Binnenland.
Stadsnieuws.
Militaria.
het woord «uitgeven" ook wellicht den
zin van «vefsproiaen" hechtte.
Dio medehandelaar was Cornelis van der
Aa, die er later zelf zooveel als maar ip zyn
vermogen was, toe bydroeg om zich als raur-
telaar van de priusgezindo party te doen
beschouwen, doch zich in 1782 (dus in een
tyd, waarin de gomoederen al zoor bewogen
en de harten reeds zeer verdeeld waren)
nog liet vinden tot de uitgave van A. Loosjes
«St. Kuslntiu3 genomen en hornomen", waarin
Kugoland zeer hard gevallen en Frankrijk
juist zeer hoog geroemd word.
Hy was in 1749 te Leiden geboren uit
Cornelis van der Aa on Elizabeth van dei-
Tocht en werd er den 22 October van dat
jaar in de Pieterskerk gedoopt. Den 2 October
1799 werd hy vrymeester-boekverkooper in
zyn geboortestad, die hy echter roeus liet
volgende jaar verliet. Hy vertrok toen naar
Haarlem, waar hy echter eerst in 1779 het
burgerrecht verkreeg, den 29 Mei van dat
jaar zyn proef als boekbiuder deed en zich
als boekhandelaar etablisseerde; den 29 Sep
tember 1788 word hy er Vinder en 8 October
van dat jaar Deken van het Boekverkoopers-
gild. Zooals hy zolf schrijft, genoot hij aldaar
«weldra de algemeene achting" en kort na
zyn vestiging werd hy benoemd tot Boek
binder ter Secretarye, gelyk hem ook weldra
de leverantie dor Latynsche School en der
Voeren weid toevertrouwd en hij in 1792
tot Drukker van het kleyn-zegel word be-
noomd. Maur nauw was de oude verdeeldheid
in den lande weer boven gekomen en moest
men zich of voor óf tegen deu Stadhouder
verklaren, of hy ondervond reeds wat het,
vooral toen, zeggen wiide tot de minderheid
te behooren. Men duidde bet hem zeer euvel,
dat by iu 1790 weigerde een hem als lid
der Burger-Socioteit voorgelegd request te
teekeuen, vooral daar by openly k verklaarde,
niet met alle zaken daarin vermeld te kunnen
meegaan. Toen by in 1791 tot den Schut
terlijken dienst geroepen werd, aanvaardde
hij daarbij weldra deu post vau officier. Wel
was hem aangeraden voor deze bediening
te bedanken, daar hij door deze te aan
vaarden openlyk partij koos voor het destijds
nog 2eer Prinsgezind stadsbestuur, maar hy
sloeg dien raad in den wind. De gebeurte
nissen van 19 Januari 1795 (de rovolutie krijgt
beslag, Willem V vertrekt) maakte een einde
aan zyn ofliciersschap en tegelijk aan zyn
ambt als öecreturis van den Schuttersraad,
dat hy byn& zes jaren had vervuld.
Was hy vroeger, vooral in en na '93, al
eens meer lastig gevallen om zyu weinige
vocrliefde voor een omwerping iu helstaat-
kundige, den 1 April '95 werd er, zooals hy
bet noemt een Feitelijke Aanranding opzijn
B»rsoun gepleegd, «en dat nog wel door
uslbewaurders, neen, Rustverstoorders".
Toeu hy zich iu d;m avoud van dien dag
met zijn vrouw naar huis begaf, werd deze
«door zekere Frans vau Loouwen, Horloge-
makur iu de Korte Veerslraal, te dier tyde
wacht hebbende als Canonnier voor het
Raaihuis, met opzet op do kleedran getrapt,
waarna Van Leeuwen ysseiyk vloekende on
scheldende" onzen ongelukkigen boekver-
kouper toevoegde«Oranje Hhxem, Donderso
Schelm, ik zil je den hals breken," enz.
Gelukkig gebeurde dit vlak by Van der Aa's
woning en dankte deze liet aun een Franscb
officier dat hy er voor 't oegcnblik «met
een paar stompen afkwam". Muar zijn aan
rander drong met nog een drietal anderen
den eerzamen boekwinkel binnen, waar hij
Van der A a «met de lendenen tegen een
toonbank iu het voorhuis wierp". «Den bra
ven ollicier dit ziende, trok hem ten tweede
male van my af, waarop ik uit het Voorhuis
retiroerde en Hy benevens de 3 andere zich
uit myn Huis hebben verwyderd", zoo ein
digt Van der Aa zyn «Verbaal van het ge
pleegd geweidEen half jaar later gaf
hel Stedelijk Bestuur, door hem het Nieuwe
genoemd, een ander bewijs, dat met de ver- I
andering van zaken ook een groot deel der
door hem zoo luid uitgekreten «algemeene
acnting" verloren was gegaan. In de laatste
dagen van September toch, werd hern het
volgende besluit te huis gezonden:
Voor den Burger Cornelis van der Aa.
Het Stadsbestuur van Haarlem, in aan
merking genomen hebbende, dat de bedie
ning van boekbinder ter Secretarye dezer
Stad, een post van die natuur is, dat dezelve
behoort te en moet bekleed worden door
iemand, die ten volle het vertrouwen van
het Stadsbestuur bezit en van wiens politicque
denkwyze men zoodanig ovcrtuygd is, dat
men hem zonder eenig wantrouwen de visie
vau allo Slacken welken hem aldaar onder
het oog kunnen koomen, kun toebetrouwen;
daar nu de thans fungeerende Boekbinder
ter Secretarye, Cornelis van der Aa, dit ver
trouwen niet bezit: Heeft het Stadsbestuur
voornoemd uyt dien hoofde goedgevonden
en verstaan gem. Cornelis van der Aa van
de voorz: bediening van Boekbinder ter Se
cretarye te demitteeren, zoo als de zei vo daar
van gederailleerd wordt by dezen.
Actum ten Raadhuizeden 24Sept. 1793 enz.
Door den Minister vnn Marine is een capi-
tulanten-stelsel ingevoerd.
Voortaan zullen maandelijks ter kennis van
belanghebbende worden gebracht lijsten, hou
dende opgave van betrekkingen, welke ouder
het Departement van Marino ressorteeren,
binnenkort vacant komen en die vervuld
kunnen worden door gewezen onderofficieren
en minderen der Marine en van het korps
Mariniers.
Gegadigden, die hun eerste dienstverband
van minstens 11 jaren voleindigd hebben,
kunnen, wanneer zy aan nog enkele eischen
voldoen, naar bedoelde betrekitigen sollici-
teeren, terwyl in dit opzicht, zy die in de
Koloniën vertoeven, niet uitgesloten zijn.
Ontslagenen wegens lichaamsgebreken ko
men ook in aanmerking mits hunne gebre
ken geen bezwaar opleveren voor do te ver
vullen betrekking.
llior to lande zul in de maanden Juli en
Augustus een examen worden gehouden voor
toelating van jongelieden als cadet bij do
Cadettenschool te Alkmaar.
Voor dit examen worden opengesteld29
plaatsen voor jongelieden met bestemming
om tc worden opgeleid voor den dienst hier
te lande; 23 plaatsen voor jongelieden
met bestemming om te worden opgeleid voor
den dienst in Nederlandsch-Indië. Men zie
bijzonderheden omtrent dit examen in de
Staatcourant.
Naar aanleiding van een verzoek van den
Pensioenraad voor Burgerlijke ambtenaren
zijn iu het belang eener afdoening van de
aanvragen om pensioen, de ambtenaren wien
het aangaat, uitgenoodigd voortaan bij hunne
aanvrage om pensioen, behalve de stukken
ten bewijze van diensten welke voor vergel
ding met pensioen in aanmerking komen,
tevens over te leggen een behoorlijk inge-
vulden en door den belanghebbende onder
teekenden staat van dienst volgens daarvoor
vastgesteld model.
De minister van Marine brengt ter kennis
vau belanghebbenden
dat krachtens Kon. besluit van 24 Februari
in dit jaar by het Koninklijk Instituut voor de
Marine te Willemsoord kunnen worden toe-
gelalen
tien jongelingen als adelborst der 2e klasse
voor den zeedienst, op de voorwaarden vor
mt in hel Reglement voor het Instituut, bij
bovengemeld besluit voorloopig vastgesteld;
zestien jongelingen als adelborst der3ekl.
voor den zeedienst, op de voorwaarden ver
vat in het voorloopig gehaudhaafd wordende
Reglement vuor het instituut, vastgesteld bij
Kon. besluit;
dat in het jaar 190(1 voor do laatste maal
de gelegenheid zal worden opeugesteld om
ingevolge de bepalingen van laatstbedoeld
na vergelijkend examen, als adelborst der 3e
klasse by hot Instituut te worden geplaatst.
Voor nadere bijzonderheden ziu verder
»St.-Ct." No. 50.
Naar aanleiding van een mededceling vun
«Het Volk" dat door eene Hollandsche firma
uit bet Zuiden te Londen een groote party
z.g. rotte koffie, die voor het gebruik te Londen
is afgekeurd, is aangekocht om naar Neder
land verzonden te worden, kan de «N. R. C."
mededeelen dat door deRegeoring maatregelen
zyn getrollen om de verzending van dit be
dorven materiaal te voorkomen.
Iniusschen zijn reeds eenige balen verzon
den, waarmede bei Staatstoezicht op de volks
gezondheid in kennis is gesteld, om zooveel
mogelijk de in eonsumptiebrenging dezer
bedorven waar legen te gaan.
De Rond van directeuren van Ambachts
scholen in Nederland heeft aan den Minister
van Binnenlandsche Zaken een breed gemo
tiveerd adres gericht ter Zake van de Cen
trale Middelbare Technische School. De Boud
wil o. m. ook buiten die school de gelegen
heid open houdun om een examen als ara-
bachtsleeraar af te leggen en wenscht daartoe
aan bestaande ambachtsscholen,burgeravond
en teekenscholen cursussen voor voorgezet
onderwys te verbinden.
De gewone audiënties van de Ministers
van financiën, marine en binnenlandsche za
ken zullen deze wenk niet plaats hebben.
Hoe goed het ;s, dat d« Leerplichtwet
werd ingevoerd, moge weer eens blijken uit
het volgende
Van de in 1904 bij de militie te land tot
eerste-nefouing in dienst gestelde miliciens,
die de meeste schooljaren hadden doorge
it racht in de hierna vermelde provinciën,
kon het achter elke provincie aangeduide
procent lezen noch schrijven: Noord-Brabant
2.91 o/0. Gelderland 2.74 <"0. Zuid-Holland
Fkkdekiks. 0.81 °/o,Noord-Holland l.03°/o, Zeeland 2.20°/0
Utrecht 1.1(5 Friesland 2.37 üverijsel
2.44 Groningen 3.94 Drente 7.46
Wordt vervolgd.) I Limburg 2.4(5 v
Heden werd ten Raadhuize gehouden de
openbare aanbesteding voor de levering van
80000 waalstraatklinkers, waar ingeschreven
werd als volgt,.,,n
W. van do Kooij, te Amersfoort voor f 14*9;
Th. W. Bonte, te Amersfoort voor f1444;
firma Heult 8c Co., Gorinchetn voor f1440;
O. Wassink, te Amersfoort voor f1431.20;
C. Ruitenberg, te Amersfoort voor f 1429-50;
R. Jansen, te Nijmegen voor f 1404; H. de
Hans, te Njjmegen voor f 1360; J. G. Arendsx
Co., Wugeningen voor f1420 en J. vun den
Berg, te Amersfoort voor f1424.
De levering is gegund uan J. G. A rends
Co., to Wageningen, voor de som van f 1420.
Mej J. van Dam, slaagde te Utrecht voor
de acte nuttige handwerken.
De Aincrsfoorteche Tramweg-Maatschappij
vervoerde in de maand Februari 6094 be
talende passagiers, tegen 5714 in 1904; de
opbrengst daarvan was f448.276 met nog
f22.05 aan diversen, totaal f 470.32 tegen een
totale opbrengst van 1'482.23 in 1904; zoo
dal de opbrengst per dagkilometer is 9.33
tegen 9.22* in 1904.
Maandagavond hield de verecniging «Am
bachtsschool vour Amersfoor t en Omstreken"
een algemeene vergadering onder voorzitting
van den lieer G. J. Buys.
Toen te 8.45 de vergadering werd geopend
waren er 12 bestuurs- en 12 gewone leden
waaronder eenige vertegenwoordigers van
vukvereenigingen aanwezig.
De notulen uer vergadering van 13 Septem
ber werden na voorlezing door den Secretaris,
den lieer H. Gerritsen, na op voorste! van
den voorzitter een kleine wijziging te hebben
ondergaan, gearresteerd.
Vervolgens had de vaststelling der reke
ning en verantwoording over liet laatst ver-
loopen boekjaar plaats. Door de commissie
bcstauude uit de heeren J. B. H. F. Teengs,
A. M. Tromp van Holst en J. C. J. Bels Rijcken
en belast met het nazien der Rekening en
bijbehoorcude bescheiden, werd lot goedkeu
ring gcudviseerd,
Overeenkomstig dit advies werd de Pen
ningmeester, de beer E. van Vollenhoven,
onder dankbetuiging voor het accurate beheer
gedéchargeerd.
Het jaarverslag zal ook dit jaar weder
in druk verschijnen.
Ter toelichting van Rekening en jaarver
slag deeld de heer Buijs nog het volgende mede.
De begrooting voor 1994 sloot met een
vermoedelijk ie kort vau f500.
De uitgaven hebben de raming met een
11700 overtroffen en niettegenstaande dat
alles sluit de Rekening met een kassaldo vun
f 177.50».
ilet lulaul aun inkomsten is f 19117.20
Nu zou Zich de vraag kunnen voordoen, is
het geea gevaarlijk verschijnsel dat raming
en rekening zoo uiteenloopen.
Daarom wil de voorzitter er op wijzen hoe
gemakkelijk de omstandigheden deze afwij
king kunnen veroorzaken, maar hoe ook te
dien opzichte geen ongerustheid behoeft te
heerschen.
Met April werden 64 leerlingen aangeuo-
men, dus een groot aantal boven de raming.
Waren liet nu schilders of smeden dun gaf
dat niet zoo'u groot verschil, doch het waren
meubelmakers. Daardoor moest de post mate
rieel en gereedschappen met een 400 a 500
gulden worden verhoogd.
Ook do ziekte van een der leeraren ver
oorzaakte een groote uitgave. Dit alles maakte
dat de f 500 die moesten worden afgelost van
de rentelooze leening, niet kondeu worden
afgedragen. Tegenover dit alles slaat een
vermeerdering der ontvangsten door vermeer
dering der schoolgeldopbrengst, verkoop van
werkstukken, verloting, subsidie van Raam,
enz.
Men ziet dus dat de financiën geen bijzon-
dere zorgen veroorzaken.
Toen de heer Doorn vertrok, vreesde men
dat in hem een directour werd verloren, die
niet gemakkelijk in een ander zou worden
weergevonden.
Maar boe voortreffelijk ook de heer Doorn
uls directeur is werkzaam geweest, hy heeft
in den heer Vau der Worp een opvolger,
die zyu voetspoor drukt.
Ook thans weder zijn theoretisch en prac
tised onderricht ten nauwste verbonden.
Ook het overige personeel blijft lofwaardig
werken.
In don heer De Jonge, die den heer Brus-
saurd opvolgde, heeft men een leeraar ge
kregen van buitengewone bekwaamheid.
In het jaarverslag zal worden opgenomen
de statistiek van wat de jongens verdienen.
Blijkens die statistiek is er een jongen die
nu reeds f40 per maand verdient, 1 verdient
f8 per week, voorts verdienen er éen 11 cent
per uur, twee 10 cent, twee 9 cent, vijf 8
cent, éen 7 cent, zeven 6 cent, /.es 5 cent,
twee 4 cent, zoodat dus reeds aanstonds in
de practijk een zekere rangorde ontstaat
Men moet by deze cijfers ook in aanmer
king nemen, dat jongens die werkzaam wor
den gesteld in do plaats hunner inwoning,
lagere eischen ten opzichte vnn het te ver.
dienen loon kunnen stellen.
liet nnntnl leerlingen bedrnngt IW vVMr-
vnn 91 uit Amersfoort. Vnn de 2t> leerling
die kosteloos onderricht ontvingen, rijn er
%tTo=eKe„niuck ..ril de vrang
gesteld of ook hier tor stede gebruik zou
wdVden gemankt van het uniforme diploma
der Vereeniging vnn directeuren en leeraien
van Ambachtsscholen.
De hoer Buijs antwoordde tiierof..'jat ge
noemde vereeniging een prijsvraagbeeft mt-
schreven, maar dat tot nutoe.ogm»1»™
diploma is verkregen dat uitmunt
soberheid en doelmatigheid..
vereeniging geaarzeld, tot het doen dl ukken
"'ove'rigens" werkt meergenoemde vereeni
ging uitstekend. Zij is thans werkzaam tot
het in het leven roepen eener pensioenvei
Z°Doordat hier en daar reeds een
regeling is getroffen, wordt een dmtoime
regeling bemoeilijkt.
In deze gemeente zal gestreefd worden het
personeel te doen opnemen ïo het pensioen
fonds voor de Gemeente-ambtenaren.
Niets meei aan de orde zynde en niemand
het woord verlangend, werd de vergadering
hoop te 9.15 gesloten.
Door de Maatschappij tot exploitatie van
Staatsspoorwegen te Utrecht werd aanbesteed
bestek no. 538: Het maken van grond en
kunstwerken, bet verrichten van spoorweg
en van bijkomende werken, ten behoeve van
den aanleg vun een grensstation te Baarie-
Nussau. Begrooting f139096. In gekomen
20 biljetten, waarvan de laagste die van J.
van den Berg en G. Wassink, alhier, voor
f119 700.
De ook hier ter stede zeer bekende baszan
ger Hendrik van Oort, die in de laatste jaren
met veel succes in verschillende concerten
is opgetreden, zal deze week voor 'teerstin
't buitenland zingen. Te Neucbütel is hijiuit-
noodigd de «Christus"- partij in Bach's Mat-
thous-Pasaion te vertolken.
Op de Rolterdamsche kooktentoonstelling
werd Gloed, uit de gloedpakkerij «de Krater"
alhier, bekroond met een zilver*? eerenme
daille.
Dat is de eerste van de reeks, die zeker
volgen zal, want Gloed zal, hoemeer het be
kend wordt, blijken van groot praclisch nut
iu elk huishouden en voor alle standen te zijn.
De boomrooiers zijn gisteren op de Korte-
gracht aangevangen met de voltooiing van
het vernielingswerk, dat zij verleden jaar
aanvingen.
Na een heelen dag werkens hebben zeal
twee boomen gesloopt, 't Was dan ook of de
boomen loorieri wilde», dat ze nog lang niet
zóo gevaarlijk of oud of ziekelijk waren als
de deskundige indertijd wel meende.
Wanneer zal het grachtje weer prijken
in zijn luister, bijvoorbeeld uit den tijd der
Kroningsfeesten, toen ieder het mooie groen
bewonderde.
Wanneer gij een goeden raad wilt hebben,
vraag hem dan niet aan uw vriend maar
aan uw vijanden doe dan juist het tegenover
gestelde.
Al menigmaal is er de aandacht op geves
tigd dat de administratieve bijeenvoeging
van de Departementen van Oorlog en Marine
tot éen ministerie meer eenheid van grond
beginsel zou waarborgen en ook in financieel
opzicht voordeel zou opleveren. Waarschijnlijk
hebben niet alle voorstanders van dit begin
sel zich rekenschap kunnen geven van den reu
zenarbeid, dien het zul vorderen om dezen
maatregel uit te voeren. Het tijdsgewricht
dat door het Departement van Oorlog thans
wordt doorleefd en waarin een omvattende
reorganisatie der landmacht tot stand komt,
is niet bijzonder geschikt om de samensmel
ting van de twee ministeries te voltrekken.
Het zegt wat, alles overhoop te halen en
opnieuw te ordenen, nieuwe bataljons en
batterijen op te richten, en toch geen dag
te laten voorbijgaan, waarop de mobilisatie
in gevaar zou zijn. Er wordt aun Oorlog en
Marine hard gewerkt en men zou van geen
Minister kunnen vorderen, dat hij in dezen
tijd het richtige functionneeren van zyu De
partement in gevaar bracht. Dat zou eerst
recht wanbeleid moeten heeten.
Maar tech zou er in beide Departementen,
ondanks de drukte, die nog wel vooreerst
zal aanhouden, vee! kunuen worden verricht,
wat een latere samenvoeging zal vergemakke
lijken. Wanneer een nieuwe Regeering kon
besloten zijn om bijvoorbeeld iu bet vierde
jaar van haar vermoedelijke regeerperiode
de bijeenvoeging te verwerkelijken,, dan zou
zij van haar optreden uf de uitvoering van
dat besluit kunnen voorbereiden. Waar een
wil is, is ook wel een weg. Toch zou het
niet goed zijn van een nieuwe Regeering
ter zake meer to vragen dat> een betuiging
van adhaesie iu beginsel en de toezegging
