Juli 1907.
Dinsdag 9
ANGELINA.
56e Jaargang.
No. 7372
Feuilleton.
COURANT.
FIRMA A. H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale,
officieële- en onteigeniDgsadvertentiën per regel 15 cent.Reclames 15 regels/11.25; elke regel
meer f0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseorkosten in rekening gebracht.
KENNI SGE_V_I NüEN.
Schietoefeningen.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter kenuis van belanghebbenden, dat volgens
mededeeling van den Minister van Marine op 25 en
zoo noodig ook op 26 Juli a.s. eene schietoefening
sal worden gehouden op het fort Pampus, waarbij
gevuurd sal worden met kanonnen van zwaar kaliber
(24 c.M.)
De onveilige sector wordt begrensd door de rich
tingen N. O. to. O. en O. Z. o O. O- (75°) tot
op 9000 Meter van het fort.
Op de dagen, dal gevuurd wordt zal van het fort
Pampus een roode vlag waaien van minstens éen
uur vóór de oefening tot aau het einde datrvan
bovendien zullen tegelijker tijd roode vlaggen waaien
van de batterijen D emerdam en Durgerdam, de
Westbatterij nabij Muiden eu den kerktoren te Mui-
derberg.
Amersfoort, 8 Juli 1907.
De Burgemeester van Amoraloort,
WUIJTIER8.
HERSTEMMING.
De BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT,
brengt ter openbare kennis, dat de herstem
ming ter vervulling van éen plaats in den Ge
meenteraad van Amersfoort in het Kiesdistrict
I en van twee plaatsen in het Kiesdistrict III
zal plaats hebben op Woensdag, den 17 Juli
1907, van des voormiddags acht tot des namid
dags vijf uur.
Candidaten zijn
Kiesdistrict I.
GERRITSEN, D.
KLEBER, W.
Kiesdistrict III.
DONKER, H.
RUIJS, D.
SALOMONS W.
WAL Kz. J. van der
Verder worden de ingezetenen herinnerd aan
den inhoud van artikel 108 van het Wetboek
van Strafrecht, luidend?
„Hü, die opzettelijk zich voor een ander uit
gevende, aan eene krachtens wettelijk voorschrift
uitgeschreven verkiezing deelneemt, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten hoogste éen
jaar".
Amersfoort, 9 Juli 1907.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT,
brengen ter openbare kennis, dat deprocessen-
verbaal van de zittingen van de Hoofdstem-
bureaux van den uitslag der op S Juli 1907 ge
bonden stemmingen voor de verkiezing van zes
leden van de Gemeenteraad van Amersfoort, in
afschrift zijn aangeplakt en ter Secretarie der
Gemeente voor een ieder ter inzage zijn nederge-
legd.
Amersfoort, 9 Juli 1907.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester.
WUIJTIERS.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJ8.
Werkloosheid.
Werkloosheid, door A.J. Stilling.
Amsterdam J. H. de Bussy, 1907.
VIII 185+11 pp.; f 1.80.
II
In een derde groep kunnen gerangschikt
worden de gevallen, veroorzaakt door den
winter en verandering van weersgesteldheid.
Deze treffen vooral de werklieden bij de bouw
bedrijven en den landbouw alsmede eenge
deelte der trausport-arbeiders. Daar echter
de stilstand eiken winter terugkeert, kent de
bouwarbeider vooruit ongeveer het te lijden
verlieshy zou, indien de voorbijgaande stil
stand van het bedrijf gedurende zekeren tijd
des jaars in zijn verdienste geen uitdrukking
vindt, in verhouding daarvan een loon kunnen
vragen en gedurende den zomer voor de
komende wintermaanden sparen. In de bouw
vakken, althans in de groote steden, is het
loon van den werkman gewoonlijk hooger
dan in andere vakkenmaar het is wellicht
nog niet van dien aard, dat men er den
bouwarbeider, die mogelijk een groot gezin
heeft te onderhouden, een ernstig verwijt van
zou kunnen maken, dat bij niet voldoende
•paart voor slechter tyden.
Alhoewel voor werkloosheid tengevolge van
ongestadigheid van het weer niemand ver
antwoordelijk is, zou b.et toch niet alleen
wenschelijk, doch ook humaan zijn, de ar
beiders te helpen, bet slechte seizoen door te
komen.
Een vierde groep bevat de werkloosheid,
uilsluitend voortkomer.de uit het industrie
wezen. Door den «stillen tyd'' worden geregeld
de meest versch ille nde vak ken getroffen, vooral
de weelde-industrie en de arbeiders en ar
beidstersin het kleedingvak. Voor deze laatsten
hangt de stille tyd gedeeltelijk af van de
weersgesteldheidhot is blykbaar niet te
voorkomen, dat tweemaal per jaar bij het
begin van den winter en bij den aanvang
der lente de hoeveelheid werk bovenmatig
8)
De prinaea voelde het bloed naar de wangen stij
gen.
,D»t heeft hjj dus reeds opgemerkt 1 Ik tal Gregor
myn huis ontzeggen, dan hoeft Sulkowsky de vrije
baan," dacht zij, maar luid antwoordde sq:,Bemin
nen f Het is wel mogelijk, dat Csernisobew mijn
dochter bemint, maar Olga ziet in hem niet anders
dsn den speelmakker uit haar kinderjaren den
vriend van onze familie. Haar hart is nog vrij
„Zou die moeder werkelijk zoo kortzichtig zün,
of houdt ze zich maar zoo 7" dacht de prins, en zijn
blik dwaalde naar Olga, die met zacht gekleurde
wangen en glinsterende oogen naast Czerniscbew
ut en met een gelukkigen "limlach naar lijn woor
den luisterde.
Gezeten naast de rgke, jonge weduwe, prinsea
Martba Paulowna Piloweky, leunde Fedor in »ijn
stoel, met een gezicht, dat duidalijk verried hoe
weinig zijn gedachten bezig waren met hetgeen er
om hem voorviel.
Om zijn regelmatig echoon gelaat en zijn onberis
pelijke manieren was Fedor Bariatiosky de lieveling
der dames. Ook werden *ijn bescheidenheid eu ver
stand algemeen geroemd. Inderdaad was bij echter
en zelfzuchtig, ingebeeld inensch, met juist genoeg
verstand om sjjn gebrek aan ware ontwikkeling te
verbergen aebter een veel beteekenend schouderophalen
of stilzwijgend hoofdschudden, zoodra onderwerpen
van gewicht ter sprake werden gebracht.
Dezen avond maakte Fedor Bariatiosky geen ge
bruik van zijn talent om onophoudelijk op gezellige
manier over onbeteekende dingen te babbtlen. Zijn
gedaobten werden te veel heiig gehouden met de
scboone meisjes, die giods over de grenzen in de
houten hut woonden, en nu het bart van den zelf-
zuchtigen jonkman een weinig warmer deden klop
pen.
Olga had eenige minuten geleden haar kamenier
weggezonden en lag juist te bed, toen haar mama
de zwak verlichte slaapkamer binnentrad.
„Zoo, ben je al in bed 7" zeide zij, terwijl zij nader
kwam. „Ik boop, dat je niet al te veel slaap bebt
eu mij een paar minuten kunt aauhooren."
Olga richtte zich op en keek haar moeder aan.
„Ik kan wel begrijpen, waarover u me nog komt
opzoeken," zeiH-> zji met een nauwelijks hoorbare
trilling in baar „stem maar ik kan niet san uw ver
langen voldoen Nooit zal ik gevoelens kunnen hui
chelen, die mij vreemd zijn."
Het gelaat vat prinses Anna begon te gloeien.
„Dan mI ik voor jou handelen," beet zij haar toe.
„Ik zal öulkowsky te verstaan geven, dat je hem
lief hebt, en.
„WaDnenr u dat doet, dwingt u mij, hem te zeg
gen, dat u onwaarheid nebt gesproken," viel Olga
op vasten toon in.
„Ontaarde!" riep de prinses uit, terwijl zy de vuis
ten balde «n uaar a~em snakte. „Hoe durf je zoo
iets mü in bet aaogezicht zeggen 7 My, je moeder1"
Olga's verbleekte lippen trokken zenuwachtig.
„Nooit is u een ware moeder voor mjj geweest,"
zei i\j zachter dan te voren, maar op vasten toon.
„Cw hand beeft mij nimmer gestreeld, uw mond
heeft mij nooit een vriendelijk woord toegesproken.
Ik wa- armer dan de kinderen van onze boereu, die
ik benijdde, omdat hun datgene ten deel viel, waar
naar ik zoo vurig verlangde. Hoeveel bittere trauen
heb ik in die jaren heimelijk geschreidMaar nu
is het uit met verdrietig zijn en schreien. Sedert ik
iemand ken die my eveu lief heeft als ik bent, kent
mijn bart slechts vreugde eu zonneschijn."
Zy hield op en glimlachte, als verheugde xy zich
by de berioneriug aan iets, dat haar aangenaam
stamde.
„En sohaam jij je niet, zulke own kluchten tegen
stijgt om vervolgens even sterk te dalen.
Bovendien moet hierby rekeniDg gehouden
word met den smaak van het publiek, de
eisjben der klanten en de grillen der mode
wr.arvan de terugslag op de arbeidsmarkt
niet te bepalen is. De oorzaken dezer werk
loosheid zijn maatschappelijk, en haar ge
volgen zouden dns ook door de maatschappij
gfidragen moeten worden.
In een vijfde groep is ingedeeld de werkloos
heid tengevolge van tecnnische en industrieele
wijzigingen op elk gebiedinvoering eeuer
machine ter vervanging van handwerkuit
breiding van machinerieënwijziging van
gereedschap; opheffing van bepaalde werk
zaamheden door toepassing van chemische
productenaansluiting van industrieele in
richtingen aan hydraulische- of electrische
stations, enz.
De machine vermindert niet de totale
hoeveelheid werk integendeel, zij doet haal
steen en te "gelijker tijd den rijkdom en de
welvaart van allen in bloei toenemen. Zij
neemt den arbeid, die anders van de spieren
gevergd wordt, over en schept de gelegen
heid tot geleidelijke vermindering van den
tijd, dagelijks aan 't werk gewijd zy bezorgt
den arbeider rust en* ontspanningmaar in
het tijdperk vao overgang berokkent zij de
grootste schade, die hem kan treffenzij
maakt zijn beroep overbodig en ontneemt
hem zijn broodwinning.
Zy doet toestanden ontstaan, zooals bij
voorbeeld in de stad Bejar (Spanje) waar
het grootste deel der inwoners in bun onder
houd voorzag door spinnen. De machines
hebben den arbeiders successievelijk het werk
uit de handen genomen en armoede gebracht,
waar vroeger betrekkelijke welvaart heerschte.
Gezinnen, die nog eenig geld over hebben,
trekken in massa's naar Paraguay, in Zuid-
Amerika, en zoo zal het vroeger 20 000 zielen
tellende plaatsje weldra geheel verlaten zijn.
De zelfde toestanden ziet men, zij het dan
in mindere mate, ook elders en niet alleen
in de industrie, maar evenzoo op landbouw
gebied en zelfs bij het bewerken van turf
begint de machine in den laatsten tijd meer
en meer handenarbeid overbodig te maken.
Zoo verdienden vroeger en verdienen nog in
de bl ieiende veen-koloniën van Groningen,
Drunte, Friesland en Overijsel honderden
arbeiders en arbeidsters in sommige tyden
van het jaar veel gelddoch daar ze telken
jare hooger loon vragen, zien de werkgevers
van bun kant uit naar middelen om toch
niet geheel en al van de werknemers af-
my te doeu? Waagje het, ray zulke verwijten :e
doen T Jy hijgde de priuaea. „Ik zal je eens too-
nen, wat het beduidt, dat je zoo tegeu my uitvaart.
Je lieve vriend beeft vandaag voor de l.aiste maai
den drempel van myn huis overschredenje zult
hem nooit weer zien."
Olga werd ernstig.
„Mug hy niet meer komen 7 Goed, dan ga ik
naar hem," zeide zy kalm.
„Bi! dat had ik mei verwachtI" kryvehtede prin
ses woedend. „Je wilt dus by nacht en ontjjd uit
het huis wegsluipen? Nu, myn liefje, ik zal zorgen,
dat de menscben ons niet mot deu vinger kunnen
ntwyzen. Met dit oogenblik te beginuen, zullen al
je schreden bewaakt wordeu. Je zult dit huis niet
kunnen verlaten eu evenmin briefwisseling kunnen
houden zonder myn voorkennis. Warwara zal my
behulpzaam zyu om al je doeu en laten in het oog
te houden."
Een minachtende glimlach speelde om Olga's
lippentonder verder een woord te eprekeo, ging
zij weer liggen en keerde het gelaat naar den muur.
„Als ik nu dadelyk eeus vluchtte," was de gedachte
die haar bliksemsnel door het boofd vloog, toe. de
prinses de kamer had verlaten.
Haastig richtte zy zich op en greep naar haar
kleeren, doch daar werd zacht de deur geopend en
Warwara, de kamenier der prinses, verscheen op deu
drempel.
„Mevrouw heeft mij gelast, hier te slapen," zeide
zij, draaide den sleutel in het slot om en slak dien
in haar zak. Vervolgens maakte zij op de sofa eeu
legerstede voor zich in orde.
Olga verwaardigde de magere, oude vrouw met
geeu woord of blik. Zy keerde het gelaat weer naar
den muur en liet haar gedachten deu vrijen loop.
Eerst iu deu morgenstond sloot ecu lichte sluime
ring haar de oogen.
Graaf Orrnisohew was kort na atloop van het
souper heengegaan. Toen by iu zyu rijtuig plaats
nam, was hjj vroolijker dau ooit te voren kort
voordat sjj afscheid van elkaar namen, bad Olga hem
BUREAU
KORTEGRACHT9
Postbus 9. Telepboon 19.
hankelyk to zijn, en zoo worden er reeds
verscheidene machines aangeschaft, zoowel
voor het verwerken van de baggerturf, als
voor verschilleode bezigheden iu het land
bouwbedrijf in deu allerlaatsten tijd worden
zelfs machines gebezigd om de aardappelen
te rooien.
Alzoo dreigen de machines ook in deze
wereld den strijd om bet bestaan moeilijker
te maken, hetgeen op den duur bet zoeken
naar een beter heenkomen teugevolge zal
moeten hebben.
De machine werkt voor bet komende ge
slacht, ook voor de tegenwoordige maat
schappij, maar ten nadeele der arbeiders
van bet vak, waarin zij wordt ingevoerd.
De schade is dikwijl?, niet te herstellen voor
den door de machiue vervangen arbeider op
een leeftijd van veertig jaar en hooger dan
is het hem meestal niet meer mogelyk, een
ander ambacht te leeren of io een andere
omgeving een zelfde inkomen te-vindeu als
voorheen, waarnaar hij zyn levenswijze
meestal zal ingericht hebben.
Dit is echter van technische wijzigingen
niet het eenige gevolg, dat den arbeider zijn
bestaan ontneemt. Niet alleen het gebruik
van machines maar ouk bet aanwenden van
chemische producten veroorzaakt menige
omkeering en stoornis, welke, uitgaande van
bet direct betrokken bedrjjf, iu meerdere of.
mindere mate terugslaan op soortgelijke of
verwante vakken eu iu zekere gevallen op
de geheele industrieele organisatie, wier
evenwicht dan voor een bepaalden tyd nog
meer wordt verbroken.
Zonder langer bij dit stoornis- maar te
vens vooruitgang brengende verschijnsel stil
te blijven staan, is het toch niet overdadig,
den iudustrieelen te vragen, een voor den
arbeider zoo bezwaarlijken overgang voor
zichtig in practjjk te brengen vervolgens aan
de maatschappij, door geschikte midd« lenen
een collectief pogen om de onvermijdelijke ge
volgen daarvan te verzachten. Allerminst is
hier sprake van strijd tegen, zelfs niet van
tegenwerking van een natuurlijke en ten
slotte weldadige beweging; enkel en alleen
worlt beoogd, baar naar den maatstaf van
het mogelijke te regelen en voor het overige
tegemoet te komen aan de slachtoilers van
technischen vooruitgang.
Iu een zesde en laatste groep kunnen samen
gebracht worden de algemeene oorzaken van
werkloosheidperiodieke drukking van de
markt; tegenwerking van nieuwe industrieele
natiënuitbreiding en toenemende samen-
uitmelyk toegestaan haar te kussen. Ja, in liet ver
borgen boekje waar zy stonden, bnd zy zelve ben-
haar mondje toegestoken, geheel uit eigen beweging,
en daarbij had zy geduisterd„Met dezen kus verloof
ik ray met u."
De wind blies nog ru v over de velden en donkera
wolken dreven aan den hemel voort, maar toch zong
Prochor op deu bok eeu lied van lente en liefde,
bij bet laaiste vers neuriede Czeruisebew halfluid
do melodie mede.
„Mjjuheer schijnt iu een goeden luim te zyn," dacht
Prochor. Misschien denkt hy er wel over,zooals het
liedje z?gt, eu wil eeu bruid uaar bot altaar geleiden,
zoodra do eerste viooltjes bloeien."
Gregor sloot dien nacht de oogen by na niet. Eerst
tegen den morgen viel de gelukkige in een lichte
sluimering, waaruit de stem van Prochor hem echter
weldra wekte.
„Mijnheer wordt wakker I" riep de bloude jonkman,
dia lij Czerniscbew koetsier en huisknecht iegelijk
was. „Zooeven heeft een bode dezen brief gebracht,
dien ik u dadelyk moest ter hand stellen."
„Van haar" was Gregor's eerste gedachte; maar
toen hy eeu blik op het adres had geworpen, wist
hij, dat niet Olga, doch haar moeder den brief ge-
scbreven bad.
Hij maakte den omslag open eu ziju oogen ver
slonden de weinige regels, die de brief bevatte. Zijn
gelaat verbleekte en de band, waarin bij bet papier
vasthield, beefde. Doch zijn stem klonk vaal en helder
toen bij Prochor wegzond.
Onmiddellijk na haar gesprek met Olga, had do
prinses aan Czerniscbew gescuroven. Mot korte woor
den deelde zy hem mede, dat zij, iu overeenstem
ming met haar dochter, zyn dingen naar Olga's hand
niet goedkeurde en dat haar huis voortnau voor hen»
gesloten was. Deze brief moest een stalknecht den
volgenden dag iu de vroegte aan Czerniscbew brengen
eu met dit stukje papier hoopte de prinses oen ou-
overkomelijke!» sciieidsmuur tiuschen de geliefden
te hebben opgericht.
(Wordt vervolgd.)