Gemengd nieuws.
Nijverheid" over het Handelsonderwijs, welko
conferentie onder meer werd bijgewoond
door don lieer P. vau den HoolT Azn., Hoofd
van het Hurhahngsonderwijs.
De conclusie is, dat de zaak thans reeds
in vrjj gofide banen is.
Een nadere conferentie /ui echter nog
plaats hebben.
De wenscheljjkheid werd uitgesproken, dat
geilurende 8 uur per week handelsonderwijs
moge worden gegeven, zoo mogelijk met
Rijks-subsidie (Assen byv. kroeg daarvoor
f1500) terwjil ook het »Nut" deze belang
rijke zaak geldelijk zal steunen.
Hiernu werd aangevangen met een loutere
bespreking (geen afgerond voorstel dus) van
de maatregelen om het Departement te her
vormen in een >Vereeoiging tot bevordering
der plaatselijke belangen."
Meer dan honderd Departementen hebben
zich reed9 afgescheiden van de Maatschappij,
wier beheer veel te kostbaar is tegenover
bet nut dat voor die 14 u 15 mille, de helft
van het maatschappelijk inkomen, wordt
verkregen en dat zich vrijwel bepaalt tot
het houden van éen Algemecne vergadering
te Amsterdam, terwijl art. 3 derAlgemeene
wel daarentegen de werking der Departemen
ten op den voorgrond stelt. Wordt er nog eens
bezuinigd, dan geschiedt dit ten koste van
het doel en nimmer op de administratieve
uitgaven.
Bekend is het voorstel-Amersfoort om het
eigen gebouw der Maatschappij, dat zoo ont
zaglijk veel aan onderhoud kost terwjil men
töch een ander lokaal moet huren om de ver
gadering ie houden, te verkoopen; bekend
ook de wijze waarop met dit voorstel de
hand werd gelicht.
Het eenige dat de Mautschappij doet, is
subsidietjes van f 100 en f200 verleenen
aan noodlijdende Departementen, tot een
totaal bedrag van 13000 of 16 van de
administratie-kosten.
Niets wordt gedaan aan het economisch
doel, doch wel wordt politiek er bijgehaald
in plaats van volkomen vrjj te bljjveti van
staatkunde en kerkeljjk inzicht, gelijk de
Wet zoo uitdrukkelijk voorschrijft.
Hel hooge quotum, dat aan het Hoofd
bestuur moet afgedragen, maakt het onmo
gelijk, de contributie in zoover te verlagen,
dat ook minder bemiddelden, die aan den
lijve het nut daarvan voelen doch zich nu
moeten weerhouden, lid kunnen worden,
meewerken en hun persoon geven. Dat hooge
quotum, dat geen nuttig effect sorteert, is
een rem voor de propaganda.
Gevraagd werd of' 't niet beter was, ook
hier zich af te scheiden, door lagere contri
butie hei ledental aanmerkelijk uit te breiden
en zoo den kring te vergrooten van ben die
hier de eene of andere nuttige inrichting
helpen tot stand brengen en in stand houden.
De Maatschappij, terend under verouderde
bepalingen en voortsukkelend onder over
leveringen die niet meer passen in onzen
lijd, is aan het verworden en wanneer het
Departement zich niet intjjds afscheidt, zal
het een kwijnend bestaan voortsleepen, terwjjl
het zóo veel nut kan doen.
Het resultaat der lange en zeer ernstige
bcs|.rek:ng was, dut met ulgt-meene stemmen
werd aangenomen een voorstel waarbij aan
het Bestuur wordt opgedragen, maatregelen
te beramen om te geraken tot een afscheiding
en, zou uiogeljjk, een afgerond voorstel daar
toe te doen.
Binnen niet te langen tijd zal dus ander
maal een vergadering worden belegd, waarin
eeu meer gepréciseerd voorstel zal worden
gedjian en de mogelijkheid der afscheiding
nog eens van alle kanten zal worden bekeken.
De >Amersfoortsche Muziek-vereeniging"
zal hedenavond onder directie van den heer
J. A. Jochems weder een concert geven op
den Hof en daarbij de volgende nummers
ter» geboore brengen
1. üoier dem SteroeD banner, warecb Sou».
2. Ou ren ure .la peliie duc'oesse" Riccitis.
8. Tautepdscbuu.-walsNecke.
4. Faotaisie .Faual"Gounod.
6. Waterballet-marscbRau.
6. ibx|iMt de mélodie*, fanuisie Dunnitelti.
7. Rijwiel-galopDe Greef.
8. Potpourri jxipulaire No. 5 Renaud.
De Amersfoortsche Voetbal-Vereeniging
•Quick" is blijkens besluit van de jongste
Bestuursvergadering van den «Nederlandschen
Voetbal Bond" geplaatst in de afdeeling B.
der eerste klasse.
Het stedelijk kegelconcours vangt Zaterdag
avond half negen in de Sociëteit «Vereeni-
ging" aan. Stedelingen r.iet-leden dier Socië
teit kunnen daarbij worden geïntroduceerd.
Er zjjn drieduizend kaarten.
De wedstrijd eindigt driemaal 24 uur nadat
de laatste kaart is verkocht.
De reislust schjjnt in de jongelui te ziften.
Onlangs het kwartet, dat naar Antwerpen
trok na een der Kei-Chineezen bestolen te
hebbenen nu een Arasterdamsch duo, dat
door de (Militie aan het station uit een steen-
kolenwagen werd gehaald en een reisje met
hindernissen, steenworpen, enz., naar hier had
gemaakt.
De oudste «Ier kleuters, die dit tochtje al
meermalen maakte, is 7 jaar.
Op „Zandbergenwaar bet toogonautndo Door
gangshuis is gevestigd van do ruim 26 jaar beslaande
on looh nog to weinig bekende „Maatschappij lot
opvooding van weetou in hot buisgeicin", had gister
middag een vergadering plaats vau bet Bestuur dier
Maaiscbappy met correspondenten en afgevaardigden
van comité's, Een 80-tal hoeren, uit alle oordon dos
lands, waren saauigekomen, met om besluiten te
nemen, doch om van gedachten te wisselen over
eenige hoogst belangrijke zaken, over welko later
door do Algeraeene vergadering, die statutair te
Amsterdam moet worden gehouden, zal worden be
slist.
Mr. L. Peorbolte, Commies aan Binnenlandsche
Zaken wooude do vergadering bij als vertegenwoor
diger van de Regeer.ng.
Na van de vermoeienissen der soms lange reis Ie
zijn bekomen in bel gastvrij buis van den Direc
teur or waren afgevaardigden uit bet Noorden
van Friesland en uit het Zuiden vau Limburg, uit
Holland's Noorderkwartier en uit Zoolaud begaf
men zich naar het vriendelijke Doorgangsbuis waar
tegen half twee de vergadering werd geopend door
den Algemeeneu voorzitter, deu beer J. Attema, uit
's-Gravenbage, die deu vertegenwoordiger der Re-
gearing en de opgekomeneu wolkom boette en in
hun groot aantal een goed voorteeken zag voor de
adviezen welke hel Bestuur hoopte te erlaogen, en
deed uitkomen, dat deze buituugewone bijeenkomst
geheel strookt mot art. 24 der Statuten, dat tot dus
ver een doode letter was, en belegd is om groot6r
samenwerking ie krijgen en ook daardoor de fimio-
cieele positie der Maatschappij te verbeteren. De
Directeur, de heer J. Woudstra, doet zeer veel en
wil nog meer, doch kan oumogelijk alles alleen doen.
De hier uil te brengen wenscben cn conclusion
zyn slechts wenken voor het Bestuur, welke wellicht
in voorstellen voor de Algemeene vergadering kunnen
omgezet.
Aan de orde kwam nu de besprekiug van de
wenschelykbeid der opheffing van de comité's en de
vervanging van deze door correapondenUuhnpi>en.
Erkend werd, dat enkele comité's groote werk
zaamheid aun den dag leggen andere daarentegen
doen zoo goed als niets, terwijl weer andere bet hun
geschonken geld renteloos sn hun kas laten liggen
en als 't ware een Staatje in den Staal zyn geworden,
die rapport noch rekeuing en verantwoording doen,
terwyl het Hoofdbestuur dikwijls uit gebrek oud de
noodige middelen weezeu moest afwijzen. Velen zijn
dan ook liever algemeen lid vau de Maatschappij en
scheiden zich af van hun plaatse!ijtc comité, óok
omdat de Maatschappij dan 60% tneor voordeel ge
niet vau de contributie.
Terwyl sommige afgevaardigden meenden dal men
de comité's in stand moest laten, óok omdat het
h. i. niet aanging dat de moeder haar kinderen ver
loochent, ou anderen bezwaren hadden tegen de
opheffing in geval bjjv. aan eenig comité een erf-
s tel ling was vermaakt, meenden auderen, dat derge
lijke erfstellingen ten goede moeten komen aau de
Maatschappij en dat enkele comité's, in plaats van
te voldoen aau bun boven aangeduide verplichtingen,
als 't ware propageer*? voor Weesbuizen en dus beter
konden gemist.
De Voorzitter dankte voor de wenken die in
de Bestuursvergaderingen nader overwogen zullen
wordeD.
Aau de orde kwam hierna bet nagaan der mid
delen, die kunnen aangewend om aan doel, streven
en resultaten der Maatschappij grootere bekendheid
te geven en om haar vaste jaarlijkscbe inkomsten te
vermeerderen.
Eerigen meenden dat vrieudiunen cd vrienden
der Mautschappij hun litteraire talenten te haren
bate moesten oauwendeu om, zoo door aftondorlyke
geschriften als door de kleine pers, doel eu streven
meer algemeen bekend te maken door mededee-
huge uit het Stamboek der verpleegden. Andereu
spraken van een propagauda commissie, van lezin
gen eu zelfs van eeu bezoldigd propagandist.
Sommigen echter hadden weinig verwachting van
„courautenscbry veryen stelden bun hoop op vlug-
schriftjes of artikelen in geïllustreerde tijdschriften.
Het .Maandblad" dtr Maatschappij is bijna alleen
bekend bij de leden; slechts enkele niet-ledeu heb
ben dit in eigendom eu opmerkelijk is het, dat bijna
overal in don lande de leden vau bet Burgerlyk
Armbestuur en van Diacuuieëu nagenoeg onbekend
z|ju met doel eu streven der Maatschappij.
Uit do lange en soms hoogst syrapatüieke dis
cussion concludeerde de Voorzitter, dat men gunstig
was gestemd voor propaganda door de correspon
denten, die, zoo mogelijk, in elke plaats des lands
moeten gevestigd worden, en voor medewerking der
pers.
Wat een bezoldigd propagandist cn een propa-
ganda-corumissie aangaat, meende meu vrjj algemeeD
dat de kosten, althans op den duur, niet zoudeu wor
den goedgemaakt. Meer heil verwachtte men van
een korte circulaire door elke ufdeeiing in de plaats
barer iuwouiug te verspreiden zij toch it daar be
kend, terwyl een circulaire vau het Hoofdbestuur
uit den aard der zaak met minder aandacht wordt
gelezen en overwogen en zoo licht als bedelbrief
wordt aangemerkt.
De Voorzitter concludeerde, dat wen algemeen
doordrongen is van de behoefte aan eeu grooter aantal
leden eu men veel heil verwacht van tactvol op
treden van comité's, correepondcnteu en individueele
leden, doch weinig voelt voor eeu bezoldigd propa
gandist, of voor bet commissioriaal maken der pro-
paganda-quaestie.
Aan de orde kwam hierna de bespreking der vraag
of het weoschelyk is, dat de Maaiscbappy zich be
reid verklaart, contracten te sluiten met ouders, die
bij hun overladen de opvoeding hunner nagelaten
kinderen zouden wenscben toe ie vertrouwen aan
de Maatschappij als daarvoor, door levensverzekering,
zekerheid eener jaarlijkscbe bijdrage is gesteld.
Ook over dit geenszins Dieuwe punt werd lung
gediscussieerd. Telkens stuitte bei at op de moei
lijkheden om de zuuk zóo te regelen, dat de Mij.
geen schade ljjdl als bijv. de ouders outnachtig wor
den om de premie te betalen. De Maatschappij mag
en kan trouwens dit risico niet loopen en zij heeft
by de teD hoogste 12 gezinnen, om een groot cijfer
te Doemen, een veel kleiner average dan een Levens
verzekering-maatschappij welke haar kansen over wel
1000 gezinnen verdeelt. Wel werd aangevoerd dat
zulk een contract er soinniige.i toe zou doen be
sluiten lid te wo.'den ut te blijven, omdat zij dan,
om zoo te zeggen, waar voor bun geld kregen;ook
werd gevraagd of do Mautschappij niet eeu deel der
pruuiic- aau een Levuusverxekering-muaiscbappjj kou
beialen; doch velen achtten het gevaarlijk, in de
Maatschappij een nieuwe te maken en meenden dat
hier een kostelijk terrein voor verzekerings-agtnten
was aangewezen.
De Voorzitter concludeerde, dat het denkbeeld zeer
mooi, doch boogzt moeilijk ten uitvoer te leggen is.
Nimmer xaI de Maaucbsppy anders dun een con
ditioneel contract mogen aangaan. De zaak wordt
echter nader overwogen.
Bjj de rondvraag maakte eeu der afgevaardigden do
opmerking dal de Suat wel toezicht houdt op vcr-
pleegd.p in gevangenissen, bedelaaregestichteu, enz.
doch niet op de ouderloozen die iu Weeshuizen
worden verpleegd. 8pr. zou ..enschen dat door de
MaaUcbappy aan de Kegeering werd verzocht in deze
leemte te voorzien.
Geantwoord werd, dat het Bostuur van zulk een
verzoek niet veel heil verwacht omdat men het zoo
licht aanziet als party. Volgens het vlgeereud con
tract heeft het Ryk het recht toezicht te oefenen op
de 80 wee zen dio voor zyn rekening door de Maat
schappij worden verpleegd, doch metterdaad wordt
nimmer daarvan gebruik gemaakt.
Mr. Fcerbolle dankte hierna voor de ontvangsten
wide, met groote bolangstelling de vergadering te
hebben bijgewoond. Spr, twijfelde niet, ot ZExc.
du Minister van Binnelaudsche Zaken zal het rap
port met ernst nagaan spr. tegenwoordigheid aan
deze plaa'.s is hem reeds voldoende waarborg voor.
Ten slotlo werd bet volgende telegram verzouden
aan de Koninklijke Beschermvrouw der Maatschappij
Aan H. M. de Koningin-Moeder. Het Bestuur, de
correspondenten eu de comité's der Maatschappij tot
opvoeding van Weezen in het Huisgezin, vergaderd
op Zandbergen bjj Amersfoort, biedt der Koninklijke
Beschermvrouw zyn eerbiedige buide.
Hierna werd ouder de gewone plichtplegingen de
vergadering gesloteu.
Het verplaatsbare postduiven-station, dat
dezen zomer geruimen tyd op het terrein
der Infanterie-kazerne stond en met manoeu
vres medegiug, is hier teruggekeerd en staat
nu bij de kazerne voor de bereden wapens.
Gelijk we reeds Dinsdag met een enkel
woord hebben meegedeeld, is dien dag te
Barneveld onder begunstiging van ongewoon
prai-btig weder, het gedenkteeken voor Jan
van SehalTelaar onthuld.
Ouze stadgenoot de heer A. M. Kollewijn
hield met nog jeugdig vuur de ieestrede,
waarin hij naast het geschiedkundig deel
deed uitkomen het hoog moreele van den
heldendaad door SehalTelaar bedreven om
zyn krygsmakkeis te redden.
De heer Kollewijn, die 's middags meereed
in den stoet, werd menigmaal hartelijk toe
gejuicht.
Het heel mooie beeld stelt Jan van Schaf-
felaar voor te voeten uit, in staande houding,
de rechterhand op het zwaard, de linker aan
zijn schild. Het beeld zelf is van Oberkireh-
ner-steen vervaardigd. Het draagt een helm
met opgeslagen vizier, een maliënkolder,
waarover een borstharnas, verder arm- en
beenbedekkingen.
Het beeld heeft een hoogte van 1.95 M.
en is met den rug naar den toren geplaatst.
Hot voetstuk, bestaande uit drie deelen, plint,
basement en dekstuk, is naar het ontwerp
van Jan Springer, van hardsteen gehouwen.
Op het nchtzydig basement staat in Oud-
Hoüandsch schrift met vergulde letters; >Jan
van SehalTelaar die in 1482 al
hier den heldendood stierf." Op
den voorkant van het vjerzijdig dekstuk
staat«Opgericht door de rereeniging Plaat
selijk belang alhier, 1903."
Het geheel voldoet uitstekend. De beeld
houwer Bart van Hove mag met trotsch op
zijn werk terugzien, 'tls vervaardigd in de
werkplaats der firma J. Rinse Jr. te Am
sterdam.
Na de onthulling werd het beeld aan de Ge
meente aangeboden. Bij monde van den
Burgemeester, baron Vau Nagell, werd dit
geschenk dankbaar aanvaard.
De optocht was heel mooi, het feest zeer
aardig, de stemming onder de bevolking
best, de versieringen veelal heei fraai. De
scie «heelemaal alleen" was razend vervelend.
Er waren duizenden en duizenden vreem
delingen.
«Vreemdelingenverkeer", dat telkens, als
het in den stoet voorbijkwam, luide werd
toegejuicht, heeft alle eer van zijn werk.
't ls misschien niet algemeen bekend, dat
het monument zijn ontstaan te danken heeft
aan een «sneeuwbal", door een jongedame
(ou mag mijn naam niet noemen, meneer")
een paar jaar geleden onder vrienden en
kennissen verspreid. Later narn «Vreemde
lingenverkeer" de uitvoering over.
Vermelding verdient nog het door mej.
Henr. Hopster onverbeterlijk gezegde gedicht,
een zeer passende hulde aan Vreemdelingen
verkeer". Het luidt in zyn geheel:
Als zelfoporteriuK thans wordt gehuldigd
In Jan van Schsflel&ar,
Dan mogen wjj hier niet vergeten,
U, kleine heldenschaar,
Die, voor geen werk teruggedeinsd,
Uw streven vindt bekroond,
Een standbeeld hier verrezen ziet,
Dat tl uw moeite loont.
Dus vóór gij gaat, zij daok u gebracht
Voor al wat gij hier hebt gelooverd,
Gij hebt u den dank van de burgerjj
Voor nu en voor altijd veroverd.
Gij deedt, wat wij wenscheen, gy gaaft ons een feest,
Dat in ons harte de snaren doet trillen,
Dat van kunstzin, van energie ons spreekt,
Van ernstig weten en willen.
Gy gaaft ons een feest, dat nog lang na dit uur,
Iu onze berinnering zal leven,
Dat met onuitwischbare lett'ren van goud
Voor altijd in ons hart staat geschreven.
Gij gaaft ons een feest, dat het heden ons maakt,
Tut éen van die zeldzame dagen,
Die het zonnelicht kleurt met zijn helderetcii glans,
Waar wy met glorie van zullen gewagen!
Dus vóór dal gij gaat, ge op uw lauw'ren rust,
Laat mij met dc zuiverste klanken,
Van de diepst geveelde erkentelijkheid,
U, uit naam van ons allen, hier danken!
Geduld overwint, waar geweld ontwapend
wordt. Met geduld gaat men langzaum, maar
zeker.
Men vraagt ons een plaatsje voor hut vol
gende
Onder de broodbakkers en brood fabrikan
ten hier te lande heeft zich een comité ge
vormd met het doel om een onderzoek in te
stellen naar de gevolgen, welke de bepalingen
van het weldra in te dienen ontwerp-Arbeids
wet op het bakkersbedrijf zullen nebben.
In het vóór-ontwerp van wet was o.a. op
genomen een speciaal verbod van nachtarbeid
voor bakkeryen.
Het comité bestaat uit de lieerendr. J
Roeiers van Lennep, J. B. Derksen en L. G.
Waterreus, te 'sGravenliage, Geert de Jonge,
te Amsterdam, en J. F. Schuiten, te Rotter
dam. Als Secretaris van het comité zal op
treden mi'. II. Blaupot ten Cale, Directeur
van het te 's Gravenhage, Denneweg 11a,
gevestigde «Bureau voor Staats- en Admini-
stratiefrechtelij k e ad viezen".
De bijzonder slechte zomer van dit jaar
schijnt tot het einde zijn ruwheid te willen
handhaven. Daarmee gepaard gaan belang
rijke verschijnselen in het noorden van den
Atlantischen Oceaan. Buitengewoon uitge
strekte ijsbeigen zijn daar dit jaar waarge
nomen en zelfs nu nog komen vele berichten
in, dat de zee er niet vrij van is, vooral be
noorden de banken van New Foundland. Ook
in de dierenwereld zijn opmerkelijke feiten
voorgekomen. Een expeditie van dc Duitsche
«Vereeniging voor ZeevisscheriJ" kon langs
de westkust van Noorwegen geen haring
vinden. De gissing dat dit een gevolg is van
een veranderde richting van den Golfstroom
wordt versterkt door de ontdekking vaneen
groot aantal doo ie vogels in het hooge noor
den. Deze vogels leven van het «plankton",
door de Golfstroom meegevoerd en die dit
jaar in andere richting schijnt te zijn ge
dreven.
We leven in een tijd, waarin de afstan
den wegvallen, zoo bij het personen- en goe
deren- als bij het gedachtenverkeer.
Berlijn zal op dit gebied weder spoedig
een nuttige nieuwigheid bezitten: den elec-
trischen «Ferndrucker". We gebruiken bier
maar het Duitsche woord om niet te preju
dicieeren op het gebied der Hollandsche taal
kunde.
Weet men voor het toestel spoedig een
goeden Hollandschen naam te bedenken, dan
is het niet onmogelijk, dat die ook algemeen
wordt; anders zal hei wel gaan als met de
automobiel, de telefoon, enz., die bij hun
vreemden naam genoemd worden en waar
voor het later onmogelijk bleek, dien door
een van Hollandschen stam te vervangen.
Doch ter zake.
De Ferndrucker is een verbetering van den
Fernsprecher (telefoon). Door een overeen
komst met de postadministratie is het de
Ferndrucker-maatschappij mogelijk, te Ber
lijn en de voorsteden een eigen net van
abonnés aan te leggen, die met het hoofd
telegraafbureau in verbinding staan en hun
mededeelingen in drukletters aan hun adres
kunnen ontvangen.
Men gebruikt daarbij een apparaat, dat on
geveer als de schrijfmachine is ingericht.
Nadat de verbinding is tot stand gebracht,
kan elke mededeeling zeer eenvoudig over
getikt worden, óok als de ontvanger afwezig
is.
In den zelfden vorm als de mededeeling
bij den ontvanger genoteerd wordt, krijgt ook
de verzender ze op papier, zoodat hij elk
oogenblik kan overzien wat hij getelegrafeerd
heeft vergissingen, zooals bij het telefonisch
verkeer vaak voorkomen, zijn dus geheel
buiten gesloten.
Desverkiezend kan men ook het nieuws
aan een geheele groep ontvangei's tegelijk
verzenden. Zoo is bijv. het nieuwsbureau
WolfT in staat, alle Berlijnsche couranten
tegelijk en zonder eenig tijdverlies een be
richt door éénmaal telegrafeeren op het eigen
apparaat mede te deelen. Vooral zullen ook
Bankinrichtingen en griote induslrieele on
dernemingen van het nintwe toestel groote
voordeelen genietenze hebben zich reeds
in groot aantal als abunné opgegeven.
Voorloopig wordt slechts een bepaald aan
tal abonné's aangenomen, doch men denkt
langzamerhand het verkeer uit te breiden.
Een bijzondere bespoediging van het tele
grafisch verkeer kan door deze inrichting in
zoover worden tot stand gebracht, dat het
hoofdtelegraaf kantoor alle voor Ferndrucker-
abonné's arriveerende berichten oogenblik-
kelijk verzenden kan.
Het apparaat is by een klein aantal firma's
reeds eenigen tijd in gebruik en werkt on
berispelijk. De abonnementsprijs bedraagt
voor Berlijn 500 Mark per jaar.
De vermaarde geograaf Elisée Reclus, prof.
A. Berget, van de «Sorbonne", en de lucht
reiziger Capassa hebben het stoute plan ge
vormd van een luchtreis over den Atlan
tischen Oceaan.
Hun luchtschip zal een gewone ballon zyn,
van 1200 kub. Meter inhoud en voorzien van
een valscherm-Capassa, alsmede van een red
dingsboot.
Er gaan zes passagiers mee Capassa, Ber
get, Ropian, de beeldhouwer Paul Nacquet
en twee matrozende laatsten voor liet be
sturen van do boot, als men in zee mocht
neerkomen.
De reizigers zullen waarschijnlijk in Mei
