker-, poetsborstel in de rechterband kerkboek
hemd knoopenachaar naaizakje schnen-
f6 per jaar. Het gebouw voldeed goed, maar
bleek reeds te klein te zijn. Vóór het einde
van het jaar werd het voor uitbreiding be-
noodigde kapitaal gekregen en reeds in No
vember begon de bijbouw, waardoor het
onderwijs eenigen tijd bemoeilijking moest
ondervinden. Gedeeltelijk werd dit verholpen,
doordat bet Gemeentebestuur lokaliteit in bet
«Werkhuis" afstond. Bij Raadsbesluit vaD 18
November werd het subsidie verhoogd tot
f4000 's jaars, f500 toegekend in tie uitbrei-
dingskosten en een leening ad f16 000 onder
lste hypothecair verband verstrekt, tegen
annuïteiten van f1000, in 24 jaar af te lossen.
De voorgenomen uitbreiding der leervakken
met «meubelmaken" werd goedgekeuru bij
Raadsbesluit van 18 December 1902.
Het aantal leden der «Vereeniging tot
Bevordering van bet Vreemdelingenverkeer"
bedroeg op 31 December 110, het aantal
begunstigers 34.
De pogingen om te geraken tot een Zwem
en badinrichting hadden door slechte in
schrijving geen resultaat.
De door de vereeniging onderhouden bloem
perken verkeeren in goeden staat.
Bauken worden niet meer geplaatst, daar
zjj niet bestand blijken te zijn tegen de ver
nielzucht der straatjeugd.
Aan de Gemeente konden twee fraaie
zwanen ten geschenke worden gegeven.
In 1902 ging het ledental van de «Maat
schappij van Weldadigheid" een weinig
achteruit. Op het einde van het jaar waren
er 79 leden, die te samen f228.20 contributie
betaalden. Het Bestuur bestaat uit de heeren
mr. F. D. graaf Schimmelpenmnck, M. L.
Celosse, jhr. mr. A. M. C. bandberg, E. L.
H. van Lanschot Hubrecht, en dr. A. H. C.
van Driel,
De verschillende inrichtingen van het
Departement Amersfoort van de «Maatschappij
tot Nut van het Algemeen" handhaafden zich
alle, zij het ook niet altijd zonder groote
finaneieele opolleringen van het Departement.
De lëzingen ol voordrachten werden over
bet algemeen vrij goed bezocht. Het aantal
leden verminderde door verl rek of overlijden.
De toestand van het armwezen was over
het algemeen iets ongunstiger dan in andere
jaren. Wel was er door het vele bouwen
weinig werkeloosheid, maar de armoede ver
meerderde door den vroeg invallenden winter.
De arme bevolking blijft altijd zeer groot
smeerdooshet tweede paar schoenen •—voetlappen
halsdas onderbroek poetsgoed geweer-
vet"; de ongelooflijkste zaken moesten zo toonon,
maar alles hadden ze bij zich.
Geen goochelaar kan meer uit zijn blikken cylin
der halen dan een soldaat den dag vóór een groote
manoeuvre uit zijn rondsel.
Eindelijk was alles nagezien en mochten de arme
kerels weer zien hoe ze het heele huishouden weer
in hun raudsel kregen. „Vlug inpakken
't Moest gauw gaan, heel ylug, want de kolonel,
die „reeds een heelen tijd" stond te wachten, had
al eeu paar maal gevraagd, wanneer ze „eindelijk"
toch eens klaar zouden zijn. Hij wilde een toe-
erpaak houden.
„Wie is weer de laatste Welke compagnie heeft
weer 't langst werk zeide hij, toen 't met zóo gauw
ging als hij, die op zijn preek broedde, wel wen-
schte. „Natuurlijk, natuurlijk weer de le compag
nie; de eerste is weer de laatste; ik had 'tal ge
dacht."
Kapitein Groeben werd blauw vau ergeuis toen
hij voor 't front van al deze troepen zoo'u snuifje
kreeg. Boos wendde hij zich tot zijn ziju compag
nie „Kerels, je weet dat ik een goed mensch tien,
maar wie binnen een minuut niet klaar is, draai ik
hoogsteigenhandig den hals om. Natuurlijk die
Meier weer mensch, kerel ik vermoord je."
De arme Meier deed onmogelijke pogiugen om
zijn tweede paar schoenen- helaas van eeu ontzet
tend formaat weer in zijn rondsel te werken. Het
wou nietde schoenen waren te groot of de rondsel
was te klein het wou niet; maar het moest. Eeu
ouderofficier ijlde te hulp; de nevenlui hielpen óok
al mee; zoo, eindelijk dan! Nog maar toegespen.
Vier man lagen op den rondsel. Krak; de rondsel-
plankjes, die niet gebouwd waren op de vereende
krochtspogingen van vier sterke jonge mannen,
hadden het begeven on de heele rommel lag weer
over den grond verspreid.
De kolouel had hot geval zien aankomen. „Geef
't maar op, kapitein zóo veel tijd heb ik niet
morgen vroeg om vijf uur moet ik met het regiment
afmarchceren. Of u dan met uw compagnie klaar is,
in evenredigheid van liet zielental der Ge
meente.
De vereeniging «Liefdadigheid" bleef met
kracht werken ter bestrijding van de armoede.
Instellingen door of vanwege de Gemeente
beheerd.
Het Burger Weeshuis. In het college van
Regenten had geen verandering plaats.
Het aantal weezen bedroeg op 31 Decembe"
12 jongens en 5 meisjes. Bovendien werd nog
1 meisje verpleegd in het gesticht der Zusters
van Onze Lieve Vrouw alhier.
Iu 1902 verlieten 4 weezen het gesticht,
n.l. 2 jongens en 2 meisjes, terwijl geen werden
openomen. Sterfgevallen kwamen niet voor;
4 jongens en 1 meisje bezochten de school
2e soort, 3 jongens de Ambachtsschool, 1
jongen en 2 meisjes de Fröbelschool en 4
jongens waren werkzaam bij bazen. De meisjes
ontvingen in het gesticht onderricht in de
nuttige handwerken en in de avonduren her-
balingsonderwijs van een onderwijzeres.
Door den godsdienstonderwijzer werd onder
richt gegeven aan Ned Hervormde weezen.
Weezen van andere gezindten waren niet in
het gesticht aanwezig.
De gezondheidstoestand was gunstig; echter
werd het gesticht door «roode hond" bij vier
I weezen.
De financieele toestand mocht, ten gevolge
van het klein aantal weezen, in het gesticht
opgenomen, gunstig genoemd worden.
De herstellingen aan het zeer oude gebouw
van het gesticht (van 1547 dateerend) en de
overige eigendommen moesten echter tot de
noodzakelijkste worden beperkt.
Door lageren rentestandaard en mindere
opbrengst van landhuur zijn de inkomsten
van het gesticht aanmerkelijk minder dan in
vroegere jaren.
liet verslag van het Burgelijk Armbestuur
zegt:
In 1902 is bedeeling verstrekt aan 326 ge
zinnen en 101 eenloopende personen, te samen
1129 leden telleude, die f 11 577.20 aan onder
stand genoten met inbegrip van f329.80 voor
koopwaren en kleeding- of liggingsstukken,
waarmede eenige personen werden onder
steund.
Briefjes waarop genees-, heel- of verlos
kundige hulp en geneesmiddelen worden ver
kregen, zijn afgegeven ten getale van 1014,
alzoo 165 minder dan in 1901. Zoodanige
ondersteuning werd in het vervolg ontzegd
weet ik niet. Ik hoop het echter."
„We zullen maar beginnen."
„Aha! Nu komt de luanoouvre-speech, die begint
met „Morgen is een gewichtige dag", dacht Groeben,
„dat ken ik al, doch dat doet er niet toede meeste
redevoeringen zijn toch meer voor de sprekers d3n
voor de toehoorders".
„Morgen is een gewichtige dag" begon de kolonel
„morgen rukt gij uit voor de mauoeuvres".
Hier hield hij even op om den indruk vnn deze
gewichtige wooroen grooter te maken. Do meesten
dachten„Hoe weet hij dat zoo, dat we morgen
uitrukken voor de manoeuvres; wij allen weten dat
anders al' vier weken langwaarvoor hebben we
anders al die lange marschen gemaakt De stomste
kerel en de kromste beenen hebben dat n(t al wel
begrepen".
„Nu krijgt ge gelegenheid om te toonen wat ge
geleerd hebt" vervolgde de kolonel „en ik hoop en
verwacht, dat ge het korps eer zult aandoen, opdat
het overal een goed figuur maakt".
„En dat ik er onmiddellijk na de manoeuvres Diet
word uitgezet" voegde Groeben er in gedachten
welwillend aan toe.
„U wachten groote vermoeisssen, maar heerlijk is
ook het loon, dat u ten deel zal vallen
„Een dubbeltje daags en een half brood" dacht
menigeen, doch hij werd aanstonds uit den droom
geholpen door den kolonel, die vervolgde: „en dat
loon bestaat uit den lof uwer chefs, en om dien te
verwerven, moet ieder zijn uiterste best doen."
„Met dat „best doen", kom je er niet" dacht Groe
ben, „ik geef me net zooveel moeite als de anderen,
misschien meer nog dan de anderen. En wat is mijn
loon? Standjes van alle streken van het kompas."
„Voor velen is het de laatste manoeuvre, voor
velen ook do eerste. Gij weet niet wat dat beteekent
zoo'n eerste manoeuvre."
„Ze zullen 'tgauw genoeg merken en er meer
dan hnu bekomst van hebben", dacht Groeben weer.
„Vraag 'telen ouderen kamoiaden hoe heerlijk he»
is door nieuwe, uogouhekendestreken le marchecren".
„Ja, als je geen 68 pond op je rug hadt" dacht
menigeen.
„Dan merk je niet, dat je je rondsel draagt".
„Dat zegt bij nu elk jaar" dacht Groeben „maar
daarom is 'tnog niet waar".
„Over vier weken zijn we weer terug in het gar
nizoen eu ik hoop, dat gij dan allen met vreugde
aan dezen schooien tijd zult denken. Doet uw
plicht en dat gij dien doen wilt, toont dat door een
krachtig hoerab I voor den Keizer. Hoerab!
De muziek speelde het Volkslied, de compagnieën
macheerden af, de kolonel sprak nog even met de
officieren en vertrok toen met Knobelsdorf en
Marshall.
Hij ademde verlucht op. „Ik wilde, dat de
manoeuvres al achter den rug warenje zegt wel
dat het een prettige tijd is, maar 'tis een vermoei
ende tijd, voor hen zoowel als voor ons. D is nog
jong, heeren, u kunt die vermoeienissen nog best
verdrogen, maar wij die al zoo lang rueeloopen en
dan zoo'u heelen dag in 'tzaal moeten zitten en
van 'teene kwartier naar 't andere sjokken en ner
gens al is 't ook maar even kironeD uitrusten, heb
ben nog altijd dio ellende van standjes en afmakerij.
Onze generaal is een wonderlijk man, een keurig
net man, heeren, maar hij vat 't als een pereooDljjke
beloediging op als je vroeger van de biertafel opstaat
dan hij. Niet waar, Knobelsdorf f"
„Excellentie" mompelde iets.
„We liggen van 'tjaar gelukkig maar vijfmaal
met hem samen. Marshall moet ons maai wat hel
pen."
„Zeker, kolonel," zeide Marshall, „ik wil toch wel
eens zien wie het langer uithoudt, de generaal of
ik; zoo gemakkelijk laat ik me niet opzij dringen
en ik geloof niet, dat hij voor een tweede maal zal
wensohen een nachtje met me door te maken."
„Marshall", merkte de kolonel half lachend, halt
ernstig op, „als je dat wonder to' stand brengt, dan
verplicht je allo hoofdofficieren van de heele bri
gade aan je." H\j reikte hem de haud. „Nu, adieu,
Marshall; ik heb nog te werken en moet mijn kist
nog pakken. Tot vanavond 8 uur dus. Ga je mee,
Knobelsdorf; ik heb nog wat voor je te schrijven."
