Donderdag
Juli 1907.
No. 7370
56e Jaargang.
Feuilleton.
ANGELINA.
FIRMA A. H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent elke regel meer 10 cent. Legale,
oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent.Reclames 1—5 regels/11.25;elke regel
meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9
ostbus 0. Telephoon 10.
IENNI S G E Y I N G K N.
De GEDEPUTEERDE STATEN van UTRECHT,
Gelet op artikel 162 der Provinciale wet
Brengen ter kennia van de belanghebbenden, dat
bet uitvoerig en beredeneerd Verslag van den toestand
der Provincie over 1906 tegen betaling van fl—
ter Provinciale Griffie algemeen verkrijgbaar is ge
steld.
Utrecht, 2 Juli 1907.
De Gedeputeerde Staten voornoemd,
F. D. 8CHIMMELPENNINCK, Voorzitter-
L. J. RIETBERG, Griffier.
Bepaling stemtijd, artt 57 en 58 der
Kieswet.
De BURGEMEESTER Ier Gemeente AMERS
FOORT,
herinnert personen, bij wie en bestuurders van
bijiondere ondernemingen en instellingen, waarbij
mannen, die den leeftijd van vijf en twiulig jaren
bebben bereikt, in dienstbetrekking zijn
dat zg, volgens art. 57 der Kieswet, verplicht zijn
te zorgen, voorzoover niet bij algemeenen maatregel
van pestuur vrijstelling is verleend, dat ieder van
dezen, die bevoegd is tot een te houden stemming
of herstemming mede te werken, gedurende ten
minste twee acht. reenvolgende uren, tussohen acht
uren des voormiddags en vijf uren des namiddags,
daartoe gelegenheid vinde;
dat sü, volgens art. 58 van genoemde wet, voor
zoover arbeid wordt verricht in fabrieken of werk
plaateen, verplicht zijn te zorgen, dat in het arbeidi-
lokaal en, zoo er meerdere lokalen zijnin het grootste
of wel in meer dan éen arbeidslokaal, gedurende
twee werkdagen vóo r en op den tot stemming be
paalden tijd op sen zichtbare wijze is opgehangen
een door uen of van hunnentwege onderteekeude
lijst, de twee achtereenvolgende uren, bovenbedoeld,
vermeldende, voor elk afzonderlijk of groepsgewijze
of voor allen gezamenlijk;
dat, volgens art. 154 der KieBwet, overtreding van
bovenstaande voorsobriften wordt gestraft met hech
tenis van ten hoogste veertieu dagen of geldboete
van ten hoogste vijf en zeventig galden.
De algemeens maatregel van bestuur, bovenge
noemd, is gegeven bü Kon. besluit van 24 Mei 1901
(8t.bl. No. 109) en luidt als volgt
Artikel 1. Vrijstelling wordt verleend aan de in
art. 57 der Kieswet bedoelde personen en bestuurders
van bijzondere instellingen en ondernemingen ten
sanzien van bü hen in dienstbetrekking zünde per
sonen, welke uit boofde van die dienstbetrekking
op den dag der stemming tu9schen de in vermeld
artikel genoemde tijdstippen niet gedurende twee
achtereenvolgende uren vertoeven in de Gemeente,
op welker Kiezerslgst zü voorkomen.
Artikel 2. Vrgstellinf als omschreven in het voor-
Saand artikel wordt voorts verleend aan geneeskun-
igen en apothekers ten aanzien van bg ben in
dienstbetrekking zijnde perzonen alsmede aan per
sonen en bestuurders van bgsondere instellingen en
ondernemingen ten aanzien van bg hen in dienst
betrekking zgnde ziekenverplegers.
Amersfoort, 29 Juni 1907.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIER8.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS vaD
AMERSFOORT
Gelet op art. 264 der Gemeentewet,
Doen te weten, dat bet le aanvullings kohier der
Plaatselijke direote belasting naar het inkomen
i).
Nu eens klagend, dan weer gierend of loeiend joeg
de Maartatorm over de veldeD.
.Die brengt ons de leute", zei een van de koetsiers,
wier rjj tuigen stilhielden op bet plein voor het groote
huis der prinselgke familie Banatinsky, san welke
het landgoed toebehoorde. Daar werd nu een avond
feest gegeven, wasrop vele aanzienlijken uit den om
trek genoodigd waren.
.Och kom, kameraad, dat heeft den tijd nog",
zeide een ander, wiens haSr reeds tamelgkgriis was.
„Lente? Ik zou om twee roebels durven wedden
togen éen kopeke, dat in de eerstvolgende acht dagen
je neus nog bevriest. Steek bem maar niet zoo ver
vooruit, boorl Er sün n°8 >n lftn8 geen viooltjes om
aan te ruiken, man I"
Allen lachten. De paarden werden uitgespannen en
in den eUl gebracht. Ook de koetsier, die in den
ruwen wind een xachten geur meeude opgemerkt te
hebben, maakte de streugen los van s'gn grauwe,
kleine boerenpaarden.
Zgn meester, graaf Gregor Czernischew, was intus-
schen „het slot" binnengetreden. Dit wae een laug
uitgestrekt gebouw, dat aan de buitenzgde geen enkel
verflirrsel bezat. Binnen was het volgepropt met
meubelen van allerlei aard en overladen met schil
derijen, bronaen en dergelijke kunstwerkendoeh
over bet dienstjaar 1907, goedgekeurd door Gedepu
teerde Staten van Utrecht, in afschrift gedurende
vijf maanden op de Secretarie der Gemeente voor
een ieder ter lezing ligt.
Amersfoort, 4 Juli 1907.
Burgemeester en Wetbouders voornoemd,
De Burgemeester,
WULJTIER8.
De Secretaris,
VA» REIGERSBERG VERSLUYS,
Loco-Secr.
Schietoefeningen.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter kennis vsn belanghebbenden, dal volgens
mededeeling van den Minister van Marine op 18 en
zoo noodig ook op 19 Juli a.s. eene schietoefening
zal worden gehouden op het fort Pampus, waarbg
gevuurd zal worden met kanonnen van licht kaliber
(6 o.M.)
De onveilige sector wordt begrensd door de rich
tingen O. Z. O- l80^ hit op 4500 Meter
van het fort.
Op de dagen, dat gevuurd wordt zal van hel fort
Pampus een roode «lag waaien van minstens éen
uur vóór de oefening tot aan het einde daarvan
bovendien sullen tegelgkertgd roode vlaggen waaien
van de bsttergen D emerdam en Dnrgerdam, de
Westbatterij nabg Muiden en den kerktoren le Mui-
derherg.
Amersfoort, 8 Juli 1907.
Ds Burgemeester van Amersfoort,
WUIJTIERS.
Werkloosheid.
Werkloosheid, door A. J. Stilting.
Amsterdam J. H. do Buasy, 1907,
VIII 185 II pp.; f 1.80
Een heel mooi en hoogst belangrijk werk,
dat zeer zeker ernstig zal worden bestudeerd
door hen die metterdaad belang stellen in
een zóo ingrijpend sociaal vraagstuk als de
werkloosheid is.
In zijn Voorwoord zegt de schrijver, wiens
bedoeling het is de verankering tegen werk
loosheid meer populair te maken
»Nu voor het vraagstuk der werkloosheid,
'tzij uit wel begrepen eigenbelang, 'tzg uit
hoogere inspiratie, steeds meer de aandacht
wordt gevraagd, kan de vorming van het
materiaal, dienstig voor een nauwgezet onder
zoek van het probleem, ongetwijfeld nut
hebben, te meer daar gegevens te onzent
nog zeer scbaarsch zijn.
sin de volgende bladzyden worden, nadat
iD beknopten vorm de voornaamste oorzaken
en de omvang der werkloosheid zijn be
sproken, de maitregelen ter bestrijding van
dit maatschappelijk kwaad behandeld; voorts
de in Amerika, Engeland, Zwitserland,
Duitschland, Frankrijk, België. Italië, Noor
wegen, Denemarken en Nederland bestaande
instellingen van steun bjj en van verzekering
tegen de ftnancieele gevolgen der werkloos
helaas, er was eigenlgk niets aan te wgzen, dat wer-
kelgk kunstwaarde had.
Toen Gzemisohew den salon was binnengetreden
«n zich met moeite door don drom van genoodigden
heenwerkte, voeldo hg plotseling een band op zgn
arm leggenbg keek om en bomerkto Fe lor, den
zeven-en-twintig-jarigen zoon des huizes, die hem
met een spottenden glimlach aauzag.
„Je bent weer de laatste, Gregor", zeide bü zacbt.
„Het verwondert me, dat die kleine grauwtjes je
nog hier gebracht bebben, zoo vüf wersten verl"
En doarbü zette hü een gezioht, dat voor grappig
moest doorgaan.
„Verwonder je maar gerust, dan beb je -ten min
ste iets te doen," antwoordde Dzernischew met een
kalmen glimlach.
,0, ais je dankt, dat ik me tegenwoordig verveel,
dan heb je het mis", fluisterde prins Fedor Baria
tinsky, een weinig geprikkeld.
„Ik geloof, dat je je altijd, verveelt Fedordat
heb je me ten minste herhaalde malen verzekerd."
„Dat was ook zoo, maar nu
„Neem me niet kwalgk", viel Czernisohew he n in
de rede en stapte met vluggen tred op de meesteres
dee huizes toe.
Anna Petrowna was een dame met tamelük be
perkt verstand, die van zioh zelve een hoogen dunk
koesterde. Zg was juist in gesprek met een langen,
breedgeschouderden garde-officier en beantwoordde
slechts vluchtig den groet van Czernisohew.
„Zoo, is u óok hier?" wrs alles wat zü zeide en
daarbg wendde zü hem niet eens baar gelaat too.
Czernisohew fronste het voorhoofd on op zü° lip
pen zweefde blükbaar eeu scherp woord. Hü sprak
dit echter niet uit, want over den schouder der prin
ses keken een paar groote, grijze oogen hem smee-
beid uiteengezet, alsmode de inrichting en
werking van arbeiders-fondsen en spaarkassen
beschreven. Daarna volgt een overzicht van
de verschillende voorstellen, diegodaan werden
omtrent de wjjze, waarop het probleem der
werkloozenverzekering zou zgn op telossen.
Ten slotte wordt nagegaan, welke houding
tot dusverre in enkele landen door Staat en
Regeering ten opzichte van de werkloosheid
is aangenomen.
«Daar het dus niet in de bedoeling ligt,
geheel zelfstandig een geschiedenis over dezo
onderwerpen te geven, beperkte ik mg
onder aanknooping van eenige beschouwingen
grootendeels tot de behandeling van het
geen in deze richting reeds werd beproefd,
daarbg voornamelijk de stof puttende uit do
aan bet einde der studie genoemde bronnen
(een waarlijk respectabele litteratuur over
dit onderwerp) terwjjl mg bovendien o. m.
door verschillende arbeiders-organisatie «wel
willend belangrijke gegevens werden ver
strekt".
Wanneer de sociale wetgeving een beeld
van historische ontwikkeling mag genoemd
worden, is het een merkwaardig verschijnsel,
dat van overheidswege aan het vraagstuk
der werkloosheid en de bevordering van de
verzekering tegen de geldelijke gevolgen van
dit maatschappelijk euvel, nog zoo weinig
aaudacht werd geschonken.
Wel heeft men zich reeds vroeger bezig
gehouden met een tak van verzekering, dien
de werkman in de practgk blgkbaar weinig
leerde waardeeren. Hg keut immers sinds
jaren zijn beroepsvereeniging, die hem o.m.
bg ziekte en dikwijls ook bg werkloosheid
steunt, tei'wgl bg dergelgke vereenigingen
een speciale uitkeering voor de ftnancieele
nadeelen, voortspruitende uit ongevallen,
nimmer of althans slechts zeer sporadisch
voorkomt.
Ongeval, ziekte en invaliditeit hangen als
oorzaak en gevolg zeer nauw met elkander
samen en zullen bij een weitelgke regeling
met de scherpste afbakening van grenzon en
zorgvuldigste redactie nog aanleiding geven
tot tallooze strgdvragen.
De Staat heeft zich evenwel tot dusverre
alleen de Ongevallenverzekering aangetrok
ken en een verplichte Ziekteverzekering in
uitzicht gesteld, noch de hoognoodige regeling
der middelen om de gevolgen van onvrg-
willige werkloosheid to verzachten nog aan
het particulier initiatie! en aau Gemeente
besturen overgelaten.
Do werkloosheid treedt steeds sterker op
den voorgrondhet recht tot eu op arbeid,
in welken vorm geregeld on van welk poli
tiek of godsdienstig standpunt beschouwd, is
kond aan.
„Goaden avand, Olga" aaide bü en op jonge dame
toetredende, stak bg baat de hand toe.
Zü keek een oogenblik naar «ün gelaat, dat niet
bijzonder schoon wa-, doob veel terstand en gezon
den levenslust verried; daarbü liet tg baar slanke
vingers eenige seconden in tün hand rusten, doob
onmiddellijk daarna sloeg tg de oogen neer en ging
een schrede achteruit, want prinses Anna i'etruwna
koerde sioh ijlings om, kees met dreigendeu blik
eorst haar dochter, daarna Cserniscbow aan en stelde
daarop don garde-offloier, prins Roman Sulkowsky
en graaf Cserpisohow aan elkander voor.
Prins Roman Sulkowsky bad iu don afgoloopen
wiuter te Petersburg kennis gemaakt met de familie
Bariatinsky, bestaande uit de prinses- weduwe
Anna P.nrowu» en haar twee kinderen, Fedor eu
Olga. G-svolg gevende aan een uituoodiging van de
prinses, vertoefde hü sedert eenige dagen als gast op
hel landgoed der familie Bariatinsky, gelegen aan
de grenzen van Pruisen.
Hot was de vurigste wensch van prinses Anna,
haar dochter Olga uit te huwelüken aan een rgk
man, daar de rijkdom der Buriatinsky's sterk was
afgenomen. Wal niet ten offer gebracht was aan du
speelwoede van den overleden neer des huizes, werd
verslonden door de uitgaven van Fedor en door de
onverstandige verzamelwoede der prinses-weduwe,
die elke oude, beschadigde schilderij, elk bronzen
voorwerp beschouwde als een kunstwerk van groote
waardo en daarom door de kooplui iu antiquiteiten
op onbeschaamde wgzo werd bedrogen.
In Sulkowsky meende de prinses den raau go-
voudou te hobbeu, die door zijn huwelijk met Olga
het blasoeu der familie Bariatinsky met uïeuweu
glans zou doen schitteren. Alleen om deze reden had
een der grootste problemen van onzen tgd.
En dit vraagstuk zal des to dringender om
oplossing roepen, naar gelang de groot-in
dustrie intenser werktwant de gedwongen
en voor den arbeider zooveel kommer en
oötboring teweeg brengende werkloosheid
met haar demoraliseerden nasleep, bigkt een
schier onvermgdeigk gevolg te zgn van het
moderne industrie-wezen.
Alvorens ochter tot behandeling van het
vraagstuk over te gaan, dient eerst te worden
vastgesteld de beteekenis, welke hierbij aan
de woorden «werkloos" en twerkloosheid"
is te hechten. Immers kunnen beide woorden
voor de meest afwykende omstandigheden
worden gebezigd en is de vraag, wannoor
werkloosheid feitelgk bestaat, voor verschil
lende beantwoording vatbaar.
Werkloos is ook hg, die te lui is om te
werken ook hg, die door onvoldoende vak-
konnis geen werk kan vindendoch geen
van beiden mag door de werkloozenverzeke
ring gebaat worden.
By werkloozenverzekering kan enkel en
alleen de bedoeling zgn, aan hen, die werken
willen en kunnen, in tgden van voorbygaande
werkloosheid raomenteelen steun teverleenen,
ten einde i en tegen do nadeelige gevolgen
van hun tydeiyk werkloos-zijn te behoeden
en to voorkomen, dat zy tot armoede ver
vallen.
Hieraan is nog de beperkende bepaling
toe te voegeo, dat alleen by goaebt wordt
werkloos te zgu, die in den regel in staat
is, zgn brood te vordieneu en wel als werk
nemer, zoodat buitengesloten worden de
zelfstandig werkende ambachtslieden, voorts
de groote massa, die tot geregelde kostwin
ning niet by machte blfjkt.
De industrie moet om normaal te wer
ken in verband met den onregelmatiger
gang der productie het aantal barer
arbeiders kunnen vermeerderen ot verminde
ren. Op- en neorgaando beweging van den
arbeid Ss dus een geregeld en afwisselend
verscbynsel, tengevolge waarvan gedurende
de dalende periode arbeiders te vergeefs naar
werk zoeken. Deze werkloozen vormen, in
voortdurend varieerend aantal, het zooge
naamde reservelcger. De beweging is vooral
opvallend in centra's van sterk ontwikkolde
industrie; ontstaat or, tengevolge van de
daling van don arbeid, oen crisis dan ia deze
in landen als Engeland en Duitschland, waar
de groot-industrie een aanzienlgke plauts
inneemt, heviger dan in andere landen, waar
de middel- en kleia-industrie nog overwegend
zgn.
Valt de ontwikkeling der groot-industrie
dan te betreuren, omdat zij voor bet pro-
haar landgoed te komen doorbrengen. Op de verschil
lende bals te Peteraburg had Sulkowsky aan Olga
niet maar oplettendheid betoond d*a aan nlke an
dore dame; dat wist zg weldoch de prinsea hoopte,
dat bü het verblüf op bet land, waar Olga va ruweg
het schoouete meisje was, door den dagelg kuchen
omgang b\j Sulkowsky liefde voor haar doouiertou
worden gewekt.
Daar Fedor van oude de lieveling van tün moeder
was goweest en Olga niet alleen verwaarloosd, ntaar
diiwijls ook seer liefdeloos behandeld was, bad bet
oorspronkelgk openhartige karakter van 't meisje
sioh gewgxigd en was *y stil en terughoudend ge-
wotdeoalgemeen hield men haar voor ongevoelig
en koud. De jonge mennen howouderden baarechoon
gelaat, zooafe men een schoon beeld bewondert,
maar geen van hen kwam op de gedaahte naar de
band le dingen van do „gevoellooee" verarmde
jonkvrouw.
„Laoh toch en huioheldoe je vooraleof je oen
hart liadt, al heb ie er in warkelükheid geen",
fluisterde haar moeder haar dikwijls genoeg toe. „Of
wil je, dat ik op mün ouden dag hij vreemden om
een ouderkomon aal gaan hertelen f Je moet trouwen,
een rijk huwclük doenvergeet dat niet I"
„Maar er ie niemand ilio naar mü" hand verlangt
te dingen", antwoordde Olga eens zacht afwerend.
„Ala je moeite detdt om j« anders voor te dom,
sou het huis vol aanbiddors lijn", riep haar moeder.
„Ik houd van gcon van allen, die ik ken" zeido
Olga met neergeslagen oogen, terwgi haar wangen
kleurden.
„Eu Czernischew dan 7" beet de prinses bear too.
Olga kleurde nog erger.
(Wordt vervolgd.)
