zmimm
Advertentiën.
E. J RUITENBERG,
Nieuw Parijs,
Luxe artikelen en Speelgoed
St. NIOOLAAS.
Luxe-Bakkerij
Letterbanket en Boterletters
Fijo gekruide SI. NICOLAAS
niet loopan langs een zelfden we/, doch con-
vergeeren naar éen punt zoodat de linker-
zydo in haar geheel kan tttneugaan.
De heer V'an 't Veer wees er op, dat
dit groote verschil bestaat tusschen vrijzin
nigen en soe. dom., dat eerstgenoemden zich
nog steeds niet verklaarden vóór Algemeen
kiesrecht.
De heer Oosterman meende, dat de
Voorzitter de rede van den inleider vrijwel
geheel in elkaar gegooid heeft. De door in
leider besproken vier hoekstoenen beschouwen
de soc. dom. als heel dunne glazen peilcr-
tjes. Spr. kan echter thans niet erg diep
hierop ingaan, doch wil opmerken, dut de
soc. dem. een gansch ander begrip hebben
van rechtsbesef dan do vrijzinnigen; het ge-
beunlo met de onderwijzers te Zwolle en to
Amstordam noemen zy rechtsverkrachting.
Doch dit doet thans niets ter zake. Tegenover 't
door den Voorzitter aangevoerde wil spr. zeg
gen, dat de vrijzinnigen en de soc. dem. geen
punten van overeenkomst hebben dan dit,
dat zij bij den stembusstrijd van 1905 en
uitsluitend uit zelfbehoud samen moeten
gaan tegen dit raa.'tionnaire, karakterbeder-
vond Christelijk Ministerie en samen moeten
vechten tegen deze clericale kliek-rogeering.
De heer R e y n e, replicecrend, antwoordde
den Voorzitter, dat ook hij veel voelde
voor samengaan onder bepaalde politieke
omstandighedon. Spr. is geen socialisten vreter,
al bakende hy de grens tusschen soc. dem.
en vrijzinnigen ook wat scherp af; hy beval
indertyd te Haarlem mr. Troelstra aan voor
den Raad tegenover een conservatief liberaal
doch de klaarheid in de politiek vordert, dat
de grens goed wordt afgebakend en wel
degelijk moeten we oppassen, den kerkeiykcn
geen wapen in handen te geveD, waarvan
we bij den komenden stembusstrijd veel last
zouden kunnen hebben.
Spr. betoogde nu zeer theoretisch hoe de
vrijzinnigen beslist individualisme wonscheo,
terwijl ae soc. dem. de school der meest
stt alTe centralisatie is. Hierdoor ook bewegen
zy zich niet op éeo Ijjn, >1ocb op geheel ver
schillende wyze langs hun eigen lijn voort.
Den heer Van de Roemer antwoordde spr.,
dat dit Kabinet de rechten der Kroon he ft
aangerand op een wyze die uooit te voren
hier te lande is vertoond en wel by de ont
binding der Eerste Kamer, toen aan de
Kroon noch bedenktijd, noch gelegenheid is
gegeven om haar raadslieden te hooren en
haar, zij 'took met andere woorden,gezegd
werdteeken dit, of wy gaan heen.
Voorwaar een zeer wrange vrucht van den
kerkelijken boom.
Den heer Boukamp, die zoo pathetisch
opgekomen was tegen het woord «paganist".
antwoordde spr. dat hy dit als citaat had
bedoeld. Als Doopsgezinde treft spr. de
qualificatie «paganistof «rationalist" van
de overzijde niet minder dan den heer Bou
kamp en ook spr. laat het zich niet welge
vallen, dat hem een etiket wordt opgeplakt,
dat hem niet toekomt van lieden die niet
hebben op te treden als keurmeester des
Seloofs en, dit doende, spelen den rol van
en Pharizeëer.
Den heer Stijnman antwoordde spr. dat
volgens de Marxistische theorie men den
arbeid beschouwt als eenige factor van pro
ductie, tcrwyl het begrip waai de" toch óok
wordt bebecrscht door het prijsverschil dat
bestaat in twee soms zeer verschillende en
uiieenloopende perioden en dus zeer van in
vloed is de kans of men het geproduceerde
zal kunnen verkoopon.
De heer Stynman moge dan de illusie
der welgedekte tafel voor zichzelven niet
koesteren, zjjn geestelijke voorganger heeft
daaraan wel degelyk gedacht. Marx toch
voorspelde (das Kapital 111, 354 of 357) dat
'de vervorming van zou uitloopen op een
economische catastrophe, welke in '25 a 30
jaar zou uitbreken. Welnu, het boek is van
1857, en in 1890 bleek Marx dus eeu slecht
profeet.
De heer Stynman achtte kapitaal uitbe-
sparing onmogelijkwelnu, spr. weet niet of
ook bier burgerbaasjes zijn die als knecht
begonnen en nu lieden zyn met een rug,
doch kent er én in de Veenkoloniöu èn in
de Zaanstreek vdeD, die van onderaf be
gonnen en dus wel degelijk spaarden. Dertig
jaar terug was er in Amerika geen kapitaal;
en thans hoevelen, doodarm begonnen, vorm
den daar nu spaar-kapitaal; althans de oor
sprong van hun kapitaal was gespaard geld.
De heer Stijnman had óok bedenkingen,
dat inleider den klassenstryd ontkende, terwijl
de Vryz. dem. die wel erkennen. Spr. is op
veel punten wellicht meer Vryz. dem. dan
menig lid van den Vrijz. dem. bond en alleen
uit pjlitieke overwegingen lid geworden van
de Liberale unie, doch moet thans opmerken,
dat de Vryz. dem. bitter berouw er over
hebben, dat zij in hun beginselverklaring
spraken over tem)teren van den klassenstrijd
en dal de heeren Treub en Kordijk zeiven
sprekeo van den belangenstrijd.
Van den platten grond dor politieke par
tijen kwam de heer Stynman opeens in de
wereld der idealen toen hij inleider aanviel
over liet dempen der Zuiderzee. Inleider heeft
niet beweeid, dat door zoodanige demping
de klassenstryd zou verdwijnen, doch trachten
aan te tooneo, dat, als er volop werk korni,
do loonarbeider in boter conditie geraakt
tegenover den werkgever. Men vergote toch
niet de uitspraak»Dieu a créé Ie monde
exepté la Hollande qui a été créée par les
Hollandais". Het derapen der Zuiderzee zal èn
die uitspraak bevestigen èn veel goeds doen,
En de beer Stynman verwjjte inleider niet,
idealist te zyn, waar hij zelf idealist bleek,
getuige zijn Gemeente-exploitatie. Maar weet
de heer Stynman wel welke hooge lasten de be
woners van Amsterdam en Haarlem hebben
op te brengen juist door die Gemeente-exploi
tatie En toont ook niet Marseille aan, dat
Gemeente-exploitatie en arbeidsmiddelen in
de hand der gemeenschap niet altijd ver
dedigbaar zijn?
Gemeenschappelijk bezit is steeds uitge-
loopen op moord en doodslag en zal er steeds
op moeten uitloopen, want communisme
wortelt niet op de menschelijke natuur; de
mensch is geen collectiviste engel, doch een
egoïste duivel. Chassoz le naturel, il revient
au galop. Al deze proeven moeten mislukken,
De toekomststaat zal heel anders zijn dan
we hopen, heel anders dan we verlangen.
Kennen «e de arbeidsvoorwaarden in de
toekomst Weten we wat straks de electrici-
teit zal wezen by den arbeid? In 1878 be
schouwde men te Parijs do eerste electrisehe
machine een van twee paardekracht
als een wonder. En thans? Straks vervangt
de electriciteit den stoom eu ligt wellicht
heel ons fabriekssysteem omver cn komt
misschien de huisnyverheid terug met écu
electrisehe centrale voor heel ons land, die
èn licht èn arbeidskracht levert.
Met onze ook op dit punt zoo beperkte
inzichten mogen we ons niet hullen in een
profetenmantel.
Wat we wèl mogen en thans ook moèton,
is dit, dat we in ons aankweeken al die
qualiteiten welk» we zullen rioodig hebben
en we ons zullen sterken om gereed to zijn.
We moeten als vryzinnigen rekening houden
met de toekomst-begrippen en als we dat
doen, kunnen we de toekomst blymoedig te
gemoet gaan.
Nadat de hoer Van Vee n den inleider
had gedankt en herinnerd aan de openbare
vergadering van hedenavond, werd hierop
de vergadering gesloten.
Rij het uiteengaan werd een collecte ge
houden voor de stakende glasblazers.
Hoe kan ik mijn zoon een goede toekomst
verzekeren.
INGEZONDEN
Lenige jaren als kapitein by het Instructie
Bataljon te Kampen doorgebracht hebbendefi,
trok het mijn aandacht, dat, waar zooveel jonge
lieden uit heel Nederland en vooral uit Ilollaud
eu Overijsel bij dat bataljon in dienst traden,
er uit de omstreken van Utrecht en Amersfoort
by na geen vertegenwoordiger!) aankwamen.
De oorzaak daarvan moet aan onbekendheid
met die inrichting te wijten zijn, want, ook'uit
andere deelen van het land, van waar zich weinige
jongoue aanmeldden, werd dat aantal aanzienlijk
grootcr, nadat, door de bladen, de aandacht van
de bewoners dier streken, eens op het Instruclie-
Baluljon was gevestigd.
Het Bataljon beoogt kader op te leiden voor
de infanterie en dat het daarin slaagde, blijkt,
want het leverde reeds meer dan 18 000 jonge
lieden, in verschillende rangen aan dat wapen.
Ruim 2600 daarvan werden officier, maar om
tóo ver le komen, moet de jongeling, bij zijn ii
dienst treding, reeds een aanzienlijke boeveelheid
wetenschap medebrengen, of, door sialen ijver,
zich in den dienst de kentiiB eigen maken, om
op een van do cursussen, die tot dien rang op
leiden, te worden toegelaten.
Het grootste deel wordt geen officier en het is
vooral op hen, dat ik de uandacht wenscht te
vestigen de aandacht van ouders uii den kleinen
burgerstand die niet weten hoe zij gemakkelijk
en kosteloos bun zonen een eervolle en geziene
positie in de muatschappij kunnen doen innemeD.
Om tot het Instructie Bataljon te worden toe
gelaten, moet men eenige stukken overleggen,
die ik hier niet zal opuoemen, maar, die men
op elk Gemeentehuis of op een garnizoens-bureel
kan te weten komen.
Het beste is, deu Commandant van het Bataljon
per brief om inlichtingen te vragen.
Overigens moet men tusschen de 15'/j en 19
jaar zijn, lichamelijk geschikt bevonden worden
en eenige ontwikkeling hebben, welke echter elke
jongen, die de hogere school bezocht, bezit. Ge
woon Lager onderwijs genoten te hebben, is voldoende
om toegelaten te worden.
Het leven te Kampen moet iederen jongen
bevallende dienst is niet vermoeiendde
prachtige cantine verschaft met zijn biljarts en
andore spelen, met zijn couranten en tijdschriften,
aangename afleidingtegen bespottelijk lage
prijseu er zijn tal van klei De gerieflijkheden te be
komen, terwijl het muziekkorps van het Bataljon
er minstens een maal in de week een uitvoering
geeft.
Om wat te kunnen koopen, heeft men geld
noodig; welnu, elke volontair ontvangt 10 cent
zakgeld per dag en dat is ruimschoots voldoende.
Onverstandig doen de ouders die hun zonen
nog geld zenden. Kleeding en alles is koBteloos.
Do voeding is uitstekend en bestaat uit: voor
ontbijt, gort; op het middaguur brood met boter
en koffie's middags gebraden vleescb, gehakt
of worst met aardappelen en groente, groente
soep of erwtensoep; kortom uit een voedzamen
maaltijd waarbij, zooveel mogelijk, naar afwisse
ling wordt gestreefd.
Toestemming om van Zaterdag na 12 uur tot
Zondagavond (somtyds Maandagmorgen) met
verlof te gaaD, wordt den oppassenden jongeling
|uutr u,Ml in d. niamnd verl®endbO*«ndi.o
kan hij niet de Kerstdagen een dag of 10, met
Pasohen cn niet Pinksteren een dag of 6 naar
Do ^kinderen vervreemden dus niet van het
gezin; de band met de ouders blijft bestaan.
Eon half jaar na aankomst draagt 3/4 de kor-
poraalsslrepen en krijgt bovendien 14 dagen
verlof om thuis voor familie en kennissen
cons met die eerste onderscheidingsteekenen te
PrBhraen het jaar is ieder korporaaltoch gaat
niomnnd naar bet regiment vóór zyn 17do jaar,
maar wordt de overblijvendo tijd benut om den
jongeling verder te ontwikkelen en een hoeveel
heid kennis te geven, die hem bij het regiment
spoediger sergeant kan doen zijn.
Weinig bokend is het, dat de jeugdige korpo
raal steeds daar in garnizoen komt waar zyn
ouders dat wenschen.
Een jongen uit Amersfoort heeft recht daar
geplaatst te worden, blijft dus voor het huisge
zin liespaard en tevens onder het oog der ouders.
Hoeft hij aanleg voor muziek, dan kan hij bij
het muziekkorps van bet Bataljon wordon opge
leid en meuig kranig stafmuzikant dankt zijn
tegenwoordige positie aan het Instructie-Bataljon.
Bij de regimenten en vooral bij dat te Amers
foort, is gobrek aaü onderofficierenmet een
beetje goeden wil, kan elk korporaal binnen het
jaar examen voor sergeant doen en heeft hij de
gouden strepen; dan behoort hjj tot een eer
vollen stand, waarvan het aanzien, sedert de
invoering van den persoonlijken dienstplicht,
nog belangrijk is toegenomen.
Nu staat de weg open om opgeleid te worden
tot sergeant-majoor-titulair (dienstdoend luite
nant te velde) of, mocht het administratieve
deel meer aantrekken, tot sergeant-majoor-admi
nistrateur en adjudant onderoflicieralle drie
goed bezoldigde betrekkingen, die het mogelijk
maken, zeer goed een gezin te onderhouden.
Is er neiging om den dienst te verlaten, dan
heeft .ieder na 15 dienstjaren (tellende van af
het 10de levensjaar) recht op pensioen.
Dat pensioen iB natuuurlijk bij zóo korten
diensttijd niet groot, maar noemt toe met hot
aantal dienstjaren.
Een jongen, die op 16-jarigeu leeftijd in dienst
treedt, heeft als sergeant 31 jaar zijnde, zijn
leven lang f180 'sjaars, al sergeant-majoor
f200, enz.
Dat gewezen onderofficieren in de maatschappij
gowild zijn, is bekend. Een voorbeeld, niteigen
ondervinding wensch ik toch nog aan te halen.
Gedurende de 2'/» jaar, die ik als kapitein by
bet Instructie-Bataljon doorbracht, verlieten van
do 8 sergeanten-majoor, die dat korps telt, 4 den
dienst met pensioen-, éen als concierge aan de
Rijks Hoogere Burgerschool te Zwolle, éen als
administrateur van de Volksgaarkeuken te Gouda,
éen op het Stadhuis te Kampen en éen op oen
handelskantoor te Amsterdamalleen de laatste
was sergeant-majoor-adminiBtrateur. Al deze
betrekkingen verzekerden hun een tractement
van f700 en meer boven hun Rijkspensioen.
En hoeveel oud-onderofficieren treft men niet
aan bij den postdienst, de belastingen, do spoor
wegdiensten, om slechts eenige eenvoudige be
trekkingen te noemen; dat aantal wordt elk
jaar grooter en er is een richting merkbaar om
in bijna alle passende Rijks- en Gemeentebe
trekkingen oud-onderofficieren te plaatsen.
Neen, ook al wordt men geen officier, Kampen
opent het vooruitzicht op een goede toekomst,
op uitnemende betrekkingen.
Tegenwoordig zijnde bij de ontvangst van den
Gouverneur-Generaal Van Heutz die vóór zijn
vertrek naar Indië het Instructie-Bataljon, waar
ook hij ais jongeling in dienst trad, nog eerst
bezocht, trof mij in de zoo gevoelvolle en harte
lijke redevoering van den oud-onderofficier J.
11. Solkesz het meest dat deel, waarin hij zich
tot do ruim 500 volontairs wendde, zeggende:
„Gij ziet aan den generaal Van Heutz hoever
een volontair het in den militairen stand brengen
kan, maar ook al wordt ge geen officier, dan
zult gij, evenals ik, later dankbaar aan het In
structie-Bata^ on terug denken. Ook ik heb het
niet tot officier gebracht, maar dat ik een goede,
eervolle betrekking in de maatschappij bekleed,
dat heb ik aan dit Bataljon te danken, waar ik
orde, tucht, plichtsbesef leerde, waar men mij
ontwikkelde en den weg wees om vooruit te
komen in de wereld, de eerste schreden op dien
weg hielp zetten."
Zie, dat zijn woorden, die elke huisvader uit
deze streken, zoowel de eenvoudige werkman, als
de hooger geplaatste, moet hoorendan zal ook
hier het Instructie-Bataljon op prijs worden ge
steld dan zullen velen later hun ouders dank
baar zijn, dat ze naar Kampen mochten gaan.
E. G. STAAL.
Kapitein der Infanterie.
Amersfoort, 2 December 1904.
N. Hesenberend's Cacaofabriek
AMERSFOORT.
BUITENGEWONE VERGADERiNG van
AANDEELHOUDERS op 16 December a.&,
ten kantore der Vennootschap te Amersfoort
ten twee ure.
Punten ter behandeling liggen ten kantore
der Vennootschap van af 2 December ter
visie.
H.H. aandeelhouders hebben op vertoon
hunner aandeelen toegang tot de verga
dering.
De DIRECTIE.
Amersfoort, 2 December 1904.
Makelaar, WEVKR8SINGF.L No. II
huren en verhuren van huizen.
in &ÏLEI.
WATERSCHOT Co.,
Langestraat 43. Telefoon 34.
Soeieteit AMICITIA.
De ABONNEMENTS-VOORSTELLINGEN in het
seizoen 1904/1905 zijn als volgt geregeld:
15 Dec. NEDERL. T00NEELVEREENIGINQ.
Dir. Van der HORST en TERNOOY APPEL.
9 Jan. KON. VER. „HET NED. TOONEEL",
Dir.-gérant Van KORLAAR.
31 Jan. HET „HAARLEMSCH TOONEEL",
Dir. LOUIS BOUWMEESTER.
DE SECRETARIS.
SCHOUWBURG UTRECHT.
PATISSERIE VEENENDAAL,
Langestraat i08, Telephoon 102.
1=7- SALON.
ZONDAG 4 DECEMBER:
KONING HO' KO!
Kluchtspel in 3 bedrijven Daar het Franach van
a. BRISSON, door a. van Spiunkiiuijzen.
Orkest onder leiding van den heer H. KUJJPER8.
Aanvang HAl.F aoht.
Langestraat 37.
Grootste sorteering
SPECIAAL GEËTALEERD voor
l)e artikelen worden direct verpakt eu op ver
langen op St. Nlcolaas bezorgd.
LANGESTRAAT 18,
levert le kwaliteit
a 60 cent per 5 ons.
a 50 cent per 5 ons.
Aanbevelend,
C. van OMMEREN.
Prachtige Hannfactnur- en Winkelzaak en
Slijterij met Vergunning TE KOOP
tengevolge van stil gaan leven.
Notaris J. A. BERENDS EN, te
MLgjt' Dedemsvaart, zal op WoenBdag 14
Av December 1904, 's middags 2 uur,
in het hotel van den heer Van WELY, te
Dedemsvaart, bij toeslag
VERKOOPEN
voor de dames Van der VECHT, te
Dedemsvaart,
den sedert jaren zoo bijzonder gun- -
stig bekenden
Manufactuurwinkel en
Kruidenierszaak, inet Slijterij
en Vergunning,
gelegen aan de Hoofdvaart, boek Kalk wijle,
te Dedemsvaart en aan de tramlijn Zwolle-
Koevordeo-Hardenberg, met zeer ruime Pak
huizen, Graanzolders en Rergplaatsen en
mooien Tuin.
Tot heden werd de zaak onder de in deze
streek alom bekende firma H. L. van der
VECHT met enormen omzet gedreven.
Inmiddels uit de hand TE KOOP
tegen zeer zeer billijken prijs.
Aanvaarding 1 Mei 1905. Betaling! Mei 1905.
Rij inzate staat het totaal op f23 080, waar
van het Winkelhuis met Kruideniers- en
Manufactuurzaak, Slijterij en Vergunning,
annex Pakhuis en Tuin, op den biervoor
zeer geringen prijs van f 11 300.
Uitvoerige mlichtiDgen geeft genoemde
Notaris.
