Dinsdag 17
December 1907.
Dl TWEE TON.
No. 7441.
57e Jaargang.
KOSTELOOS.
Feuilleton.
Jherschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
iijanco per post f 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
r IR A 4. H. VAN Cl PPrp abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, offtcieële- en onteigenings-
p aavertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels 1.25 elke regel meer 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
te AMERSFOORT.
KORTEGRACHTS
Telephoon 19.
Wie zich met 1 JANUARI
wenscht te doen in-
schrijven als abonné,
ontvangt de tot dien datum
verschijnende nummers
VRAGEN.
•Ken dwaas kan meer vragen, dan tien
wijzen kunnen beantwoorden" zegt een spreek
woord, dat als alle spreek woorder. slechts dan
een waar woord is als't niet uit zijn verband
gerukt en maar niet te pas of te onpas ge-
berigd wordt.
Het hangt maar af van hem aan wien men
iets vraagt, of hij al dan niet behoort te
worden gerangschikt onder de dwazenhet
hangt maar af van hem die vraagt, of hij
behoort tot de wijzen.
Het geviel een vyftig jaar geleden, dat
een secondant van een zeer gunstig bekende
kostschool zijn eersten rang had gehaald en
dus hoogerop moest. Zijn .monsieur" beval
hem aan bij den «monsieur" eener nog
gunstiger bekende kostschool en die aanbe
velingen waren zöo goed, dat op zekeren
dag de jonge man een ongefrankeerden brief
ontving het was in die dagen niet nnetjes"
den geadresseerde te beschouwen als zóo
financieel zwak, dat hij het port (in casu:
zeven stuivers) voor een brief niet kon be
talen weike hem opriep naar zijn nieuwen
•patroon".
De reis per boot en wagen werd onder
nomen en precies op tijd meldde hij zich
aan. Hij vond «monsieur" bezig aan zijn
ochtendlectuur, de »Opregte Haarlemmer".
•Zoo, zijt ge daar? vroeg •monsieur",die
over zijn courant heen den adspirant eens
opnam. »Van uw patroon heb ik goede be
richten omtrent u gekregen, doch ik wilde
u zelf wel eens ondervragen. Ge weet voor
welke betrekkingen de jongelui aan mijn
school worden opgeleid en dus wil ik eeos
weten of ge nog iets meer weet dan uw
akten aanwijzen".
Met gaf hij hem een blad zijner courant.
•Lees daar eens in de laatste kolom,
jaeraau
,l)e scheepstijdingen V waagde sollicitant
te vragen.
•Staat er iets anders V' klonk het vry on
vriendelijk terug.
De sollicitant las (ik moet hier fantaiseei en
omdat ik de »Haurlemmer" van 185b niet
bezitik neem thans het Handelsblad van
Rider twijfelde «r os bet
meer aan, dat Rachel Gibbs in bet bent K
tïïïöS- »°»'a
k6De jonge man tad .«O
v.ïdi.o gesterkt "i.
Zaterdagavond): «Amsterdam. Aangekomen:
De twee gebroeders, Newcastle. Vulcanus,
Smirna. IJrnuiden, Sixty six. Vertrokken Togo
naar Cardiff", enzoovo'ort.
•Zóo is 't voor 't oogenblik genoeg" zeide
•monsieur". Vertel me nu eeus wat ge daar
gelezen hebt".
Begrijpt ge me niet Welnu, vertel me
eens iets van #De twee gebroeders".
De ander herinnerde zich »De twee ge
broeders voor Bommel" en begon te ver
tellen.
Maar nauw had hy het woord Spaansche tijd
uitgesproken of de vraag werd gedaan, welke
daarvan de belangrijkste gebeurtenissen zijn.
Newcastle gaf aanleiding eeu greep te doen
in de industrie van Engeland. Aan «Vulca
nus" werd een reeks vragen uit de mytho
logie vastgeknoopt en ook gevraagd wat er
alzoo in een smidse is te zien, waarom de
smid zich bedient van een blaasbalg, enzoo-
voort. En binnen het uur was pratenderwijs
een examen afgenomen, dat klonk als een
klok en een eer was zoowel voor den exami
nator als voor den examinandus.
•Eén gek kan meer vragen, dan tien wijzen
kunnen beantwoorden".
Nog eens, 't hangt er maar van af wie
vraagt en of de vraag ernstig is gemeend.
De oud-Minister Tborbecke had steeds de
gewoonte, na elk antwoord op een door hem
gedane vraag te vragen: „waarom?" Zóo
toetste bij zijn ambtenaren en allen, die met
hem in aanraking kwameD. Men zegt, dat
velen, die steeds wat te vragen, doch weinig
te beweren hadden hem al heel spoedig uit
den weg bleven en vooral hem geen vragen
stelden, want steeds wist hij, na een kort en
afdoend antwoord, een wedervraag uit te
lokken en na dit wederantwoord volgde on
verbiddelijk zijn »cur" (waarom).
Waarlijk, men moet heel wat in zijn mars
hebben om zóo te durven vragen.
Maar óok om te doen vragen.
Hoe dikwijls gebeurt bet, dat de aandacht
van een kind wordt getrokken door iets, dat
het nog niet opmerkte. Dan regent het vragen
het eerste antwoord óf onduidelijk is het
geen de kleine vrager aantonds snapt óf
luidt: »je mag niet zoo altijd vragen". Het
kind moest juist altijd vragenmaar menig
ouder zit al heel spoedig in de war met een
ook maar eenigszios bevredigend antwoord
en dan juist volgt een lawine van »waarom"s.
Hoe zeer noodig dit vragen is en hoe zeer
uiteenloopend de vragen zijn, die kinderen
kunnen stellen, lezen we uit bet November
nummer van Volksonderwijs".
De heer »G", te Opeinde, schrijft daarin
dmaar wel, dat de school veel gelegen
besliste noodzakelijkheid eener opheldering van zyn
nachtelijke reis naar Newburg, maar David volhardde
bij zijn weigering.
„Ik wil de beweegredenen tot uw reia en uw wei
gering om die mede te deeien niet ouderzoeken",
zeide rnr. Elwyn weinige dagen vóór het begin van
bet proces, „maar onder deze omstandigheden moe
ten wij een audere geloofwaardige verklaring vinden,
of gij zijt verloren!" voegde bjj er bjj.
„Wat? Ik zou mijn toevlucht nemen tot een leu
gen riep Hioke afwijzend uit. „Dat zal ik nooit
doen I"
„Zeg dan de waarheid
„Dat kan ik uog minder!"
„Goed! Luister dan hoe ik je denk te verdedi
gen en lel op de geschiedenis, die je den gezworenen
moet vertollen," zeide mr. Elwyn op hoogst ernsti-
geti toon. „Je hebt te Newburg een rijke tante,
wier vermoedelijke erfgenaam je Lent. Een vriend
had je meegedeeld, dat de heer 8tratton den
volgenden ochtend op reis zou gaan om de oude
dame mede te deelen, dat je door speculaties iu
spoorwegaandeeli.n voor eeu bedrag van tienduizend
dollar zijn schuldenaar was geworden. Je badleven-
wel slecbts eeu obeck vau duizend dollar afgege
ven die moet derhalve, door in den geschreven
tekst het woord „tien" vóór duizend te plaatsen en
aan de cijfers een toe nul te voegen, lot een bedrag
van lieuduizend dollar zijn vervalscht. De firma
Stratton X- Kent beoogde dus, je (ante te bedrieten
en je te gelijk b|j baar iu verdenking te brengen
van een lichtzinnig Beursspeculant te zyu. En ten
einde dit te vermijden, wilde je je tante bezoeken
vóór Stratton met den eersten trein te Newburg
heid tot het doen van vragen voor de leer
lingen moet bieden. Daarom heb ik in de
qoogste klas behalve, dat ik het vragen
van den kant der leerlingen by alle onder
wijs sterk aanmoedig per week éen vragen
uur ingevoerd, welk uur nog altijd te kort
bleek.
•Maar verder ligt in dit vragen een beginsel.
Immers, bet kind moet, wat zijn goede eigen
schappen betreft, zichzelf blijven en bovendien
wordt het niet uitsluitend op de school
gevormd. Huisgezin, straat en veld werken
voor geen gering deel mee. Daarom moet de
school weten, wat er in het kind omgaat en
moet ze omgekeerd prikkelen tot nauwkeurig
waarnemen in school, in huis op straat, in
't veld
•En dan, wat de onderwijzer voor bet kind
een moeilijkheid acht, is lang niet altijd moei
lijk, en omgekeerd, waar wij by ons onderwijs
zoo overheen stappen, blijken voor de leer
lingen meer dan eens struikelblokken te
liggen. Dit blijkt telkens als het kind steefls
mag vragen. Daarom moet, meen ik, ook
in school het kind meer tot zyn recht komen,
desnoods met verkrachting van de 1000 en
een mooie methodes".
Enkele van die vragen willen we hier
overnemenaan de lezeressen en lezers,
zichzelven eens te toetsen.
Waardoor worden we misselijk, als we rooken?
Waar komt het van, dat in de berkeboomen dik-
wüIb de takjes tot een boschje samengroeien?
Ik zag gisteren een dikke zwarte tor, die geheel
bedekt was met kleine gele diertjes. Wat waren dat?
Waarom is een aal zoo glad?
In een nieuwe goudsche pijp doet vader eerst
altijd wat water. „Dan rookt ie beter" zei vader.
Waarom
Als we een slag tegen de oogen krijgen, dan lijkt
bui, alsof er vuur uit spat. Wat is dat?
Hoe maakt een spin een web?
Hoe komt bet, dat we niezen?
Een ei wil, als we 'top de punten drukken, niet
gemakkelijk stuk. Knijpen we bet aan de zijden,
dan wel. Hoe komt dat?
Bij 't schoonmaken der centrifuge in de boterfa-
briek komt er een dik „vel" uit, dat wij wel gebrui
ken als viae baas. Wat is dat vel?
Wat is een bochel
Wat is ringvuur?
Waardoor brandt een brandnetel
Wat zijn zomersproeten?
Waarom rooken de meuschen
Waarom smaakt de zuring zuur
Als we een brandnetel een slagje geven, laat ie
den kop hangen. Waarom?
Wat ib vermicelli
Wat is azijn
Op verschillende planten zit vaak iets, dat „spuw"
gelijkt. Wat iB dat?
Als we wat verkeerds gedaan hebben en vader of
een ander vraagt ons, dan krijgen we een kleur.
Waarom
Wat zijn windstrepen aan de lucht?
Wat zijn jeukpeukele?
Waarom Stijft rundvet spoediger dan varkensvet?
Waardoor wordt het ijzer rood, als het heet wordt
Op zaudpaden en zandwegen vind ik vaak kleine
kon aankomen en je reisde daarom reeds kort ua
middernacht derwaarts af. Je weigerde evenwel dit
bij den lijkschouw te zeggen omdat je daardoor
eeu jongen klerk, je vriend, die ie van het plan
vau zyn principaal mededeeling bad gedaan, in het
gevaar zoudi gebraobt hebt on, onmiddellijk ontsla
gen te worden. Die klerk is Giles Hamlin, door
wiens verdiensten een bejaarde moeder en een zieke
zuster ooderbouieu wordenbet misbruik maken
van vertrouwen van jou zijde zou derhalve voor
drie personen noodlottig zyu geweest".
„Hoe weet u, dat Hamlin, die me iuderdaad eeu
dergelijke mededeeling beeft gedaan, me op die
manier waarschuwde?" viel Hioks den advocaat in
de rede.
„De jonge man heeft me dat zelf vrywillig verteld
en me gemachtigd, hem ter bevestiging van je ver-
klariug als getuige op te roepen."
„Ma-r bet doel van myn reis was toch een geheel
ander," hernam David, „en ik mag ook thans myn
vriend niet iu gevaar brengen."
„Dergelijke omzichtigheid iB overbodig" antwoord
de mr. Elwyn, „want Hamlin is sedert eeuige dagen
ia mjja dieast en heeft een beter inkomen dan
vroeger. Overigens moet je je werkelijk belachelijke
bezwaren op zjj zetten, omuat je boofd op het spel
„Maar ik kan toch niet liegea" riep Hicks op be
slisten toon, „want dan maak ik het maar erger
mijn onschuld moet door eerlijke middelen aau bet
licht komen."
Op dit oogenblik opende de cipier de deur der
cel en de beer Dwigbt alsmede diens dochter traden
hoopjes fijne aarde. Roor ik zoo'n hoopje weg, dan
~:nd ik een gaatje. Wal is dal?
Waardoor zyn enkele peren en appels gebarsten?
Al- moeder vet smelt, blyven er kaneu over. Wat
zyn kanen
Waardoor wordt het na den steek van een wesp
dik op die plaats?
Waardoor komen er blauwe plekken op dc gare
aardappelen, als ze lauw gekneusd worden
Als we ons aan den elleboog stooten, kan het
soms zoo erg prikkelend pijn doeD tot in d i vingers.
Waar komt dat van
Hoe krijgen de visscben luebt in het water
Als een kat een rat vangt, eet zy die nooit geheel
op. Waarom niet?
Wat is het „slapen" van voeten en handen?
Waardoor brommen de telegraafpalen zoo?
Soms kan het in onze beenen zoo knappen, als
we loopen? Wat is dat?
Waardoor komt er vuur, als we twee grinisteenen
tegeu elkaar slaan
Waardoor kan het zoo steken in de zijde, als we
een poos achtereen hard loopen
Waardoor komt bet klappen by bet afschieten
van een klapbus?
Een stuk telegraafdraad wordt op de plaats, waar
we bet willen breken, warm. Hoe komt dat zoo?
Waarom willen bloemen onder de buomen niet
best groeien?
Waarom willen kamerbloemen 's zomers beter
groeien dan 's winters
Vlak boven de pijp van een locomotief kunnen
we den rook en damp niet zien. Eveu verder wel.
Waarom
Wa rom kan een vleermuis niet van den grond
opvliegen
Waarom leggen de vogels 's zomers wel en 's win
ters geen eieren
Waardoor gaan de schaafspanen in een krul
Wat is het water, dat in een blaar zit?
't Wil ons zoo voorkomen, dat deze v ra
gen-dag heel wat nuttiger is dan zijn sedert
kort ingestelden naamgenoot in de Tweede
Kamer, die weleens ontaardt in weinig meer
dan een hakkenzetterij.
Contante betaling.
Naar aanleiding van het door de geheele
Nederlatidsche Pers overgenomen stukje van
den Utrecbtschen predikant dr. J. H. Gunning
J.Hzn. wendde de «Utrechtsche Handelsver-
eeniging" zich tot hdm met een dankschrijven.
Dr. Gunning antwoordde daarop met het
volgende vriendelijk schrijven, dat deveree-
niging deed opnemen in haar„Mededeelingen":
«Ik ben zeer aangenaam verrast door uw
brief en zeg er u hartelijk dank voor. Ik had
nooit gedacht, dat mijn eenvoudig woord,
zonder éenige bedoeling, maar aileen onder
den indruk van de vele ellende, die ik vaak
bij eerlijke winkeliers aantref, geschreven,
zóóveel weerklank wekken zou in het geheele
lurid. Wèl een bewijs hoe noodig het was,
dat er eens op gewezen werd. Wat mij bij
zonder aangenaam was, is dit, dat ik hed' n-
middageenmij onbekend winkelier telefonisch
een dienst vragend (vlak achter hem woont
een man, dien ik even spreken wou, en nu
vroeg ik hem of hij dut even wilde doen
Het jongt- meisje huil vuur de iieur op de cipier,
die juist elders bezig was, moeien wachten en het
onderhoud van den advocaat met Hiclcs mede aan
gehoord.
Hoe ingenomen zy ook was met het plan van mr.
Elwyn, dat haar prachtig toescheen, toch ontstelde
zy hevig, toen haar verloofde weigerde, van deze
zoo eenvoudige en geloofwaardige verklaring gebruik
te maken.
Het verraste David, Magdaleua reeds zóo vroeg in
den ochtend bij zich te zien, daar zij auders eerst
iu den loop van den namiddag kwam. „Jij hier?"
riep hy, terwijl hy haar handen vatte en haar opge
wekt aanstaarde.
„Ja, en ik heb aan de deur vernomen wat hier
verhandeld werd" antwoordde miss Dwight. „Als jij
sterft, zal je ook ray daarmede in het graf brengen
Wil je nty het hart breken Wil je my donden
Je moet de geschiedenis vertellen zooals mr. Elwyn
die zoo uitstekend voor je heeft uitgedacht."
„Maar. Magdalenn, men zal het my aanzien dat
ik liegik kan het onmogelijk doen
„Als men den vasten wil heeft, kan men alles 1
Het geldt een onschuldig tnenschenleven ueen, twee
menschenlevens, ook het mijne te redden I Onder
zul te omstandigheden houd ik elk middel voor ge
oorloofd. O, David, ik bezweer je, zoo te handelen,
als je verdediger het wenscht!"
En in tranen uitbarstend, zonk het jonge meisje
aan zyn voeten neer. „O. David, je houdt niet van
me, anders zou je om mijnentwil alles doen, wat ik
het om jouwentwil doen zou. Red je zelf en daar
mede ons beiden 1"
(Wordt vervolgd.)
