Dinsdag 7
1908.
mm,
No. 7527.
57e Jaargang
Feuilleton.
1ï1'
UITGAVE
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
u> MKRSFOOKT.
Verschijnt Dinsdag Donder day- en Zaterdagmiddag. Abonnement per maanden fi.
franco per post 1.-15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer40 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosieloos. Legale, ofïicieële- en onteigenings-
mivortentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden, de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Postbus 9.
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT.
brengt t.r kennis van bel ng'iebhenden, dat vol
gen» medeileeling van den Minister van Oorlog
icbielorfeningen zullen worden gehouden:
a. Op 7 en zoo uoodig ook op 8 Juli van het
fort Pampus. Er zal gevuurd worden met kanonnen
van liebt kaliber (G c.M.) waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector, begrensd door de richtingen
O. t. N. door Oost lot Z. O. t. Z. (67'/i°) tot op 4500
M. van bet fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van bet
foit Pampus een roode vlag waaien van minstens
éen uur vóór den aanvang der schietoefeningen tot
aan het einde daarvan; bovendien zullen tegelijker
tijd roode vlaggen waaien van de batterijen Diemer-
iiam en Duigerdam, de WeBtbatterij nabij Muiden
en den kerktoren te Muiderberg."
b. Op 8 en zoo noodig ook op 9 Juli aan het
fort Hoek van Holland. Er zal gevuurd worden
met kanonnen van zwaar en middelbaar kaliber
(24 en 15 c.M.) in de richting W. t. Z. waarbij on
veilig wordt gemaakt een sector, gevormd door bet
fort, een lyn in de richting van een roode vlag op
het vuurpijl toestel nabü den Zuiddam en een lijn
in de richting W. N. W. van het fortde afstand
wordt 9000 M. van bet fort.
Op de dBgen waarop gevuurd wordt, zal van het
fort eene roode vlag waaien van minstens éen uur
vóór den aanvang der schieloefeningeu tot aan het
einde daarvan.
Amersfoort, 6 Juli 1908.
De middenstand en de
gasprijs.
In ziju rubriek „Economische belangen
van den middenstand" schrijft het Orgaan
van den Ned. Bond van vereenigingen van
den bandeldrijvenden en industrieelen mid
denstand:
Er is in verscheidene steden in de laaiste
jaren door middenstanders gesproken over
de wenschelijkheid van een billijker gasprijs
Dat de middenstander, en meer in het bij
zonder de winkelier, hierom vraagt, is een
gevolg van de in de meeste plaatsen be
staande onbillijke regeling der gasprijzen.
De krachtgas-verbruikers zijn in vele plaat
sen er beter aan toe dan de lichtgas-verbrui
kers. Door de directies der gasfabrieken
wordt betoogd, d it wegens de afname v,m
bet motorgas over dag dit werkelijk goed-
koopor geleverd kan worden dan het avond-
gas. De directies zijn dan ook niet te vin
den voor een billijker prijs voor groote licht
gasverbruikers als o.a. de winkeliers. Volgens
de redeneering van de gasfabriekdirecties is
«Wie is dsn do tweede dame?" vroeg da gravin.
Z\j bad zich tot dusver niet bemoeid met het
gesprek, dat haar niat interesseerde. Eerst toen zij
hoorde, dat hnar zoon niot deze menscben zou uit-
genoodigd worden, werd zjj opmerkzamer. Zoo hco-
lemaal in orde vond zij de zaak niet; de baron,
Hans, een jongedame, nog een heer en dame
hoe kwam de baron, dien zij voor een model van
soliditeit hield, plotseling aan zooveel onbekende
dameskennissen
En ook vond zij het niet geschikt, dat hjj daarvan
sprak in tegenwoordigheid van haar dochters. Dat
het te doen was om een fuif in een ohambre sépa-
róc was immers duidelijk.
„Maar mevrouw, die andere dame is natuurlijk
Claire's moeder en die andere heer hsar vader. Die
zijn toch hij het mealellen de hoofdza.k. De doch
ter is ten slotte maar een aangename toegift,"
„Ah, juist; ik had u niet goed begrepen."
De gravin was werkelijk wat verlegen. Haar
woorden getuigdon van weining tact, maar de baron
gleed er snel over heen.
„U moet mijn vriend, den geheimen regeerings-
raad, leeren kennen, graaf. Ik geloof, dat die nog
meer van écarté houdt dan u."
„En dat zegt u mij nu eerst. Dien man moet ik
leeren kenn n, ul woonde hij op Spitsbergen en ik
aan de Zuidpooldien moet u mij bier brengen,
dood of levend, en wanneer hjj niet wil, stuur me
de kostprijs van het motorgas belangrijk
lager dun van het lichtgas.
De directeuren denken daarbij echter niet
(het is hun ook niet kwalijk te nemen, want
zij boschouwen hun fabriek als een zuivere
koopmansall'aiie) dat in bet overgroote deel
der plaatsen, waar een gasfabriek door de
Gemeente geëxploiteerd wordt, de gasprijs
eigenlijk geregeld wordt naar hel bedrag,
hetwelk de gasfabriek jaarlijks in de gemeen
tekas heeft te storten. Deze bedrijfswinst
mag dus beschouwd worden als een indi
recte belasting.
Nu is het toch een feil, dat de winkel
stand tegenover do particulieren een zeer
hoog bedrag in die indirecte belasting bij
draagt, terwijl verscheidene particulieren een
veel grooter bedrag in die belasting behoor
den bij te dragen.
Ten opzichte van de moior-gasverbruikers
staat de winkelier, magazünhouder, enz. vrij
wel gelijk, want wat de motor is voor een
fabi iok, is de gasverlichting voor een wiukel.
In de plaatsen, waar men tusschen motorgas
en lichtgas onderscheid maakt, dient de mid
denstander den strijd aan te binden om te
trachten het idee ingang te doen vinden, dat
gas voor verlichting van winkels, magazijnen,
werkplaatsen, enz. is gelijk te stellen met
motorgas en beide gassoorten ills abedrijfs-
gas" dienen gekwalificeerd te worden.
Natuurlijk is een bespreking over den gas
prijs, zooals die in iedere Gemeente geregeld
is, niet mogelijk, Wij wenschen ons slechts
te bepalen bij Schiedam, waar degaskweslie
eenige weken geleden aan de orde is geweest.
De loop der zaken aldaar heeft geleerd, dat
door den middenstand veel meer de aandacht
op deze belangrijke aangelegenheid moet
gevestigd worden.
De gasverkoop bedroeg in de laatste twee
jaren te Schiedam
1906
lichtgas: 1 194570 M3
kookgas: 231976 M3
motorgas: 2I5976M3
inuntgas: 235166 M3
1907
lichtgas: 1280 021M3
kookgas: 317 402M3
motorgas150 434 M3
muntgas 267 967 M3
Deze cijfers toonen aan bij
lichtgas een vermeerdering van 85 451 M8.
kookgas 85 4^6
motorgas vermindering 65 542
muntgas vermeerdering 32101
Door B. en W. was aan den Gemeente
raad voorgesteld, de prijzen van kook-, motor-
eD muntgas te verlagen. De belangen van
den middenstand werden daurbij natuurlijk
weer over het hoofd gezienzooals men
dan een telegram, dan kom ik om een paar avon
den met hem te spelen."
„Maar Eduard, hoe kan j men nu zóo verslaafd
ziju aan het spel."
„Och w«t! Ieder heeft zijn liefhebberijen. Ik de
mjjue - „en jij de jouwe," wildo hij zoggen
maar hy zweeg.
„Weet u waf," zeide de baron, „gant u met my
mee. Uw zoon zal er zeker mee ingenomen zijn, u
eens een paar dagen bij zich to hebbeu."
„Ja, ga mee, papa," zeide Alexu. „Het zal ook u
goed doen. er eeus een paar dagen uit te zyn."
„Ik zal wel oppassen," riep de graaf, maar de
blikken van den baron en vau Alexa hielden bern
van verdere uitl ggingeu terug. Zy begrepen hem
ook zóo; hij bad niet den moed, dadelijk mede te
reizen, van begiu af ziju handen te steken in dit
spelletje en dan eventueel later tegenover zyn vrouw
als boosdoener te staan. Wanneer bet op daden aan
kwam' wilde hij wel meedoen, maar hjj oordeelde
het, zyn vrouw kennend, beter de voorbereidingen
tot dit zaakje, naar welks afloop ook by erg be
nieuwd was, aan den baron over te laten.
De gravin wierp hem een dankbaren blik toe.
Zij was iuderdaad bang geweest, dat hy op het
voorstel van den baron zou ingaan. Nu was zy ver
heugd, dat zyn „beter ik" op het laatste oogenb'.ik
toch de overwinning bad behaald op zyn hartstocht
voor bet spel. Eu daarom bood zij hem by het naar
bed gaan met een voor baar ongewone zaohtheid
haar voorhoofd aan voor een kus: „Ik ben trotach
op je geweest, Eduard; zichzelf te overwinnen,is
de grootste overwinning Wat had die geheimraad
van je moeten denken wanneer jy, een wildvreemde,
gekomen was om met hem te kaarten. Ik zag, dat
het je moeite kostte, er niet op in te gaan."
„Ja. gemakkely- viel h(t my niet."
„Dat weet ik. Maar de beloning zal dan ook niet
uitblijvenmaar in den loop van den avond is my
toch iets niet duidelijk geworden; iets is er niet in
uil het bovenstaande staatje ziet, behoorden
de lichtgasverbruikers nog wel tot de groot
ste afnemers
Lie lichtgusprijs bedraagt te Schiedam 7
cent en het kook- en motorgas kostte vóór
de nu ingevoerde verlaging 5.03 ct.
De voorgestelde verlaging bracht den
prijs voor kook- en motorgas op 4ya cent
en liet den lichtgasprijs onveranderd. Dat
die twee gassen nu juist niet allereerst in
aanmerking behoorden te komen, zal dui
delijk blijken uit de volgende cijfers
In ile 50 grootste sleden van Nederland,
waarvan Schiedam de 18e plaats iueemt,
waren de prijzen van motorgas eu lichtgas,
als volgt
motorgas. l)
9 een prijs van 7 ceut.
1 6»/a
20 6
2 51/*
115
2
gewoon lichtgas.2)
In 2 een prüs van 9 cent.
4 8
37 y2
.,181
:;.3iïh
Het voorstel van B. en W. werd slechts
door éen lid (een winkelier) bestreden. Dit
lid bepleitte de noodzakelijkheid van ge
lijkstelling van den gasprijs voor alle be
drijven en een andere regeling ten opzichte
van het particulier verbruik.
Door niemand werd dit betoog weerlegd
maar door twee leden van de Gascommissie
werden de voorstellen van B. en W. verde
digd uitsluitend op financieele overwegingen.
De financiën van de gasfabriek zouden te
voel er door lijden, als men den gasprijs
voor winkels, enz. lager ging stellen.
Uit dit alles valt voor den middenstand de
conclusie te trekken, dat de neringdoenden
moeten trachten, daar waar zulk een gas-
prijsverdeeling bestaat als te Schiedam, ver
andering te brengen en op te komen voor
een billijker gasprijs. De verdeeling moet
Gouda, Groningen, Tilburg, Vlissingen en
Bergeu-op-Zoom moesten buiten deze opgave ge
laten worden.
Tilburg, Venlo, Bergen-op-Zoom en Bussum
bleven buiten beschouwing.
„Maar,, juflrouw Claire is een voornaam en beven
eiken twjjfel verheven meisje."
„Naluurlyk, want anders zou de baron het toch
niet gewaag.l bobben, iu onze tegenwoordigheid over
baar te spreken. Dat bedoel ik ook niet. Je hebt
me verkeerd begrepenik bedoel maar, dat de ba
ron zich met haar zal verloven".
„Maar Constance!"
Al was hy geen meester in het veinzen, ditmaal
gelukte bet hem uitstekend.
Zij was blij, weer eeus verstandiger te zyn dan
haar man.
„Wat heb je toch een benijdenswaardig kinderlijk
geloof behouden, Eduard maar dat maakt je blik
soms niet beider. Ik zie scherper. Pas op, ik vergis
me niet. Eu wanDeer hy zich engageert en dal
doet hy zeker dan wil ik je beloonen voor je
weigering van hedenavond. Dan vragen we niet
alleen Claire, maar ook haar ouders tij ons; dat
ziju we ook aan den baron verplicht. Wij alleu zyn
veel vau bem gaan houden eu dus moeien we ook
zyn meisje met open armen ontvangen".
„Ja, doe dat, Constancebeloof mij, dat jo recht
hartelijk tegen haar zult zyn".
„Zie je nu in, dat ik gelyk heb? Die plotselinge
reis, dat toevallige samentreffen met een paar oude
vrieuden, die lofzang, welke by nu reeds op Claire
hieldjawel ik ken de maDneu".
„Dat schijnt mij byna ook zoo", zei de graaf.
En deze lof stemde haar zóo verheugd, dat zjj hem
ten tweeden male bet voorhoofd voor een kus aan
bood.
Twee dagen later ging de baron op reis. Ea het
geschiedde zooals de gravin voorspeld bad; na nau
welijks drie dagen kwam er een telegram„Ik heb
mij .met Claire.de dochter van mjjn oude vrienden,
verloofd".
Dat bericht braoht natuurlijk een geweldige op
schudding teweeg.
worden: bedrijfsgas (motorgas en gas
dienende voor de verlichting van winkels,
en*.), kookgas, muntgas eu gewoon
lichtgas (particulier verbruik). Zoo dit
niet kan, dan in ieder geval een billijkei
prijs voor gas, dienende tot verlichting var
winkels, enz.
Misschien kan tnen elders wel bereiker.
wat te Schiedam nog niet verkregen kon
worden. Laat men dus daar waar de midden
stand in den Gemeenteraad betere vertegen
woordigers beeft menscben die begrijpen
dat de middenstand evengoed als de werk
mansklasse dient geholpen te worden wan
neer het noodig isdeze zaak met de noc-
dige aandacht bestudeeren.
De leuze van den middenstand kent me a
nu. Laat u, middenstanders, niet ontmoed -
gen door hen, die beweren, dat onze actie
toch niets baat. En, indien de eerste pogin
gen niet mochten slagen, toont u dan nint
verslagen, doch blijft strijden met het vol.e
bewustzijn, dat hier rechtvaardigheid cn
billijkheid behooren te zegevieren.
De werkman heeft zijn muntgas en de ver
bruiker van motorgas betaalt voor z(n
gas een zeer laag bedrag. De neringdoende
binde dus overal den strijd aan om bok in
betere conditie te komen.
Een klein volk.
Telemaehus is na vele omzwervingen ook
in West-Europa gekomen, deeli zijn bevin
dingen mede aan de „Nieuwe Zutfensche
Courant" en schrijft over een klein volk, cat
hy aan de stranden van het Westen aantrof:
En dan is er een klein volk, wonende a in
de stranden van het Westen. Veel minder
dan de broedervolken offert bet op de altaron
van den krijgshafligen Ares. Het bezit wel
werktuigen ter vernieling, maar klein in hos-
veelheid. Het beeft wel eeoige schepen ge
bouwd, maar klein zijn ze in aantal en latg
van boord, dun van pantser en nietig in ve •-
gelijking van die zijner buren. Toch meeiit
het daarmee zijn vijanden van zich af le
kunnen houden.
Een dapper volk, steuoende op eigen kracht
Neen, wat nog het zonderlingste van alles is
vandit barbareu volkje,dat het wil, dat die werk
tuigen zorg voor zich zelve zuilen dragenen
deu vyaud bevechten zonder krijgers. Slecht
een klein deel der jongelingen oefent zich iu
den wapenhandelde anderen oefenen ziel.
in heel fraai en overtuigend rudeneeren
Vereenigingen van jonge dit eo van jonge
De gravin straalde van geluk over baar scherpen
blikAlexa verheugde zicb als een kind op bet
bezoek van Claire, die men dadeljjk besloten bad
uit te noodigen, en de graaf stapte in de kamer op
en neer, telkens weer zeggend „Die baron ja
zie nu eens stille waters hebben diepe gronden.
Wie had d&t nu gedaebt I Alles zou ik eerder voor
mogelijk hebben gehouden, dan dat de baron zich
nog zou verloven."
„Waarom zou de baroo zich niet verloven vroeg
Dagmar, de eeuige die door het bericht van den
barou meer dan verrast was geweest en die baar
verwondering en ontgoocheling ja dat óok
door niets verraden mocht. „Dat is toch zijn recht.
En wanneer hij iemand vindt die van hem houdt
Myu smaak zou by niet zyn. Maar voor die Claire
is hij goed genoeg."
„Oho", zeide de graaf. „Eerstens is het juffrouw
Claire" en niet „die Claire". Denk daaraan eens en
vooral. Verder is de barou een gentleman van top
tot teen. Wanneer jy om de eene of andere reden
minder van bem houdt, is dat jou goed reobtmaar
ik verbied je eens en vooral, dat op een dergelijke
wyze over myu gast gesproken wordt."
Met zooveel energie bad de graaf sinds lang niet
gesproken. En niet alleen Dagmar, maar ook de
andoren feeken bem zeer verbaasd aan.
Wanneer bij onder andere omstandigheden door
die algemeene aandacht licht tot twygen gebracht
zou zyn, hij praatte in dit geval door.
„Ik herhaal, Dagmar, ik verbied je, dat je zoo
over den baron spreekt. Hy is iemand van den
zelfden stand eu beschaving als ik, je broer Hans
en al one andere kennissen. Ik moet niet aan
deu dag denken waarop hy ons zal verlaten, en
wauneer ik een mogelykheid zie om hem langer
te houdeB, dan zal ik dit met beide bauden aan
grijpen."
(Wordt vervolgd.)