Zaterdag 9 öS Januari 1904.
No. 5447.
53e Jaargang.
Eerste blad.
Stadsnieuws.
Feuilleton.
a 536
AÏERSFOORTSCHE COURANT.
FIRMA A- H- VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dintdag-, Donderdag- eu Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post 1.15. Advertentien 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reolamea 15 regels f 1.25; elke regel
meer ƒ0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden tie incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
RORTEORACHT 8
T.l.phoo» 1».
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
KKNNISGEYINGEN.
De BURGEMEE8TER van AMERSFOORT,
Gezien ar«. 17 en ld der Verordening op het
gebruik van de haven, grachten en beken.
Brengt ter kennie van belanghebbenden, dat de
dispensatie van het verbod van gemeld art. 17 om
rich op het ijs vau de haven, grachten of beken
binnen deze Gemeente te bevinden, verleend dd.
2 Januari, met ingang van heden wordt IngetrokkeR.
Amerafourt, 8 Januari 1904.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIER8.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gelet op artt. 6 en 7 der HINDERWET,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een
door A. M. STAM ingediend verxoek, met by-
lagen, om vergunning tot het oprichten van eene
varkensslachterij in het perceel alhier gelegen
aan de Vuntenburgerlaan No. 19, bij het Ka
daster bekend onder Sectie D. No. 2452, op
de Secretarie der Gemeente ter visie ligt en dat
op Donderdag, den 21. Januari aanstaande, des
voormiddags te half elf uren, gelegenheid ten
Kaadhuixe wordt gegeven om, ten overstaan van
het Gemeentebestuur of van een of meer zijner
Leden, bezwaren togen het oprichten van de in
richting in te brengen.
Amersfoort, 9 Januari 1904.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
De Secretaris,
B. W. TH. SANDBERG.
urg<
WUIJTIERS.
Naar ons van zeer bevoegde zijde wordt
meegedeeld, dat 22 dezer, den dag waarop
H. M. de Koningin Moed. r 25 jaar geleden
Haar intocht in Nederland deed, bier de
klokken geluid, bet carrillon bespeeld en de
vlaggen aan de Gemeentegebouwen uitge
stoken worden, zooals dat op de verjaardagen
van de leden van hel Koninklijk Huis te
doen gebruikelijk is.
Oponbare feesten zullen dien dag niet
worden gegeven.
Herinnerd zy, dat ter inschrijving voor de
Nationale Militie van jongelingen, die in 1885
geboren zyn, voor deze Gemeente zal worden
zitting gehouden ter Gemeente-secretarie op
Maandag 11 en Dinsdag 12 Januari a.s., telkens
van des voormiddags 10 tot des namiddags
1 uur.
Door bet Bestuur der'Rijks Verzekerings
Frieda Warnsdorf.
Bank is aan genees-en heelkundigen, apothe
kers en handelaren in heel- en verbandmid
delen ook hier ter stede bericht, dat zy
voortaan ook hulp kunnen verleeueo aan
personen wien een ongeval trof zonder dat
het bedrijf waarin dezen werkzaam zijn, be
hoort tot de zoogenaamd verzekeringsplich-
tige bedrijven, genoemd in de Ongevallenwet.
Weldra zal deze zaak geheel afdoende
worden geregeld.
Aan het Postkantoor Amersfoort «n de
daaronder ressorteereude hulpkantoren is in
December ter Rijks Postspaarbank ingelegd
f28 115.38 en daaruit teruggevraagd 1*24 322.05.
Het laatste door het kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 10320.
In het jaar 1903 werd ingelegd f340 129.72
en teruggevraagd f313 548.32, tegen onder
scheidenlijk f320 053.588 en f283 057.735 in
1902.
Zouden spoorstaking en financieelo crisis
verband houden met de R. P. Sp.
In 1903 bleef rond f43 000 staan, nu slechts
f36500.
Wie niet houdt van het lezen van lange
verslagen, leze tbch de hieronder volgende
rede des heeren S. J. van Duinen, welke
veel behartenswaardigs bevat.
Ter Donderdagavond half negen aange
vangen, weder goed bezocht maandvergade
ring (Vö «e leden was tegenwoordig)
van «Handel en Nijverheid" verzocht de
Voorzitter, de heer 8. J. van Duinen, enkele
woorden te mogen zeggen eer de gewone
gang van zaken gevolgd en de beschrijvings
brief afgedaan zou worden.
Hij zeide dan
Mijne Heeren I
V6or ik tot onzen geachten Secretarie het ver
zoek xal richten, ons de notulen der vergadering
van 10 Dec. te willen lezen, wensch ik, bij de
plaatB gehad hebbende jaarwisseling, U eerst het
welkom toe te roepen in den nog xoo kort be
gonnen tijdcirkel, en spreek ik hierbij de hoop
uit, dat het nieuw aangevungen jaar voor den
handel en de nijverheid in het algemeen, ou voor
de stad onzer inwoning in het bijzonder,
beter moge zijn dan zijn voorganger. Want
om een zeer gemeenzame spreekwijze te gebrui
ken „die heeft het slecht laten liggen."
Ik kan hierbij echter niet ontveinzen, dat voor
den winkeldrijvenden handelsstand de vooruitzich
ten niet rooskleurig zijn. De zieke toestand, die
zich in de financieele wereld op zoo onrustba
rende wijze heeft geopenbaard, cal nacieken en
naar te vreezen slaat, zich in tal van bedrijven,
zoowel van handel als nijverheid, doen gevoe
len. Maar weet u wat onze voorouders hebben
gezegd, indien moeilijke tijden te wachten wa
ren? „Goede moed is het halve teergeld", ec
„laten we niet bij de pakken neerzitten."
Maar ondanks goeden moed, ja ondanks den
besten moed en niet alleen dat, maar ondanks
de beste, de meest ijverige pogingen, kunnen
berekeningen falen door invloeden van buiten.
20).
Olga bad echter buiten den tenor gerakend, want
reeds een paar dagen nadat zjj wat aangekomen,
liet Adolf Keimcr zich by haar aandienen en deelde
hjj haar in ronde woorden mede, dat bjj er niet
meer aan daobt, haar te verlaten. Hjj wilde te Wies-
baden haar echtscheiding afwachten om zooveel
mogelijk van het geluk, haar to beziltan, te kunnen
genieten. Toen hy dit zeide, ontdekte Olga voor de
eerste maal hoe sluw tjjn lach was, zij schrok er
van en zag aanstonds in, dat bet hem ernst was
gaar te behouden en van haar geld een gemakkelijk
leventje te leiden.
Zjj voelde dat de kanten gekeerd waren eu aag
aanstonds in dat als zij Diet toegaf hij haar zonder
erbarmen bij iedereen onmogelijk zou maken. Maar
óok bedacht zij dat ijj alt echtgenoot# van een ge
vierd zanger een interessant eu zeer afwisselend leven
■ou hebben. Zy maakte bonne mine 4 jeu perdu en
reikte hem vriendelijk de hand. o
Hij bad baar korten ctrijd opgemerkt an rustig
haar antwoord afgewacht. Dat dit zöo snel te sjjnen
gunste zou uitvallen had hy niet durven hopen en
des te meer werd hij tr door bevredigd.
Hij wilde in hoog-lhéatrale poae op haar toetre-
den en haar omarmen, doch zy, die zelf soo goed
r tegonovor we oigenljjk onmachtig komen
te staan.
Onder die invloeden kunnen we twee schok
kende gebeurtenissen van het vorige jaar reke
nen, naar tijdsorde, de spoorstaking mot den
aankleve van dien, en de financieele orisie.
Vergun mo, M. H., bij beide eenigo oogen-
blikken stil te staan, niet zoozeer bij de feiten
zelf, als wol by de gevolgen, duuruit voortge
vloeid.
We kunnen den handel, dunkt my, gevoeglijk
vergelijken bij 't ezploiteeren van oen ijsbaan.
Voor dn laatste is, om te slagen, wonschelyk
fraai helder winterweer, niet te koud, geen sneeuw,
geen wind, met andere woorden liefst alle toestan
den, die daarop betrekking hebben zoo kalm mo
gelijk, want dan rendeert do /aak en zijn beide
partijen tevreden. Maar komt er een kwakkel-
dooi of sneeuw, ij zo Lfelle wind, of vortoonen
zich donkere grijze luchten alsof 'tewerk met
grauw papier is dichtgeplakt, dan blyvon de
bezoekers thuie, maar voor de exploitanten komt
een tijd van hard werken, en trots al de moeite
die ze eich geven, marcheert het zaakje niet,
doch eischt dagelijks meer financieele offers.
't Gaat met aen handel en de ny verheid even
zoo.
Gaat allee sijn gewonen gung, komen zomer
en winter op hun tijd en hebben noch afwij
kingen aan de eene noch aan de andere zijde
plaate, dan marcheeren de zaken ook geregeld
maar komen werkstakingen, epidemieën, mis
lukte oogsten, oorlog, trusts en crisissen, dan
lijdt en kwijnt alles daaronder, 't Begint van
boven af en loopt alle geledingen der maat
schappij door. We hebben 't kunnen hooren
hoe groot de fiuancieele schade ie geweest, aan
duizenden toegebracht, door de spoorstaking,
die eigenlijk nog mislukt is, maar toch seer diepe
wonden heeft geslagen.
Ken paar maanden daarna kwam de daling
der Amerikaansche fondsen, die millioenen sohate
(er wordt zelfs gesproken van tusscher. 200 en
300 millioen) aan ons land ontroofde; of neon,
ik geloof niet, dat dit woord juist ie; ontrooven
sluit in zich wederrechtelijk, en dit had niet
plaats, want feitelijk zijn de oilers vrijwillig go-
bracht. Een overdreven tucht naar 't bezit van
geld is er oorzaak van geweest. Ten onrechte
worden soortgelijke speculutiën ingedeeld bij de
handels-rubriek. Dit is evenmin juist. Tus-
schen soortgelijke speculatiën en reeëlen handel,
ook dan wanneer bij de laatste, bij een voor
uitlopende markt, groote voorraden worden in
geslagen met hoop op winst, is een groot ver
schil. Dit is een echte karaktertrek van don
handel; het eerste dal van 'tdobbelspel. Bij
den handel ontvangt do kooper waar voor zijn
geldhij het Bpeculeeren niet. En toch schijnt
die dohoelzucht voor velen een levensbehoefte
te zijn.
Wat zouden veel takken, van handel, maar
vooral van nijverheid, gebaat zijn geweest, indien
al die millioenen niet waren gestoken in betrek
kelijk waardelooze papieren, maar in flinke, so-
liede ondernemingen, 't Is waar, daarmee kun
nen geen honderden in éen dag worden gewon
nen door den geldschieter, maar er kunnen ook
geen duizenden in éen uur meo worden verloren.
Onze voorouders, die groot zijn geworden door
den handel, hadden tot Leitmotiv „een klein
een zoet winsjen" of. als ge 'tanden wilt,
gestadige wagen wint." Maar de geest van
overdrijving, die in on«e dagen in alles merk
baar is, heeft ook op die speculation zijn stem-
)ol gezet. Hoorden we niet een paar jaren ge-
oden de stelling verkondigen, dat 't gold „maar
voor 't opsoheppen" lag voor hem die durf in
zijn body had. Die opschepperij is echter oor
zaak geweest van do ongelukkige toes tanden, waar
van we hooren gewagen uit alle oorden van ons
land.
'k Zou U tal van voorbeelden kunnen noemen
van hen die vielen als slachtoffer van de dobbel-
zucht
Of 't niet een harde les goweest zal zyn en
daardoor verbetering zal worden aangebracht?
't Is mogolyk, maar ik geloof het niet. Reeds
als jongon hoorde ik te Groningen van die en
die en die, allen „verdronken in de olie". Daar
was toon zeker 6ok een hiaat ontstaan in den
geldbuidel van de speculanten! Maar voorsoover
ik mij herinner overvleugelt de jongste crisis al
haar voorgangsters. Meer dan oen twintigtal
firma's, die als uiterst soliedo bekend stonden,
waarbij agonton der Nederlandscho Bank, en
huizen waarop men meende fe kunnen bouwen,
sijn allen govallen* en er vallen er nóg. Wat
Troelstra in do Kamer zeide op 1 December;
„Het ie één kraken en oen broken om ons heen",
is nog helaas I even waar als toen.
V6or 't oude jaar den aftocht blies, hoorden
we den laatsten dag nog van een gevallen huis,
waarvan do eigenaar voortvluchtig ia. 't Kan
niet uitblijven of, als gevolg van dit kraken en
breken, ial do winkelstand en hier bedoel
ik meer don middenstand de nadeeligo ge
volgen ondervinden.
Len der meest ingrijpende gevolgen van deze
financieele crióis is wel, dat net vertrouwen »6o
zwaar is geschokt het vertrouwen, een der eerste
voorwaarden waardoor handelen nijverheid kun
nen bloeien. En zy, dis part noch deel hebben aan
de bestaande toestanden, worden 't eerst en 't
meest bodreigd door hot geschokt vertrouwen
en het daarmee sumeuhv ngoud erudiet. Wij
bobben gezien hoe groot misbruik van ver
trouwen is gemaakt; 't ie dus niet te verwon
deren, dat daarin een waarechuwing voor velen
ligt opgesloten. Dit moge voor speculanten mede
een reuen zijn, voor 't vervolg meer na te denken.
Niet alleen zichzolven, maar ook andeeen,
totaal onschuldig aan- en onkundig van de daad,
brengen zij ondankB tiohielven in moeilijke
financieele positie.
En toch lieb ik hoop, dat uit al dit leed voor
den handel en de ny verheid iet» goeds geboren sal
worden.
Mij dunkt, er sal toch ieti gedaan moeten
worden om heeren ('ommissaron van N'aam-
Vim nootschappen beter aan hun plicht te
herinneren. Zy worden gekozon door de aandeel
houders om hunne behingen te behartigen, maar
volon schijnen slecht doordrongen van den ernst
en de hooge waarde van hunne opdracht.
Zij vinden er iets „unfashionable" in, indien
ze als dwarskijkers optreden tegenover een of
meer Directeuren. Maur wanneer de laatsten 't
niet ale zoodanig opvatten, doch het gewiobt
beseffen van de roeping der Commissarissen, kan
het him, bij eene eerlyko taak, niet andere dan
aangenaam zyn wanneer zij de verantwoordelijk-
had leeren comedie-spelen in bel leven, ergerde
zich aan die kunstmatige teederheid en ontweek
hem, zoodat b\j zich moest tevreden stellen met
hzzr de haud te kusten.
Toen hü de t ap afging, neuriede hy een opera-
melodie. Hy had dzn ook alle reden om tevreden
to zyn. Hy wilt beter dan eeuig ander hoe het met
s\jn beroemdheid stond en wist heel goed, dat op
merkingen van orltioi als „uitgezongen" en derge
lijke niet zoo geheel en al onwaar waren. Zyn stem
was inderdaad vrijwel op en de hoogs a, b en c
kostten hem la veel moeite. Die had hjj due weldra
niet meer noodig; het vele geld der mooie weduwe
zou hem wel beschutten voor gebrek op den ouden
dag. Hy behoefdo nu niet langer geld te vordieneo,
uiaar alleen het uit Ie geven. En dal kon hy best.
Olga waa na zyn vertrek naar het balkou gegaitu
en had hem nagekeken. Hy zag er toch werkelijk
goed uit, maar toch vergeleek zy hem onwillekeu
rig mot Alfred en zuchtte.
Aan dit allee dacht zjj toen zy op cauzeuze lzg
en droomde.
Kiemer was heden niet gekomen. Hij had den
vorigen avond wat veel verspeeld eu wilde haar
liever schriftelijk om hulp vragen.
Olga was er niete boos over; zy vond zyn passie
voor het spel wel aardig, echt sportlike.
Terwijl zy overlegde waermee zy den dag sou
«oekbrengen, werd op du kamerdeur gelikt en op
haar Ja" trad de hotellior de kamer biuneti. Naar
■nn verlegen uiterlijk te oordeelen, schoon hij geen
al te aangename boodschap te hebben en op haar
vraag wat hjj wenzohte, kwam er vrjjhakkeleud uit:
„U wilt tóch dezo week vertrekken, mevrouw, en
daarom zou ik u beleefd willen verzoekon, mjJ reedt
morgen uw kemers af te staan. Donderdag en Vrjjdag
zal ik u dan gaarne den blauwen salun afstaan."
Olga knikte even.
„Wel, waarom niet Hohwabe, al» ik je daar plelzier
mee doe. En waarom eigenlijk
Sohwabe werd nóg veriegener.
„Nu, wie wacht u?" vroeg Olga.
„Juffrouw Frieda Warnsdorff, do beroemd tragé
dienne."
Olga wat opgesprongen.
„Die? En ik zou mUn kamers voor haar ont
ruimen 7 Neen, geef u die dame maar gerust andere
kamers. Ik bljjf minstens nog veertien dagen."
Zij wat tóo beslist, dat Hohwabe niets meer durfde
zeggen en ook maar verdween.
Olga liep opgewonden in de kaneer op en neer.
Weer tlie Frieda en altijd die Frieda, die haar beur
man had ontroofd. Dat Frieda de liefde van haar
man vroeger had bezeten eu zij baar die had ont-
ontfutseld, daaraan daohl zjj niet.
Frieda kwam dus, maar dan loah slechts alt zijn
verpleegster. 01 hoe beujjdde zjj haar thanz. En hoe
hzatte zjj dat meisje, vooral omdat zij de hooghar
tigheid moest bewonderen waarmede Frieda alle leed
rn krenking bad verdragen en was tsruggakoerd tol
den man die haar had mizkeud on verlaten om hem
bjj te staan toen zyn plichtvorgoten vrouw ham non-
chslicerde. Hel denkbeeld haar hier iederen dag te
kunnen ontmoeten, maakte haar woedend.
In haar opgewondenheid was zjj weer naar bat
balkon gegaanjuist passeerde mevrouw Von Haal.
fold. Zij knikte haar ton en kreeg op bel eelfde
oogeublik een tnvalzjj riep baar, ais bekend wee
om haar praatzucht, aan uiet een
„Wacht een oogenblikje, mevrouwik kom dade
lijk bjj u en heb iele voor u, dat u bijzonder zal
inleretzeeren."
Een interrezzant nieuwtje? Dat waa juiztiets voor
haar. Nieuwsgierigheid en praalzucht gaan hand aan
hand met kwaadsprekerij. Olga wist maar al te wel,
dal ruen oveu goed aan mevrouw Von Haal fold iets
kon vertelleu als hel annonceeren in da Bad-couranl.
Toen sjj beneden kwam ontmoette sjj don hotel-
lier, die haar ontweek. Kennel jjk orgarde de foede
man ar zich aan, dat hjj nu de beroemde tragédienne
niet te logeoren zou krdgen. Wal een prachtige re
clame zou dal voorzijn hotel zjju geweeet.
Olga begroette mevrouw Von Haatteld allerharte
lijkst en een paar minuten later wiet deze al, dat
de aloui bewonderde tragédieune Warnsdorff spoe
dig te Wiesbaden zou komen, tueluti ja, haar
ami de coeur, een ontslagen oltloior «onder midde-
len. De toevoeging „over dit laatste spreekt u ua-
luurljjk niet" trof doel, want mevrouw VouHaalfeld
nam al heel spoedig afscheid on Olga wist uu, dal
de kwaadspreekster hel schandaaltje, natuurlijk
„onder Hipte geheimhouding", zou verbreiden. Zon
der eenige gewetenswroeging over haar nieuwe in-
tarnie ging Olga uaar den Kurgarlen, waar haar 't
nieuwtje al boel spoedig werd verteld,