Stadsnieuws.
man niet in z'n vrije uren de huishoudelijke
zaken had behartigd in plaats van, zooals
de meesten doen, hun pijpje te rookeu en
toe te zien".
•Maar de menschen willen het nu eenmaal
niet", voegde haar man er bij. »Wilikdus
mijn gezag hier bewaren, dan moet ik zulke
werkzaamheden uls naaien, knippen en stop
pen in 't geheim doen. 't Stuit me tegen ae
borst, eerst de deur op slot te moeten doen
't is toch geen schande, io tyd van nood je
eigen vrouw te belpeu en te zorgen, dat jd
kinders netjes en heel voor 't licht komen,
maar de oudsten mogen uiet eens weten wie
hun kleeren wascht en verstelt als moeder
't niet kan doenAlsof 't een misdaad is,
waarachtigdat man en vrouw samen lief
en leed deelen en opkomen voor het welzijn
en de eer van 't gezin
Blijkbaar deed het hem goed, eens te
kunnen uitpraten en bij de bezoekster instem
ming met zijn denkbeelden te vinden. Toch
viel het deze zeer gemakkelijk, over 't voor
gevallene te zwijgen. Hoewel getroflen door
betgeen ze dien avond had gezien, was ook
zij te zeer vastgeroest in de zwaze vooroor-
deelen, die reeds aan het kleine jongentje
worden ingepret - hij is een jongen hij
speelt met geen pop (of kookkacheltje, of
keukentje, of ander zoogeoaamd »meisies"-
speelgoed). Dat doen kleine meisjes. Hij is
een flinke jongen kijk eens hier wat ik voor
je hebl Een geweer, een tol, een echte bal,
daar je ze hoog en zoo ver mee raken kunt
en knikkers, en een draak, en een bouwdoos.
Dat 's wat voor zoo'n jongenmaar die poppe-
rommel en dat keukengerij, daar mo6t zusje
mee spelen".
En dau later, als broertje en zusje opgroeien,
dan mag hij spelen, terwijl zij extra lesuren
in de handwerken krijgt, om later een goede
huisvrouw te kunnen zijn.
Jongens voeren gewoonlijk meer kattekwaad
uit dan meisjes. Zou 't niet komen, omdat de
eersten meer vrijen tijd hebben, tijd die zoo
goed benuttigd zou kunnen worden, waarin
zy ook konden leeren het maken en her
stellen van hetgeen ook zij reeds als kind
zelf direct noodig hebbenkleedingslukken
van verschillenden aard?
Ik heb een paar gezinnen gekend, waarin
alle kinderen leerden hun eigen kousen te
breieo.t Waren gezonde, levenslustige knapen;
doch de taak, door moeder aan jongens en
meisjes gezamenlijk opgegeven, moest afge
werkt en zonder praatjes ol klaagliederen of
tegenstribbelingen werd zij afgewerkt. Om
strijd, wie bet eerst klaar was, werd erdoor
alleu doorgaans goed voortgemaakt en netjes
gewerkt. Ook hielpeu de oudsten 's avonds
een poosje als er kousen gestopt moesten
worpen, 't Allereerste gunstige gevolg was,
dat geen dier knapen evenmin als een der
meisjes het in hun hoofd kregen, noodeloos
hun voetbekleedsels te vernielen door op
ongelijke steenen paden of in grint of op
vuile wegeu de klompen uit te schoppen,
omdat ze dan zich verbeeldden, vlugger te
kunnen loopen, hoewel 't maar kort koy
worden volgehouden, waartegen echter geen
kous of sok bestand bleek te zijn. Maar die
wetenschap hinderde niets aan hun vroolijk-
heid, belette hen alleen overmoedig te
worden.
Waarom ik deze herinnering op het papier
bracht
't Geschiedde naar aanleiding van een ar
tikel in «Berichten en raededeelingen van de
Vereeniging tot Vereenvoudiging en Ver
betering van Examens en Onderwijs", een
artikel, geschreven door vergis ik mij
niet een man, den Ir er M. Haartsen, te
Arnhem, onder den titel»Haudwerkonder-
wijs óolt voor jongens
Jawel, het vraagteekeu is er nog heel be
scheiden achter geplaatst en dat is goed
immers, 't is nog «ie vraag of we het spoedig
zullen krygeo. Dit is evenwel zekerals er
meer komen, meer mannen vooral, die
zoo goed pleiten als deze onderwijzer der
jeugd, dan kunnen we nog heel wel beieven,
dat ook jongens ontvangen handwerkonder-
wijs met naai- en breinaald. Luisteren wy
maar eeus goed naar 't geen de heer Haart
sen zoo z&kelyk betoogt.
»De Lagere school beoogt alleen harmo
nische omwikkeling van den jongen mensch,
moet alleen geschikt maken, voorbereiden
voor de latere vakopleiding. De Lagere school
vormt geen kleermakers, maar ook geen
naaisters.
•Het doei van het handwerkonderwijs,
moet zijn de ontwikkeling vau oog en hand.
't Handwerkonderwys, vooral klassikaal ge-
geveB, leert zien en doen. Verwijdert daarom
uit het handwerkonderwys alles wat doet
denken aan vakonderwijs en behoudt ervan
wat geschikt is voor allen. Er is genoeg wat
aan dien eisch voldoet.
•Wanneer een diersoort kouder streken
gaat bevolken, krijgt zij vanzelf een warmer
rokje 't dunne haar wordt dik, 't korte lang
en wollig. Bij de menschen is dit anders
zij mogen uit allerlei grondstoffen zelf iets
vervaardigen. Do oermensch jaagde een rund,
voedde zich met het vleesch en droeg de
huid als mantelhij groef zich een hol of
stelde zich als do vogels een woning samen
uit takken en klei. In onze samenleving is
dit allee veel gecompliceerder; de meesten
onzer vervaardigen al evenmin zeiven hun
kleederen als hun huizen.
•Maar moot er iu onze huizen een spijker
geslagen of een reep behang geplakt worden,
dan kunnen we dit allen; is er echter een
lap op ons kleed ot een knoop noodig, dan
moeten we de hulp inroepen van anderen,
en toch komt het laatste vmj! vaker voor
dan 't eerste en kan ons dit io veel grooter
ongelegenheid brengeD. 't Is mij oobegrype-
lijk, dat er éen mensch is, die de pradischn
waarde van handwerkonderwys voor ieder
kind niet inziet. Eu de vormende waarde!
Ik zei 't reeds, de ontwikkeling van oog en
hand, 't b'-vorderen der redzaamheid, net
heid, arbeidzaamheid, nauwkeurigheid in
waarnemen en uitvoeren beide".
»'t Beste middel om vermoeidheid te voor
komen, is afwisseling in bezigheden. Lezen
is oen aangename verpoozing, maar wie
daarop alléén is aangewezen, gevoelt van
•ijd tot tijd behoefte aan iets anders. Deze
behoefte wordt wel zeer gevoeld, getuige
de huisvlytscholen en de pogingen die men
in 'twerk stelt om slöjd op de scholen in te
voeren. En nu wil ik wel erkennen, dat stoe-
lenmatten, kartonneereo, boekbinden en snij
werk een aangename bezigheid is, maar de
practische waarde der nuttige handwerken
is veel grooter dan deze. Boeken zijn er
maar zoo nu en dan in te bindeu, stoelen
zyn er niet altijd te matten, maar kleeren
draagt en verslijt ieder dagelijks; slordig
rond te loopen, is voor slechts enkele men
schen een genoegen de zorg voor de kleeren
is bij de meeste menschen naast die voor hot
dagelijksch brood nummer éen."
is die redeneering niet zoo logisch moge
lijk
I)e heer H. wijst er dan op hoe weinig
kostbaar de noodige werktuigen en grond
stoffen schaar, vingerhoed, naald, eeu klosje
garen en een kluwen stopgaren zijn, waurmee
de bezitter dan „wonderen verrichten" kan
als hij er een goed gebruik van weet te
maken. Dit is dus geen bezwaar. Maar dan
het argument»het is niet mannelijk
•Zoo was het vroeger scbri.ft de heer
II. niet mannelijk, geen borrel te drin
ken, geen sigaar te rooken." Maar nu hoorde
hij bij de aanbieding er vau wel zeggen
•dank u, ik houd er niet van". Dat durft
men nu ten minste zeggen en H. verheugt
zich in dien vooruitgang. Maar 't vooroordeel
doet zooveel! Een onderwijzeres had ver
klaard, het niet te kunnen aanzien, die peu
terige naalden in die stevige knuisten van
jongens. De heer H. verwerpt echter dat
idéé geheel door te schrijven«Wanneer
straks, als dokter, die zelfde knuisten 't
fijnste lancet hanteeren of de naald door 't
gevoelige menschenvleesch dry ven, dan geldt
de kleinheid van het werktuig niet meer.
En boekbinden, wordt daar óok niet by ge
naaid En moet dit niet zoo secuur gèan
als 't inzetten vau een stukje in boezeroen
ol schort
Trouwens, de heer H. heeft al heei wat
•bekentenissen" van mannen gehad, zeeof
ficieren, matrozen, maar ook van een school
opziener, een meester in de rechten, een
leerling van de Hoogere Burgerschool, enz.,
dat ze gemak gebad hadden maar ook wer
kelijk genoi-gen van hun kunnen op het
gebied der zoogenaamde vrouwelijke hand
werken. En dan vertelt hij ook dit: »In
Huenderloo hadden we kinderen op school
van een boerenarbeider, die door zwakte
verhinderd werd, zijn gewone werk te doen.
Zijn vrouw ging nu dagelijks uit werken
de man dead het huiswerk en hield de
kieereu heel, zóo netjes, dat geen van de
andere kinderen van het dorp er zoo netjes
uitzagen als zij, Hij had door toevallige om
standigheden in zijn jeugd van eeu kleermaker
naaien en verstellen geleerd".
Het m. i. niet minder »rake" slot van
's heeren H's betoog wil ik hier ook nog
even woordelijk afschrijven
•Ten slotte wil ik nog trachten aan te
tooneu, dat het handwerkonderwys, aan jon
gens gegeven, Jater het drankmisbruik kan
beperken. «Ledigheid is des duivels oorkus
sen" 't is niet zacht, er op te rusten. Wie
na een vermoeiende dagtaak zich neerzet
te midden der zijneo. kan een poos met de
handen over elkaar zitten, maar 't moet niet
te lang duren spoedig doet zich de behoefte
aan bezigheid gevoelen. Welnu, een naald,
een draad, een voorwerp dat herstolling be
hoeft, is in iedere huishouding voor 't grijpen,
en wat een voldoening als zóo, als 't ware
spelende, wat haast onbruikbaar scheen weer
volkomen iu orde komt. Maar wie niet zoo'n
voor de hand liggende bezigheid heeft (niet
iedereen houdt van lezen) verveelt zich, gaat
de straat op en
•En in tijden van werkloosheid? Zie het
akelig omhangen op de hoeken der straten,
de norsche, ontevreden gezichten waarom
zyn die mannen voor hun gezinnen niet
nuttig bezig in huis, terwijl de vrouw uitgaat
om den kost te verdienen? Als zij dan ver
moeid 's avonds thuis komt, behoeft ze niet
nog zich af te tobheu om de kousen en
mouwen die haast altijd stuk zyo heel te
maken. Zal de man niet blijmoediger zijn
als hy 't bewustzijn heeft, toch iets degelijks
verricht te hebben? Maar mannelijker is 't,
op straat te loopen onder voorwendsel werk
te zoeken, dat toch op dat oogenblik niet te
vindeu is eu uit baloorigheid uog een borrel
te koopen van moeders geld I
•Gewen de knapen er aan, niet ledig te
zitten, don tyd tusscheu arbeid en spel aan
te vullen met een liefhebberij die ben niet
te zeer vermoeit en toch bezig houdt, die
hun geen geld kost, integendeel slechts voor
deel oplevertouder geworden, zullen ze dan
minder uithuizig zijn, minder behoefte ge
voelen de gezelligheid te zoeken op plaatsen
waar slechts verlies en verderf voor hen te
vinden is; ze zulleu minder behoefte hebben
aan de pijp en het bierhuis".
Ik hoop hartelijk, hooggeachte Redactie,
dat u er niet op tegen zult hebben, deze be
schouwingen van niet alledaagschen aard in
wijden kring bekend te maken, 't Is U toch
zeker duidelijk genoeg, dat ik niet de zaak
wensch om te keeren, door den knaap, den
jongeling, den man meisjeswerk en vrouwen
arbeid op te dragen en de zusters en de moe
ders te laten •zitten met de handen over
elkaar". Dat zou bet kwaad van leegzitten
en luieren verplaatsen en Jat wcascli ik in
geenen deelel Maar er is in de huishoudin
gen zooveel te doen, zooal niet altijd in ge-
wone tijden, dan toch wel in dagen en we
ken vau ziekte eu tegenspoed. Zij dau het
•kunnen", doordat het io de jeugd geleerd
is, ook voor jongeling en man een naastbij-
liggende plicht
G. C. STELLINGWERF—Jentink-
Ds. H. P. Schimm van der Loeff G. Lzn.,
Remoostraulsch predikant te Doesburg, hoopt
aanstaanden Zondagochtend voor te gaan in
de Remonstrantsche kerk hier.
Voor den Doopsgezinden Kring hoopt de
oefening te leiden ds. S. Lulofs, Doopsge
zind predikaut te 's-Gravenhage.
De «Staatscourant" van gister bevat o. a.
de Wet van 13 Juli 1907 tot wijziging en
de bepalingen in het Burgerlijk Wetboek
omtrent huur vau dienstboden en werklieden
en daarmee samenhangende artikelen in dat
Wetboek, alsmede in het Wetboek van Koop
handel, de F.iillissementswet, e.a.
De slotbepaling luidt: «Deze wet treedt
in werking op een nader door ons te be
palen dag".
De nieuwe regeling der Arbeidsovereen
komst iu het algemeeu oq dus niet enkel
vau dienstboden en werklieden zal dus
eerst over eeuigen tijd in toepassing komen.
Aan het Kon. besluit, daartoe strekkeude,
zal vermoedelijk voorafgaan de voordracht
van een invoeringswetje, betreffende aan
hangige geschillen.
In de «Staatscourant" brengt de Direc
teur-generaal der Posterijen en Telegrafie
ter algemeene kennis nieuwe voorschriften,
die met ingang van 1 Augustus lullen gelden
voor het gebruik der briefkaarten.
In binnenlandsch verkeer zal voort
aan als briefkaart mogen worden gebruikt
elk blaadje carton groot ten hoogste 14 bij
9 en ten minste 10 bij 7 c. M., dus óok elke
zoogeuaamde correspondentie-kaart. Oók raag
er iets op worden geplakt, wat tot dusver
verboden was.
Voor het buitenland blijven de ook
uu voorgeschreven opschriften behouden.
Waar in de Provincie Utrecht de jacht op
klein wild wordt geopend op 31 Augustus,
die op bazen en fazanten op 1 October en
die op reebokken en reegeiten wordt toe
gestaan van 1 October tot 2 November, is
dit voor het aangrenzende Gelderland be
paald op 30 Augustus eu 28 September,
terwijl daar de jacht op patrijzen wordt ge
sloten op 30 November.
De lange jacht mag in Utrecht worden
uitgeoefend alleeu Dinsdags en Vrijdags; in
Gelderland alleen op Maandag, Woensdag
en Vrydag.
Aan den heer L. M. Haitz, klerk der Pos
terijen en Telegrafie 2e klasse, die sedert
geruimen tijd behoorde tot het personeel van
het Post- en Telegraafkantoor hier doch we
gens ziekte nimmer dienst deed, is thans
met ingang van 16 Augustus eervol ontslag
verleend uit deu dienst.
De overplaatsing van den kommies-roeier
bij 's Rijks directe belastingen J. de Groot,
is ingetrokken, zooals we voorlang voor
spelden.
Tot 2e luitenant der infanterie van het
Oost-Indiscb leger is o.a. benoemd de cadet
W. A. van der Gant, van de Kon. Militaire
Academie te Breda.
Aan den Gemeenteraad is verzonden een
adres van 41 bewoners van Bisschopsweg en
Achter Luiaard om ook hun muntgas-meters
te verstrekken.
Als nu de eigenaren dier wegen maar wat
meer te gemout komend zijn dan een paar
jaren terug, toen een poging werd gedaan
om deze slijkbanen te veranderen in goed
bestrate verkeerwagen.
Van de 3e ploeg hebben voldaan aan het
eind-examen van Hoogere Burgerscholen met
5-jarigen cursus in deze Provincie G. d'Aul-
uis de BourouillNelly J. van Heycop ton
Hum; Ch. A. J. KroezeB. G. Lobman;
Aletta Ch. van Os; A. W. Sanders en Alber-
tine L. de Tourion Bruijns, leerlingen der
Hoogere Burgerschool hier.
Bij het toelatiugs-examen tot de Machi-
nislenschool te Amsterdam is o. a. geslaagd
C. van Ommeren, leerliug van hel Instituut
P. van der Sluys.
[)e heer W. H. van Helsdingen sluagde
heden by het Staats-exaiuon, diploma A.
De tulegraaf-brigade van het regiment
genie-troepen, welke oefeningen houdt rond
Amersfoort, heeft deu Lieve Vrouwe-toren
tot observatie-post gekozen.
Aardig was 't gister een jong korporaal
bezig te zien op den tweeden omloop waar
hij, op het zandsteenen hoekstuk aan den
kant van 't Capelhuys, rustiger zat dan
menigeen op den beganeu grond.
Maar bovenal is te bowonduren de handig
heid waarmee de lijnen worden gelegd.
Als men hen bezig ziet, vraagt men zich
af hoe 't nu toch bestaanbaar is, dat de tij
delijke politie-post op den Naarderstraatweg
nóg niet telefonisch is aangesloten, hoewel
haar nommer, 121, reeds sedert April be
kend is.
De leerlingen van de hoogste klasse der
school aan de Koningsstraat maakten heden
een uitstapje naar Vreeswijk en Vjaneti.
Hun geleiders hebben wel een heel inooien
dag weer uitgezocht.
De staf der 4e divisie infanterie is naar
de Veluwe vertrokken ter definitieve voor
bereiding van de manoeuvres.
De batterijen van het 1e regiment veld
artillerie uit Amersfoort en Utrecht hielden
heden een manoeuvre in de omstreken van
Soest onder bevel van den regimenis-com-
mandant, kolonel W. A. Sodenkamp.
Ter vervanging vau luitenant H. A. van
Zwyodregt, wien non-activiteit is verleend,
werd luitenant jhr. F. W. L. de Beaufort,
van het 1e regiment veld-artillerie, benoemd
tot plaatsvervangend commissaris in bet 24ste
vorderings-dislrict.
Tot majoor bij den staf der genie werd
bevorderd de kapitein-ingenieur A. J. L. M.
van Schevichaven, eerstaanwezend ingenieur
hier.
De Minister van Oorlog heeft bepaald, dat
ook aan de onderofficieren gedurende da
zomermaanden veertien dagen verlof' kan
worden verleend, indien do belangen van den
dienst zicb daartegen niet bepaaldelijk ver
zetten. Dit verlof moet wordeu beschouwd
als een gunst, niet als een recht. Wijders
zullen do voorschriften in dien zin worden
gewijzigd, dat voor een ouderofficier met
verlof, in plaats van tot en met den veertien
den dag, de soldij wordt te goed gedaan ge
durende éen maand.
De Minister van Oorlog heeft bepaald.dat
de uitbetaling vau vergoeding aan betrekkin
gen van dienstplichtigen bij d« landweer kan
plaats vinden ook op een datum vroeger dan
laatstelijk is omschreven en dat, in verband
daurmede, de voor die uitbetaling benoodigde
gelden vroeger behooren beschikbaar te zijn
dan op tiet tijdstip, daarvoor destijds aange
geven.
Noch het woord «wijders", noch het «laats
telijk omschreven" en wat daar verder volgt
in dien langen zin is van ons, 't Is hoog-De
partcmentaalsch.
Vrij vertaald staat er: De Ministor heeft
er een einde aan gemaakt, dat de landweer-
vergoedingen veel te laat worden uitbetaald.
De heeren H. Meursing en G. J. Slothouwer,
consuls voor Amersfoort van den Alg. Ned.
Wielrijders Bond richten tot stadgenooten-
Bondsleden het dringend verzoek, zich Zater
dag bij de spinnewebtocht naar Utrecht aan
te sluiten.
Zooals men weet, zullen Je wielrijders
uit de richtingen Apeldoorn, Deventer, Harder
wijk, Zutfen, Zwolle en tusschengelegen
plaatsen hier tegen twaalf uur aankomen,
vervolgens hier koffie of iets anders drinken
en omstreeks half twee gezamenlijk naar
Utrecht peddelen.
De jaarlijksche groote velddag van het
•Leger des Heils" wordt aanstaanden Woens
dag gehouden te Beverwijk.
Onder de rubrieken voor do Internationale
landbouwtentoonstelling, welke van 14 tot
23 September te 's Gravenbage zal worden
gebouaen, is er een, die de voortbrengselen
van den landbouw omvat. De bedoeling dezer
afdeeliog is, door het bijeengebrachte een
beeld tc geven van den landbouw in de ver
schillende Provinciën, waartoe in elke Pro
vincie zich een comité heeft gevormd, dat
zich ton taak stelt een zoo volledig mogelijke
verzameling gewassen en zaden, in alle io
do Provincie verbouwd wordende variëteiten,
byeen te brengen.
Hoezeer elk comité zich daartoe moge in-
