BIJVOEGSEL
behourende bij de
AMERSFOORTSCHE COURANT
Uitgave Firma A. B. van C L f. F F K.
Rapport van Burgemeester eu Wethouders, vau
10 October, betreffende een adres van de
Vereeniging „Handel en Nijverheid
tot verbetering vau liet marktwezen.
Wij hebben de eer hierbij weder in uwe Itanden
te stellen eon adres met bijlagen van de Vereeni
ging »Handel en Nijverheid" van 10 Januari 1907,
betreffende verbetering van het marktwezen te
dezer stede, gewijzigd bij haar adres van 12 April
1907, benevens verschillende adressen, waarbij
deels instemming met het door >IIandel en Nijver
heid" gevraagde wordt betoond, deels verzocht
wordt, hare plannen niet of niot ongewijzigd aan
te nemen. Tevens bieden wij U weder aan het
door U ingewonnen advies van do Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Amersfoort dd. 13
Maart 1907 on een nader schrijven van «Handel
en Nijverheid" van 8 April 1907.
Alvorens tot de bespreking van hot adres over
te gaan, wenschen wij een woord van dank te
brengen aan de adresseorende Vereeniging voor
den niet geringen arbeid, waarvan haar adres
getuig*
De Vereeniging wenscht het Zuid-Oostelijk deel
van den Hof overkapt te zien tor gezamelijke
oppervlakte van 1500 M2 en aldaar te plaatsen
vier lange hallen, waarin eieren, boter, groenten,
fruit, ooft, aardappelen, kippen, konijnen en wild
ten verkoop aangeboden zullen worden. Voor
deze producten zou iederen werkdag 's ochtends
van 7 tot 12 uur markt gehouden worden. De
kosten van deze hallen worden op f 16 000 door
de Vereeniging geschat.
Wij kunnen, na rijp beraad, geen vrijheid vindon
U uitvoering van dit plan voor te stellen. In do
eerste plaats zouden wij hot zeer betreuren, indien
het eenige ruime plein dat de Gemeente bezit, voor
een groot gedeelte werd volgebouwd.
Alom ziet mon, dat belangrijke kosten worden
besteed ten einde in de oude gedeelten der steden
zooveel mogelijk de beschikking over ruimere
pleinen te verkrijgen. Ook onze, zich uitbreidende
en ontwikkelende Gemeente heeft daaraan groote
behoefte.
Bovendion vreezen wij, dat bij inwilliging van
het gevraagde, geenszins datgene zal bereikt
worden, 'tgeen «Handel en Nijverheid" er zich
van voorstelt. Uit de ons welwillend overgelegde
antwoorden van 51 Gemeente-besturen toch blijkt,
dat nergens eene overdekte mai'ktgelegenheid
bestaat voor groenten, fruit, ooft, aardappelen,
kippen, konijnen en wild, behalve in de Gemeente
Kampen, alwaar eene dergelijke gelegenheid is
voor groenten en in enkelo andere Gemeenten,
waar voor graan, zaad, overdekte markten bestaan.
Ook de Kamer van Koophandel merkt hierbij op
dat, voor zoover haar bekend is, de groenten
steeds op de openbare straat worden uitgestald.
In 't bijzonder zouden die markthallen bevorderlijk
zijn voor het ontstaan en do ontwikkeling van het
warmoezeniersbedrijfWij kunnen ons moeilijk
voorstellen, dat het stichten dier markthalion van
grooten invloed kan zijn op de ontwaking van het
tuinbouwbedrijf in uitgebreiden zin, dat, zoo als
adressante opmerkt, thans nog slaapt. Indien eene
dergelijke cultuur inderdaad bestond, blijk gaf van
groote levensvatbaarheid en in hare uitbreiding
belemmerd werd door een slechte marktgelegen-
heid, dan zouden wij niot aarzelen U voor te
stellen, daarin de noodige verbeteringen aan te
brengen. Voor een bedrijf, waaromtrent niets be
kend is, noch van zijn levensvatbaarheid, noch van
zijn uitgebroidheid, de gevraagde inrichting te
mak..n, durven wij U niet voor te stellen, noch om
de kusten, noch om hot andore reeds genoemde be-
zwaar. Bovendien vreozen wij, dat de eventueele
ontwaking en ontwikkeling van die nieuwe cultuur
ernstig in gevaar gebracht zal worden door het
heffen van marktgelde», 'tgeen door «Handel
en Nijverheid" wordt voorgostold.
In 't algemeen zijn wij van oordeel, dat «Handel
en Nijverheid" zich te voel laat leidon door de
ineening, dat door het schoppen vangoedemarkt-
gelegenhoden de producten en daarmede do ban-
dolaren komen. Ongetwijfeld trekt een goede
marktinriehting aan en stuit een slechte al; de
groote Woei van velo markten kan evenwel naar
onze meening niet in hoofdzaak worden toege
schreven aan de marktgolegenheid, maar moet
veeleer verklaard worden uit tal van economische
oorzaken. Waar wij in hot marktrapport lezen,
dat ondanks de goede gelegenheid vooromdjees;
tenmarkt, de aanvoer van rundvee met groot
en de ondervinding, ook elders, geleerd heeft, dat
al do kunstmiddelen om op dergelijke markten
moor aanvoer te;krijgen, falen, meenen wij steun
te vinden voor onze meening, dat van de markt-
gelegenheid zelve niet te veel heil verwacht mag
worden. Wij worden in deze meening gesterkt
door de antwoorden, die «Handel en Nijverheid"
van do Gemeentebesturen ontving; immers op geen
der plaatsen, waar bloeiende markteu in de ge
noemde producten bestaan, zijn overdekte markt-
gelegenheden aanwezig.
Op welke gronden «Handel en Nijverheid" vol
doende koopers en producten verwacht voor het
houden oener dagelijksche markt van 7 tot 12 uur
is ons niet gebleken.
Ook de bezwaren tegen de|markten voor andere
dan de reeds genoemde producten schijnen ons
wel zeer breed uitgemeten.
Sedert eeuwen is de varkeusmarkt gehouden op
de plaats, waar ook nu nog handel in deze dieren
gedreven wordt. Nimmer zijn klachten over deze
marktgelegenhoid vernomen. Een aantal belang
hebbenden heeft U dan ook verzocht, deze markt
niet te verplaatsen, daar zij op een zeer geschikte
plaats gehouden wordt. Do opmerking van de
Kamer van Koophandel betreffende de noodzake
lijke gelegenheid tot stalling achten wij-zeer juist.
Voorstellen tot verplaatsing dier markt naar het
Havik zijn van ons college niet te verwachten.
Waar het rapport als voordeel van die plaats voor
varkeusmarkt aanvoert, dat, na afloop, do markt
gezuiverd en schoongespoeld kan Worden met de
waterleiding, is waarschijnlijk niet gedacht aan de
bedenkelijke verontreiniging der grachten, die
daarvan het govolg zal zijn. De tegenwoordige
markt wordt onmiddellijk na het eindigen der
markt geheel schoongeveegdklachten over ver
ontreiniging hebben ons nimmer bereikt.
Indien inderdaad de Varkensmarkt te zonnig is,
dan kan hierin op eenvoudige wijze verbetering
gebracht worden door het planten van eenige
boomen, die zóo geplaatst kunnen worden, dat zij
het verkeer niet schaden.
Ook de verplaatsing van de vischmarkt naar
het plantsoen kunnen wij niet bevorderen. De
markt wordt thans op een schaduwrijke plaats in
het centrum van de stad gehouden.
De voorgestelde plaats in het plantsoen achten
wij, wat zijn ligging betreft, niet zoo gunstig, ter
wijl wij ontsiering van het plantsoen vreezen,
indien aldaar geregeld de vischmarkt wordt ge
houden.
Een dagelijksche vischmarkt op de Kortegracht
is nog minder aan te bevelenhet wagenverkeer
is aldaar niot te schorsen. Aan die vrij nauwe
gracht bevinden zich het postkantoor, een hotel,
diverse kantoren en een fabriek. Eigenaren en
bewoners van aldaar gelegen perceelen zouden
terecht tegen een zoodanigen maatregel opkomen.
Wat nu betroft de markt voor het verhandelen
vau eieren en boter, zijn wij van oordeel, dat
het niet te ontkennen is, dat de bestaande gelegen
heid inderdaad gebrekkig is. Vooral op regen
achtige dagen, wanneer verpakking van de eieren
zonder bescherming tegen hot hemelwater, de
handelswaarde van dit product doet verminderen,
biedt do tegenwoordige marktplaats niet de ge-
wenschto ruimte aan. Terwijl de handel in boter
afneemt en vermoedelijk in de toekomst nog raeer
zal verminderen, wegens het oprichten van boter-
fabrieken, is de handel in eieren belangrijk.
Uit het voorgaando is reeds gebleken, dat wij
van het oprichten van overdekte marktgelegen-
heden voor groenten, fruit, ooft, aardappelen,
kippen, konijnen en wild geen heil verwachten;
in 't algemeen achten wij het voor do bevordering
van den eierhandel wel wenscholijk eene ruimere
overdekte marktgelegenheid te stichten, aangezien
juist dit product, in tegenstelling van de meeste
andere producten, die hier verhandeld worden,
behoefte heeft aan een overdekte markt. Do plaatse
lijke omstandigheden maken het evenwel niet ge
makkelijk, hiervoor eene oplossing aan te geven.
De Kamer van Koophandel geeft in overweging,
voor dit doel het Havik te overdekken en op die
overdekking een markthal te plaatsen. Wij zouden
oen dergelijke ontsiering Van het Havik in hooge
mate betreuren. Dit water behoort inderdaad tot de
schoonste gedeelten van de oude stad. Waar alom
aangedrongen wordt op behoud van mooie ouder-
wotsche gebouwen, meonen wij, dat niet minder
de aandacht gevestigd dient te zijn op het behoud
van die schoone ouderwetsche grachten, waarvan
het Havik er éen is.
Volgens de opgave van den Marktmeester en
opmetingen, tijdens de markt gedaan, is oen
ruimte van 450 M-. wenscholijk voor boter- en
eiermarkt en voor pakplaats van de eieren. De
tegenwoordige overdekte markt hoeft oen opper
vlakte van 120 M2.
De meest eenvoudige oplossing is eene inrichting,
bestaande uit ijzeren buizen en zeilen te maken,
die wekelijks (bij vermoedelijk regenachtig weer)
op den Hof nabij de tegenwoordige eier- en bo
termarkt opgericht wordt. Aan het verlangen van
de vereeniging «Handel en Nijverheid" is dan
voldaan zij het dan ook op primitieve wijze
terwijl men ontsiering en verkleining van het
tegenwoordige plein voorkomt. Deze inrichting
zou dus een ruimte van ongeveer 330 M2. moeten
aanbieden. De kosten van aanschaffing leveren in
deze minder bezwaar op; ze bedragen f1100.
Daarentegen worden do jaarlijks terugkeerende
kosten van opslaan, afbreken en onderhoud op
f700 geraamd.
Ook op andere wijze kan een voor regen be
schermende marktgelegenheid gevonden worden
n.l. door verbouwing van het perceel waarin thans
de Hoofdwacht gevestigd is. Dit gebouw is ge
deeltelijk krachtens de Wet van 7 Juli 1887, Stbl.
124, en krachtens contract van 7 Juli 1892 verhuurd
aan het Rijk voor een jaarlijkschen huurprijs van
f 200. De Gemeente heeft wel is waar niot het recht,
deze huur te doen eindigen, maar pogingen kun
nen worden aangewend om de huur te ontbinden,
indien de Gemeente dringend bohoefte aan het
gebouw heeft. In het overige van het gebouw
worden thans brandbluschmiddelen geborgen.
Door uitbreking van het binnenwerk is een ruimte
van 173 M2. te verkrijgen. Zooals gezegd, is een
ruimte van 450 M-\ wenschelijk. Hierin kan
worden voorzien door op de Appelmarkt een
markthal te bouwen, die een ruimte van 280 M2
kan aanbieden. Het is bovendien mogelijk, in het
Waaggebouw oen galerij te maken, waardoor nog
een ruimte van 128 M2. verkregen kan worden.
Met het oog op het te verhandelen product en de
weinige breedte van de trap (1.50 M.), lijkt da
minderheid van ons college evenwel een galerij
als marktgelegenheid niet aanbevelenswaard. Een
lid van ons collego evenwel meent, dat de galerij
zeer wel voor botermarkt te gebruiken is.
Het tegenwoordige Waaggebouw en de te stichten
hal zouden dan bestemd moeten worden voor boter
en eieren. De kosten, aan en ander verbonden,
zijn evenwel belangrijk. De verbouwing van het
Waaggebouw wordt door den architect geraamd
op f 6500 (het niet-maken eener galerij vermindert
dit bedrag slechts onbeduidend) de markthal op
f 8800.
Voor do bewaring van het brandweer materiaal
kan een plaats gevonden worden in het gebouw
aan de Breedestraat. De hiervoor noodzakelijke
verbouwing wordt geraamd op f 3000. De totale
kosten zullen dus ongeveer f 18 300 bedragen, ter
wijl bovendion jaarlijks f200 huur gemist wordt.
Als inkomsten zou hiertegen kunnen staan het
marktgeld voor eieren en boter. Wil mem den
handel hierheen lokken, dan zal men zich van de
opbrengst dier marktgelden evenwel geen te hooge
verwachting mogen maken.
De vraag of de Gemeente gerechtigd is, de kosten
voor een van beide plannen te maken, waardoor
uitsluitend de eier- en botermarkt verbeterd zal
worden, durven wij niet bevestigend beantwoorden
In 't algemeen achten wij den handel in d i t product
niet zoo belangrijk en niet zooveel voordeel af
werpend voor de Gemeente, dat wij vrijheid vinden,
U tot een besluit in bovenstaanden zin te ad viseeren
Zooals reeds hierboven gemotiveerd is medege
deeld, ontraden wij hot stichten van markthallen
voor groenten, fruit, ooft, aardappelen, kippen,
konijnen en wild. Acht men de marktgelegenheden
voor die produten niet doelmatig, dan is natuurlijk
een andere verdeeling der markten mogelijkzoo
zou bijv. de Hof aangewezen kunnenworden eens
deels voor groenten en fruit, anderdeels voor
manufacturen, galanterieën, aardewerk, enzhet
Havik \oor oud-ijzer. De markt voor kippen,
konijnen, enz. zou, indien de overige gelegenheden
te kort schieten, overgebracht kunnen worden
naar het Zand, alwaar dan eene bestrating gelegd
zal moeten worden, waarvan de kosten f2000
bedragen. De noodzakelijkheid van een derge
lijke verwisseling is ons evenwel niet gebleken
en is nimmer door belanghebbenden gevraagd.
De adresseerende Vereeniging geeft ten slotte in
overweging, eene markt-cominissie in te stellen.
Wij vreozen, dat het bestaan van een dergelijke
commissie, ingesteld door het Gemeente-bestuur
naastte Kamer van Koophandel tot moeilijkheden
aaid^uing zal kunnen geven. Bovendien kan uwe
vergadering steeds do voorlichting ontvangen van
do vereeniging «Handel en Nijverheid", terwijl U
immer door adressen in kennis gesteld kunt worden
met do wenschen van belanghebbenden.
Wij meenen, dat het daarom beter is, het geven
van de voorlichting, die «Handel en Nijverheid"
van de marktcommissie wil doen uitgaan, over te
laten aan de Kamer van Koophandel en de ver
eeniging «Handel en Nijverheid".
Op grond van de bovenstaande overwegingen
vinden wij geen vrijheid, U inwilliging van het
adres voor te stellen.
