Donderdag 22 November 1906. No. 7278. 56e Jaargang. Feuilleton. De misdaad zijns broeders. UITGAVE FIRMA A. H. VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement por 3 maanden f 1. franco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale, officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels 1.25; elke regel' meer ƒ0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRACHT 9 Postbus 9 Telephoon 19. Nog eens de Internationale ïereeniging De afdeeling Amersfoort verspreidde thans de volgende circulaire Den 5deo Februari 1906 is te Utrecht de Internationale vereeniging «Vrede-tentoon- stelling" opgericht. De vereeniging heeft ten doel de vestiging te bevorderen van een internationalen rechts toestand, welke den bloedigen strijd zal kun nen vervangen. Zij tracht dit doel te bereiken o.a. door het houden eener Wereld-vrede-tentoonstel- ling ter gelegenheid van de voltooiing en inwijding van het Vredespaleis (Carnegie- stichting) te 's-Gravenhage. Op deze tentoonstelling zullen aan de eene zijde in een Vredestempel de verschrikkingen van den oorlog te aanschouwen zijn men zal kunnen zien, hoe het vernuft der menschen steeds betere strijmiddelen, betere moord werktuigen beeft bedacht, en hoe de kosten daarvan steeds zijn gestegen. Daarnaast zal door een Internationale Kunst- en Verkeerstentoonstelling aangetoond worden, hoe vele nuttige werken hadden kunnen worden uitgevoerd, hoe oneindig veel goeds kon worden volbracht, indien de middelen daartoe niet moesten gebruikt worden tot bestrijding der kosteu van den «gewapende vrede." Door vergelijking, door eigen aanschouwiug dus, zal men tot het inzicht kunnen komen, dat het hoog tijd wordt om geschillen tusschen naties op andere wijze dan door oorlog te beslechten. Een dergelijke tentoonstelling zal reeds lang vooruit haar heilzamen invloed doen gevoelen. Gedurende de jaren van voorbereiding zal op de lippen van ieder beschaafd meusch over de geheele wereld het woord «arbitrage" voortdurend worden gebracht; men zal zich meer met dit onderwerp bezighoudenmen zal de noodzakelijkheid van den vrede inzien. De Nederlandsche en ook de Wereld industrie zal geprikkeld worden om op deze tentoonstelling, die een hoog doel heeft en geen wereldkennis zal zijn, waardig voor den dag te komen. Ons land zal de enorme voordeelen onder vinden en met eere worden genoemd. I-let bovenstaande vindt uitgewerkt in nevensgaand boekje, waarbij gevoegd zijn do grondregelen onzer vereeniging. Mocht U zich met de daarin ontwikkelde beginselen kunnen vereenigen, dan kur.t U daarvan blijk geven door toe te treden als lid der afdeeling, die dezer dagen door ons gevormd is. Het hierboven genoemde boekje heeft den titel «Waarom een Vrede-tentoonstelling'?" en is van dezen inhoud Ja, waarom een Vrede-Tentoonstelling Toen indertijd de tegenwoordige Secretaris- Generaal der Internationale vereeniging »Vrede-tentoonstelling" met dit denkbeeld voor den dag kwam in de bladen, heb ik die vraag dikwijls hooren doen. Nu vergt een ijveruar voor een zaak ter bereiking van zijn doel dikwyls meer van 46.) Toen verdween Franks twijfel. Fon overweldigend gevoel zoide hem, dat dlo man daar vóór hem inder daad zijn vader was do vader, dien hij nooit ge kend bad. En opstaande, vatte hij do beide handen, dio hem toegestoken worden en drukte ze iunig en vast tusschen de zijne. „Als u dan mijn vader is", riep hy uit, „want ik kan er niet laDger aan twijfelen, waarom, o waarom is u dan niet vroeger teruggekomen 2 Waarom kwam u uw tijd dan gij hem geven wilt of kunt. Ik vraag u slechts vijf minutenik weet, dat gij mij niet meer hebt te geven. Laat ik dus kort zijn, Wanneer twee menschen met elkaar in geschil geraken dan wenden zij, als zij de wet eerbiedigen, zich tot den rechter en dwingt zoo noodig de sterke arm den ver oordeelde het vonnis te gehoorzamen. Eer biedigen zij de wet niet, dan haalt die zullde sterke arm hen al aanstonds op en plaatst hen voor den rechter. Tusschen de menschen onderling bestaat bijna overal een rechts toestand. Wanneer twee Staten ptj geschil hebben is er, in 't algemeen gesproken, geen wet, die hen tot den rechter drijft, vrijwillig of met den sterken arm. Zij trachten zichzelf hun werkelijk of ingebeeld recht te ver schaffen. Tusschen de Staten is er geen rechtstoestand. De pacifisten (daartoe behooren de ont werpers onzer vereeniging) zijn niet de droomers en dweepers, waarvoor sommigen hen aanzien. De pacifisten streven enkel en alleen naar de schepping van een inter nationalen rechtstoestand, Zij zijn geenèzins anti-rnilitairisten, waarvoor een eveneens totaal onjuist begrip der zaak hen somtijds uitmaakt. Zij willen slechts gedaan zien Ie krijgen, dan twee of meer Staten, die hot, om 't nu maar eens populair uit te drukken, met elkaar aan den stok krijgen, verplicht zyn zich tot den rechter te wenden. Er bestaat dan tevens een internationale macht, die hen zoo noodig dwingt hun zaak voor dien rechter we hopen hem nog eenmaal in de Caraegie-stichting te zien zitten te brengen en die hen eventueel noodzaakt de uitspraak van dien rechter te gehoorzamen. M. a. w. waar het nu, alle tractaten ten spyL een vrijwillige daad van een Mogend heid blijft, als zij naar Den Haag gaat, daar zal zij het dan moeten. Dat te bereiken, lijkt ons geen utopie. Ik zal mij nu niet verdiepen in de vraag, hoeveel oorlogen er wel zonder eenigen redelijken grond zijn gevoerd. Maar met eenige cijfers, ontleend aan een voordracht van den heer Ten Bosch, onzen Secretaris- Generaal, wil ik even aanstippen wat ons hot gemis van eon internationalen rechts toestand kost. De Europeesche Staten hebben in het jaar 1883 aan directe kosten in ror.de cijfers voor leger en vloot uitgegeven 1807 millioen gulden. Tien jaar later waren de directe uitgaven 2180 millioen gulden, d.i. dus een vermeerdering van 370 millioen per jaar. Maar weer tien jaren later bedragen de oorlogslasten in Europa 354') millioen gulden, of bijna 1367 millioen gulden meer dan in 1893. Zeer zeker is de bevolking in die tydper- ken óok toegenomen cn dus de draagkracht der natiën gestegen. Het feit echter, «lat de schuldenlast dor Europeesche Staten van 1893 tot 1903 mot 2562 millioen guldon is vermeerderd, toont ons, dat de stijging der oorlogslasten in geen verhouding staat mot den aanwas der be volking. Wat ons eigen landje betrelt wij be taalden in 1904 de geweldige som van 46 millioen gulden voor do in stand houding niet terug om oua te heaohermen J" „Omdat je heBtaau mij niet bekend was, niynjou- jongeu", antwoordde de heer Pearson. „Dit alles hangt samen met allerlei omstandigheden, te voel om jo nu uit te leggen. Terwijl ik buitenlands was, heeft moa mij gruwelijk bedrogen. Dooh daarover later. Maar wat bedoel je met „onze"? Heb je een tweelingbroer of zustor „Neen, vader. Met „ons" bedoel ik myn moeder on mijzelf." „Jo moeder, jongen? Loeft jo moeder dan nog? „Zeker". De heer Poarson zonk in een stoe nedor ou bo- groef zijn gelaat in beide handen. Hij was zijn aan doeningen niot langer meester en barstte in trauon uit. Hij woende biltere, wobopige tranen toen hot langzamerhand tot hem do rdrong, dat hij hot slacht offer was goweest van een "cefsel van leugens, zóo groot, dat hij dat onmogelytc alleen bad kunnen ont- van leger en vloot, d.i. 26.2 pCt. van de gzamenlijke Rijksuitgaven in dat jaar. Mij dunkt deze cijfers zijn wel zóo pakkend, dat ik er niets meer aan behoef toe te voegen. Uf de ontwerpers van de Vrede-ten toonstelling zich nu voorstellen, dat met een grootsche betooging ter gelegenheid van do opening van de Curnegie-sticliting want ik ben uitgegaan van de onderstelling, dat u bekend was, dat wy dit beoogen met onze beweging dat, herhaal ik, met zulk een betooging de internationale rechtstoestand zal worden bereikt? Neon, aan zulk een naïbveteit doen zij niot. Maar wél golooven zy, dat zij door oen aanschouwelijke les in 1910 of 1911 een grooten stoot kunnen geven can het streven naar dat ideaal. Ik heb beloofd, dat ik u slechts vijf minuten zou ophouden. Welaan dan nog eon enkel woord slechts. In 1897 is de grootsche ge dachte verwezenlijkt van een Internationaal scheidsgerecht. Ons land is de eer en het voorrecht ten_ doel gevallen, de zetel daarvan te worden. Sedert iieolt een breeddonkem' Amerikaan meer dan drie millioen guldon ten geschenke gegeven om een waardig paleis voor dat hoogo hof te bouwen. Is dat alles, speciaal voor ons, Nederlanders, geen reden om bij die gelegenheid onze vreugde te toonon door een feest, dat de boven kortelyk uit eengezette denkbeelden kan helpen verwezen lijken? Een feest tevens, waarop wij mot eere het buitenland kunnen noodigen om aan onze belooging voor den vredo door recht mee to doen en met ons de ge schiedkundige gebeurtenis te vieren Wal de ontwerpers der vereeniging zich voorstellen, ontleen ik weer aan bovenaan gehaalde voordracht üp de tentoonstelling zal aangetoond moeten worden, hoe groot de zedelijke ellende, do gruwel van den oorlog ismaar dat niet in de eerste plaats. Vóór alles moet den bezoeker duidelijk worden, dat het onmogelijk is, op den ingeslagen weg voort te gaan. Daarnaast is het doel er op te wijzen, dat het geestelijk en stofielyk internationaal ver keer voor den vooruitgang van het inter nationaal gemeenschapsgevoel de belang rijkste factor geweest is en dat daarom ile lentoonstelling vooral zal moeten te zien geven, al wat betrekking heeft op het verkeer tusschen de volken te water on to land, op het gebied der kunst en dat der wetenschap. Natuurlijk zal een Vredestempel, waarin te zien zullen zyn de nadoelen van de staging der jaisrlijksche oorlogslasten, enz., kortom het pacifistisch streven on de vooruitgang van het arbitrage-begiusel, h e t middelpunt vormen waarom al het andere zich zal groe- peeren. Wat dat «andere" zal zijn, zal ook veel van uw medewerking afhangen; maar hot spreekt van zelf, dat alles moet dienstbaar gemaakt worden aan hot bewys, dut alleen een vredes toestand welvaart en geluk kan brengen. Op de tentoonstelling zal het middelpunt moeten gevormd worden door een Vredes tempel, waarin men, binnenkomenJ, aan de ecrie zijd zal zien hoe het vernuft der menschen steeds betere strijdmiddelen heelt bedacht en hoe do kosten daarvan steeds stegen. Aan de andere zyde zal worden aangeduid, hoeveel kwalen nog op genezing wachten hoeveel groote worken, wier voltooiing het geluk der menscbheidzou bevorderenhooont- zottend veel goods zou kunnen worden vol bracht, indien do menschheid iets verstandiger ware. Daar zal dar. met duidelijke letters worden afgevraagd: «Wat kiest gy het eene of het andere En nu vraag ik U, of ik bet voorrecht heb gehad U te winnen, ten minste eenige sym pathie in te boezemen, voor ons streven Zoo ja, plaats dan uw hanuteekening op do die U dozer dagen wordt aangeboden on schonk voor eenmaal oen bedrag van f 1.50. Dan zljt gij lid der Internationale vereeniging «Vrede-tentoonstelling", dan bewijst gij U zelf een dienst door U de voldoening to ver schaffen mede te werken aan oen groote humanitaire beweging. En gij bewijst uw vaderland een dierst door het in de gulogen- hoid te helpen stellen, als zetel van oen nieuwe instelling van wereldhistorische botcekeniszijü dankbare blijdschap tegenover alle natiën uit te spreken. Wij hebben er naar gestreefd, onze bewoging van elke bepaalde godsdienstige of politieke kleur vrij te houden. Als gij ons het genoegen wilt bereiden aan het secretariaat Zuid blaak 18 Rotterdam, een lijst van stichters aan te vragen, dan zul U blyken, dat daarop de namen van de besten op elk gebied van gods dienstige en politieke overtuiging in ons land voorkomen. Sedert in September 1905 de propaganda krachfig is ter band genomen, hebben wy ongeveer 509 stichters mot een minimum- bijdrage van f25 bijeen gekregen in alle oorden des lai.ds, zelfs reeds in net buiten land. Op 5 Eobruuri 1906 is de vereeniging te Utrecht geslicht. Een 15 000 lidmaatschaps kaarten zyn sindsdien uitgegeven. Voeg U by dit aantal door ons uw hand- toekening te zenden. Behalve de voldoening, dat gij een grootsch doel helpt verwezenlijken, zullen wy U te zijner tyd uw lidmaatschap tot een bron ook van materieele voldaanheid maken in een door U met ons samen te be palen vorm. Hiermede ben ik uitgesproken. Mogelyk bob ik de vijt minuton eventjes overschreden. Maar als ik u hob kunnen nopen my tot hiertoe te volgon, dan zult gy my dat wel willen vergeven. Q. N. Namens hot Bestuur der plaatselijke af deeling hebben we nog oen beleetd verzoek over te brengen. Zeer vermoedelijk naar aanleiding van Ie vcrvolg-artikelen over dit onderwerp in deze courant hebben sommigen zicb reeds opgege ven als lid bij het Algemeen secretariaat voor Nederland. Waar hol lodental zóo reusachtig toeneemt, waar door het lezen en herlezen on vooral het onderling besproken van do kleine ge schriften, van do vereeniging uitgaande, net aantal leden steeds wast, daar moest wel de bep;. '.ng gom tukt, dat administratie en beheer in handen moeten zyn van elke afdeeling. De opgaven voor het lidmaatschap werden uit dien hoofde teruggezonden uit Den Haag naar den Secretaris der afdeeling Amersfoort, hetgeen onnoodigon arbeid cn overbodige Waarom had hy het land vorlaleu? Omdat zijn broeder had gezegd, dat hy veilig ontkomen kou, cn door dien raad had zyn broeder zyn dankbaar heid en vertrouwen gewonnen. Eu waarom was hü overleden. Do geheele zaak in al haar afschuwlyko elecht- heid werd hem plotseling duidolyker en hy sprong van zyn stoel op, uitroepend„Herbert, Herbert, wolk oen dag van wrako staat je te wachten I" Toen, zich plotseling tot zijn zoon koorond, vroeg hy „Waar is jo moedor, Frank? Waai kan ik haar vindon „tia zitten, vaderu is ovorspannon", antwoordde Frank, „ga zitten on ik zal hot u zeggen.Moedoren ik wonei in een kloiu huisje teClapham, Wy loof- don voornamelijk van myn inkomen, maar gisteren heb ik myn betrekking verloren, daar het kantoor, waar ik werkzaam was, bankroet is gugaau en ik wect waarlyk niot watop dit oogenblik ik hadden moe ten beginnen, als u niet juist b'ytyds was verschonen. Gisteravond ging ik dus weder naar Norwood om aan oom Herbert to vragen, mjj aan oon nieuwe butrekking te helpenmaar ik zag bom Diet, want de bedienden hadden bevel gekregou, iu\j niot too te laton. Moeder en ik wisten geen raad, want we zijn to arm om vrionden to bobbon, die ons zouden kunnen heinon; on toon ik dus van ochtend volgons afspraak my hiorhoon begaf, hooft moedor ziohzolf vernederd en is naar hem toe gegaan om hom om hulp te smookon en hem te vragen ons tenminsto oeutgon lij del ij ken bijstand to geven, tot ik oen nieu we bulrekking zou bobben. Zo is nu op 't oogenblik naar Kavouwood." (wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1906 | | pagina 1