Dinsdag 1
Augustus
1905.
No. 5685.
54e Jaargang.
Feuilleton.
DICK BULTITUDE.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per i! maanden/"l.
iranoo per post 4.15. Advertentiën 16 regels 60 cent: elke regel meer 10 cent. Legale-,
ofiicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25; eikeregel
meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenais afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9.
Telephoon 19.
KENNISGEVINGEN.
In verband met de beperkte ruimte der wacht
en ontvangiokalen in bet Gouvernements-gebouw,
noodigt de ouilergeteekende hen, die hem, naar
aanleiding van de aanvaarding van z(jn Ambt, hunne
opwachting mochten weusehen te maken, uit daar
van te willen doen blyken door het inschrijven van
hunne namen op de lijsten, welke tot dat doel van
af den 3 tot en met den 8 Augustus tor Provinciale
Griffie in de bodenkamer zuilen ziju neergelegd.
Ten eiude het noodeluos wachten der ingeschrevenen
te voorkomen, stelt ondorgeteekende zich voor, alsdan
door nadere publicatie dag en uur bekend te maken
waarop hij hen hoopt te ontvangen.
Utrecht, 1 Augustus 1905.
De Commissaris der Koningin
in de Provincie Utrecht
F. D. SCHIM MELPENN INC K.
Da BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gezien art. 219 der gemeentewei
Doen te weten, dat de REKENING van om vangsten
en uitgaven der gemeente over bet jaar 1901, door
hen aan den Gemeenteraad aangeboden, gedurende
veertien dagen, te rekenen van heden, alle werkdagen
van 's voormiddags 10 tot 1 uur des namiddags, op
de plaatselijke secretarie voor eenioder Ier lezing zal
liggen, en dat men van voorzegde rekening afschrift
kan bekomen, tegen betaling der kosten.
Amersfoort, den 29 Juli 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STKNFERT KROESE.
Een Vredes-Tentoonstelling.
Indien ieder mensch vrede had in zijn
gemoed, indien elk individu vrede had met
zijn lol, zou er vrede zijn over tie geheele
wereld.
Maar zoolang de mensch zal zijn mensch,
zoolang iedereen streeft naar vooruitgang,
zal er ook botsing zijn tusschen Ie belangen
der verschillende individuen.
Er zal dus ook tusschen de volkeren wel
geen absolute vrede mogelijk zijn.
Het tegengestelde van vrede noemt men
oorlog. Dit is niet juist.
Tegenover vrede staat strijd. Oorlog is een
bloedige strijd. Wij kennen echter nog «par
lementairen" en ook «economischen" strijd.
leder beschaafd mensch haat tien oorlog
den bloetligen strijd. Hij zou zoo gaarne
een volstrekten wereldvrede verzekerd zien.
Aan dit feit dankt het Hof van Arbitrage
zijn ontstaan.
Toch slechts hoog zelden worden
bij een arbitrale uitspraak alle partijen te
vreden gesteld meermalen meent een tier
36).
Hij begon nu langziinm den volgenden brief te
dicteeren
Mijn lieve ouders (of vader of moeder, naar de
omstandigheden liet Jraeebrengeu) komma u
zult verheugtl zijn te vernemen, dat we. veilig op
de plaats van onze bestemming aangekomen zijnde,
nu ons gewone ernstige werk weer ziju begonnen,
afgewisseld en verlicht door vroolijk spel. (opge
schreven?) Ik hoop, ik vertrouw, dat ik zonder aan
matiging zal kunneu zeggen, dat wanneer ik in den
huiselijkeu kring ben teruggekeerd, zoo de Heer wil
een belungryk deel van onze schooltaak achter den
rug zal ziju. Wat Latijn aangaat, stelt de klas zich
voor het eerste boek van Virgilius's prachtig epos
te behandelen; behoef ik te zeggen, dat ik liet hart
roerend verhaal bedoel van JEneasterwyl ia het
Grieksch wij reeds begonnen zijn met de Anabasis
van Xenophon, dien mecster-strateegOok zullen
wij natuurlijk in geeu der beide studievakken de
syntaxis verwaarloozeu van deze edele talen. Wat
Duitsch betreft, hebben wy ons, onder leiding van
Heer Strohwasser, die, zonals ik misschien terloops
heb verteld, te Heidelberg gedoctoreeul is, overge
geven aan de bekoring van den Duitschen Shake
speare zooals Schiller in myn opinie mag genoemd
worden en onze Fransche studie omva: thema's en
korte gedichten, die het best berekend ziju om in
zicht te geven in de gecompliceerde moeilijkheden
van de Gallische taal.
Maar u moet nu niet deuken, mijn lieve ouders
(of vader of moeder, zooals daarstraks) dat, aange
zien de aanspraken van het (intellect zooal ruiin-
partijen dat haar te kort is gedaan. Zij voelt
zich onbevredigd.
Daarom wordt in vele gevallen liever geen
scheidsrechtelijke uitspraak ingeroepen, maar
tracht men door macht een «gunstig" resul
taat te bereiken.
Dan ontstaat een bloedige strijd waarbij
niet de zedelijke maar de dierlijke mensch
zijn kracht beproeft.
Dit is den mensch onwaardig.
Maar de krachten moeten gemeten worden
een «overwinning" moet er zijn de
wereld moet weten, welke partij (ie sterkere is.
Goed, laat er strijd zijn, maar laat de
overwinnaar een palm wegdragen, die den
mensch waardig is.
Door enkele hoogstaande menscheu wordt
er naar gestreeld om oorlogen als zijnde
onwaardig in de toekomst te vermijden.
Zij streven daarnaar, omdat zij de besliste
overtuiging hebben, dat het den mensch
verlaagt om, onder welk voorwendsel ook,
de moordenaar te zijn van den nevenmensch.
Zij hebben door studie ol waarneming vast
gesteld hoe groot de ellende is, die door een
bloedigen strijd van volk tegen volk wordt
veroorzaakt.
Maar de groote massa, het meerendeel
der menscheu kan zich nog niet genoeg
voorstellen, hoe groote ellende dour een
oorlog ontstaat.
Ja, ik zou durven vragen of de vorsten,
de ministers en hun raadslieden zich oeni-
germate juist kunnen voorstellen hoeveel
«schrijnend wee" er over een volk wordt ge
bracht door den strijd van natie tegen natie
met de moordende wapenen in de haml.
Wisten zij allen, wisten alle menschen van
de ten hemel schreiende ellende door den
oorlog verooi zaakt, het was met den
oorlog gedaan.
Men zou zoeken naar een tusscheuweg
naar een menschwaardigen wijze, waarop de
krachten konden gemeten worden en
men zou zoeken totdat de oplossiug gevonden
was.
Onze taak ligt dus voor de band.
Wij moeten aan de wereld de gelegenheid
verschaffen, om door eigen aanschouwing de
nadoelen van den oorlog te vergelijken met
de voordeelen van den vrede.
Over de wijze waarop dit kan geschieden,
kan beraadslaagd worden.
Ik heb eon denkbeeld, dat wellicht met
medewerking van ben, die zich daartoe ge
roepen gevoelen, kan vorwezenljkt worden.
Of het juist is, moet door den lezer worden
beoordeeld.
Ik opper het denkbeeld en voorloopig niet
meer dan dat. Wel zal ik bij voldoenden
zedelijken en daadwerkelijken steun gaarne
mijn beste krachten wijden aan een poging
orn bet denkbeeld tot stand te biengen.
Mededeeliugen van de meening mijner
kzers en eventueele opmerkingen, die tot
welslagen kunnen medewerken, zal ik op
hoogen prijs stellen.
Ongeveer in bet jaar 19101912 zal ver
moedelijk hei Vredespaleis, als geschenk van
den Amerikaan Andrew Carnegie, te'sGra-
venhage worden ingewijd.
Indien in dat jaar een tentoonstelling wordt
geopend, die daardoor gekenmerkt is, dat
tegelijk niet de voordeelen van den vrede
de verschrikkingen van don oorlog zijn te
aanschouwen, dan is daarmede de gelegen
heid gegeven om duor persoonlijke waarne
ming te oordeelen.
Mocht dan nog na de inwijding van het
Vredespaleis Hare Majesteit de Koningin aan
het Hoofd van vorsten en presidenten de
Vredestentoonstelling willen bezoeken en
hun aantoonen hoe groot een ellende door
eeu enkelen pennestreek kan worden ver
oorzaakt of vermeden, dan zou het moreele
resultaat zeer groot zijn.
Gedurende het tijdperk, dat de tentoon-
I stelling geopend is, moeten congressen worden
gehouden, waar letterkundige, industrieelen,
kooplieden en landbouwers, rechtsgeleerden,
j in.enieurs en economisten, kortom mannen
i van studie en practijk, zich uitspreken over
i de wijze, waarop een oorlog kan vervangen
j worden door een menschwaardigen strijd.
Ik sttl mij voor, dat op deze congressen
een aantal vragen zal worden beantwoord,
I die vooral door een internationale commissie
zijn vastgesteld.
Wellicht is het ontwerpen dier vragen
een sciioone taak voor de leden van het Hof
van Arbitrage.
Ik stel mij voor, dat op het terrein van
de tentoonstelling vergulde zuilen zullen
aanwijzen, hoeveel kapitaal in de iaatste tien
jaren door de ve. schillende rijken voor oor
logstoerustingen is uitgegeven en dat tevens
door kleine zuiltjes wordt aangetoond hoeveel
„malen" bekende nullige werken, waarnaar
reeds lang met verlangen wordt uitgezien,
hadden kunnen worden volbracht. Ik denk
daarbij aan liet beslrijden van verschrikke
lijke ziekten, aan het ontginnen van woeste
gronden, aan het droogmaken van water
plassen enz,
schools bevredigd zijn, de nooden van het lichaam
OTer het hoofd worden gezien.
Ik heb geeu verlaugen om een boekenworm te
worden. Inttgendeel. Reeds hebben we eeu op
wekkend voethalspel gehad en wanneer hel weder
ongelukkigerwijze niet zoo onguustig was geweest,
zouden we dezen namiddag ous wederom hebben
veelustigd ln dezen nagebootsteu oorlog.
Ik vrees, dat ik thans met de pen moet Hfl.reken
daar de tijd, voor correspondentie toegeBtaan, zijn
einde nadert en het theeuur welhaast is aangebro
ken. Laat ik u verzoeken mijn vriendelijke groeten
over te brengen aan mijn talrijke vrienden co
familieleden, zeker niet in het minst aan u zelf en
andere ledeu van den huiselijken keing
Het doet me genoegen te kunnen zeggeo, dat ik
een uitstekende gezondheid geniet co het is zeker
onnoodig te zeggen dat, daar ik omringd ben door
sympathieke makkers en bezig met interessant werk,
ik volkomen gelukkig ben.
En nu, lieve ouders, geloof me uw gehoorzame
en u liefhebbende zoon enzoovoorts."
De beer Grimstone eindigde zijn dictee op een
wijze als wou hij zeggenIk denk dat jelui
ouders dit een keurig en klassiek schrijven zullen
vinden
Maar hoezeer men ook moest ingeuomeu zijn mei
den toon en de sentementen van het epistel, toch
drukte het geensins uit, wat de heer Bullitude
voelde. In sprakelooze woede, maar zonder te protes-
teereu (want zijn geest was verpletterd onder dezen
laatstcn tegenslag, moest bij dezen brief onder des
beeren Grimstone's toezicht opvouwen en in eer.
enveloppe steken, zonder dat hij gelegenheid had
om een regel of zelfs maar een woord by te voegen
om dezen toon van zelfvoldaanheid te ueutrali-
seeren.
De brief werd van een postzegel voorzien en in
de brievenbus geworpen en toen stierf zyn laatste
glimpje hoophy zag, dat by in het onvermijde-
Naast de resultaten van den vrede, be-
licbaimd in een degelijke nijverheids- en land
bouwtentoonstelling, tnone men de nadeelen
en ellende van den oorlog door enorme schil
derdoeken of panorama's aanschouwelijk
maakt.
Een dergelijke tentoonstelling zou reeds
lang vooruit haar heilzamen invloed doen
gevoelen.
Gedurende de jaren van voorbereiding zal
op de lippen van ieder beschaafd mensch
over de geheele wereld het svoord »vrede"
gestadig worden gebracht; men zal zich meer
met dit onderwerp bezighouden: men zal de
noodzakelijkheid van den vrede inzien.
De Nederlandsche en ook de wereldindustrie
zal geprikkeld worden om op deze tentoon
stelling, die een hoog doel heelt en geen
wereldkennis zal zijn, waardig voor den dag
te komen. Ons land zal de enorme voodeelen
ondervinden en met eere worden genoemd.
Het zal weder toon en, dat ook een kleine
natie «groot" kan zijn.
Bezwarenzij zullen geopperd worden.
Wellicht zullen zij zijn >als bergen zoo groot".
Hoe zal het financieele resultaat zijn. Waar
moet de tentoonstelling komen?
Indien gij sympathie met het denkbeeld
hebt, dan zullen wij te zamen die bezwaren
overwinnen. Beantwoorden wij eerst de vraag
of een Vredestentoonstelling in beginsel wen-
schelijk is. Luidt het antwoord bevestigend,
dan verzeker ik u worden de bezwaren
overwonnen.
A. ten BOSCH N.Jzn.
Rotterdam, Kerstmis 1904.
lijke moest berusten bij moesi opgevoed en mis
schien geslagen worden, terwijl Dick misschien ziju
huis met clowns vulde en zijn reputatie naar de
maan hielp. Misschien zou hij er langzamerhand aan
gewend raken en intusscheu niets zeggen of doen
om de aandacht op zich te vestigen. Op die wijze
hoopte hij nieuwe moeilijkheden te voorkomen.
En mei dit (besluit ging hij dieu Zaterdagavond
naar bed.
De zondag kwam een dag, waarmee voor Paul
een nieuwe weck zou beginnen. Of die week boter
i uf slechter zou ziju dan voorafgaande, was de groote
vraag.
De Zondag zelf verwachtte hij, ofschoon zonder
I gegronde reden voor die verwachting, zou een dag-
i zijn van rust, ofschoon slechts kort. Maar die Zon-
dag was bestemd om de meest bewogen dag te ziju,
dien hij tot nog toe in Gricbton House had door-
I gebracht. Gedurende de volgende twaalf uur zou
hij allerlei onaangename stemmingen doormaken
verlegenheid, vrees, angst en eindelijk verlossingen
geluk. Zeker een vermoeiend programma om door
te maken voor een man van middelbaren leeftijd.
De ochtendbei klonk een uur later dan op week
dagen, maar de jongens moesten een taak afhebben
voor ze opstonden, die overeenkwam met den aard
van dezen dag. De heer Bultitude bemerkte, dat hij
een gezang van buiten moest leeren, wat hem on
beschrijflijk veel moeiie kostte omdat hij zijn ge-
beugen m jaren uiet gebruikt bad eu verder was er
nog een lijst van voornaamste gebeurtenissen voor
en onmiddellijk na den Zoudvloed, die hij moest
kunneu opzeggeu, zonder in z.ijn boek te kijken.
Terwijl hij wanhopig aan het worstelen was, want,
zooal» reeds is gezegd, waB bij vast besloten om
inoeilijkhedeu te vermijden, kwam mevrouw Grim
stone in een peignoir eu stond erop om Paul's haar
te pommadeeren, een onwaardige behandeling, die
hem diep griefde.
NASCHRIFT.
Op de jongste Algeraeeue Vergadering der
Maatschappij van Nijverheid bleek mij, dat
ook bij anderen een overeekomstig denkbeeld
was gerezen.
Het bovenstaande stuk, hetwelk door mij
in het vorige jaar werd geschreven, zond ik
aan verschillende personen.
Ik kan mededeelen, dat van hooggeplaatste
zijde groote belangstelling met mijne ideeën
werd uitgesproken o. a. door H. H. M. M.
de Koningin en de Koningin-Moeder, door
den President der Vereenigde Staten van
Nooi'd-Amerika, den Heer Pierpont Morgau,
den heer Mr. H. Goeman Borgesius. enz.
Daar nu in ons eigen land blijken van be
langstelling aan den dag komen, heb ik ge
meend niet langer te moeten wachten met
„Als zo weet wie ik werkelijk ben, dacht hij, zal
het haar spijten, dat ze zoo op haar stuk stond. Als
er iets is waar ik het land aan heb, dan is bet aan
pommade."
Daarop volgde het onbijt, waaraap, dr, Grimstone
deelman in een prachtige laken jas en een half
vuilachtige witte das. Na het ontbijt een uur
in het schoollokaal, waar de jongens bun gezang uit
het hoofd opschreven, terwijl Paul er in slaagde oia
door ziju gebeurtenissen heen te komen op eene
wijze, die Tinkler voldeed. Deze was altijd, om zich
zelf populair te maken, zoo spoedig voldaan als by
maar eenigszins kon.
Daarna kwam bet bevel om zich klaar te maken
voor de kerk. De jongens renden allemaal de trappen
opnaai' hun kamers. Daar trokken ze bun overjassen
en nauwe glacé handschoenen aan.
Toen ze bijna gereed waren, kwam de heer Grim
stone met een vaderlijk uiterlijk boven.
„Er wordt vandaag een buitengewone collecte ge
houden, zei hij, Hebbeu jelui nllemaal 3 stuivers
Ik houd er van, dat mijn jongens opgewekt en vrij
gevig modeelen van huo|over vloed. Als eeu van jullie
geen klein geld heeft, zal ik hem helpen."
Ik moet tot mijn spijt zeggen, dat de heer Bulti
tude, die vreesde dat hem zou worden gevraagd of
hij de vereischte som by zich had eu dut zyn geld
nood aldus aan den dag zou jtomeu, achter de deur
stond van het begin tot het einde van de geldwissel-
scène. Toen ze aldus geheel gereed waren voorden
kerkgang, stelde men zich twee aan twee op en
wandelde plechtig het hek uit. De heer Bultitude
wandelde bijna achteraan met Jolland, die zyn vriends
tekortkomingen bijna geheel vergeten had- Hy
bleef onophoudelijk doorpraten en daar hij nooit op
antwoord wachtte was Paul iu staat om zyn eigen,
gedachten onafgebrokeu te volgen.
(Wordt vervolgd).
