Zaterdag 10
October 1908.
No. 7569.
58e Jaargang.
Stadsnieuws.
FIRMA A. H. VAM CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden /"l.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij rogel-
abonneraent reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en ontoigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Oroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de inoasseerkosten in rekening gobracht.
BUREAU:
KORTE6RACHT9
Tolophoon 19,
Zelfbestuur der Gemeenten.
Zoolang de Gemeentewet bestaat, heeft er
verschil van meening geheeracht over de
vraag langs welken weg bet Hoofd der
Gemeente dient benoemd te worden.
Staatslieden van gezag en naam hebben
zich uitgesproken voor het overlaten vau de
Burgemeesterskeuze aan de Gemeenten zelve,
hetzij rechtstreeks door de gemeentenaren,
hetzij door den Gemeenteraad, in menig
vreemd land geschiedt dit en bevindt men
er zich wel bij.
En geen wonder. Er beslaat dam immers
alle reden om te verwacbteD, dat de waar
digste, de meest geschikte voor dat hooge
ambt wordt aangewezen, terwijl er ook
waarborgen aanwezig zijn, dat de Burge
meester door eu door bekend is met al wat
nuttig en noodig is in de Gemeente.
De benoeming van don Burgemeester door
de Koningin buiten de Gemeente om, zonder
deze er maar eenigszins in te kennen, moet
herhaaldelijk aanleiding geven tot minder
aangename verhoudingen, vooral wanneer,
met voorbijgang van personen uit den eigen
kring die zichzelf geschikt achten of voor
het ambt als aangewezen schenen, vreemde
lingen worden benoemd, die in de Gemeente
niet bekend waren en het vertrouwen nog
moesten winnen.
Toch heeft ook deze wijze van benoeming
veel voor. Aan plaatselijke partijzucht en
onderlinge ijverzucht blijft de keuze nu
vreemd. De Uegeeriog, verre staande boven
alle kleingeestig gedoe, kan onpartijdig blij
ven 6D, de beschikking hebbende over een
aantal bekwame mannen, voor elke Gemeente
den meest geschikte» aanwijzen, die op zijn
beurt boven de partijen kan staan. Met de
benoeming van een vreemdeling behoeft
een ingezetene zich niet gepasseerd te achten.
Er is bovendien een omstandigheid in de
samenstellling onzer Staatslichamen en de
daaraan verbonden rechten en verplichtingen,
welke de benoeming des Burgemeesters dooi
de KoDingin beslist noodig maakt.
Het is dit, dat de Gemeenteraden de taak
hebben om de wetten des Rijks uit te voeren.
Hierdoor wordt de Burgemeester niet al
leen het Hoofd der Gemeente, die de be
langen vau zijü kring heeft te behartigen,
maar hij is óok de vertegenwoordiger dei-
Koningin, als hoedanig hij er tegen heelt te
waken, dat er besluiten worden genomen
door den Raad, welke in strijd zijn met het
algemeen belang of met de wetten des lands;
hij heeft óok te zorgeD, dat er uitvoering
wordt gegeven aan de wet en dat deze be
hoorlijk wordt nageleefd.
De Regeering moet biervan in elke Ge
meente verzekerd zijn eD moet daarom de
Burgemeestersbenoeming geheel aan zich
houden.
Wordt derhalve ooit in ons land over
gegaan tot het aanwijzen of benoemen van
den Burgemeester door de Gemeente zelve,
dan moet voor de uitvoering va» de Rijks
wetten een nieuw stelsel in het leven ge
roepen worden. Dan zal bet noodig zijn, op
de wijze als in Duitschland, afzonderlijke
instellingen met Rijksambtenaren te schep
pen, die voor iedere Gemeente, of voor een
kring van Gemeenten, het Staatsbestuur
vertegenwoordigen en zorgen voor uitvoering
en naleving van hetgeen door dat Staats
bestuur voorgeschreven wordt.
Aan den Gemeenteraad blijft dan slechts
de behartiging der zuiver plaatselijke ge
meente-huishouding.
In een dezen zomer gehouden bijeenkomst
van den pas opgerichten Bond van anti-
revolutionnaire Gemeenteraadsleden werd
door dr. Kuyper een rede gehouden, waarin
hü uitsprak, dat de Bond van meet af door
een grootscbe gedachte bezield moest wor
den en wel de instelling van een geheel
zelfstandig Gemeentewezen.
Hij acht het beslist noodig, dat de Bur
gemeesterskeuze kome aan de Gemeenten
en dat dezen worden ontlast van de uitvoe
ring der Rijkswetten.
Het kan niet ontkend worden, dat dit
veel zou bijdragen tot vereenvoudiging van
de gemeentehuishouding en tot verlichting
van de taak des Burgemeesters. Hoe langs
zoo meer toch wordt deze een Rijksambte
naar, de man, die, zooals de Burgemeester
van Amsterdum in de Eerste Kamer klaagde,
klaar moet staan voor het verrichten van
allerlei boodschapperswerk.
Vooral van Raadsleden in kleine Gemeen
ten is het niet te vergen, dat zij zich op
de hoogte stellen van allerlei Rijkswetten
en uitvoeriug geven aan de voorschriften,
waarvan zij het belang niet kennen en de
strekking niet begiypen. En, wat vooral
niet vergeten mag worden, misschien zou
dan afdoende verbetering zijn te brengen
in den financieelen toestand der Gemeenten,
die door de bestaande verhoudingen dikwijls
zoo deerlijk in de war is geiaakt.
't Is waar, het Ryk vergoedt aan de Ge
meenten de kosten van de uitvoering der
Rijkswetten, maar het volgt daarbij een stel
sel, waardoor hier te weinig, daur niet ge
noeg wordt gegeven. Nergens is men daar
over tevreden.
Toch zal het by het roepen om een zelf
standig Gemeentewezen allereerst noodig
zyn, vast te stellen, wat daaronder verstaan
moet worden.
Er zijn reeds termen gïuoeg gevonden,
termen die zich als leuze by verkiezingen
uitstekend laten gebruikenmaar als Tiet
lied van een zelfstandig Gemeentewezen
wordt nagezongen, mag men toch vragen,
wat daarmee precies bedoeld wordt.
Een Burgemeester, die weer burger-vader
wordt; de ontlasting der Gemeenten van de
uitvoering der Rijkswetten maakt toch het
Gemeentewezen niet meer zelfstandig dan
het nu is
Het is waai-, de gemeente-huishouding
wordt daardoor eenvoudiger, beter misschien;
maar met zelfstandigheid hreft dit niets te
maken. Thans immers zyn de Gemeenten
in de regeling van zuiver huishoudelijke
aangelegenheden óok volkomen vry. liet
toezicht van Gedeputeerde Staten zal toch
niet als een hinderlijke belemmering onder
vonden worden
Moet misschien een zelfstandig gemeente
wezen beteekenen, dat geen ander college
dan de Gemeenteraad met den burger-vader
iu de Gemeente iets te zeggen mag hebben?
Dat is haast niet te denken.
Want daarmee zou de bund tusschcn tie
verschillende doelen des lands geheel worden
verbroken en zou het onmogelyk zijn, wetten
en voorschriften te me ken, welke voor hut
heele land gelykelyk golden.
De Staat is éen groot gehoel en wie daar
van eeu deel uitmaakt, heizy als individu,
hetzy als corporatie, moet van zijn vryheiu
en zelfstandigheid iets prys geven, voorzoo
ver de belangen van dat geheel zulks eischen.
Alleen wat privaat terroin is, kan in vol
komen zelfstandigheid beheerd worden
doch naarmate do Staatsbemoeiing zich ver
der uitstrekt, en dat is gelukkig steeds het
geval, naar die mate wordt het eigen terrein
steeds meer beperkt.
Zelfbestuur aan Gemeenten is een term,
een leus, op 't oog heel aantrekkelijk maai
bij nader onderzoek niet uilvoerbaar.
Vooral, wyl er zoo weinig houvast aan is.
In art. 61 der Gemeentewet worden de
vereischten opgesomd, die men moet bezit
ten om tot Burgemeester te kunnen worden
benoemd. Als een dier vereischten wordt
daarin gesteld, dat de benoemde persoon
ingezetene is der Gemeente. Eeu volgend
lid bepaalt echter, dat «in het belang dei-
Gemeente» daarvan kan worden afgeweken.
In de laatste 25 jaar hadden 1652 Burge
meestersbenoemingen plaats. Van die 1052
Burgemeesters waren er 624 ingezetene der
Gemeente, waarvoor ze benoemd werden,
en 1028 niet-ingezetene. In 35% werd dus
de regel van art. 61 dor Gemeentewet op
gevolgd, en in 65% de uitzondering. Toch
laat men by elke herziening der Gemeente
wet het voorschrift van art. 61 onaaugeroerd.
Het drietal waaruit een predikant by de
Ned. Hervormde gemeente hier zal gekozen
worden ter vervulling van do vacature, ont
staan door het overlijden van ds. H. J. ter
Haar Romeny, is gistoravond saamgesteld
als volgtds. K. den Hollander, te Nyehaske
ds. F. G. Hospers, te Kethel en Spaland
ds. E. Warmolts, te Ter Aa.
Tot substituut-of'liclor van justitie b\j do
Arrondissementa rechtbank te Utrecht is be
noemd rar. A. A. Cnopius, thans in gelyk
ambt te Alkmaar.
De heeren E. L. Visser, T. van Daal en
J. Siunige zyn door den Commissaris der
Koningin met ingang van 1 Januari 1909
herbenoemd tot zetter voor 's Rijks belastingen.
De Burgemeester is, overeenkomstig bet
verzoek van don Minister van Binnenland-
scho Zaken, uitgenoodigd voortaan iedere
drie maanden aan den Inspecteur van den
Arbeid mededeeling te doen van de door de
Gomeonte-politie gedurende dien tijd gecon
stateerde overtredlugen der Arbeidswet en
die mededeeling in te richten volgens eon
vastgesteld iormulior.
De Gemeente is Donderdag door aankoop
eigenares geworden van bet huis van den
heer D. Zoetmulder aan den Wostsingel,
nuast het Raadhuis.
Het plaatselijk telefoonnet is uitgebreid mei
de volgende aansluitingen201 luitenant A.
Josnphus Jitta, Utiechtscheweg 84; 202 de
hoer M. van der Weido, Beekesteinschelaan
24eu 203 G. van du Kamp, Aruhomsche-
straat 3.
In AVereldkrooiek", »Do Week" en „De
Prins" is opgenomen een good gelijkend por
tret vun wijlen den boer C. Th. van Beek.
De heer C. Th. van Beek heeft o.a. ge-
legegateerd f 10000 aan do R. K. armen,
f7500 aan de kerk van O. L. V. hemel
vaart, f 1000 aan de St. Henricus-kerk en
f20000 benevens de huizen aan Zuidsingel
en St. Andriesstraat aan het St. Elisabeths
gast- of ziekenhuis.
De hoer A. E. van Arkcl, Burgemeester
van Hoevelaken, doch hier woonachtig, zal
zich weldra metterwoon vestigen to Hoeve
laken.
De sigarenmaker J. de Gans zal 23 Oc
tober onafgebroken 25 jaar werkzaam zyn
in de «Nederlandscbe tabak- en sigarenfa
briek» van den hoer G. van Dorssen, welke
dien dag dan óok een kwart eeuw bestaat.
Te Culumborg is Dinsdagnacht overleden
pastoor G. L. Rinkel, van de Oud-Roomscho
gemeente, die verleden week een puistje aan
de hand openkrabde, heigeen bloedvergifti
ging ten gevolge had.
Kapitein jhr. J. A. A. von Schmid, sedert
21 Januari 1907 op non-activiteit te Amster
dam, is met ingang van 16 October in acti
viteit hersteld en ingedeeld by het 5e regi
ment infunterie.
De by het le regimont huzaren nieuwbe
noemde luitenant-kwartiermeester J. M. de
Vries werd hedenochtend beöedigd voor het
front der eskadrons van hier en uil Amster
dam, welke daartoe op do heide by Bussum
waren saamgekoman
Het voetbal-program voor morgen ia:
Quick 1 te Arnhem togen Vitesse.
Quick 2 te Bussum tegen Allen Weer
baar.
Quick 3 hier tegen Kampong, uit Utrecht.
H. V. C. 2 hier tegen Voorwaarts uit De
Bilt.
De A. N. W. B. hooft het licht doen zien
den wederom veel vermeerderden Haten druk
van het eerslo deel van zyn Reiswyzer.
Dat deel omvat de provinciën Utrecht,
Noord-Holland, Zuid-Holland ou Gelderland
en de groote verkoerswego naar België.
Do pi-ys voor de Bondsleden is slechts 75
cent.
Tegen twee uur hedennacht word het 5e
regimont infanterie gealarmeerdalles word
in gereedheid gebracht als voor mobilisatie
en om zes uur rukte het korps uit in de
richting van Woudenborg.
In du buurt van die Gemeente werden
hedenmiddag do by het korps nieuwbenoemde
officieren beëedigd en in functie gesteld, de
heeron C. Sisseluar, G. Bos en J. W. Wille,
de laatste van de Militaire administratie.
Donderdagavond wordt, met welwillende
medewerking van mej. F. H. de Liat, sopraan-
zangeres uit Utrecht, den heer M. W. Patri,
orguni9t uit Utrecht, en onzen stadgenoot
den hoor G. K. G. van Aakon, in de Sint-
Joriskork eon concert gegeven ten hate van
het bouwfonds dor Chr. Jongelings-vereeni-
ging Ps. 119:9.
Het programma omvat: Preludium en
fuga voor orgel, J. S. BachAria voorsopraan
met viool-solo en orgelbegeleiding uit can
tate 36, J. S. Bach; Larghetto voor viool
met orgelbegeleiding, W. A. MozartSonate
no. 6 voor orgel, F. Mendelssohn—Barthol-
dy; Weihnachtslieder, voor sopraan, P. Cor
nelius; Andantine, van H. Sitt, en Abend-
lied, van B. Verhallen, voor viool met orgel
begeleiding; Cantilèno, van G. Pierné, en
Triistung, van F. Liszt, voororgelen Arioso,
voor zang, viool en orgel, van G. F. Handel.
Aanstaanden Woensdagavond vergadert de
plaatselijke voreeniging tot bostryding der
tuberculose, welke roods meer dan 200
leden telt, in „Ons Huis".
Denkt men er wel aan, dat de antwoorden
op de vragen van de vereenlgtng «Handel
en Nyverheid" omtrent de gesplitsto bi-stek
ken worden ingewacht ulterlyk Donderdag
15 October.
Dit moet gezegd, dat, ala onze Oostelijke na
buren iets op do markt brengen, dat goed ie,
zij dut goed doen óok.
Zoo stapt eon tijdje geleden eon vertegenwoor
diger dor DuitRch-Amerikaaneche gusgloeilicht-
maatsohapplj „Patent Roes" by ons binnen, stolt
zich voor on vraagt al aanstonds verlof, de nieu
we vinding oens te mogen laten zien.
Al dadelijk zag hij, dut we maar half zin
hadden in net experiment en las op ons gezicht
zooiete van „al moor by de hand gehadton
gloeikousje is eon gloeikousje en het slot is
stof'.
Tooh vroeg hy een oogonblikje onze aandacht.
„Ziet U none, vervolgde hy, deze gloeikousjes
zijn niet gebreid of geweven, doch uit honder
don draadjes gevlochten om den «eer sterken
knop en bovendien versterkt met zeer storke
mot asbest vermengde ribbenfery wat nog meer
zegt, er is geen enkele vouw in do kous. Do
kop kan er niet afvallen do kous kan overlangs
mot open springen on soheurt ook niet aan don
rand van don brander. Zy zyn, juist door de
azbestdruden, dio de trillingen onschadelijk ma
ken, vool duurzamer dan alle andore en hebben
een lichtsterkte van 180 tot 136 normaalkaar
sen on deze vermoedert in plaats van to vermin
deren. Ze zyn yzorsterk. Gelooft U 't niet, loos
dan maar eens wat het vakblad „De Gas- en
waterfitter" er over schreef".
En jawel, daar stond het t „bij hot Natio
naal kegelconoours, van 7 tot 15 Juni te
Utrecht gehouden, wordon 50 van dezo gloei
kousjes gebruikt. Op do zes banen werden on-
goveor 50 000 ballen gedurende dio negen dagea
gegooid. Hot liaht bleef voortdurend praohtig
branden en geen enkel kousje is gobroken. Wel
een bewijs, dat do Ross-kousjoe een stootje
kunnen velen 1"
„Ook na 1000-urig gebruik verliezen ze noch
vorm nog lichtsterkte ging onze vriend voort.
„U gelooft me weer nietwelnu, dan zal ik bei
