Dinsdag 13
Augustus 1907.
ANGELINA.
No, 7387
5be Jaargang.
Reis exemplaren.
Feuilleton.
Stadsnieuws.
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale,
oPFicieële- en orVceigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25; elke regel
meer 0.25. Groote lettere naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Telephoon 10.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders,
hetzij binnen- ol buitenlands, vertoeven, wordt
Op aanvrage en met duidel ij k e opgave
van adres, de courant eiken verschijndag tegen
vergoeding van het porto toegezonden.
'Jok niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van de
„Amersfoortsche Courant" tijden hun uitste-
digheid zich verzekeren.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in de provincie
Utrecht dd. 8 Aug. 1907, 4e Afdeeling no 4013/2994,
ter kennis van belanghebbenden, dat in de Gemeente
Hoenkoop een geval van MOND- en KLAUWZEER
is voorgekomen.
Amersfoort, 18 Aug. 1907.
De Burgemeester voornoemd,
WÜIJTIERS.
III.
In 1877 werd in druk verspreid een Ont-
werd van een nieuwen waterweg van Am
sterdam naar den Rijn en van Amsterdam
naar Rotterdam, door J. A. A. Waldorp.
Volgens dit ontwerp zou het kanaal niet
alleen Amsterdam verbinden met den Rijn
bij Wageningen, maar ook met de Waal bij
Dodewaard, welk plan met de noodige
wijzigingen natuurlijk de heer N. H.
Henket in 1879 ook voorsloeg in zijn Omwerp
voor een kanaal van Amsterdam door de
Geldersche vallei naar de Waal, op verzoek
van het Rijnvaart-comité te Amsterdam ge
maakt.
Over beide ontwerpen werden lijvige rap
porten uitgebracht door de Hoofd-ingenieurs
en de Ingenieurs van den Waterstaat in de
betrokken provinciën.
Den 9 Januari 1877 verzond de Kamer
van Koophandel en Fabrieken te Amersfoort
een breed gemotiveerd adres aan den Minis
ter van Binnenlandsche Zaken tot steun van
de plannen omtrent het kanaalden 13 Mei
1877 werd het ontwerp ingediend bij den
Raad van State (de kosten zouden worden
genomen voor rekening van het Rijk) en den
21 Mei 1877 nam de Gemeenteraad van
Amersfoort met algemeene stemmen aan
een adres om aan te dringen op de uitvoering
der plannen.
In dit adres wordt o.a. gezegd: «Wel is
waar is A merstoort het verbindingspunt van
onderscheideue spo^i wegen, hetwelk on
tegenzeggelijk van gunstigen invloed is op
de welvaart dier Gemeente en op het toe
nemend Landelsvarkeer, evenwel valt het niet
te ontkennen, dat door het onvoldoend ver
keer te waver oen verdere uitbreiding van
den handel wordt belemmerd.
»Komt het kanaal tot stand, dan mag men
voorzeker, als gevolg daarvan, eeu belangrijke
ontwikkeling der nijverheid en toenemenden
bloei der Gemeente verwachten".
Woorden, die nog heden ten dage onver
zwakt gelden.
In Juni 1879 zonden zoowel Amsterdam
als Nijmegen en vele andere Gemeenten in
Gelderland en Utrecht adressen van adhsesie.
Den 5 Mei 1878 begon de Tweede Kamer
de discussie over de zoogenaamde Kanalenwet
en de heer Tak van Poortvliet, de eerste
Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid,
zeide toen: „Uitstel der uitvoering ware
beslist en stellig verkeerd, zoowel met bet
oog op de eiscben des lands als op hetgeen
in omringende met ons concurreerende landen
geschiedt, waar men óok de binnenlandsche
scheepvaart verbetert".
De meerderheid der Kamer verklaarde zich
vóór bet kanaal door de Geldersche vallei
(een der ondcrdeelen van het gebeele voor
stel) maar toen het artikel in stemmingwerd
gebracht, werd het verworpen metéen stem
meerderheid omdat... bij amendement een
kanaaltje in Limburg uit het ontwerp was
verwijderd.
Den 13 Juni 1879 trad het Ministerie af
en eerst twee jaar later werd door het vol
gend Ministerie voorgesteld het Merwede-
kanaal, »een oplapping van de oude Keulsche
vaart in Westelijke richting". Ondanks het
krachtig verzet zoo van Amsterdam als van
een groot deel des lands, werd dit voorstel
in Juli 1881 door de Tweede Kamer aange-
17.)
Ou» den prins niet te laren bemerken hoe ontroerd zij
was, maakte Geuiraa haar hand uit zjju arm lo*. Een
oogenblik bleef Sulkowsky weifelend staan; toen
sloeg bij zijn arm om haar iieen eD gingen aty verder.
Langzamerhand werd de afstand grooter, dio het paar
van Angelina scheidde, misschien doordat deze vlug
ger liep, misschien ook doordat de prins en Gemma
hun schreden vertraagden. Eindelijk was Angelina
uit het gezicht verdwenen.
Nu bleef Sulkowsky staan en liet hij Gemma los.
„Ik heb met je te spreken, Gemma," zeide hij eD
aan den klank zijnpr stem hoorde zij, hoe ontroerd
hij was.
Het meisje zweeg.
„Mag ik spreken?"
Zij knikte.
„Hartelijk dank voor het viooltje, Gemma I Niet
waar, dat hebt ge mjj gezonden als een teeken, dat
ge geen wantrouwen meer jegens mij koestert, en
dat ik je weder mocht komen opzoeken?"
„Ja." fluisterde Gemma. „Maar ook, wat zult ge
nu wel van mg denken 1"
„Ik denk, dat je mjj bemint, evengoed als ik jou,"
antwoordde by, terwijl hij haar handen greep.
„Ja, ik heb je lief 1" riep %ü- „Lach nu om mij,
beapot mij, ga naar je vriend Bariatinsky en vertel
hem hoe gemakkelijk je Gemma Ferrari hebt gewon
nen, die zco trotson was, te deDksn, dat geen man
haar hart ooit zou kunnen veroveren."
Sulkowsky was diep ontroerd.
„Dus wantrouw je mg ook nu nog?" zeide hij
bleek en treurig.
Nu wierp tij zich hartstochtelijk in zjjn armen.
„Ach, vergeef mijMjju geluk is te groot; het is
te groot. Ik kan bet zelf niet begrijpen."
„Waar geen vertrouwen is, daar is ook geen liefde"
zeide hg ernstig.
Zij sloot hem nog vaster in haar armen.
„Heb geduld met mij," fluisterde zij. „Ik benzoo
oprecht en heb zulke treurige ervaringen opgedaan.
Kijk, ik kan niet begrijpen, wat biervan komen zal."
Sulkowsky glimlachte ontroerd.
„Er zal een gelukkig paar verloofden van komeu,"
zeide hij teeder, „en binnen weinig tjjds een geluk
kig echtpaar."
Daar knielde zij voor hem neder het vuur van
haar zuidelijk temperament liet zich op dit oogen-
blik niet laDger beteugelen.
„Je vrouw? Je vrouw? Ik je vrouw?" juichte zij.
Sulkowsky was diep ontroerd, toen hij het trot-
sche meisje, door liefde overweldigd, aan zijn voeten
zag liggen. Hij sloot haar in zijn armeD, richtte haar
op, overstelpte kaar met liefkoozingen. Eu toen gin
gen zij ODder een pijnboom naast elkaar zitten.
Roud hen ontsproot het jonge gras en daartus-
8Chen prijkten een paar gele lentebloemen. Boven
hun hoofden vloog een vogeltje weghet droeg een
strootje in den bek.
Roman maakte haar hierop opmerkzaam.
„Nu zullen wij er óok spoedig aan moeten denken,
een nestje voor ons te bouwen," zeide hij en daarbjj
streelde hij liefkoozend Gemma's wangen.
Een half uur later stond het jonge paar op. Op
SulkowBky's arm leunend, stapte Gemma naast hen»
voort. Eerst toen zij bij haar woning waren gekomen
en de stem van haar vader haar in de ooren klonk,
werd zij weer ernstig.
„Wel, is zg nu wat vrieudelijker?" riep Ferrari,
en wreef zich vergenoegd in de handen bij het voor-
uitzich t op ruime verteringen.
„Weinige oogenblikken geleden heb ik mij raet
uw dochter verloofd," antwoordde Sulkowsky kortaf.
Het gedrag van den Italiaan stuitte hem tegen de
borst.
Ferrari tuimelde bijna om eD greep zich vast aan
een stoel.
„Verduiveld 1" bracht hij met moeite uit. „Wie
zou dat gedacht hebben!"
,Ook Angelina stond een oogenblik als van den
donder getroöendoch zoodra zij een beetje beko
men was, trad zij op het paartje toe en wenschte
bet van harte geluk.
Nadat ook Ferrari van zijn verbazing was beko
men, begon hij zijn vreugde te luchteu door heftige
gebaren, luid lachen en overmatig druk spreken.
Terwjjl übnirna en Roman in vertrouwelijk gesprek
voor de planken hut zaten en Angelina wijn en een
eenvoudig outbjjt op tafel zette, liep hg ala een he
nomen, doch slechts met 40tegen .'13 stemmen.
Een van de gewichtigste argumenten der
voorstanders was geweest, dat het Regerings
ontwerp 3 millioen minder zou kosten dan
de directe waterweg door de Geldersche vallei
en daarop werd binnen enkele dagen te Ara
sterdam langs particulieren weg voor bijna
vier millioen ingeschreven, na de oproeping
om der Regeering 3 millioen aan te bieden
voor een kanaal in Oostelijke richting, dus
door de Geldersche vallei.
Ondanks deze kloeke daad, die het krach
tigste bewijs gaf, hoe men te Amsterdam een
directe Rijn-verbinding het meest in aller
belang achte, werd het Regeerings-ontwerp
(dus het Merwede-kanaal)ook door de Eerste
Kamer op 28 Juli 1881 goedgekeurd met 21
tegen 17 stemmen.
Ook nu had de Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Amersfoort zich duchtig laten
gelden. Den 5 Juli 1881 deed zij een laatste
•poging om het Merwede-kanaal niet te doen
aannemen en in haar adres aan de Eerste
Kamer schreef zij o.a. >mocht onverhoopt
het ontwerp tot verbetering der Keulsche
vaart tot wet worden verheven [zjj hoopte
en vertrouwde, dat] toch eenmaal, zij het
ook na jaren, een rechtstreeksche verbinding
van Nederlands eerste handelstad langs
den kortsten waterweg met den
Rijn tot stand zal komen".
Laat ons hopeD, dat, nu de plannen weder
zijn ter hand genomen, deze wensch en ver
wachting worden vervuld, ten zegen ook van
Amersfoort, dat met een goeden waterweg
een plaats kau worden waar ook de nijver
heid tot grooten bloei kan komen.
Aangaande de derde R. K. parochie-kerk
lezen we in »Het Centrum":
De nieuwe parochiekerk, welke zal worden
toegewijd aan den H. Henricus, wordt ge
bouwd op het terrein, gelegen tusschen de
Borstraat en de Withoosstraat. De lengte vau
deze kerk, een kruiskerk, wordt zonder doop
kapel 41 M., terwijl zij een transept-breedte
zal hebben van 29.75 M.; de breedte van
het schip zal zijn 14 875 M.; de hoogte dei-
muren zonder toppen zal zijn 14 M., terwijl
etene rond.
Eindelijk was hij vermoeid en nam hjj uiigeput
aan de andere zijde der tafel plaats tegenover het
jonge paar.
„Wanneer zal het huwelijk plaats hebben luidde
de vraag, die hg na eeu poo.-je tot Sulkowsky richtte.
„Nog iu den loop van dit juar, niet waar? Dezen
zomer misschien reeds? Ik beu óok in het huwe
lijksbootje gestapt toen de bloemen het schoonst
bloeiden."
„Ais het mogelijk ia, vieren wij reeds in Mei onze
bruiloft," antwoordde de prins.
„Waarom zou dat niet mogelijk gemaakt kunnen
worden?" vroeg de Italiaan verwonderd. „Vandaag
hebben wij..."
„Er zgn nog vele formaliteiten te vervullen," viel
de prin3 hem iu de rede.
Ferrari legde de ellebogen op de tafel, de hand
onder de kin en kneep een oog dicht.
„Ah, ik begrijp het alu behoort tot do Grieksche
kerk, en Gemma.
„Ik ben een Pool van geboorte," viel Sulkowsky
weder in.
„Wel, dat treft bijzonder goedriep Ferrari. „Dan
behoort ge beiden tot de zelfde kerk, maar ter wille
van u zou mjjn dochter stellig met genoegou tol een
andere kerk zijn overgegaanals het niet noodig is,
des te beter." Hij glimlachte tevreden. „Wat gaat
hel voortreffelijk I Als van een leien dakje I Met Mei I
Zoo straks hebt u er van gesproken, dat u vooraf
,nog verschillende taken hadt te regelen. Welke
zaken zijn dat, mijn waarde schoonzoon
„Mijn paleis te Petersburg moet behoorlijk in orde
worden gebracht om ous te ontvangen, en dan wil
ik ook mijn ontslag uit den dieDst aanvragen. Ik
wensch cenig en alleon voor Gemma te leven zoo
lang ik officier ben, kan ik dat niet doen".
Hij drukte zijn verloofde innig de baud, en dank
baar glimlacht'' zü hem toe.
„Iu Mei! Iu Mei!" zong Ferrari met heesche
stem. „Ja, iu Mei I Dan sluiten wij hier de kroeg,
mgu duifje," zei ie hg tot Angeliua. „Dan mag een
ander voor de arbeiders buigiugeu maken en bun
smerige centen opstrijken wij hebben dan iets beters
te doen. Ik zie mg zelve reeds in het kasteel van
mgn vorstelijken schoonzoon, gekleed met zwarten
rok en witte das, achter een rjjk voorziene tafel
zitten, of met voorname welwillendheid luisteren
naar de vleierijen en lofredenen, die mg als vader
de torenspits een hoogte van 40 M. zal be
reiken. Een eigenaardigheid in deze kerk is
wel, dat de gewelven zullen gedragen worden
door 10 pilaren, waarvan er vier juist in de
middellijn van het gebouw zullen staan, du3
recht tegenover het hoofdaltaar.
Een zestal portalen, waarvan éen uitslui
tend ten dienste der eerw. Zusters, geven
toegang tot het kerkgebouw, waarvan het
zangkoor in den linkerzygevel is aangebracht.
Het geheel belooft met de keurige pastorie
een sieraad te worden van dat gedeelte der
stad. Het geheele werk moet 1 Januari 1908
waterdicht en 1 Juli van datzelfde jaar op
geleverd worden.
In de voorwaarden van het bestek komen
zeer gunstige bepalingen voor omtrent mini
mum-loon, enz., terwijl gestrenge verbods
bepalingen gemaakt zijn tegen het gebruik
van sterkedranken, vloeken en het spreken
van zedelooze en ruwe taal. Uit de verschil
lende bepalingen trok vooral deze onze aan
dacht: »De uitvoering van de werkzaamheden
zal geschieden door bekwame personen boven
d.en leeftjjd van 21 jaar (hier van kan worden
afgeweken, doch niet meer dan l/i van de
arbeiders in dat vak) en zooveel mogelijk
inwoners van Amersfoort". Vooral deze laatste
alinea is niet zonder belang. Het ware te
wenschen, dat zij in alle bestekken stond.
Men wil weten, dat, in plaats van een
Evangelisatie-gebouw, aan den Soesterweg
een kerk voor de Ned. Hervormde gemeente
zal verrijzen.
De Wet van 16 Juli 1907 tot afschaffing
der tienden, treedt io werking op 1 Januari
1909 met uitzondering van enkele artikeleo,
die terstond van kracht werden.
Tot deze artikelen behoort in de eerst#
plaats het voorschrift van art. 1 al. 2, lui
dende sTiendplichtigheid kan niet meer
worden gevestigd".
En dan de belangrijke artikelen 83 en 84,
aan het. slot der wet voorkomende. Daarin
wordt, bij vrijwillige opheffing van tiendplich-
tigheid vóór 1 Januari 1909, aan den heffer
van Rijkswege een premie toegekend van
4 pCt. van den afkoopsprijs, indien deze op
bij Kou. besluit te bepalen wijze doet blijken
dat die prijs te goeder trouw overeengeko-
merwmjiiet^overti^
van zulke scboone dochters door aauzienlijke heerea
worden toegefluisterd, ik zie reeds, hoe baronnen,
graven, prinsen ja zelfs gekroonde hoofden naar
gunst dingen, Angelina. Waarom bloos je?
Bedenk wel, dat keizerin Eugenie ook niet op een
troon is geboreu, en dat haar moeder, de gravin De
Montyo, de dochter van eeu herbergier was. Eugenie
wilue prins Louis Napoleon veroveren, en zij ver
overde hom inderdaad. Volhouden, volhouden, dat
is de hoofdzaak in het leven."
Het jonge paar stond op en giug naar de plaate,
waar het rjjpaard van Sulkowsky ongeduldig stond
te stampvoeten.
Gemma keek stil en somber voor zichtoen
Roman haar tot afscheid teedur op voorhoofd en
wangen kuste, glimlachte zij slechts zwakjes.
„Ben je niet in je humeur? En dat vandaag?"
vroeg Roman met sacht verwijt.
Zg vlijde zich in zjjn arm en nu voelde hg, hoe
zg over het geheele lichaam beefde.
„Wat scheelt er aan vroeg hij verschrikt.
Smartelijk keek zij hem aau.
„Wil je mij werkelijk tot vrouw
„Maar Qemma!"
„Vergeef het mij," fluisterde *jj, en zjj verborg
haar gelaat aan zijn borst. „Ik weet wel, je meent
het goed met mjjmaar ik vrees, dat je om mjjn
vader toch nog zoudt kunnen terugschrikken
voor een huwelijk met mjj."
„Vertrouw geheel op mg. Geloof mg, het tal mjjn
gvorigBt Btreven zijn, je zoo spoedig mogelijk te
ontrukken aan deze omgevii g, die zoo onwaardig,
voor je is."
Zij nameD afscheid van elkander.
„Mijn vorstelijke schoonzoon is een trotsch heer,"
zei Ferrari wrevelig, toen Sulkowsky vertrokken
was. „Hij heeft mij niet eens de hand toegestoken;
van den zadel knikte hij mjj slechts een genadig
„vaarwel" toe. Nu, dat zal later wel andera worden.
Ik zal wel zorgen, dat hjj eeroied voor me krjjgt."
„Roman wil mjj aan deze omgeving ontrukken,"
dacht Gemma, terwgl ze in huis ging. „Maar zal
ben» dat gelukken? Zal vader hem niet overal alz
zgn schaduw volgen? En wat dan? Zoo lang ik mj|
weel te herinneren, is hjj de verstoorder van mijn
geluk geweest."
(Wordt vervolgd).
