Donderdag 10
Augustus 1905.
No. 5689.
54e Jaargang.
MUZIKALE IllJOIJ/nii.
Feuilleton.
DICK BULTITUDE.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- 'en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
n-anco per post 1.15. Advertentiën 1—regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvcrtentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worder, de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9.
Telephoon 19.
Heden verzenden wij aan de daarop ge-
abonneerden allevering 20 van den Derden
jaargang van onze premie «De Muzikale
B 1 o e m I e z i n g".
Deze afleveringen bevatten, behalve de ge
wone «Wenken van een ouden muziek-
meester",'kunstenaars-biographieën en berich
ten, benevens zeer lezenswaardige mede-
deelingen op muzikaal gebied, de volgende
muziekstukken:
1. Gavotte van Gluck, voor piano 2. Dans
le Tyrol van Hermann Wenzel, voor piano
3. Largo van Areangeto Corelli, voor piano;
4. Toi, le plus beau réve de mon ftme van
Ed. Lassen, voor zang.
De «Muzikale Bloemlezing" kost voor tie
abonné's op ons blad slechts (30 cent per
kwartaal, voor welk luttel bedrag men in de
drie maanden 0 afleveringen met 30 a 35
muziekstukken ontvangt.
KENNISGEVING.
JACHT.
DE COMMISSARIS DER KONINGIN in de
PROVINCIE UTRECHT,
Gezien in besluit van lleeren Gedeputeerde
Staten der provincie Utrecht, dd. 3 Augustus
1905 No. 16
Gelet op art. 11 der Wet van 13 Juni 1857
(Staatsblad no. 87)
Brengt tor kennis van de belanghebbenden:
le. dat de opening der jacht op klein wild,
vermeld in de 2c zinsnede van art. 17 der Wet
van den 13 Juni 1857 (Staatsblad no. 87), voor
dit jaar in de provincie Utrecht is vastgesteld
op Zaterdag 2 September a.s. met zonsopgang,
met uitzondering van de jacht op hazen en fa
zanten, waarvan de opening op Zaterdag 30
September a.s. is bepaald
2e. Dat de sluiting der jacht op pat rij -.en i.-
vaatgesteld op Zaterdag 2 December a.s., met
zonsondergang
3e. dat de lange jacht alleen des Dinsdags en
des Vrijdags van iedere week zal mogen worden
uitgeoefend, on het jagen in ongemaaid te veld
staand koren, peulvruchten en klaverzaad, welke
nog in 1905 moeten geoogst worden, verboden
is, evenals het jagen in tabakslanden, zoolang
het zoogenaamd best goed niet is geoogst;
4e. dat de jacht op reebokken slechts gedu
rende de maanden October en November, zoo
mede de jacht ep reegeiten van 16 November
tot 1 December zal zijn toegelaten.
En, ten einde niemand eenige onwetendheid
hiervan kunne voorwenden, zal deze worden af
gekondigd en aangeplakt, waar zulks te doen
gebruikelijk is.
Utrecht, den 5. Augustus 1905.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
F. D. SCHIMMELPENNINCK.
SS.)
„Ik wil niet, dat je den directeur ook maar iets
vertelt."
„Doe dan maar wat je wil", riep Paul.
„Heel goed, antwoordde Cbawuer. Ik zal bet doen
en we zullen eens zien wie wint."
En ze gingen uaar het schoollokaal terug, waar
de heer Bultitude kokend van woede en tevens
ernstig bevreesd, zich probeerde te gedragen alsof
er niets gebeurd was.
Chawner ging zitten op een plaats, waar hy Paul's
bewegingen kon gadeslaan, eu ze bespiedden elkaar
tot de directeur binnenkwam.
„Het is een mistige avond, zei hij en de jongeren
moeten maar thuis blijven. Cbawner, jij en de rest
van de hoogste klas gaan naar de kerk, maak je
dadelijk klaar."
Paul's oogen schitterden van overwinningals
zijn vijand van de baan was, kon hij zijn doel on
gehinderd bereiken.
De zelfde gedachte kwam blijkbaar ook bij Chawner
op, want by zei:
„Meneer, mag Bultitude ook niet meegaan
„Kan Bultitude dat niet zelf vragen?" zei de
directeur.
„Ik meneer zei Paul ontdaan. Het is een ver-
In de Dietsche Warande No. 7 geeft
Aug. Leën, naar aanleiding van een onlangs
verschenen boek van Cb. Berchon, een be
langrijke schets van het onderwijs tn Dene
marken, waaraan wij het volgende ontleenen
«Men i zegt, dat er slechts weing landen
zijn, die het onderwijs van kinderen, aan-
kotnelingen en volwassenen tot een hoogeren
trap van volmaaktheid hebben gebracht dan
Denemarken. Of dit werkelijk het geval is,
kan blijken uit de navolgende schets.
Het schooljaar in Denemarken is niet vast
gesteld gelijk hier te landehet begint 15
Augustus en eindigt 15 Juli. Dit is slechts
een kleine bijzonderheidvan beteekenis is,
dat men zich in Denemarken om het kind
bekommert van het oogenhlik, dat het loopen
kan. Zoo bestaat er in Denemarken een
vereeniging van vrouwen, welke in de meest
bevolkte wijken zoogenaamde speelplaatsen
heeft opgericht, w -.ar hel onderwijs een aan
vang neemt met den schommel en dergelijk
speeltuig. Zoodra het verstand van het kind
ontwaakt zendt men het naar de bewaarschool,
en krijgt het lessen van zaken. Een bijzondere
indenting, in het leven geroepen door Hedevig
Bagger, bestaat uit een grooten tuin in
twintig parken verdeeld, waar de kinderen
rondedansen uitvoeren met begeleiding van
oude Skandinavisohe liederen. Twee koren
zingen elkander tegen, op de wijs van het
oud gebruik der vrouwenmarkt«Wat
wenscht uw olfer? Olfer wil truuwen"
enz. Buiten schooltijd wordt er gewerkt
volgens de Frübelraetbode, eenigsins gewijzigd
door een Fransche vrouw Pape-Carpantier.
Deze inrichting werd gesteund door de over
leden Koningin,doch schijnt in de hoofdstad
haar kosten niet te kunnen dekken.
Het huiselijk leven is de grondslag van
heel het onderwijsstelsel. De kostschool is
bijna onbekend nergens wordt men kazer-
netuchl g. vaar. Alles gaat met zachtheid
de onder wij er zet eenvouaig voort wat de
familie begon, en is.
Op zesjarigen leeftijd wordt de school ver
plichtend gesteld en bijna overal kosteloos,
De lagere klassen worden zoo druk gevolgd,
dat men de leerlingen in twee aldeelingen
moet splitsen (0Ü jongens en meisjes van
8—1 uur en een gelijk getal van 15 uur.
Honderden scholen zijn op dien voet ingericht.
Te Kopenhagen, Istedgade, staat een zoo-
geuaamde modelgemeenleschool, die door
12ÜÜ leerlingen oezocht wordt. Driemaal in
de week krijgen 300 leerlingen der minst
gegoede families het middagmaal in de lange
eetzaal. Het keuken- en tafelgerief wordt
bezorgd door de gemeente, het voedsel door
gissing. Ik heb geen lust om te gaan. Ik voel me
niet wel vanavond."
„Nou, zie je nou Chawner, je hebt hem verkeerd
begrepen. O, a propos Bultitude, ik meen dat je
me wat vertellen wou."
Chawner's kleine glinsterende oogen waren dreigend
op Paul gericht, maar deze slaagde er toch in, uit
te brengen, dat hij den directeur ouder vier oogen
wenschte te spreken.
„Heel goed. Ik ga eeu uurtje uit als ik terug
kom, zal ik je aanhooren," eu hy verliet de kamer.
Chawner zou waarschijnlijk ook hebben verzocht
om thuis te mogen blijven als hij tegenwoordigheid
van geest genoeg had gehad om het te doenby
was evenwel, zooals de zaken thans stondeu genood
zaakt zich voor den kerkgang te gaan kleedeu. Maar
hij kwam nog even bij Paul terug en zei
„Als ik terug kom eu merk, datje 't verteld heb,
zal ik hem hei briefje geven."
„Dan kan je doeu, wat je wilt, zei Paul, tot het
uiterste gedreven. Tegen dien tijd zal ik buiten jo
bereik zyn. Eu wees nu zoo vriendelijk om te
maken dat je weg komt."
De avond ging kalm voorbijde jongens, die thuis
gebleven waren, zaten op hun plaatsen te lezen of
veinsden tr lezen. De heer Bliekboru, die surveil
leerde, was aan zijn tafel bezig zijn dagboek bij te
schrijven.
Op een gegeven oogeublik 9lond Biddleeomb op
eu kwam naar Paul toe.
„Dick, begon hij met bevende stem heb ik
goed gehoord, datje den directeur wat wil vertellen
„Groote hemel, daar beb je er nOg eeu", dacht
Paul.
„Zeker, zei hy luid, heb je er wat op tegen 1 In
de «Maatschappij' tot voeding der vrije
scholen". Do verwarming geschiedt door
middel van één reuschachtige kachel, de
verlichting door electriciteit. De meubels
zijn van Noorsch dennenhout. Het gebouw
heeft 200 000 kronen gekost. e
Vermeldenswaardig is ook de wijze, waar
op de aardrijkskunde in die school wordt
onderwezen. Men begint met de woonplaats
te beschrijven, daarna de wijk, waarin zij
gelegen is, vervolgens de stad, de provincies
het land, Europa en het overige der wereld1).
Twee wekelijksche wandelingen scherpen
den opmerkingsgeest der scholieren. Een of
twee dagen worden besteed aan muziek,
dans en lichaamsoefeningen. Twee rustpoozen,
de eerste van tien, de andere van twintig
minuten, wisselen de lesuren af. üp 14-ja-
rigen ouderdom verlaten de leerlingen deze
school.
Een andere merkwaardige school bevindt
zich in de straat genaamd Enghavevej.
Buiten de gewone zalen treft men hier wasch-
en badkamers aan, werkhuizen, keukens enz.
Daar wordt onderwijs gegeven aan 1(300
leerlingen, jongens en meisjes het personeel
bestaat, uit 40 leeraren10 vrouwen en 25
mannen.
Het middelbaar onderwijs is niet minder
ontwikkeld. Leeruren van 8 a 9 uur 's mor
gens, naar het jaargetijde tot 2 uur
's middagstien minuten rust na iedere les
en twintig minuten na de les van 11 uur.
De Donderdag is een geheel vrije dag ge
lijk de Zondag. De verloven zijn de volgen
de 4 dagen bij het laatste feest van 't jaar
(13—10 Oct.)14 dagen met kerstmis, 8
dagen met Paschen en 8 dagen met Pink
steren.
Denemarken bezit 70 zoogenaamde vrije
middelbare scholen, ,1e de meeste zijn inder
daad gesticht door particulieren. Kopenhagen
bezit er 15. De aanvang der studiën begint
met een aanschouwingsklasse, waarin alle
bedrijven van het Deensch bestaan door
kleine poppen worden voorgesteld men ziet
er schoenmaken, klompen, vaten, potten,
boter, kaas, bier, enz. Het leven van land
bouwers en visschers wordt er tastbaar voor
gesteld, en terwijl de leeraar jzijn poppen
doet werken, draagt hij zorg zijn toehoor
ders overeenstemmende schilderijen te loo
nei).
Het middelbaar onderwijs eindigt voor de
meeste leerlingen in de «praktische" klassen,
waarin de vierde nog begrepen is. Zij leggen
dan examen af in Latijn, Grieksch, Deensch,
geschiedenis, aardrijkskunde, natuurweten
schappen en rekenkunde. Zij, die verder
willen gaan en de rhetorica doen, d. i. de
nstudenlenklassen" volgen, leggen alle jaren
examen af, dat natuurlijk in moeilijkheid
dut geval moet je het uiuar zeggen. Het is voor
mij eeu quaestie vau leveu en dood, maur als je er
wat op tegen hebt, dan natuurlijk
„Neen, zei Biddleeomb, ik weel wel, dat ik je
niet erg aardig behandeld heb in den laatsten tijd
„Je bent wel zoo vriendelijk geweest om hoogst
pijnlijke methoden uit te denken om mij het leven
zuur te maken, antwoordde Paulje hebt me meer
dan eens geschopt en als ik me niet vergis was in
jou zakdoek gisteren de grootste eu hardste knoop.
Als je dat recht geeft om je met mijn zaken te
bemoeien, ga dan je gang maar".
„Je bent natuurlijk boos, zei Biddleeomb onder
danig. Ik ben een ploert geweest, maar toch heb ik
voortdurend medelijden met je gehad. De andere
jongens hebben me overgehaald. ,,Je weet, dat ik
altyd van je gehouden heb, Bultitude".
„Je hebt een eigenaardige methode om je vriend
schap te toonen, merkte de heer Bultitude opmaar
zeg alles wat je te zeggen hebt".
„Dat is niet veel, zei Biddleeomb. geheel uit het
veld geslagen, maar verklap me dezen keer niet,
Dick. Ik za< je later helpen, heusch. Vroeger zou
je het nooit gedaan hebben".
„Maak je niet ongerust, miju waarde, zei Paul. Wat
ik den directeur ga vertelleu, heeft niets met jou
uit te staan".
„Op je woord van eer?"
„Ja zei Panl nijdig, op myu woord van eer".
Biddleeomb ging heen, met een beschaamd gelaat,
maar blijkbaar verruimd.
„De hemel zij gedankt, dacht Paal, dat hij niet
zoo stijfhoofdig is als die ander. O goden daar komt
er weer een".
Eu werkelijk de eene jongen na den andere kwam
verschilt. Het programma bevat, behalve de
zoogen. praktische vakken, de oude Skandi-
navische taal, het Engelsch, Franscli en het
Duitsch. Nevens de bijzondere scholen heeft
men nog het stadslyceum, de colleges van
den staat in de provincies, het gesticht der
paters Jezuiten te Ordrup en de befaamde
scholen van Herlufsholm en Sörü.
De bevolking van het platteland bezoekt
deze scholen even trouw als die van de
steden. Zij maakt eveneens gebruik van zeer
bijzondere inrichtingen, «volkshoogescholen"
genaamd Volkehöjskoler) Zeventig zulke
scholen zijn gedurende zes maanden in den
winter werkzaam voor jongelingen en drie
maanden van den zomer voor meisjes van
18—25 jaren. Men betaalt daarvoor 25 Kro
nen in de maand, doch de staat verleent
ruime hulpgelden. In den zomer, en vooral
in den herfst, richten de volkshoogescholen
vergaderingen van gehuwde boeren en ge
huwde boerinnen op, tusschen3üen (30 jaren,
en men heeft 1500 van die bejaarde studen
ten drie of vier dagen aan de ontwikkeling
van hun verstand zien besteden. Het schijnt,
dat de Deensche landman overigens verre
weg de geleerdste is van geheel Europa. Ju
emvoudige dorpen treft men conversatie
zalen aan, die meer dan 500 persoonen kun
nen be/atten. Voeg daarbij, dat Denemarken
15 schoolhoeven bezit, alsmede land- en tuin
bouwscholen.
De studenten van de eigenlijke Universi
teit te Kopenhagen bestaan zoowel uit
vrouwen als mannen, en zij volgen de leer
gangen met voorbeeldigen ijver. De studenten
hebben een gasti »f, waar zij feesten inrichten
die zij oprecht aangenaam weten te maken.
Bij hen is geen kwestie vau tweegevechten
onvruchtbare redetwisten of luidruchtige
vermaken. In den winter dragen zij een
zwartlinnen muts, in den zomer een wit linnen
met roode bies.
De studenten leven in voortdurende ver
standhouding met het volk jaarlijks geven
zij kosteloos les aan tweeduizend werklieden
en bezorgen hun de noodige boeken. Zij
geven daarenboven wetenschappelijke vlug
schriften uit, bieden den arme kosteloos ge
neeskundige ep gerechtelijke adviezen,
richten praktische bezoeken in aan de musea,
tooneelvoorstellingen, concerten, voordrach
ten, enz. Het Deensche volk is daardoor den
studenten zeer genegen de Kroonprins stelt
ook veel belang in hen en de hoogere stan
den steunen ze door beurzen en kostelooze
woonplaatsen''.
Die methode wordt ook in ons land veel gevolgd,
en is dus voor ons niet nieuw. (Red. Vr. v. d. D.).
naar Paul toe, zooals Biddleeomb had gedaan,
sommigen onderdaniger dan anderen, maar allemaal
met betuigingen dat ze geen bedoeling hadden gehad
om hem te hinderen. Ze brachten kleine cadeautjes
om hem te vermurwen en brachten Paul tot ver
twijfeling. Toch slaagde hij er in, ze allemaal gerust
gesteld terug te sturen, toen hij eindelijk Jolland
zeg aankomen.
Jolland leunde over Paul's lessenaar met gekruiste
armen en keek hein in zyn oogen.
„Ik weet niet wat je tegen al die lui hebt gezegd,
begon hy, ze koken allemaal zoo gluuder, maar ze
willen niet zeggen, wat je ze hebt verteldmaar laat
ik je dit zeggen, dat ik nooit geducht had, datje er
toe in 3taat was".
„Waartoe?" vroeg Paul, die genoeg kreeg van
de zaak.
„Nou om ons allemaal te verklikken het is een
gemeene streek. Dat je nogal op je kop hebt gehad
sedert je terug bent gekomen, heb je aan jezelf te
wyten en dat weet je ook heel goed. In het laatste
semester kon je best wet de lui opschieten, maar
je bint gek en gemeen gaan doen van 't oogeublik
aan dat je gekomen bont. Ik dacht eerst, dat het
weer eeu mop was, maar nou begrijp ik het niet
meer werkelijk niet en het kan me niet schelen
ook. Ik heb jou zmle gekozen, zoolang het kou, tot
je gisteren Diet dorst vechten. Toen heb ik mijn
aandeel genomen in je bestraffing en dat zou ik weer
doen. Map- als je ploertig genoeg bent om van ons
te klikken, dan wel ik niks meer met je te doen
hebben. Dat wou ik je maar even zeggen".
(Wordt vervolgd).
