Donderdag
Augustus, 4905^
No. 5686.
54e Jaargang.
Feuilleton.
DICK BULTITUDE.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
ie AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden/"l.
iranco per post /Ho. Advertentiën 1—6 regels 6ücent; elke regel meer 10 cent. Legule-j
ollicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25; eikeregel
moer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worder. de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
Vijf jaar Keizerin.
Nog heden omgeeft elegische betoovo-
ring, do herinnering aan de eerste gemalin
van den groeten 'orsikaan, die hem, als zijn
gelukster vergezelde door het tijdperk van
het Consultaat en door vijf jaren van zijn
keizerschap, de herinnering aan de schoone
(Ji-eoolsclie Josephine. Wellicht zal men ge
makkelijk in de bladen der geschiedenis nog
vele, vele vrouwen vinden, wier levensloop
gelijk die van Josephine voerde tot de hoogste
hoogten, om ten slotte met een plotse-
lingen val te eindigen. Men denke slechts
aan keizerin Eugenie, de Niobe van het tweede
keizerrijk. Maar alle vergelijkingen vorblee-
ken bij het eigenaardige der persoonlijkheid
en het lot van de elf van Martinique. De
moderne, niets ontziende geschiedenisvor-
schers hebben ook het doen en laten van
Josephine de Beauharnais nauwkeurig nage
gaan, hebben al haar schulden, haar naaisters-
rekeningen, haar kleine dwaasheden opge
spoord en hebben toch niets kunnen veran
deren of verminderen aan don weemoedigen
roep, dien Napoleon de Eerste de verstootene
in haar verbanning nazond Zij was altijd
elegant, zij bezat bevalligheid in alles, wat
zij deed, van den morgen tot den avond.
Om deze schoone Capriccio in vrouwen
gestalte volkomen te begrijpen, willen wij
haar levensloop in het kort vertellen. Als
dochter van den haven-kapitein van Marti
nique kwam Josephine Tascher de la Pagerie
op 14-jai-igen leeftijd naar Davys, huwde,
16 jaar oud, den burggraaf Alexander de
Beauharnais en schonk haar gemaal twee
kinderen Eugenius, den iatereri hertog van
Leueh ten borg, en Hortense, de latere koningin
van Holland en moeder van Napoleon den
Derde. Haar man werd tijdens het Schrik
bewind den 23sten Juni 1795-geguillotineerd
en twee jaar later schonk Josephine haar
hand aan Frankrijks redder Napoleon
Bonaparte. Den 18den Mei 1804 begroette
de Senaat haar als keizerin, den IGden De
cember 1809 werd haar huwelijk met den
keizer ontbonden en den Ü9sten Mei 1814,
tijdens Napoleon's verbanning naar Elba,
stierf Josephine.
Hoe leefde de keizerin, die zelf de tradi
ties van de monarchale praal en het hofcer-
monieel even weinig kende als haar gemaal
Josephine heeft van de vijf jaren, die zij
keizerin was, slechis twaalf maanden en dan
met groote tusscln. npoozen in de Tuilerieën
gewoond. Zij heeft Napoleon dikwijls op zijn
veldtochten en zijn reizen vergezeld zij is
Gooi jij er die drie stuivers in? vroeg Jolland, ik
niet als jij het ook niet doet. Soms kijkt de ouwe de
bank laiigs als ze collecteereu, om te zien of we
wel wat geven; dun stop ik er drie stuivers in. Heb
jij je gezang klaar? Ik heb 't land aan gezangen;
wat heb je er aan? Ze tellen toch uiet op't examen
en je kan toch geen kerkboek uitsparen, tenzij je
alle gezangen uit je hoofd leert en dat zou jaren
duren. Kijk daar is Mutlow met zijn ouwen heer en
ouwe vrouw. Ik zou wel eens willen weten wat die
ouwe Mutlow voor den kost doet? Zie je dat rij
tuig? Haar zitten moeder Grïmstoue en Dulcie in.
Ik zag, dat Dulcie uaar je keek. Je hebt haar gis
teren werkelijk scnandelijk behandeld. Tom zit op
den hok wat steken zijn ooren toch idioot uit. En
als Connie Daveuaut's ouwelui eens een andere
plaats hadden genomen. Daar zou je bij wanboffen."
„Ik begrijp je niet, zei de beer Bultitude uit do
hoogte, en als je er niet op tegen hebt, zou ik liever
willen, dat je je mond hield."
„Heel goed, zei Jolland. Er zijn op 'I oogenblik
niet zooveel lui, die tegen je willen spreken, maar
zooals je wilt ik beb geen behoefte om te praien
En dus wandelde het paar in stilte voortJolland
met zijn neus iu den wind, overtuigd, dal hij zijn
vroegereu vriend .noest laten schieten. Eindelijk
gingen ze de kerk binnen en Paul moest aan
het einde zitton van de kerkbank vlak naast die,
welke nan deu heer Grimsrone en diens familie was
verhunrd. Dulcie zat er reed9 aan den andoren kant
ia Italië, in Duitschland, aan den Rijn, in
het Noorden en het Zuiden van Frankrijk
geweest, maar het liefst vertoefde zij te Mal-
m tison, het schoone lusthof, dat haar toebe
hoorde. Napoleon had voor zich zelf en voor
de keizerin een formeele scheiding tusschen
hel openbare en het bijzondere leven inge
voerd. Josephine had haar »apparternents d'
honneur", haar ontvangkamers, en haar »ap-
pai tements interieurs", haar woonkamers
ook had zij haar eeredienst en haar «service
de besoin", de lieden voor haar persoonlijke
bediening. Beide huishoudens waren streng
gescheiden, hadden verschillende toegangen
en zoo was een volkomen afscheiding ver
kregen tusschen het private leven van Jose
phine in haar woonvertrekken en het leven
der keizerin in haar salons. Deze salons
waren overal waar Josephine woonde, op
dezelfde wijze ingericht. Een eerste salon
voor hen die op audiëntie kwamen m voor
de hoiheeren, een tweede salon voor de hof-
lieeren en de hofdames van dienst, ministers
maarschalken en gezanten, en de salon der
keizerin, waarin drie armstoelen stonden
voor den keizer, de keizerin en Josephine's
moeder. Alle andere bezoekers zaten op ta
bourets.
Zooals bekend is, zijn de Tuilerieën onder
de Commune verbrand zij zijn door liet
tegenwoordig geslacht vergeten er den ge-
schiedenisvorscher valt het moeilijk, uit
gedenkschriften, plannen en afbeeldingen de
appartementen, die Josephine bewoond beeft
en hun inrichting nauwkeurig te beschrijven.
Na Josephine bewoonde keizerin MariaLouise
dezelfdegvertrekken; daarna huisden er de her
tog en de hertogin van Angoulème, vervol
gens woonde er Louis Philippe en eindelijk
heeft Napoleon de Derde het geheele paleis
laten verbouwen en opnieuw inrichten.
Zooveel is zeker dat Josephine met haar wo
ning iu de Tuilerieën nooit tevreden is geweest.
Haar slaapkamer heelt zij herhaaldelijk ten
koste van enorme geldelijke oilers laten ver
bouwen, omdat zij haar nu eens te eenvoudig
scheen, dan weder te weelderig, tot Napoleon
eindelijk geen geld meer wilde geven voor
nieuwe veranderingen. Te Saint-Cloud, waar
het Josephine beter beviel, vond zij den tijd,
de inrichting van haar vertrekken zelf te
regelen en, toen alles naar haar zin gereed
was, zeide Napoleon woedend, dat het een
goede woning voor een rijkgeworden burger
juffrouw was, maar niet voor een keizerin.
Meer belang nog stelde zij in haar woonka
mers, met haar toegangen door achterdeuren
en [over achtertrappen. Voor de deuren
stonden de »dames d'annonce", de vrouwe
lijke deurwaarders", zooals Napoleon haar
noemde. De persoonlijke bediening geschiedde
onder de leiding van de ee te en de tweede
«garde d'atour", die belast waren met de
zorg voor ile garderobe en die ter zijde ge
staan werden door vier kamermeisjes en een
aantal dienstboden van lageren rang. In haar
woonkamers hielden ook haar lievelingshonden
de wachtdaar huisden haar apen en haat-
papagaaien daar sprongen in bontkleurige
zijden kleederen de dwergen uil China en
en Afrika in het rood, die de keizer haar
had geschonken, zoodat men niet recht wist,
of deze vertrekken soms niet een ebgante
menagerie moesten voorstellen.
Het noodlottigste vertrek in Josephine's
particuliere woning was echter de salon
der kooplieden. Als de keizerin haar eerste
morgen-toilet had gemaakt en ook Tobias
Kotten, de verzorger barer voeten, ontslagen
was, begaf zij zich naar den salon der koop
lieden. Daar wachtten niet. alleen kleermakers,
modisten en allen, die vrouwelijke toiletar
tikelen, v.n.l. het door Napoleon zoo zeer
begunstigde blanketsel, leverden, daar kwamen
ook de juweliers, en de handelaars in galan-
terien. Men bracht haar alles kostbaarheden
groote en kleine snuisterijen der Fransche
mode industrie enz. en als Josephine den
salon der kooplieden betrad, was deze een
zeldzame, prachtig ingerichte etalage-kast,
waarin de schatten van het nieuwe en
nieuwste opgestapeld waren. De keizerin
vond in alles behagen, zij kocht alles, zonder
zich om prijs of betaling te bekommeren.
Dan speelde zij met «leze of gene der ge
kochte voorwerpen, daarna gaf zij ze weg
on eindelijk kwamen de rekeningen.
De keizerlijke kanselarij had van het begin
af aan 10 percent afgetrokken van de koop
sommen en langzamerhand werden die kor
tingen gebracht op 30 percent, zonder dat
de verkoopers ziclt beklaagde. Men kan daar
uit reeds nagaan, welk weelderige garderobe
Josephine uoodig had. Volgens een gevonden
inventaris-lijst bezat zij 498 hemden. Haar
kleermaker Leroy, die echter niet haar eenige
kleermaker was, heeft in de vijf jaren, dat
zij keizerin was, een rekening van bijna
800.000 francs gemaakt, waarbij echter alle
staats- en pronk toiletten niet zijn gerekend,
ook niet de echte en dure kanten, die dooi
den keizer betaald werden.
Evenzoo ging het met hare juweelen. De
kroonschat der Bourbons was te harer be
schikking gesteld. De keizer schonk haar de
prachtigste en duurste diademen, armbanden
en halskettingen en verspilde voor haar
millioeuen voor waardelooze madeprullen.
van het tusscheusekot, maar zij gaf geen blijk, dat
ze ziju binnenkomen had gemerkt en scheen de
kerkramen met aandacht te bosludecren.
Paul zat in zijn hoek met een gevoel van rust,
ofschoon er geen kussens in de bank waren. Kill in
zat naast hem en zijn voornaamste beulen zaten op
banken beelemaal acbteraau, en dus scheen het ot
hem hier geen kwaad kon overkomen. Hier kon hij
althans, wat elders mogelijk was, een kort poosje
slapen.
Maar terwijl de preek voortduurde, bomerkte de
heer Bultitude tot zijn ontzetting, dat een meisje
dat in een bank zat loodrecht op de zijue hem op
gedekte wijze, niet te raiskeuuon teekeus van ver
standhouding zat te geven.
Het was beslist een mooi meisje van ougeveer
vijftien jaar met vrüolijke, brutale, blauwe oogen
en bloude krullen en ze was in gezelschap van
twee broertjes, die samen met éen gezangboek moesten
doen en gedurende den geheelen morgen elkaar
in 't geniep tegen deu schenen schopten, en van
haar vader, een dik, bijziend heer met een gouden
bril.
Om aldus op duidelijke wijze to worden bevoor
recht door eeti meisje van groote persoonlijke be
koring, is een ouderscheiding die door andere school
jongens zeer begeerd wordt, maar {het bezorgde den
beer Bultitude koude rillingen.
„Ik veronderstel, dat dat Conuie Daveant is, dacht
is, dacht by, buitengewoon in de war gebracht toen
ze zeker voor de achtste maal kuchte. Een
buitengewoon geavauceerd meisje. lemaDd behoorde
haar vader hierover aau te spreken.'1
„Groote goden, ze schrijft wat op het schutblad
van 't kerkboek, zei hjj een oogenblik later tegen
zichzelf. Ik hoop maar, dat ze het niet naar mij toe
zal sturen. Ik;wensch het niet aan te nemen, Ze
moest zich schamen I"
Connie Davenant was werkelyk druk bezig met iets
Als dan de schulden te hoog liepen en haar
last veroorzaakten, dan... weende Josephine
en haar hofdames moesten mede weenen.
Eens vond Napoleon alle dumes in tranen.
Hij wendde zich tot den hofmaarschalk Duroc,
hertog van Friaul, en zeide
De dames weenenJosephine heeft
schulden, informeer eens, hoeveel hel beloopt.
De hertog vroeg de keizerin terstond naar
het bedrag en zij, die op verre na niet wist,
hoeveel zij schuldig was, antwoordde snikkend:
- 400X03 francs.
mevrouw, de keizer denkt, dat het
minstens een millioen is.
Dij het diner trachtte Napoleon haar eenige
vermaningen te geven, maai- Josephine weende
on vermoeid voort en de keizer betaalde ten
sluue alles.
Te Saint Cloud vond Napoleon eens, toen
hij onaangemeld de vertrekken der keizerin
binnentrad, een dikke dame, die hij niet
kende.
Hoe heet gij
Despeaux.
Wat zijt gij
Modiste.
Woedend stormde de keizer Josephine's
toiletkamer binnen en onderzocht, wie de
modiste in den salon had ontboden. De
hofdames gingen op de vlucht, de keizer
keelde terug naar zijn labinct en daar hij
er Duroc niet vond, liet hij Savary, den
chef der geheime politie roepen, om een
voorbeeld te stellen. Savary liet de
modiste onmiddellijk door twee gendarmes
arresteeren. Inlusschen was Duroc ver
schenen en deze wilde Savary gu.istig voor
de modiste stemman. Savary antwoordde
echter
Waarom Die modiste ruineert mij ook
zij levert ook mijn vrouw haar hoeden
Tot aan de ziekte, die haar ten grave
sleepte, verheugde Josephine zich in een
ijzeren gezondheid. Daar zij echter een lijf
arts had, was zij altijd ziek. De doktoren
schreven haar lekkersmakende geneesmid
delen en pillen voor en na het gebruik
er van gevoelde, zij zich veel belet- en op
gewekter. Van lectuur had zij geen begrip
zij had tijd noch geduld, om een boek telezen
en deed het slechts, ais Napoleon, die haar
zilveren stem gaarne hoorde, haar verzocht,
hem 's avonds iets voor te lezen. Het mid
dagmaal gebruikte zij, als de keizer thuis
was, altijd met hem alleen ol in tegenwoor
digheid van weinig genoodigden. Zeer dik
wijls vergat Napoleon, als hij in zijn kabinet
druk aan het werk was, dat het tijd was
oin te eten en als hij dan te middernacht
op een stukje papier te schrijven en toen ze ermee
klaar was, vouwde ze het in een steekje, schreef
iets op den buitenkant en slak het tusschen de
bladeren van haar kerkboek. Toeü bij het gebed
dc gemeente opstond, keek ze den blozenden heer
Bultitude veelbeteekenend aan en gooide toen door
«en handige beweging van haar kerkboek bet briefje
in de volgende bank,
Maar door een zeer le bejammeren misrekening
kwam het briefje aau de voeten van Dulcie te
vallen.
Paul zag dit met schrik. Hij begreep, dat hij alles
moest wagen om dat ellendige briefje in handen te
krijgen en te vernietigen. Misschien zou zijn naam
er wel op staan en hem ernstig in ongelegenheid
brengen.
Daarom fluisterde by tegen Dulcie: juffrouw
Grimstone, neemt me niet kwalijk, maar er ligt een
brietje in uw bank, bij uw voeten. Ik geloof, dat
het voor mij bestemd is."
Dulcie had de geheeie zaak gezien en die had
haar grootelijks verwonderd. Ecu geheime brief
wisseling was niets nieuws voor haar, maar ze zag
in bet meisje niet blonde baar een medeminares,
voor wie Dick haar den vorigeu dag zoo schandelijk
in den steek had gelaten. En ze was oud genoeg
om te voelen, dal wraak zoet was,
Daarom hield ze zich hoogcr dan gewoonlijk en
antwoordde,
„Jongenheer Bnllilude, dat weet ik wel."
„Zou u er bij kunnen wanneer u er moeite voor
doel?" vroeg Paul smeekend,
„Ja zeker," zei Dulcie.
„Zou u het mij dan even willen aangeven?"
„Neen, zei Dulcie vastberaden, dat wil ik niet."
Ze zag met voldoening, dat het andere meisje
begon te begrijpen, hoe de zaken stonden en blijk-
baat niet op haar gemak was. Ze keek zoo smeekend
als ze maar dorst naar de onvermurwbare Dulcie,
maar die bleef strak op baar boek stareu. Als de
brief aan eeu anderen jongen gericht wa« geweest,
zou ze lrnar uiterste best gedaan hebben oiu den
schuldige le beschermen.
De heer Bultitude begon nu ernstig bevreesd te
worden. Het ongelukkige papier'je kon elk oogen
blik door een der Grimstone's worden opgemerkt
eu als het in banden van dr. Grimstone viel, kou
niemand zeggen wat voor vreeselijke gevolgen dat
zou hebben.
Hü was onschuldig, geheel onschuldig; maar, of
schoon het bewustzijn van onschuld vaaeen troost
is, voelde hij, dat tenzij hij dr. Grimsione er ook
van kon overtuigen, het hem geen pak ransel zou
besparen,
Daarom deed hij nog een wanhopige poging om
Dulcie van haar besluit te doen terugkomen. Hy
deed het evenwel op een onhandige en onmeusch-
kundige wijze.
„Wees nou geen ondeugend meisje, zei bij, ik
mo«t dat briefje hebben. Je komt iu allerlei moei
lijkheden als je niet ojijiMst.
Ofschoon Daleie uits el-end was opgevoed, moet
ik tot mijn spijt zeggen, d.t ze als cenig antwoord
een leeüjk gezicht ti nk. Toen Paul dat zag, begreep
hij dat zo onvorzetn ij was.
De dominee ging voort met spreken, maar l'aul
hoorde geen woord meer. Hij wachtte metinpikou'
deu adem het oog- nblik af. dal do slag zou vallen-
Die viel ten laus-e. Dulcie, hetzij met het denk
beeld om de crisis ie verhaasten of omdat lin.ir ex-
vrijer's marteling ie groot was vóórhaar wrai kzucht
schoof met haar vne', een bankje naar bet papiertje.
Dr beweging word door haar moeder opgemerkt en
het briefje v. as spoedig in haar hauden.
Da goede vrouw las hol met ongelooflijken afschuw
en gaf hel dudelyk aau haar man.
Wordt vervolgd.