Zaterdag 12
Januari 1907.
No. 7298.
56e Jaargang.
AMERSFOQUTSGEE COURANT.
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Lhnedag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale,
oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRA'CHT 9
Postbus 9 Telephoon 19.
TWEEDE BI/AD.
Het rapport der markt-commissie van de vereeniging «Handel en Nijverheid", dat
werd vastgesteld in de ledenvergadering van 3 Januari en gister in afdruk is toegezon
den aan verschillende autoriteiten, corporatiën en vereenigingen hier ter stede, luidt in
zijn geheel:
In uwe vergadering van 15 Juni 1906 in commissie benoemd om rapport
uit te brengen omtrent de vraag«Langs welken weg kunnen verbeteringen worden
gebracht in de marktplaatsen en het marktwezen hier ter stede hebben wij de eer
het volgende te rapporteeren
Vooraf zij medegedeeld, dat wij de vraag in zeer ruimen zin hebben opgevat en
al hetgeen te dezer stede markt en marktwezen betreft in behandeling hebben genomen.
Soms zelfs zijn we .afgedwaald en hebben wij onze opinie gegeven over toestanden en
zakon, die niet geheel tot het marktwezen behooren, maar die met de voorgestelde
wijzigingen toch innig verband hóuden-
Nieuw is de vraag niet.
Reeds vroeger word door de Kamer van Koophandel en Fabrieken gewezen op
de slechte- of eigenlijk niet bestaande eiermarkt.
In 1904 bracht genoemde Kamer een rapport uit, waarin zij op vele misstanden wees.
Do Amersfoortsche markten laten zich als volgt indeelen
a. Botermarkt.
b. Eiermarkt.
c. Groentenmarkt.
d. Ooft- en Aardappelmarkt.
e. Kippen- en Konijnenmarkt.
Markt voor alles.
g. Beestenmarkt.
h. Varkensmarkt.
i. Vischmarkt.
In deze volgorde willen wij onze markten de revue laten passeeren.
BOTERMARKT.
Ovordekt. Gelegen in een hoek aan de St. Joriskerk. Een stoffige, benauwde,
zonnige plaats, in de week gebruikt als bewaarplaats van karren en wagons, waarop
alles en nog wat wordt vervoerd, zelfs, af en toe, beddegoed van lijders aan de eene
of andere besmettelijke ziekte, dat moet worden uitgestoomd. Een markt, die noch
aan doelmatigheid noch aan laaggestelde eischen der hygiene voldoet.
E1ERXARK T.
Deze markt behoort tot de Amersfoortsche bijzonderheden. Voor een product,
waarvan hier jaarlijks voor ruim een tonne gouds wordt omgezet, heeft men hier
een markt, die geen markt is. Men laat verkoopsters met hun zóo breekbaar, van weder
zoo zeer afhankelijk product 't is toch wel algemeen bekend, dat eieren, die door
regen hun eigenaardig dof uiterlijk hebben verloren, ook veel minder vorkoopswaarde
hebben op de meest drukke, meest lastige, veel te bekrompen ruimte bij elkander
staan, om te trachten hunne waar van de hand te doen.
Nu wordt wel beweerd, dat de eieren voor een groot gedeelte verkocht en geleverd
worden elders in de stad dan op het marktpleinmaar is dit niet een gevolg van het
onmogelijke der aangeboden gelegenheid
Op grond van daaromtrent ingewonnen inlichtingen durven wij beweren, dat onze
eiermarkt zou bezocht worden door verder afwonenden, terwijl die echter thans, onder
deze omstandigheden, liever elders gaan markten.
Wat hier hot meest te bewonderen is, de achterlijkheid van onze marktplaats,
dan wel het geduld van verkoopsters en koopers, laten wij aan uwe vergadering ter
beslissing.
Wij houden ons dan ook overtuigd van den steun der «Vereeniging tot bevorde
ring der Pluimveehouderij in Nederland".
Wij herinneren ook aan het rapport der Kamer van Koophandel en Fabrieken
van 4 Juli 1904 op het adres van oierhandelaren om verbetering te brengen in de markt
plaats voor den eierhandel.
GROENTENMARKT.
Wanneor gij geen Amersfoorters waart en u niet geregeld met eigen oogen
kondet overtuigen hoe de groenten daar uitgestald en ten verkoop aangeboden worden,
het zoude moeilijk zijn, U te doen golooven aan de werkelijkheid.
Op een zoogenaamd plein, waar drukke passage veel achterlaat wat geen naam
heeft, waar honden spolen en katton elkaar rendez-vous geven en dok iets achterlaten
wat beter niet genoemd wordt; waar de wind stof, vuil en gedroogden afval verzamelt,
opjaagt en mot kwistige hand rondstrooit, op dat plein worden de zóo uitmuntende
Amersfoortsche groenten voor een deel uitgespreid en verkocht. Verkoopers en
verkoopsters mogen van dat plein gehurkt of geknield profiteeren.
De groentenmarkt is van hygiënisch standpunt beslist af te keuren. En moge ook
de bewaarplaats binnenshuis bij menig groentenventer even gevaarlijk zijn, te verwon
deren blijft het, dat de Gezondheids-commissie in deze niet vroeger handelend is op
getreden.
Van de onmenschelijke, middeleeuwsche wijze om zich een goed plaatsje te ver
zekeren, ton eindo bij drukke markten een goedo plaats te hebben, waartoe velen reeds
den avond te voren komen en don nacht onder den «blooten hemel" doorbrengen,
spreken wij verder niot.
OOFT- en AARDAPPELMARK T.
In wezen gelijk aan de Groentenmarkt, maar minder schadelijk, daar ooft en
aardappels althans nog in zakken en manden worden verkocht.
KIPPEN- en KONIJNENMARKT.
Aan de markt voor het zoogenaamd klein vee wenschen wij eene goede plaata
aan te wijzen. De handel en het fokken van dit kleinvee loont moer en meer. Als neven-
bedrijf voor boer en arbeidor hoeft dit een groote toekomst. Het vleosch dezer dieren
wordt meer en meer gezocht en beter naar waarde betaald Laat ons medehelpen
dien tak van bedrijf, die zich voor onze omgeving zoo bij uitstek eigont, een goede'
marktplaats te bereiden.
Waar een goede marktgolegenheid is, komen producten waar producten zfln,
komen handelaars en waar dat alles bijeen is, is bedrijf, vertier, welvaart
MARKT VOOR ALLES, of te wel ROMMELMARKT.
Markt voor alles en nog wat. Markt voor kromme, scheve, gebarsten, gekramde
en gelijmde voorwerpen, van gescheurde en verklourde lappon, van gedragen en niet-
gedragen, passende en niet-passende zaken, van goedkoopo, in winkels onverkoopbare
producten en waren. De tegenwoordige marktplaats staat onzes inziens boven de
waar, die daar te koop wordt gesteld.
Wij betreuren het, dat de werkelijke marktproductcn in een hoek geschoven zijn
ten believe van dien rommel.
Bij de Marktverordening komen wij hierop terug
BEESTENMARKT.
Dezen markt voldoet ruim aan de behoefte. Wij betreuren alleen, dat de aanvoer
van rundvee niet grooter is.
Daar de ondervinding, ook elders, geleerd heeft, dat al de kunst middelen om
op dergelijke markten meer aanvoer te krijgen, falen, hebben wij voor of over doxe
markt geen" op- of aanmerkingen.
VARKENSMARKT.
Deze markt is, onzes inziens, op het zóo aan het publiek verkeer gelegen,
aardige plein niet op haar plaats.
Wij vragen ookbehoort op een plein, versierd met de levende herinnering aan
de huldiging van Nêerlands Koningin, een markt van knorrende viervooters Behoo
ren Koningin Wilhelmina-boom en varkens in elkanders gezelschap
Doch niet alleen eischen van schoonheid, maar ook eischen der practijk doen ons
voor die markt een andere plaats aanwijzen.
De ter markt gebrachte dieren hebben daar in den zomer veel te lijden van de
brandende zon. Van alle landbouwdieren kunnen juist varkens, door hun onbehaarde
huid, het minst zon verdragen en iedere bedekking of schaduw ontbreekt daar.
In deze verwachten wij dan ook den steun der afdeeling van de «Vereeniging tot
bescherming van dieren".
Zijn er, die zeggen «het zijn maar varkens", hun wenschen wij een zonnigen dag
in een mand op de Varkensmarkt.
VISCHMARKT.
In iedere plaats zijn wanstaltigheden, scheeve uitwassen, jarenlang gedulde toe
standen van onpractijk, waarop de critiek zich heeft stompgeslepen. Zooiets is hier de
in modder, zand en stank zich badendo, aan een open riool gelegen, do omgeving verpes
tende Amersfoortsche, vischmarkt of vischafslagnota benedo marktplaats van het
meest aan bederf onderhevige, zoo gewilde volksvoedingsmiddel.
Bewijzen voor deze critiek achten wij overbodig niemand zal ons die betwisten,
omdat ieder zich dagelijks er van kan overtuigen.
Er is echter nog een belangrijke reden, buiten de practische, waarom we coüte
que coüte, de vischmarkt verplaatst wenschen te zien van het Lieve Vrouwe-kerkhof
korkhof, gedachtenisvolle naam
Het Lieve Vrouwe-kerkhof is een vanouds gewijde plaats. Reeds in 1444 stond
daar de Lieve Vrouwo-eappelle, later uitgedijd tot kerk, bij de Reformatie aan de Her
vormden overgegaan en na do buskruit-ontploffing van 1787 afgebroken in 1805 en
volgende jaren. Wij kunnen aannemen, dat daar gedurende langer dan drie eeuwen
het stof onzer voorvaderen is verzameld. Düar rustten voorvaderen van thans nog
levende geslachten. Naar die plaats werd eens gedragen wat lief en dierbaar was.
Dat alles is nu voorbij. Zekormaar eischt de piëteit niet van ons hun nage
slacht dat wij die historische plek eeren en in heilige herinnering houden Wij
vragen u, levenden, zoudt gij het geen daad van wandalisme achten, als men, bij de
sluiting der Oude algemeone begraafplaats, aan hot Plantsoen bij de Hellingstraat, daar
een speelplaats en vischmarkt oprichtte
Daarom niet langer een vischmarkt, ter plaatse waar zij thans is.
Meer nog. Laat ons bij burgerlijke en kerkelijke gemeenten er op aandringen, dat
aloude, gewijde kerkhof, waar lommeriike boomen ruischen over graven uit lang ver
vlogen dagen, op waardige wijze te omheinen. Met de omgeving van don Lieve Vrouwe
toren ging de Gemeente op loffelijke wijze voor. Het als vóór 1809 weder omheinde
kerkhof zou, te midden van het leven, een passend Memento mori zijn.
Is dit eenmaal bereikt, misschien slaat de burgerij dan de handen ineen om daar
een monument te stichten van Geloof, Hoop en Liefde met het dan passende opschrift:
„Requiescant in pace"!
Na deze beoordeeling, die voor de Amersfoortsche marktplaatson niet vleiend
en voor bijna alle een voroordeeling is, komt do vraag: zijn alhier het markt
verkeer en de handelsbeweging in het algemeen van dien aard,
dat het wen schel ij k is, pogingen aan te wenden door het toe
staan van bolangrijko sommen uit do algemeone kas om ver
beteringen in marktplaatsen eu marktwezen te brengen?
Wij durven deze vraag ten volle bavestigend beantwoorden. Wij zijn er van
