Dinsdag 26
Mei 1908.
mm,
No. 7509.
57e Jaargang.
Feuilleton.
firma a. h. van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
iranco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en ooteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Qroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9-
Postbus 9.
Telephooo 19
INNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS ven
AMERSFOORT
maken bekend, dat het bureau van deu Burgelij-
keu Stand op Hemel vaa-tsdag voor bet pu-
bl ek geopend zal zijn des voormiddag! van 8'/j tot
9 uur uitsluitend tot het doen van aangifteu van
geboorten of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet geschieden
aan bet gemeentehuis, mondeling of schriftelijk
uiterlijk tuaschen 8 en 8'/t ure dea voormiddaga van
dien dag.
Amersfoort, 25 Mei 1908.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer Ge
meente, dut hot door den Directeur van 's Rijks
directe belastingen, enz. te Utrecht executoor »er-
klaard kohier No. 6 van de
Bedrijfsbelasting.
over het dienstjaar 1907/1908 aan den Ontvanger van
's Rijks directe belastingen alhier is ter ha"d gesteld,
aan wien ieder verplicht ia, zijnen aanslag op den
bij de wet bepaalden voet te voldoen.
Gedaan en jp de daarvoor gebruikelijke plaatsen
aangeplakt te Amersfoort den 26. Mei 1908.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIER8.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT;
Gelet op het adres van F. E. 8PELTEN om ver
gunning tot het oprichten eener ververij en katoen-
wasacherij in bet perceel, alhier gelegen aan een
steegje, uitkomende op de Appelmarkt, wjjk F, kada-
bekend sectie E, no 8455,
overwegende
dat don 27 April 1906 ten Raadhuize de gelegen
heid ia gegeven om bezwaren tegen het oprichten
in te brengen en alzoo ingevolge het bepaalde bjj
artikel 8 der Hinderwet voor den 27 Mei 1908 over
het verzoek zal moeten worden beslist
dat evenwel bet onderzoek, dat de beslissing dient
vooraf te gaan, nog niet zoo ver is gevorderd, dat
het voor genoemden 27 Mei geëindigd zal zjjn
Gelet op het bepaalde bjj bet. 2e lid van artikel 6
der genoemde wel
Besluiten
de beslissing over het in het hoofd dezes vermelde
verzoek te verdagen.
Amersfoort, 25 Mei 1908.
Burgemeester,en Wethouders van Amersfoort,
De Burgemeester,
WUIJTIERS
De Secretaris,
J. G. 8TENFERT
Werkloosheid.
Een feit is het, dat een groot aantal werk
lieden, juist tengevolge van de crisis, reeds
vele weken vóór hei optreden der commissie
m
Toch meende Dagmar alles te weten. Marianne
had hem van de weddenschap verteld; de baron
had daaruit en uit bet medelijden dat zjj hem laatat'a
avonds getoond had, de zekerheid gekregen, dat zjj
hem liefhad en dat nu maakte bem overmoedig eu
zoo opgewekt.
Zg was boos daarover en baatte zjjn lachen,
omdat zg wiat, zelf de oorzaak te sjjn van zgn
overmoed.
En hg dwong haar mede te lachen en in te gaan
op sjjn overmoedigen toon; zg moest dat doen, wilde
zg zich niet verraden. Maar hoeveel moeite zg zich
ook gaf, hg kende toob den atrjjd dien zg steeds
voerdebij wist hoe moeilijk het haar viel, hem
baar verachting niet te toonen. En dat maakte bem
eerst goed op dreef. Zonder bet met opzet bewerkt
te hebben, had bjj baar nu zoover als hg baar
hebben wilde: bet werd een nieuwe atrjjd tuaschen
Petrucoio en Katbarina. Nu was zij de f9eks die
bij temmeD moest tot zjj bem als haar heer en
meester herkende.
Dagmar haatte deu baron en zjj deed dit te meer
omdat zjj niet alleen voor zichzelf, maar ook voor
alle anderen comedie moest spelen, Terwjjl zg het
liefst was opgesprongen om zgn atem en zgn Uohcn
niet meer te hooren, moest zg nu rustig naast hem
bljjven zitten. Terwjjl zjj van boosheid en veront
waardiging wel bad kunnen weenen. moest sjj nu
lachen en tien houden alsof zjj zich koateljjk amu-
slacbtoffers waren der gedwungen werkloos
heid. Hiertoe behoorden enkele bouwam
bachten bijv. timmerlieden. Andere bouw
ambachten, hudden hoofdzakelijk door het
jaargetjjde hun werkzaamheden moeten ein
digen en vielen als zoodanig feitelijk buiteD
de motie (metselaars, opperlieden, grond
werkers, enz.), maar het bleek, dat om
welke redeu dan ook velen der daartoe
behoorende werklieden ook dringend steun
behoefden voor zich en hun gezin. Hier rijst
de vraag of uiet sommigen hunner, in hun
goede tijden, zoover in hun vermogen was
beter dan zij nu bleken gedaan te hebben
hadden behooren te zorgen voor het
•appeltje voor den dorst" voor den onver-
mijdelijken »kwaden tijd'', die hen jaarlijks
wacht.
De sub-commissie deed de ervaring op,
dat in dit opzicht en niet alleen bij de
bedoelde werklieden nog te veel zorg
loosheid bestaat, althans te vaak zelfs het
streven te eenen male gemist wordt om in
den aangegeveu zin meer bedacht te zijn op
toekomstige zorgen.
Hierbij wil de sub-comrnissie niet uit het
oog verliezen, dat vaak de looustandaard te
laag is om den huisvader zelfs in de goede
tjjden steeds in staat te stellen iets van zijn
verdiensten weg te leggen voor den kwaden
dag. Het bleek der commissie bovendien,
dat velen gebukt gingen onder verschillende
geldvorderingen ten gevolge van verschul
digde huishuur, onbetaald gebleven genoten
levensbehoeften, enz., waardoor, in de tjjden
van goede verdienste, het hun te eenen
male onmogelijk was geweest, spaarpennin
gen over te houdeo. Een groot deel der
volksklasse verkeert op die wijze voortdurend
onder deu druk van achterstallige schuld
en men moet zich er over verbazen hoe
het mogeljjk is, dat velen hunner onder de
kwade gevolgen der lage loonen en van deze
verkeerde economische bestaanswijze zich
hebben weten staaude te houden.
Tal van winkeliers zuchten in deze tjjdeo
over de oninbare posten, waarmede hun boe
keu gevuld zijn, eu het schijnt dat dit alles
zich zóo ingewoekerd heeft ia het leven,
vooral der lagere volksklasse, dat het lange
jaren zal duren eer verbetering verkregen
zal kunneo worden, ea de nadeelige gevolgen
van den toestand, óok de moreele, met goe
den uitslag betreden zullen kunnen worden.
Hoe dit ook zij, erkend moet worden, dat
het noodzakelijk is, in deze de hand aan den
ploeg te slaan. Het vraagstuk der werkbos-
heidsverzekering verdient dus urgente be
handeling op meer dan éen grond en meerma-
aeenle. Terwjjl bjj zweeg om ook anderen een» aan
het woord te laten, moest sjj hem vragen zijn
verhaal te vervolgen. Wanneer bjj, ala zjj piano
speelde de bladen omsloeg, wanneer zjj zich met
alle kracht beheerschen moest om in zjjn nabijheid
niet onrustig te worden en verkeerde toetsen aan te
slaan, moest zjj doen als was zjjn tegenwoordigheid
haar zeer aangenaam en als wus zij hem er dauk-
baar voor, dat hjj de bladen omsloeg.
Vroeger had zjj zichzelf voorgepraat en het ook
geloofd, dat zjjn verbljjf bjj hen een bruUliteit was
en dat dit baar ten slotte Koud liet. maar nu haatte
zjj bem en dat bij het bemerkte, dat zjj zich geen
moeite gaf haar gevoel voor hem te doen verande
ren, dat hij niets deed om haar beter te stemmen,
maar dat bjj over haar lachte en zich amuseerde,
vervulde haar telkens weer met hartstocoteljjken
loom tegenover hem. Eenmaal had zg zich bjjna
verraden. Zij moest wel even uit haar rol gevallen
zgn, want deu volgenden ochtend zeide haar moe
der: ,'tKwam mij gisteren voor alsof je niet gewoon
was tegen den baronjullie bebt toch niets gehad
Je hebt hem toch niets kwaljik te nemen?"
Het liefst zou ijj smakelijk gelachen hebben en
haar moeder geantwoord hebben.Maar mama, het
loont toch de moeite niet, met den baron over iets
quaestie te hebben," maar zjj had zich nog bedacht,
vond die woorden tooh wel wat gevaarljjk en zeide
heel eenvoudig „U vergist u mama U hebt zeker
een woord verkeerd begrepen.. De verhouding
tuaschen den baron en mg is de best denkbare."
Dal verblüdt mg," had haar moeder geantwoord,
.want hg ia eeu beschaafd on beminnelijk tnensch.
Ik verh ug mg voor hem, dat hg na vele moeilijke
jaren eindelijk zgn vroolgkheid teruggevonden heeft,
en het zou mij gespeten hebben, wanneer de eene
of andere quaestie zün verblijf hier, al was't ook
maar voor korten tjjd, minder aangenaam bad ge
maakt."
len werd in de sub-commissie besproken of
niet eeu meer permanente commissie dan
de tegenwoordige met dit doel in bet leven
geroepen zou bebooren te worden.
Bjj het persoonlijk bezoek in de woningen
der belanghebbende en hebben de commisie-
leden waar bet pas gaf niet nagelaten,
in bedoelden zin opbouwend, wil menop
voedend, te werk te gaan, door te wjjzen
op de hooge moreele waarde van het streven
althans om door eigen krachten zich en hun
gezin economisch staande te houden en steeds
bedachtzaam te zjjn op de zorgen, die de
naaste toekomst brengen zal. Voortdurend
werd getracht, aan de wekelijksche uitkeering
het karakter van een aalmoes te ontnemen,
niet alleen door de wijze, waarop die steun,
hetzij in geld of in levensbehoeften, aun de
hulpbehoevenden gebracht werd d. w. z.
zoo kiesch en min-aanstooteljjk mogelijk
maar ook door op de omschreven manier
aan bet huisbezoek bet karakter te geven
van belangstelling en welwillendheid.
Het behoeft geen betoog, dat alleen dèar
het huisbezoek plaats bad, waar men meende,
dat bet op den eenen of anderen grond nut
tig kon zijn.
Erkend moet worden, dat bijv. de vakver-
eenigingen van werklieden in bedoelden zin
in eigen kring reeds zeer gunstigen invloed
uitoefenen, zelfs zóo, dat het huisbezoek
bijna uitsluitend tot gezinnen van zoogenaamd
niet-georganiseerde werklieden kon beperkt
worden. Een woord van dank zjj bier tevens
opgenomen aan de vertegenwoordigers dier
vakvereenigingen voor bun belanglooze mede
werking, waardoor het mogelijk was, dat de
sub-commissie steeds over nauwkeurige
inlichtingen kon beschikken ten aanzien van
den omvang der werkloosheid en over de
urgentie van den te verleenen steun.
Ook hadden door bun bemiddeling de
uitkeeringen aan de orgauiseerde werklieden
plaats een taak, die veel moeite en zorg
van hen eisebte, ook omdat bijna de helft
der uitgekeerde bedragen zoogenaamd in
natura werd geleverd, d w. z. in den vorm
van eerste levensbehoeften, door middel van
gespecificeerde bons, die de commissie, naar
gelang van de beboetten van bet op zoodanige
wijze ondersteund gezin, verstrekte.
Aanvankeljjk werd slechts in enkele geval
len de steun in natura verstrekt en wel
waoneer gegronde reden bestond om te
betwijfelen of de bijdrage wel ten volle aan
het gezin, vooral aan de kinderen, zou ten
goede komen, wanneer die in geld werd
uitgekeerd. Aan iederen ondersteunde werd
volle vrijheid gelaten om voor die bons bij
Van dien dag af moest Dagmar nog vriendelijker
en voorkomendet tegen hem sgn om niet ander
maal een verdenking bjj haar ouders of bjj haar
suster op te wekkeo, want ook dese keek haar
meermalen teer onderzoekend aan, vooral t.adat
Hans haar gezegd had, dat de baron wel een wilde
jeugd achter zich had, maar nooit iets gedaan bad
waarover hjj zich behoefde te aobamen.
Dat had Alexa eigenlijk wat ontnuchterd. Zjj
bad zich al ingedaent in de rol van bescherm iter
en voorspreeksterzjj had er zich op verheugd,
voor hem in de bres te kunDen cpringen en haar
trotscbe zuster eens eenmaal ronduit baar meening
te kuunen zeggen en nu behoefde het niet. Maar
die ontnuohteriug duurde niet lang; zjj was bljj,
dat Hans zoo goed over den baron had gesproken
en dat deze iemand van nobel karakter was, waar
voor zij bem altjjd gehouden had.
Alexa was bljj, dat de baron hier was. Zjj ver
heugde zich over zjjn gezelschap, over de bjjna on-
geloofljjke vorderingen die hjj in het tennissen ge
maakt bad, zoodat hjj haar vaak versloeg; zjj was
bljj, onder zjjn leiding goed te leeren rjjden en
dacht niet gaarne aan den dag waarop hjj bun huis
zog verlaten.
Dagmar verlangde hoe langer zoo meer naardien
dag dat eeuwige comediespelen maakte haar moe
en zenuwachtig.
Zjj wist, dat hjj haar geheel doorzag. Hjj alleen
bemerkte bet beven van haar band, wanneer hjj
de ascb van zjjn sigaar deed in het aschbakje dat
zjj hem voorhield of wanneer zjj hem een kop koffie
of thee aanreikte. Hji alleen ook boorde hoe haar
stem soms van innerlgke ontroering trilde, al deed
zjj ook nog zooveel moeite dat te verbergen. Zjj
had alles willen doen om hem te ODtvluobten voor
altjjd «d tooh bleef zjj zitten en praatte en lachte
en sohertace, alleen om hem niet den triomph te
gunnen van te kunnen zeggen.Dagmar geeft den
den door hem verkozen winkelier de levens
behoeften te gaan halen, die er op vermeld
waren. De sub-commissie meeude op die
wjjze te bereiken, dat iedere winkelier zijn
eigen klanten zou behouden.
Spoedig groeiden de aanvrageD naar uit
keeringen in bons in plaats van in gele sterk
aan, aan welke verzoeken de sub-ccm missie
gevolg gaf, omdat op die wqze moeder de
vrouw bet best geholpen was en z\j bot best
over de behoeften van het gezin koi oor-
deelen.
Toen bleek, dat velen met die boos niet
altgd gingen naar bun gewonen winkelier,
doch naar andere leveranciers, hetzij omdat
zjj meenden, dat die betere waar honden
leveren, hetzjj omdat er overwicht op de
bons werd gegeven door sommige leverancier»,
omdat die bons feitelijk contante waarde
bezaten en aanstonds door den leve-ancier
bij den Penningmeester in geld omgewisseld
konden worden. Hierdoor ontstonden klachten
van de zjjde van enkele winkeliers, die bun
boek vol geborgde leveringen haddei staan
en thans die zelfde klanten bun deur zagen
voorbijgaan. Een beroep op bet billikbeids-
gevoel dier ondersteunden om bur eigen
leveranciers met de levering der op de bons
vermelde winkelwaren te belasten, vond niet
altjjd ingang.
De sub-commissie zag in, dat bie goed
haar bedoeling ook geweest was, zij toch
beter zou doen zich te onthouden ran een
op die wjjze ontstane inmenging in de kwestie
van vraag en aanbod der eerste levensbe
hoeften hier ter stede.
Daarom werden de uitkeeringen in bons
weder beperkt tot ben, die, zooals ce gang
bare volksterm, luidt, „voor een dubbeltje
dorst bebbeD, zoodra zij een stuiver ontvan
gen" en dezulken zijn er helaas in onze
Gemeente, ook onder de gedwongen werk-
loozen niet zeldzaam.
Dat de sub-commissie bij bet vaitstellen
van bet aantal, den vorm en bet bet rag der
verschillende uitkeeringen, niettegenstaande
baar voortdurende onderzoekingen, wsl meer
dan eens misgrepen zal hebben begaan
niemand kao méér daarvan overtuigd zjjn,
dan zij zelve. Ook begreep zjj want haar
taak is vaak oodankbaar geweest dat
critiekop barer handelingen niet zou uitlvjjven.
Een welwillende waarschuwing, lie zij
ontving betreffende de mogelijkheid vaneen
misverstand in de opvatting van belang
hebbenden (omdat aanvankelijk de boi s door
de bemiddeling van een zelfde commissielid
tot de rondbrengers geraakten) deed ce sub
commissie er toe besluiten, bet set rij ven
atrjjd op; xjj verlaat het slagveld".
Hedenavond nu was het geaprek bjjtonder leven
dig. Er was 'aoc-itends een brief van den Ui draad
gekomen, dat hjj eindel jk van sjjn laage dienst en
verlofreia teruggekosrd was en gaarne deu vol| enden
dag op GründiDgen sou willen diueeren. Nat mrlgk
bad men dat gaarne toegestemd en nu, evenal reeds
voor en aan tafel, werd levendig gepraat overi le des
landraad ten deel gevallen onderscheidingZyne
Majesteit had hem en sjjn nakomelingen i t den
erfeljjken adelstand verhev n.
De meeningen daarover waren seer verdeel I.
De gravin verheugde sioh, dat sjj nu miit éen
burgermenach minder behoefde om te gaai. «n dat
de laudraad nu bjjna even hoog was, al boei'el er
Datuurljjk tuaschen ouden en nieuwen ade een
groot verschil bleef bestaan. Maar toch wai haar
vreugde niet soo heel eobt. Zjj nam dit standpunt
inmen kan vandaag niet tegen iemand ggen
van dit oogenblik af ben je van adel, en met kan
van soo iemand ook niet verlangen, dat bjj sioh
dan voelde en gedroeg ala menaohen van oiden
adel. Zooiets moeat den menscben aangetoren
sjjn.
De graaf was bet daarmee niet eens. Bjj uitson
dering verkondigde bjj sjjn eigen meeoiDg, ofn ïoon
bjj ala vrjj man bad kunnen laten en doen wat
hjj wilde en das ook sjjn vrouw geljjk had sni man
geven.
.Wat jjj daar segt, Const-»nee, ia aleobta ut op
sekere hoogte waar. Ik sou seggen, dat je |sljjk
hebt waar het betreft het persoonljjk geven van
een adelljjken titel, die met den dood opho idt;
maar met den erfeljjken adel ia het tocb haal wat
andera. Denk aan je eigen familie en aan de m jan.
Wjj hebben toch óok voorouden die niet van tdel
sgn."
(Wordt vervolgt.)