Stadsnieuws.
Maar hoo «taat bat mat raar rouw aalra Mag
Hl «onder medewaian on goedvinden van
haar echtgenoot, oen conlraot maken?
Onder de thans geldende bepalingen van het
"urgerlyk Wetboek ni«t, al hooft in depractijk
widen een mevrouw of juffrouw rich daarover
bekommerd. De nieuwe wet geelt baar echter
ook formeel het recht.
Nu gaan we verder. Het meisje iê gehuurd en
ontvangt den g>-bruikelijkon „godspenning".
Daaromtrent bepaalt'de nieuwe wet:
„Indieti by hot sluiten der overeenkomst eon
hand- of goJsponning is gegeven en aangenomen,
ontleent geen dor partijen daaraan de bevoegd
heid van de overeenkomst af te riet door het
laten behouden of het tcruggovon van dien hand-
of godepenning
Is de godsponning eenmaal gegeven en aange
nomen, dan mag dus noch de mevrouw het meisje
meer afleggen, noch het meisje verklaren, dat
•o er toch maar van afriet.
Of het in de practijk niet evongoed gebeuren
ia! als tot dusver, is een andere vaag.
Stel, dat het meisje toch wegblijft. Wat znl
mevrouw dan tegen hanr beginnen Een vor
dering tot schadevergoeding iustellun Dat mug
«e; muar, pluk eens veeron van een kikkert
Komt het meisje wel in dienst, maar gaat zy
binnen de drie maanden heen, terwyl re voor
langer had gecontracteerd, dan kan mevrouw den
godspenning vuu het loon afhouden.
Wordt eou meisje rirk in haar dienst, dan
heeft mevrouw verschillende verplichtingen. Het
meisje beboudt aanspraak op hot vollo loon,
tenry de riekte of het ongeval door onzedelijk
gedrag of opret veroorsaakt is, of het gevolg is
van een gebrek, dat het meisje b(j het verhuren
verrwegen heeft.
Mevrouw moet verder rorgon voor behoor-
ly'ke verpleging en genoeskundige behandeling,
voorroover daarin van andere tyde niet wordt
voorzion. De koeten der eerste ros weken moet
movrouw betalende verdore kosten draagt de
dienstbode. Is or echter opzet, onredelijk gedrag
of verzwijging van een lichaamsgebrek in het
■pel, dan kan mevrouw ook de kosten der eerste
«es weken op de dienstbode verhalen, door xe
bijv. op haar loon te korten. In geen geval
mag echter meer dan twee vijfde van het loon
worden ingehouden.
Mevrouw moet, zonder korting van loon, haar
dienstmeisje in de gelegenheid stellen haar gods
dienstplichten te vervullen en haar den noodi-
gen vrijen tijd gunnen, sooals by overeenkomst
is bepaald, of anders overeenkomstig het plaat
selijk gebruik.
Verlangt mevrouw ook op Zondag of op daar
mee gelijk staande dagen arbeid van haar dienst
meisje, dan is bet raadzaam, dit by bet huren
uitdrukkelijk te bedingen. Andere heeft het
meisje recht op Zondagsrust.
Ie oen meisje tengevolge van zeer bijzondere,
buiten haar schuld ontstane omstandigheden
verhinderd arbeid te verrichten, dan mag me
vrouw baar niet korten op haar loon.
Gaat de familie uit en wordt de meid zoo
lang naar huis gezonden, dan gaat haar loon
natuurlijk door en mevrouw moet haar boven
dien ook kostgeld meegeven, ton he l rage als
door het plaatselyk gebruik wordt bepaald
En het loon moot tijdig wordou uitbetaald.
Van den vierden tot don achtsten werkdag na
den termijn heeft het meisje aanspraak op S
pet. verhooging on voor eiken volgenden werk
dag 1 pet. Hierin kan do rechter een billijke
beperking aanbrengen.
Krijgt het meisje een ongeluk als gevolg van
het niet-waarschnwen door mevrouw voor het
oen of ander (byr. voor een niet al te soliede
karaertrap) dan staat mevrouw financieel voor
de gevolgen.
Hiermee hebben we het voornaamste uit de
nieuwe wet opgesomd, 't Is genoeg voor movrouw
•n dienstmeisje om het eens goed to lezen en
er rekening moe te houden.
V» ie de zoogenaamde wet van 13 Juli 1907
K®L®*1 W>1 lezen, koopc voor slechts
vyftig oent no, 70 dor Sohuurman's editie, in
welke tnr. dr. J. Q. dfcDferi Kroesc, Secretaris
derGameent* Amersfoort, bet licht deed zien het
Arbeidscontract .net aantekeningen ontleend aan
d" bernaddslagingen in de Kamers der Staten-
generaal en van Uo gewisselde stukken.
De eerste!
Onve eerst» crediet'iank is er
Ablus wordt geschreven in het jongste
nmoto-r van »D» Middenstandsbond", bet
offlei-ul orgaan van den Bo d vau vereeni-
giogeo van den rrandoldryvrnden en iudus-
trim-len-middensUnd.
Omslag 14 dezer kwamen daarvoor een
twintigtal mannen van goeden wille bijeen
in if* „Klamlurij", te Leeuwarden 't Ging
wat g.;rn;ikk»lyk.
Binnen een uurtje was alles in „kalk en
cement".
De statuten waren vastgesteldhet Bestuur
en de Commissie van Toezicht wasgekozeo.
Het Bestuur bestaat thans uit de heeren:
W. Fraotzen Jz., H: Pellrtier, J. W. Sterken-
burg, G. Bylinga, Hellemade commissie
uit de hei-ren: notaris J. H. Berghuis, J.
G. Fréhe, Juc. Swart.
Wanneer onze geestige Hendrik van Gelder
het bovenstaande leest, dun loupt by bepaald
op een dralje roet ons groentje naar De
VVitte, naar De Wilte die in krenten doet.
'k Hoor h«ra zeggen»nu moet je zien wat
er in bet Noorden gebeurd is; onze eerste
credietbank is er, manEn or komen vee-
meer naar ik hoor van iemand die het weet
noek, Groningen, Winschoten, Veondum
Coevordon en meerphatsen willen Leeuwar
den spoedig volgeD. Weet je wat, De Witte,
jij en tk gaan óok «den boer" opwy gaan
ook rodevoeringen houden; wy vragen ook
al de Burgemeesters in onzen Achterhoek om f
d» eerste vergadering te presideeren. Wy
zullen bepaa d succes hebben want er is be
hoefte om Bankjeë op te richten, ook omdat
groote Banken gesprongen ziju.
Geen Noord-Nederlandsche Credietbanken,
maar een Nederlaudschedie moeten wy
hebben, amice.
Al onze arbeid moet «en National» zijn.
Dat was bij de oprichting van onzen Bond de
leuze en dat moet het bljjvenuok De Witte;
anders gaat bet mis, jongen".
Als er 6en schaap over den dam is, volgen
de andere, z*gt e«n spreekwoord.
Nu middenstanders ook bier te lande een
credietbank wisten te vormen, zullen die ook
elders wel tot stand kunnen gebracht.
Wat van zeer groot belang zal xyo voor
de middenstanders, die «mooieboeken" doch
dikwyls geen gereed geld hebben en dan
ifgon hooge rente in het begin dezes
jattrs zelfs tegen aebt percent geld moeten
opnemen om hun wissels te betalen.
Want waar hun afnemers crediet nemen
in den treure, daar eischen hun leveranciers
betaling op den dag af en moeten de wis
sels voldaan, zonder pardon.
Als nu liet voorbeeld, te Leeuwarden ge
geven, maa>' navolglnv vindt.
Zou, wut daar kon. elders onmogelijk zyn
Ut zou te Amersfoort de tweede komen.
De automobiel
ln de verschillende legers.
lu zyo slot-art ik el schrijft de beer G. F.
St»inbuch in »De Auto"
Thans ons land en last notNeen,
wij zyn wel achtergebleven iu dit opzicht.
Tot nu toe werd de automobiel bij de
grootere manoeuvres gebruikt voor het ver
voer van de opper- en hoofdofficieren, voor
overbrenging vau berichten en voor inspec
tiën wel werd ook gebruik gemaakt van
hot motorrijwiel tot het overbrengen van
berichten, doch dit is alles. Pet is voorwaar
niet veel, doch Iaat ons hopen, dat ons land,
zooals zoo vaak met andere zaken gebeurd
is, wel wat laat met de toepassing van de
automobiel ten dieDste van het leger zal
auokomen, doch dat het dit dan ook goed
en op oordeelkundige wyze doen zal, den
anderen landen ten voorbeeld.
Voor Je landsverdediging moet echter met
do automobiel wel degolyk rekeniug gehou
den worden, ofschoon dit nog in het geheel
niet wordt ingezien.
Ons verdedigiugsstelsel berust op eenige
sp-rforten, die den binnendringende vyand
moeten tegenhoudeo zoolang tot tyd gewon
nen is om onze inundatieliniën in gereed
heid te brengen en do inuudatiën ta stellen.
Dat zou goed kunnen gaan, als er nog
geen automobielen bestondendoch de mo
gelijkheid bestaat i f zal binnenkort bestaan,
dat de vijand met een 5000-tal autobussen
en nntolastWMgeos komt opdagen, medevoe
rende 100000 manschappen, geschut en mu
nitie. Proviand zal men in het land kunnen
requireeren. Deze vijandelijke macht zal
zich vry van spoor- en waterwegen, met
een gemiddelde snelheid van 20 K. M. per
uur (medevoerende alleen het materieel tot
het slatin van bruggen, iu de veronderstelling,
dat men tijd en gelegenheid zal hebben ge
had om alle bruggen te doen springen) langs
verschillende wegen k innen voortbewegen
en, voordat «ie inundation gereed zijn, reeds
gedrongen zyn in het midden van ons land.
O, dut alles is onmogelijk, hoor ik al zeggen,
ri«t zou te veel gewaagd zijn. Wel zoo, wat
zou ons leger doen tegen eon dusdanigo macht
in het hartje van ons land
En onmogelijk? Voor een energiek aan
voerder bestaat het woord «onmogelijk" niet,
dat is onze persoonlijke ondervinding. Dat
woord behoort alleen thuis in handboeken
over tuktiek en strategie.
Wy wenscben op dit onderwerp niet verder
in te gaan, omdat het in het kader van dit
fydschrift minder thuis behoort en beter ba-
huudeling zou zijn in de Vereeniging tot be
oefening der krijgswetenschap.
Evenals een dertigtal jaren geloden de
vinding der projectielen met brisante werking
een geheele verandering in onzen forteubouw
bracht, zoo zal thans ook de aut jmobiel een
verandering brengen in ons verdedigings
stelsel.
Het eenig», wat wy met het bovenstaande
ten doel hebben, is het voetspoor van de
andere mogendheden te volgen, en te doen,
wat wij met onze bescheiden middelen ver
mogen te doen.
Zooals wy uit het voorgaande hebben
kunnen zien naar aanleiding van de ver
schillende pi oefnemingen en toepassingen
van de automobiel in d« legers verschillende
landen, wint h t automobilisme voortdurend
veld; en dit met recht, in de eerste plaats
bestaat het streven om de automobielen voor
de iroepen-verpleging bij de legers toe te
passen. Dit is wel het belangrijkste gebied,
waarop zich het automobilisme in de toe
komstige oorlogen bewegon zal. Als men
nagaat, dat in «en zoo ryk land als Frankrijk
in 1870 en 1871 bet aantal voertuigen en
paardeu veel te klein was otu de voortdurende
verbiudiL,; van de spoorwegpunten tot aan
de voortdrlngende Pruisen te onderhouden, j
dan zal dit onder slechte omstandigheden j
nog moeilijker worden.
Toen in het midden vaa September net
Duitsche leger mei 500 00Ü man en 60 000
paarden voor Parys kwam, lag het spoorweg- i
eindpunt Nancy nog 270 K.M. verwijderd,
en op den 28 September, bijna na een maand j
nog op 80 K.M. van Purys. Hoe voordeelig
zou in dien tyd van automobiel-treinen met j
dagelykscbe vervoeren over 100 tot 120 K.M.
gebruik gemaakt kunnen ziju, daar er boven
dien bij het Duitsche leger een gebrok aan
paarden was ontstaan.
Vooral voor den aanvoer van munitie was
dit van belang.
Er waren momenten in den Fransch-
Duitschen oorlog van 1870/71, dat artillerie
en infanterie wegens gebrek aan munitie niet
konden optreden of haar werkzaamheid zeer
moesten beperken.
By de belegering van Parijs moest met
het bombardement lang gewacht worden,
omdat er geen munitie was.
Bovendien werden de omstandigheden van
een transport gedurende den veldtocht voort
durend slechter. Zoo verloor het 2e Duitsche
legerkoprs in 5 dagen tyd meer dan 2000
paarden.
De ervaringen in den Fransch-Duitscben
en den Ruissch-Japauschen oorlog hebben
duidelijk genoeg de onvoldoendheid aange
toond van den dierlijken trekkracht voor den
aanvoer van proviand, munitie en voor het
vervoer van zieken en gewonden.
Daar echter ook de veldspoorw g langzaam
gelegd kan worden, terwijl het opbreken en
eventueel verleggen ervan veel tijd vordert,
zoo zal een automobiellijr., welke vele voer
tuigen telt, hierboven verre le verkiezen zijn,
en in elk geval den spoorweg goed kunnen
ondersteunen en aanvullen.
Motocycles en personenautomobielen zullen
ook voor het leger aan belangrijkheid winuen
voor den kondschapsdienst, voor het tot stand
brengen van verbindingen, voor Let vervoer
van de commandeerende en opperoflicieren.
Het moge wellicht minder flink staan, dan
op een paard te zitten, waarmee men kans
heeft om op bol te slaan en zijo beheer
over zyn troepengedeelte te verliezen, doch
als men in aanmerking neemt, dat door ge
bruikmaking van de automobiel men zyn
werkingsfeer in korteren tijd over oen veel
grootereu afstand en met minder vermoeienis
van bet lichaam zal kunnen uitbreiden, dan
moet het practisch nut van de automobiel
ook in dit opzicht voldoende in het oog vallen
om een ruim gebruik daarvan in geval van
oorlog en in vredestijd by mauoouvres te
wettigen.
Het »Hdbld." bericht, dat met ingang
van 1 Mei voor bet verkeer met station.-,
gelegen in Duitschlai>d ofverder dan Duiisch-
land plaatsbewijzen worden afgegeven, welke
zonder bijbetaling ook in D-treioen geldig
zyn. Op deze plaatsbewijzen staat in deNe-
derlandsche taal: «geldig voor alle treinen,
met inbegrip van D-treinen". RondreisbU-
jetten zyn zouder bijbetaling in de D-treinen
g«ldig.
De beer J. G. Groote Balderhaar ten Velde
thans volotair, is benoemd tot klerk ter Ge
meente secretarie van Zeist.
De heer P. Voskuile i en mej. G. Heinz,
leden van de Amersfoortscbe tooneel-veree-
niging D. L", behaalden met 65 punten
den oden prijs, een groote zilveren medaille,
ui den wedstrijd in voordrachten en duetten
uitgeschreven door de tooneel-vereeniging
»B. U. S. S. U. M." to Bussum.
Zy droegen in de afdeeling komische du
etten voor «Op de huwelijksreis", vau M.
Dumas.
De eerste prqs in die afdeeling werd be
haald met 120, de tweede met 119 punten.
Luitenant K. W. Kauh, vao de cavalerie
O. I. leger, is werkzaam gesteld bij het hoofd
bureau van den Gennralen staf te Batavia.
Mej. S. H. van Nouhuys, thans te Apel
doorn, behaalde de akte voor onderwijzeres*
Mr. W. F. K. P. graaf Van Bylandt, vroe
ger Kamerlid voor Amersfoort, thans voor
Apeldoorn, heeft te kennen gegeven, by de
periodieke verkiezingen in 1909 geen caudi-
datuur meer te aanvaarden.
De Tweede Kamer, die heden weer bijeen
komt, hoopt de definitieve Oorlogsbegrooting
1908 oog voor hei Pinkster-reces al te doen.
De Minister van Oorlog zou voornemens
zijn, de betrekking van Inspecteur der infan
terie zoodanig te veranderen, dat deze uit
sluitend de technische chef van het wapen
wordt. Hem wordt dan tevens de functie
van Inspecteur der land weer-.nfanterie opge
dragen.
üeueraal-majoor A. D. Petter is Zaterdag
middag 4 uur naur Nijmegen vertrokken,
uun het station uitgeleid door ofliciereu uit
dit garnizoen en de stafmuziek van bet 5e
regiment infanterie.
Generaal-majoor J. H. G. Nierstrasz aan
vaardde heden het bevel oVer de 4o divisie
infanterie.
Door het Hoofdbestuur der Nationale ver
eeniging tot steun aan miliciens is een open
brief gericht aan het Nederlaudsche volk
üie tien titel heeft Met groot verlof» on
waarin wordt verz icht die vereeniging te
steunen in haar zeer nuttigen arbeid door
als lid toe te treden.
Secretaris is kolonel F. J. Beekman, ge-
pension neerd kapitein-ter-zee, to Amsterdam.
Voor de toekomstige miliciens doet de
Nederlandsche boud voor lichamelijke op
voeding Voorzitter, kolonel W. F. K.
BishofF van Heemskerk evenzeer een
beroep op de natie.
Hoe noode ook mo6ten we, door plaatsge
brek, ons bepalen tot deze korte verwyziog
naar het zeer groote stuk, dat allicht wordt
opgenomen in de groote bladen van buiten die
hier ter stede worden gelezen.
Lezenswaard is het ten volle.
Herinuerd zij aan de eerste uitvoering van
iAmersfoort'» mannenkoor1' hedenavond en
aan de 60s te der plaatsdyke afdeeling van
„Toonkunst" wolk,, kotste «.heel Is gewijd
aan f1 elix Mendelssohn Ba»-thoIdy, opüunderdag
Maandag 4 Mei zal een algemeene verga
dering worden gehouden van het Comité uit
de Amersfoortsche burgerij tot steun bij tii-
delyke werkloosheid.
De agenda vermeldt:
1. Installatie van een nieuw comitó-lid
2. Voorstel van het Dagelijksch Beituur
om de besluiten, genomen in de vergadering
jl. Vrijdag gehouden, onwettig te verklaren'
primo: omdat het ontbroken van de punten
van behandeling op het convocatiebiljet aan
leiding kan ziju geweest, dat betrekkelijk
weinigen ter vergadering aanwezig waren-
secundo: omdat, geheel te goeder trouw
enkele vakvereenigiugen vertegenwoordigers
nair die vergadering hadden gezonden die
nog niet als lid van bet Comité door 1e ver
gadering waren toegelaten, waardoor de
beschc'uwd" onwe"'8 moeten worden
3. Voorstel van het Dagelijksch Bestuur
om het tegenwoordig Dagelijksch Bestuur,
bestaande uit de heerenG. J. Buys J W
Middelburg R, O. Hijkeus, L. A. bar'on'van
Ittersum H Noorman, b. Gerritsen en O.
van Wyland, permanent ie verklaren, welk
bestuur bet overgebleven geld aal beheeren
en te zgoer t|)d in bet belang der werkloo-
zeu handelend zal optreden.
4. Décharge van den Penningmeester.
De afdeeling Gooi- en Eemland der Ned
vereeniging voor dierenbescherming heeft
aan het Hoofdbestuur dier vereeniging toe-
gezonden een voorstal om de landsregering
uit te noodtge,,, dat, in afwaCbtiJg va?
aventueele int ataudkoming eener alge
meene herziening van de vig-ereode wetle-
bjke bepalingen up bet gebied der dieren
bescherming, worde overgegaan tot e°n
partieels voorziening in .leze materie, door
in de wet ,,5t te |Bggen de k 'h
provinciale reglementen e„ nkafcei k™
politieverordeningen bestaande bepaSen
ten gunste van den trekhond. P"ll[1Kon
Men verzoekt ons mee te deelen. dat me
vrouw YYgoaendts Francken, uit Den Haag
«eldra in onze stad de beginselen uiteen
komen zetten van dan Nederlandse-hen Bond
voor vrouwenkiesrecht. Niet alleen de b.?
ginseler-, doch ooi het voor eo het tegen van
vrouwenkiesrecht zal bespreken worden
"P dafdTETV"1 Td80 8estel<1':
1. aat de Hond als zoodanig aan 2 een
politieke actie deelneemt, en da l»H«n wl
soonljjk geheel vrij bl^en iïta p°r„P^
geeren voor een politieke partij, daar ,l°»n
onder deze voorwaarden een samenwerken
van partijen mogeijjk wordt; ™m80werkM'
it. dat de leden zich verbinden, bii h n
piopaganda voor bat vrouwenkiesrecht zirh
te onthouden van wanordelijk^ZTew? J
r;fnCulesi,-(dusnlmnp,red™":'»''
vronwenSecb!' ;ïïö^'E,Di,'g V°°r
De Boud stelt zich ten doel
staan; pss>ief beide voor-
riing Sm btZi0g"tB Vl'nden v»° de "tee-
Wa*8het°b Sr°ïd "»",»Sver?ch°;'-U,0U""°
den' vïn kennw nr? hl" 'W«-
vrouwet,kiesrecht ïra"Kstllk van
van .neevm.:Sb d" '™aw ten aanzien
°»g op baar tori Ja voar mel hel
vaü belang lg„ mS1,g" ""d'eenchapsiecl ten
Het aansteken der lantaarns vau ry wielen,
motorrywieleu en auto mobielen moet deze
week geschieden te 7.40.
